Morgunblaðið - 27.01.1948, Qupperneq 7

Þriðjudagur 27- janúar 1948.
MORGUNBLAÐIÐ
1
Áformað að byggja nýja
brú á Þjórsá í sumar
Framkvæmdír í Rangárvaiiasýslu.
Samtðl við íngálf iónsson alþm.
I SUMAR var lögð raforku-
leiðsla frá Selfossi að Hellu við
Ytri-Rangá. Var sú rafveita full-
gerð en hún nær aðeins til 25
fjölskyldna enn sem komið er.
Þetta sagði Ingólfur Jónsson
alþingismaður er blaðið átti sam-
tal við hann og ieitaði tíðinda
hjá honum um framkvæmdir í
Rangárvallasýslu.
Hvernig miðar raforkufram-
kvæmdum Rangæinga áfram?
Auk þess, sem fyrr er sagt hef-
ur verið lögð stauralína niður í
Þykkvabæ og austur í Hvolsvöll.
Ætlunin er að þær veitur verði
fullgerðar á komandi vori. Þegar
þær eru fullgerðar munu um 70
•—80 heimiíi í sýslunni hafa íeng-
ið rafmagn frá Soginu. Einnig er
áformað að á næsta sumri verði
byrjað á veitu um Holtin, sem
síðar yrði framlengd upp með
Landvegi og ennfremur næði til
nokkrurra bæja i Hvolhreppi.
Verður unnið að því í framtíðinni
að færa þessar línur út víðar um
sýsluna.
Það er að vísu gott að hafa
fengið rafmagnið til þessara
byggða en til þess að það komi
að fullum notum þarf að útvega
eldavjelar og ýms rafmagnstæki
sem hafa ckki fengist. A árinu
1949 tel jeg líklegt að línunni
frá Hvolsvelli verði framhaidið
inn Fljótshlíð, sem liggur sjer-
staklega vel við vegna þjettbýlis
og legu bæjanna. Einnig vona
jeg að ekki líði mörg ár þangað
til að hægt verður að leggja línu
austúr unr Landeyjar og til Eyja-
fjalla.
Verður Skógafoss virkjaður?
En úr því hefir enn ekki verið
skorið, hvort Eyfellingar fái raf-
magn frá Sóginu eða hvort hafist
verður handa um sjerstaka virkj-
un á Skógafossi vegna Víkurkaup
túns og austurhluta Rangárvalla
sýslu. Tel jeg þó líklegra að lín-
an frá Soginu verði framlengd.
Samkv. samtali, sem jeg hefi
átt við raforkumálastjóra, hefur
rafmagnseftirlit ríkisins unnið að
því, um- skeið að gera áætlun
um virkjun Skógafoss, en hann
var mældur sumarið 1946 og verð
ur mjög bráðlega úr því skorið,
hvort heppilegra er fyrir nær-
liggjandi bygðír að fá þaivsjer-
virkjun eða að fá rafmagn frá
Soginu eins og áður er á minst.
Raforkan grundvallarskilyrði
fyrir eflingu sveitanna.
Enda þótt rafmagnið sje að
vísu nokkuð dýrt með þeim skil-
yrðum, sem nú er um að ræða,
er það tvímælalaust grundvallar
skilyrði fyrir eflingu sveitanna
að þær fái notið þess.
Raforkulögin eru stórt spor í
þá átt að það megi takast á
næstu árum, enda þótt jeg sje
þeirrar skoðunar að það þurfi að
breyta þeim í þá átt að gera hlut
strjálbýlisins ljettari.
Bílfært í alla hreppa sýslunnar.
Hvað gerist i vegamálum Rang
æinga?
I þeim efnum höfum við þm.
Rangæinga af litlu að státa, enda
kom það fram í skýrslu vega-
málastjóra um daginn, að í Rang
( árvallasýslu hefði verið unnið að
vegagerð á nokkrum stöðum, en
aðeins fyftr smáupphæðir.
Það er að vísu ekki minna en
undanfarin ár, en með tilliti til
þess að samgöngur sýslunnar
byggjast algerlega á vegasam-
bandinu og þar er engin höfn,
sem fje sje veitt til, verður ekki
annað sagt en eð grundvöllur
sje fyrir töluvert miklum fram-
lögum til vega í hjeraðinu.
Það verður enda að segjast,
að margir akvegir í sýslunni eru
mjög slæmir.
I sumar var tiltölulega lítið
gert að nýbyggingu vega. Aftur
á móti var töluvérðu fje varið
til viðhalds aðalakbrautanna.
Ingólfur Jónsson
Er akfæft í alla hreppa sýsl-
unnar?
Já, á jeppabifreiðum og vöru-
bifreiðum er hægt að komast í
alla hreppana. En mikið skortir
á 'að vegirnir sjeu í viðunandi
ástandi.
Þjórsárbrúin endurbygð í sumar.
Hvað líður endurbyggingu
Þj órsárbrúarinnar?
Það eru áreiðanlega margir, er
spyrja þeirrar spurningar, segir
Ingólfur Jónsson. Menn vilja ó-
gjarnan til þess hugsa, að hún
fari sömu leið og gamla Ölfus-
árbrúin. Það kæmist enginn lif-
andi upp úr Þjórsá, sem í hana
íjeili.
En brúin er orðin afar ljeleg
og er fyrirhugað að byggð verði
ný brú á næsta sumri. Hefur
Fjárhagsrað veitt fjárfestingar-
leyfi fyrir efni til hennar, en erf-
iðleikar eru á að fá útflutnings-
leyfi á járn frá Englandi og hef-
ur fyrirtæki í Skotlandi, sem
tekið hefur að sjer brúarsmíðina,
tilkjmt vegamálastjóra að það
fáist ekki á þremur fyrstu mán-
uðum þessa árs. Getur það vit-
anlega tafið framkvæmdina.
Eru aðrar brúargerðir á döf-
inni?
Aformað er að byggja brú á
Affall hjá Bergþórshvoli næsta
sumar. Það verður aðeins lítil
brú, um 40 m löng. Ennfremur
stendur fyrir dyrum brúargerð
á Hólsá og vænti jeg þess, að
hún dragist ekki lengi.
Símamál.
Hvernig er símasambandi ykk-
ar háttað?
Síma vantar enn á marga bæi
i sýslunni. Það verður þó að segj
ast, að s.l. sumar og sumarið 1946
hafa margir bæir komist í síma-
samband. Eru það allt notenda-
símar. A s.l. sumri bygði Land-
síminn stöðvarhús að Vegamót-
um í Holtahreppi og er ætlunin
að þar verði símafgreiðsla fyrir
vesturhluta sýslunnar. En eins
og ástandið er nú, eru þar að-
eins 3. fl. stöðvar og símaaf-
! greiðsla því alls ófullnægjandi
| eftir að notendasímum hefur
1 fjölgað.
| Mikil eftirspurn eítir vjelum.
‘ Éru miklar byggingafram-
J kvæmdir í sýslunni?
Þær hafa verið nokkrar. Fjöldi
bænda þarf að endurbyggja bæi
sína. Hafa þeir bygt miklar vonir
á löggjöfinni um landnám, ný-
bygðir og endurbyggingar í
sveitum, svo og lögunum um
Ræktunarsjóð. Nokkrir hafa
fengið lán samkv. þeim, en marg
ir bíða þess, að fá lán. A nokkr-
um bæjum var bygt upp í sumar.
Má segja að víða í sýslunni sje
sæmilegur húsaskostur. I Skóg-
um undir Eyjafjöllum ei stórt
hjeraðsskólahús í smíðum. Verð-
ur það eitt veglegasta skólahús
landsins. — Verður því ekki
fulllokið fyr en á árinu 1949.
Hafa bændur kevpt mikið af
vjelum á undanförnum árum?
Bændur hafa keypt eins mikið
af vjelum og þeir hafa fengið.
En eftirspurnin er miklu meiri
en unt hefur verið að fullnægja.
T. d. eru 60 bændur á biðlista
hjá Kaupfjelaginu Þór á'HelIu,
sem pantað hafa dráttarvjelar. En
þær eru nauðsynlegustu tækin til
ræktunarframkvæmda og heim-
ilisnota. Er óhjákvæmilegt_ að
stuðla að auknum innflutningi
þeirra.
5 miljón kr. vöruvelta kaupfje-
lagsins Þórs.
Kaupfjel. Þór hefir fært mjög
út kvíarnar síðustu árin?
Það er of mikið sagt. Við höf-
um farið okkur hægt og rólega.
En fjelagið hefir eflst og versl-
unin hefur aukist með hverju ári.
Vöruveltan s.l. ár var langmest,
eða um 5 milj. króna.
Hvenær var fjelagið stofnað?
Það var árið 1935. Það er því
rúml. 12 ára gamalt. . Fjelags-
menn eru nú á 5. hundrað, flest
bændur í hjeraðinu. Starfsfólk
þess er á milli 30 og 40. Fjelagið
rekur verslun, klæðskeraverk-
stæði, búvjela- og bifreiðaverk-
stæði og trjesmiðju. Hafa þessi
verkstæði bætt rrikið úr þörfum
fólks í hjeraðinu og stuðlað að
því, að hjeraðsbúar væru sjálf-
um sjer nógir.
Heklugosið olli rniklu tjóni.
Hafði Heklugosið ekki áhrif á
afkomu bænda í sýslunni?
Jú, af völdum þess hafa nokkr
ar jarðir farið í eyði og heilir
hreppar hafa orðið fyrir stórkost
legu tjóni. Enda þótt margir
byggjust við að það yrði miklu
meira en raun varð á.
Öþurkarnir s.l. sumar um allt
Suðurland hafa og gert búrekst-
ur bænda mjög erfiðan. — Bú-
stofninn hefur minkað og til þess
að halda því, sem lifir, verða
bændur nú að kaupa rándýran
fóðurbætir. Eins og kunnugt er,
byggist landbúnaðurinn í Rangár
vallasýslu að miklu leyti á mjólk
urframleiðslu. Enda þótt túnin
hafi' stækkað. mjög undanfarin
ár, skortir þó mikið á að bændur
haíi náð því marki að afla allra
sinna heyja á ræktuðu landi. En
ræktunarsamþyktir þær, sem
bamdur hafa gert og kaup á stór
virkum vjelum, gefa vonii um að
túnræktinni fleyi fram. Það er
vitanlega frumskilyrði fyrir fram
tið landbúnaðarins á þessum
slóðum eins og annarstaðar.
Annars má segja það, segir
Ingólfur Jónsson að lokum, að
þær framkvæmdir og framfarir,
sem hjer hefir verið minst á, nái
tiltölulega skamt. Fjöldi nauð-
synjamála bíða ólevst fram und-
an. En það er skoðun mín, að
Rangárvallasýsla eigi mikia fram
tíðarmöguleika, sem eitt af önd-
vegis landbúnaðarhjeruðum
landsins. Það er því áreiðanlega
þjóðhagslega rjett, að verja þar
fje-til framfara og umbóta.

stærsfa far-
hefja
Atlantshafsferðir
HIÐ NÝJA SKIP sænsk-ameríska skipafjelagSins, Stockholm,
byrjar ferðir milli New York og Gautaborgar þann 21. febrúar
næstkomandi í stað Drottninghólm, sem er orðið 42 ára gamalt.
Fjölmenn sam-
koma ísMinga-
fjelagsins
íSFIRÐINGAFJELAGIÐ minnt
ist sólardagsins á ísafirði með
samkomu í Sjálfstæðishúsinu á
sunnudagskvöldið.
Jón Leós, formaður fjelags-
ins, setti hófið og stjórnaði því.
Sigurður Bjarnason alþingis-
maður flutti ræðu fyrir minni
ísafjarðar, Jón Hjörtur og
Hjalti Jörundsson sungu tví-
söng, frú Guðmunda Elíasdótt-
ir og Jón Hjörtur sungu ein-
söng, Lárus Ingólfsson skemti
með gamanvísnasöng og fimm
Ungar stúlkur sungu við gítar-
undirleik'.
Þá var drukkið ,,sólarkaffi“.
Samkoman var eins f jölmenn
og húsrúm leyfði og fór hið
besta fram.
Gd-
mannaijelegs
Drcpinn af misskilningi.
ROM — Opinberar skýrslur
lögreglunnar hjer sína að Errí-
esto Coop hershöfðingi hafi ver-
ið drepinn af. misskilningi. Hjelt
lögreglan að hann ræki spilavíti
í búð sinni.
AÐALFUNDUR Blaðamanna
fjelags íslands vai haldinn s. 1.
sunnudag. Formaður var kjör-
inn Jón Helgason yitstjóri, Vara
formaður Ivar Guðmundsson,
gjaldkeri Þorsteinn Jósepsson,
ritari Jón Bjarfiason og með-
stjórnandi Vilhjálmur S. Vil-
hjálmsson.
| Þá var á fundinum kosið í
nefndir og stjórn Menningar-
j sjóðs fjelagsins. I launamála-
nefnd voru kjörnir Helgi Sæ-
mundsson, form., Sigurður Guð
, mundsson og Þorbjörn Guð-
mundsson. í stjórn Menningar-
sjóðs voru kjörnir Sigurður
Bjarnason alþm., Jón H. Guð-
mundsson og Hindrik Ottóson.
Er Bjarni Guðmundsson, frá-
farandi formaðim fjelagsins
hafði gefið skýrslu um störf
j stjórnarinnar á liðnu úri var
! rætt um mörg hagsmunamál
fjelagsins og blaðamannastjett-
arinnar.
Verður skipið í New York
1. mars og fer þaðan aftur til
Gautaborgar fimm dögum
seinna. Þetta er stærsta farþega
skip sern Svíar hafa látið
byggja. og er nú í reynslusigl-
ingum áður en bað byrjar á-
ætlunarferðir sínar. Verður
Stokkhólm í siglingum móti
Gripshólm, sem er eign sama
fjelags. Drottningholm hefur
aftur á móti verið selt ítölsku
skipafjelagi og mun hætta ferð-
um 13. febrúar á Norður-At-
lantshafi, en siglir þá líklega
milli Genúa og Suður-Ameríku.
Tekur 400 farþega.
Stokkhólm er ekki stórt skip
í sámanburði við stærstu far-
þegaskipín, en það er bygt eftir
nýjustu tísku og hefur tvö fstr-
rými. annað verður 1. farrými,
en hitt svo kallað ferðamanna-
farrými. Er skipið 524 fet á
lengd og hefur rúm fyrir 400
farþega og 3,000 tonn af flutn-
ingi. Ganghraði skipsins e«- 19
sjómílur á klukkustund og mun
það vera 9 daga á leiðinni yfir
haíið.
Margskonar þregindi.
Aða3áherslan er lögð á ýmis-
konar þægindi fyrir farþega og
er alit gert til þess að gera þeim
ferðina sem þægilegasta. Rúm
eru þægileg svo og fataskápar
stórir, böð og ýmislegt annað.
Á 1. farrými verða svefnher-
bergi með tveggja manna rúm-
um og svo setustofur. í matsöl-
um skipsins og reykherbergjum
hanga listaverk eftir suma af
frægustu listamönnum Svía og
verða salir allir þægilega lýst-
ir. — Skipið hefir einhverjar
þær stærstu Ðieselvjelar, sem
smiðaðar hafa verjð í Svíþjóð
— tvær vjelar, sem hver um
sig hefur 14.600 hestöfl.
UMFR heldur íþrétta-
UNGMENNAFJELAG Reykja
víkur heiir ákveðið að efna til
íþróttanámskeiðs og hefst það
í kvöld ki. 8 í íþróttasal Menta-
skólans.
Kensla fer fram í gljmu,
handknattleik og frjálsum
íþróttum. Kennarar verða Lár-
us Salomonsson, Oddur Svein-
björnsson og Baldur Kristjóns-
son.