Morgunblaðið - 12.06.1948, Qupperneq 8

3^<&M* *ðSc9|fc
tflORGiJNBLAÐIÐ
Laugardagur 12. júní 1948.
S
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði, innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
f lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
VindhÖgg Þjóðviljans
FRÁ því að núverandi ríkisstjórn settist að völdum hpfur
Fjóðviljinn haldið uppi látlausum árásum á hana og fordæmt
liverja einustu ráðstöfun hennar. Afleiðingin af þessu er sú
að menn eru fyrir löngu hættir að taka mark á blaðinu og
kommúnistar hafa með asnaspörkum sinum unnið bað eitt
á að staðfesta þá skoðun í meðvitund þjóðarinnar að hatur
þeirra á ríkisstjóminni sje svo botnlaust að enginn sannleik-
ur nje sanngirni fái komist að i dómum þeirra yfir gjörðum
hennar. Sjaldan munu þó öfgarnar hafa risið hærra en í
íorsíðugrein Þjóðviljans í gær, þar sem ræddir eru við-
skiptasamningarnir við bresku stjórnina.
Kjarninn í árás þessarar greinar er þessi:
Islenska ríkisstjórnin hefur gefið Bretum síldarlýsið með
því að farga því fyrir 95—97 sterlingspund tonnið og það
alveg jafnt þótt með því fylgi það tvennt að íslendingar
öðlist einhliða rjett til þess að afhenda 12 þúsund tonn af
síldarlýsi í viðbót við hin seldu 13 þúsund tonn og þurfi eltki
að segja til um, hvort þeir vilji hagnýta sjer þann rjett fyrr
en í októberlok. En af því leiðir að Islendingar geta legið
með lýsi úr um það bil 600 þús. málum fram á haust, afhent
það Bretum fyrir 100 sterlingspund tonnið ef hagstætt þykir
en selt það ella hverjum sem er, sem hærra vildi bjóða í það.
Þá skiptir það heldur ekki máli, segir Þjóðviljinn, að
Islendingar hafa selt Bretum 8 þúsund tonn af hraðfrystum
fiski og fengið fyrir það 34 sterlingspundum meira á tonnið
en gangverð er í Bretlandi eða samtals 272 þúsund ster-
lingspund.
Heilbrigð skynsemi á vafalaust dálítið erfitt með að átta
sig á svona rökum. En Þjóðviljinn er ekki í vanda staddur.
Hann segir bara:
Það var enginn vandi að selja allt lýsið fyrir 130 sterlings-
pund tonnið og fiskinn var hægt að selja hvar sem er fyrir
sama verð og Bretar greiddu.
Sannleikurinn í þessu máli er aftur á móti þessi:
Rússar hafa enn ekki fengist til að taka upp samninga
við Islendinga þrátt fyrir að íslenska stjórnin hefur rekið á
eftir því máli frá því í desember s.l. Skyldi nú samt fara
svo að Rússar vildu kaupa eitthvað af afurðum okkar, sýnir
reynsla undanfarinna ára að helber vitleysa er að búast við
að þeir greiði þær hærra verði en Bretar hafa gert. Það
voru Bretar en ekki Rússar, sem bæði 1946 og 1917 riðu
á vaðið með verðhækkanir, þó að það sje rjett að Rússar
sigldu á eftir í kjölfar þeirra.
En heildarmyndin er sú að vonir standa til að hægt verði
að selja Tjekkum, Frökkum, Finnum, Hollendingum og jafn-
vel Dönum og Svíum, lítið afurðamagn hverri þjóð, fyrir
eitthvað hærra verð en Bretum. En í sambandi við þau
viðskipti verðum við að kaupa vörur af sumum, ef ekki
öllum þessum þjóðum fyrir miklu hærra verð en sambæri-
legar vörur kosta frá Bretlandi. Er þannig tekið með ann-
ari hendinni það, sem gefið er með hinni.
Af þessu geta allir vitibornir menn sjeð, að samningamir
við Breta eru, ef litið er á þá í heild, áreiðanlega hagstæð-
ustu samningamir, sem við höfum gert auk þess, sem þeir
eru gerðir við eina elstu og tryggustu viðskiptaþjóð okkar.
Þegar á allt þetta er litið verður það auðsætt, hversu
gjörsamlegt vindhögg æsingaskrif Þjóðviljans um þessa
samningagerð er. Sætir það nokkurri furðu, hversu lengi
kommúnistar endast til þess að heimska sig á japlinu um
að vanrækt hafi verið að leita samninga við þjóðir Austur-
Evrópu og þá fyrst og fremst Rússum. Islendingar hafa
óskað eftir að taka upp umræður um viðskiptasamninga við
Rússa. Hálft ár er liðið síðan þessi ósk var sett fram. En
rússneska stjómin er ennþá ekki tilbúin til þess að hefja
þær viðræður. Áttu íslendingar að bíða með sölu allra af-
úrðá sinna eftir því að þeir fengju áheyrn þar eystra?
Það hefðu með rjettu þótt linlega á afurðasölumálunum
.haldið.
■ En kommúnistar vilja fá að verða sjer til skammar á
þessu sviði éins og öllum öðrum. Þeim hefur tekist það
’prýðilega. Verði þeim áð góðu.
UR DAGLEGA LIFINU
Eftir 2Vz tíma.
EINN af starfsmönnum stórs
atvinnufyrirtækis hjer í bæn-
um hefir skrifað Daglega líf-
inu, og segist hafa fengið held-
ur slæma útreið hjá Viðskifta-
nefnd. Fyrst hafi hann fyrir
um tveim vikum síðan orðið
að bíða í 2% tíma eftir að fá
númer (viðskiftavinir Við-
skiftanefndar munu þessa dag-
ana þurfa að geta sýnt númer
til bess að fá viðtal), og það
liðu tvær klukkustundir frá
því hann fjekk númerið og þar
til hann var farinn að skýra
frá erindi sínu. Hann kveðst
hafa fe^gið það svar, að um-
sókn -hans mundi verða tekin
til athugunar og ákvörðun tek-
in í málinu eftir átta til tíu
daga.
En svarið kom ekki.
EN SVARIÐ kom ekki eftir
átta til tíu daga, svo þessi sami
maður,fór á fætur kl. 6 að
morgni og var kominn að skrif-,
stofu nefndarinnar kl. tæplega
sjö. ,,En þá sje jeg mjer til mik-
illar furðu“, segir aumingja
maðurinn, ,,að á hurðinni er
seðill, þar sem tilkynt er)<M^ð
skrifstofa viðskiftanefndar
verði lokuð um nokkurn tíma“.
Nú spyr þessi sami maður: 1)
hvernig á því standj að þetta
hafi ekki verið rækilega aug-
lýst, og 2) hvort ómögulegt
sje að haga afgreiðslunni þann-
ig, að fólk þurfi ekki að rífa
sig upp fyrir allar aldir og
standa í biðröð í tvo til þrjá
tíma?
•
Hreinlætisvika.
NÚ ER hreinlætisvikan byrj
uð hjerna í bænum og allir
bæjarbúar eru hvattir til að
Tera hreint fyrir sínum dyrum.
Það er takmarkið, að Reykja-
vík verði orðin tandurhreinn
bær fyrir lýðveldishátíðina.
Hjer er um herferð að ræða,
sem allir ættu að taka þátt í,
því aldrei er of mikið af hrein-
lætinu og lóðirnar eru því miðr
ur of margar hjerna, sem minna
óþægilega á skranhauga, þótt
ekki sje meira sagt.
•
Miklir stillingar-
menn erum vjer.
MIKLIR stillingarmenn er-
um vjer, varð kunningja mín-
um að orði, þegar hann las frá-
sögnina í Morgunblaðinu síð-
astliðinn fimmludag um slags-
málin í ítalska þinginu. Ef
frjettin skyldi hafa farið fram-
hjá nokkrum, er rjett að geta
þess. að hvorki meira nje minna
en 200 ítalskir þingmenn börð-
ust í 20 mínútur samfleytt —
já, og beittu hnefum, fótum,
stólum og blekbyttum. í frjetta
skevtinu um þetta var ekkert
getið um hverjir hefðu sigrað,
enda virðist það eiginlega vera
megingallinn á þessum þing-
slagsmálum úti í löndum, að
enginn gengur með sigur af
hólmi, en ýmsir með blóðugar
nasir og bólgin augu.
•
Ekki óalgengt.
ANNARS er það ekkert óal-
gengt að þeir sláist í þinghús-
unum þarna á meginlandinu.
Italagreyin eru langt því að
vera einir um þetta; slagsmálin
í franska þinginu eru næstum
jafn tíð og byltingarnar í Suður
Ameríku, og er þá mikið sagt.
Eftir því sem Daglega lífið
veit best, byrja ósköpin venju-
legast með því, að einhver þing
maður segir að einhver annar
þingmaður sje hinn mesti níð-
ingur. Sá áfeldi svarar því til,
að hinum farist það nú varla að
vera að gala, en yfir því verð-
ur hinn auðvitað ákaflega móðg
aður. Svo eykst þetta orð af
orði, þar til þingheimur allur
stendur öskrandi og emjandi og
jafnvel hrumustu þingfulltrú-
arnir reyna að pípa svolítið ,
með.
Og svo er slegist.
•
Erlendu blöðin.
ERLENDU blöðin eru nú að
mestu hætt að koma. Þeim fór
að fækka fyrir áramótin og nú
er það heldur sjaldgæft, að sjá
þau hjer á landi. Einstaka sinn
um bregður fyrir heldur lit-
lausum sænskum blöðum, ör-
lítið af enskum blöðum kemur
hjer endrum og eins og Bóka-
verslun KRON hefir nú á boð-
stólum áróðursrit, sem á að
sýna heiminum, hvað komm-
únistakonurnar sjeu makalaust
hugrakkar og harðar í horn að
taka. Önnur blöð má heita að
hafi ekki sjest hjer undanfarna
mánuði.
•
Frá sjónarhóli stórþjóðanna.
EN HVERNIG er það, er
ekki nokkur leið að kippa þessu
í lag? Daglega lífið veit um
fjölda manna, sem vildu án
flests annars vera en einmitt
erlendu blaðanna. Það er nú
einu sinni svona, að fólk vill
fá að fylgjast með atburðunum
frá siónarhóli stórþjóðanna, og
auk bess má heita, að þær sjeu
einu þjóðirnar, sem hafa efni
á því að gefa út fræðandi og
skemmtileg vikublöð og selja
þau fyrir lítinn pening. Hjer á
stríðsárunum mátti héita, að
margir litu á það sem hátíðis-
dag, þegar skipin komu með
þessi blöð. Bókaverslanirnar
voru troðfullar af fólki, og það
var ,,slegist“ um vöruna. Erum
við svo blankir þessa dagana,
að það sje með engu mótí hægt
að kippa þessu í lag?
Daglega lífinu er kunnugt
um ýmsar þjóðir, sem eiga við
samskonar örðugleika að etja
og við, — og þó kemur ekki til
hugar að hefta innflutning vin
sælla erlendra blaða og tíma-
rita.
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
Morðum fjðlgar í Danmðrku.
Eftir CHARLES CROOT,
frjettaritara Reuters í K.höfn.
ÞAÐ er dönsku lögreglunni
mikið áhyggjuefni, að svo virð-
ist sem morð sjeu að færast í
vöxt þar í landi. Síðan í janúar
s. 1. hafa alls ellefu morð orðið
að forsíðufrjettum dagblað-
anna.
Enn hefir ekki tekist að ljósta
upp fimm af morðum þessum.
• •
MEST UMTAL.
Mest .umtal vakti það þegar
vel efnaður og vel virtur kaup-
sýslumq/5ur og kona hans fund-
ust myrt í íbúð sinni í Frederiks
berg, í yesturhluta Kaupmanna-
hafnar.
Það var í sjálfu sjer nægilegt,
tilþess að draga að sjer athygli
rnanpa,, að tvær hæglætís- og
meinleysismanneskjur skyldu
myrtar umsvifalaust. En það,
sem almenningi þótti undarleg-
ast og óskiljanlegast við morð
þetta var, að morðinginn eða
morðingjarnir höfðu lagt spýtu
þvert yfir bæði líkin, þar sem
þau láu alblóðug á gólfinu.
Þeim snjöllustu innan dönsku
lögreglunnar hefir ekki enn tek
ist að finna neina skýringu á
þessu. Flestir blaðamenn, er um
miálið hafa ritað, hafa hallast
að því, að spýturnar muni eiga
að tákna, að morðin hafi verið
framin í hefndarskyni.
Það hefir ekki enn tekist að
hafa uppá morðingjanum.
• •
9 ÁRA TELPA.
Þá var níu ára gömul telpa
numin á brott á leiðinni í skól-
ann morgun einn snemma á ár-
inu. Hún var myrt, eftir að bú-
ið var að svívirða hana. Mál
þetta vakti geysimikla athygli í
blöðunum og óttaslegnir for-
eldrar fylgdu börnum sínum
sjálfir í skólann á morgnana.
Morðinginn er enn ófundinn,
og lögreglan hefir ekki minnstu
hugmynd um, hvar hans muni
að leyta.
Fyrir skömmu var 25 ára
gömul stúlka myrt á fáförnum
vegi í Gentoíte, Kaupmanna-
höfn. Ætlað er, að hún hafi
verið skotin meðan hún var að
verjast líkamsárás. Morðinginn
hefir ekki fundist.
Skýrslur, sem fyrir hendi eru
sýna, að árið 1947 voru 30 morð
framin í Danmörku. Aðeins tvö
af þessum málum eru enn ó-
upplýst.
Stórbrunar hafa einnig farið
mjög í vöxt í Danmörku óg í
blöðunum hafa sjest getgátur
tum, að brennuvargár muni
valda þeim. Nýlega hafa fimm
stórbrunar verið í Danmörku.
Sá stærsti þeirra var í Randers
á Jótlandi. Þar brann stórt verk
smiðjuhús og tjónið var áætlað
um 4 milj. króna.
Flestir þessara bruna hafa
byrjað nóttina áður en frídag-
ur var.
Maður einn var handtekinn
fyrir skömmu í sambandi við
bruna þessa. En ekki tókst að
sanna neitt á hann.
Fyrr á árinu var 16 ára
gamall drengur handtekinn á
Jótlandi, grunaður um að hafa
valdið nokkrum stórbrunum. Á
meðan hann var í fangelsinu
kveikti móðir hans í tveimur
húsum, til þess að sanna sak-
leysi hans.
Hann var látinn laus. En
skömmu eftir að honum hafði
verið sleppt, hófust íkveikjurn-
ar á ný, svo að hann var aftur
handtekinn. Játuðu þá bæði
hann og móðir hans sekt síná.
Nýlega olli það bruna á kvik-
myndahúsi í Kaupmannahöfn,
að logandi sígarettu hafði verið
fleygt á gólfið. Reykingar hafa
nú verið bannaðar í öllum kvik
myndahúsum borgarinnar.
Innbrotum hefir einnig fjölg-
að mikið í Danmörku upp á
síðkastið. Skorti á öllum nauð-
synjavörum er líennt. um það.