Morgunblaðið - 24.06.1948, Blaðsíða 6

MORGIJ NBLAÐIÐ
Fimmtudagur 24. júní 1948.,
I
Útg.: H.f. Áryakur, Rðykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.).
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 10,00 á mánuði, innanlands,
kr. 12,00 utanlands.
1 lausasölu 50 aura eintakið. 75 aura með Lesbók.
Eitt rekur sig á ann-
ars horn
S.L. ÁR hafa blöð Framsóknarflokksins haldið uppi látlaus-
tun árásum á gjaldeyrisyfirvöld og ríkisstjóm fyrir að sam-
yinnufjelögunum væri sýnd rangsleitni í úthlutun gjaldeyris-
og innflutningsleyfa. Svo háværar hafa ásakanirnar verið
tim misrjetti það, sem samvinnufjelögin hafi átt við að búa,
að litið hefur út fyrir að langt væri komið með að svipta
þau bókstaflega öllum innflutningi.
Þeir, sem kunnugur hafa verið þessum málum hafa hins-
•yegar vitað að því fer mjög fjarri að þessar ásakanir hafi
haft við rök að styðjast. Samvinnufjelögin hafa ekki orðið
harðar fyrir barðinu á innflutningshömlunum en einstakl-
ingsverslunin, nema síður sje.
En Tíminn og önnur blöð Framsóknarflokksins hafa ekki
áðeins haldið því fram að innflutningshömlunum sje nú beitt
gegn S. 1. S. heldur hafi kaupfjelögin undanfarin ár setið
við hið óæðra borð um innflutning. Einnig í þessu er sann
leikanum mjög hallað, svo mjög, að hann nefnist Tímasann
leikur. En sú tegund sannleika hefur fyrir alllöngu skapað
Sjer hokkra sjerstöðu í hugum alls almennings á fslandi.
' Hjer í blaðinu hefur verið margskorað á Tímann að birta
tölur um vörusölu S. f. S., t.d. á s.l. ári. En Tíminn hefur
tregðast við að gera það. Ekkert ætti þó að sýna betur hið
margumtalaða misrjetti en sjálfar tölurnar um innflutning-
inn og vörusöluna, Hvernig stendur á að Tíminn hefur ekki
yiljað birta þessar tölur?
★
1 þessari viku hefur staðið yfir á Akureyri aðalfundur
S. f. S. í frjettagrein frá honum í Timapum s.l. þriðjudag
er komist að orði á þessa leið:
„Vörusala Sambandsins á innlendum og eriendum vörum
. hefur aukist allverulega. Stafar aukning þessi að verulegu
v leyti af verðhækkunum, af aukinni sölu inniendra vara. en
, einnig af því að Sambandið hefur fjölgað starfsgreinum í ár
Þessar upplýsingar byggir Tíminn á skýrslu aðalfiam-
kvæmdarstjórans, Vilhjálms Þór.
Hvað segir nú þessi frásögn?
Segir hún að erlend vörusala S. í. S. hafi minnkað síðasta
starfsár?
Nei, hún segir þvert á móti að hún hafi aukist. En af
hverju hefur hún aukist?
Framkvæmdarstjórinn skýrir frá því líka. Það er m.a.
vegna þess að „Sambandið hefur f jölgað starfsgreinum í ár“.
En bendir það til þess að það hafi verið harkalegar leikið
upp á síðkastið en aðrir innflytjendur?
. Þá ályktun getur engin dregið nema þeir, sem hafa gaman
af því að híilla sannleikanum meira en lítið til. Þannig rekur
eitt sig á í annars hom hjá Tímamönnum.
En það er eitt atriði í þessu máli, sem enn einu sinni má
' mirina á.
1 í þriðjudagsfrásögn Tímans frá aðalfundi Sambandsins á
"Akureyri, þar sem höfð eru eftir þau ummæli V. Þórs að
vörusala þess hafi aukist og starfsgreinum f jölgað, er hvergi
ságt frá heildarvörusölu S. 1. S. á árinu. Það væri þó nógu
fróðlegt að fá að vita, fyrir hve háa upphæð stærsti heild-
sali landsins, Samband íslenskra samvinnufjelaga, hefði selt
vörur árið 1947. Þá væri hægt að fá einkar glögga hugmynd
um, hve miklum rangindum hann hefur verið beittur í skipt
ingu innflutningsins.
Nú hafa forstjórar innflutnings- og útflutningsdeildar þess
gefið skýrslur sínar og verður að vænta þess að Tíminn
birti nú niðurstöðutölur þeirra.
I ★
Kjami þessa rnáls er sá, að allt tal Tímans um að sam-
ýjrinufjelögin hafi verið beitt rangsleitni í innflutningsmál-
, unum er byggt á beinum fölsunum staðreynda og hefur enda
t - allt anrian tilgang en að tryggja hag neytenda. Það er fyrst
• og frgrpst yfirvarp hinna ráðandi afla innan Framsóknar-
flokksins, sem una engu öðru en skilyrðislausri drotnun
flókképólitískra samtáka yfir verslun landsmánna.
Þar lá hundurinn gráfinn.
___, i í ._3
verjl áhripat':
DAGLEGA I
Útþrá.
ÚTÞRÁIN hefir lengi verið
Islendingnum j blóð borin. Það
hefir mörgum ungum mannin-
um þótt þröngt um sig heima.
Fjarlægðin gerir fjöllin blá og
mennina mikla. Þúsundum sam
an fóru Íslendingar af landi
burt til að leita hamingjunnar.
Þeir trúðu því, að í Ameríku
drypi smjör af hverju strái og
rúsínur og sveskjur (luxus
peirra tíma) hjengi á trjánum
og að þetta lostæti gæti hver
og einn lesið af greinunum að
gigin vild og fyrir hreint ekki
neitt.
Nú'er þetta gömul saga, eða
svö gæti virst í fljótu bragði.
En þó'bendir fyrirspurn, sem
Dáglega lífinu hefir börist til
þess, áð. enn sje útþráin sterk
hjá ungum mönnum á þessu
landi.
Vilja til Venezuela.
TVEIR ungir menn úti á landi
skrifa og spyria hvort jeg vilji
gefa þeim upplýsingar um inn-
flutning fólks til Venezuela.
Þeir segjast hafa í hyggju að
flytja þangað og freista gæf-
unnar. Þeir eru báðir útlærðir
iðnaðarmenn og una sjer nú
ekki lengur hjer á okkar köldu
eyju.
Ekkj veit jeg um aðrar að-
stæður þeirra, en ef þær eru
líkar aðstæðum hundruð annara
ungra manna, sem hafa verið
settir til menta í þessu landi,
þá hafa fátækir foreldrar þeirra
lagt að sjer til að koma þeim
í gegnum langt og erfitt nám í
skóla, sem styrktur er af opin-
beru fje.
Nú vilja þeir þakka fyrir sig
og fara burt. Nota reynslu sína
og þekkingu í þágu annarar
þjóðar — í von um gull og
frama.
Engar upplýsingar.
EN þeir fá engar upplýsingar
hjá mjer þessir góðu piltar. Fyr
ir það fyrsta veit jeg lítið um
innflutning fólks til Venezuela,
en þótt jeg vissi alt, sem vitað
verður um það efni, þá yrði
sú þekking ekki notuð til, að
hvetja unga íslendinga til að
yfirgefa land sitt, sem þarf á
starfskröftum þeirra að halda.
•
Lesið Brasilíu-
farana.
ÞAÐ er varla hægt að áfelí-
ast þessa ungu menn fvrir, að
þeir vilji fara út í lönd og sjá
sig um. En til Venezuela eiga
þeir ekkert erindi.
Það væri hinsvegar ráð fyr-
irþá, að útvega sjer gömla bók,
sem einu sinni kom út á ís-
lensku og hjet Brasilíufararnir.
Síðan geta þcir sest inn í her-
bergi sitt, lagt í ofninn sinn,
þar til hann verður rauðgió-
andi og sest við að lesa Brasilíu
farana. Það ætti að sefa hungur
þeirra til heitra æfintýra í bili
að minsta kosti.
Ef þeir kynda vel ættu þeir
að geta fengið dálítinn for-
smekk af því hvernig það er að
vera í Venezuela.
•
Islenskur valmúi í
Ástralíu.
EN hjer er saga um annan
útflutning frá íslandi, sem gam-
an er að heyra um. James
Whittaker í London, sem oft
hefir skrifað til „Daglega lífs-
ins“, segir frá því í brjefi, að
hann hafi fyrir skömmu skrifað
kunningja sínum, Everil A.
Venman í Brisbane í Suður-
Queenslandi í Ástralíu og minst
á, að hann myndi við tækifæri
reyna, að útvega henni valmúa-
fræ frá íslandi. En þessi frú
er áhugasöm um blómarækt.
Frúin skrifar honum aftur og
segir:
„Þjer yrðuð undrandi, ef þjer
kæmuð hingað þegar íslenski
valmúinn okkar blómstrar.
Hann er einhver eftirsóttasta
skraútblóm hjer um slóðir. Fólk
hjer hefir ánægju af að hafa
hann í vösum í íbúðum sínum,
ásamt blöðum af ástralska
gummi-trjenu, en það fer mjög
vel saman“.
•
Hvaðan kom hann?
■ÞAÐ væri fróðlegt, að fá að
vita hvaðan íslenski valmúinn
í Ástralíu hefir komið og hver
hefir flutt hann til Ástralíu, ef
Irann er hjeðan fluttur.
Til gamans þeim, sem kann-
ast við áminstan Whittaker má
geta þess, að hann hefir verið
kjörinn fjelagi í hinu breska
konunglega garðyrkjufjelagi og
ennfremur er hann fjeiagi í
Konunglega Landfræðifjelag-
inu breska, sem er eftirsótt
mjög. Telur hann sig eiga ís-
landi að þakka, að hann hefir
verið kjörinn fjelagi í þessum
fjelögum og að hann getur nú
sett fyrir aftan nafn sitt FRHS
og FRGS, en það þykir fínt þar
í landi.
Loks má geta þess, að Whit-
taker hefir ritað grein um ís-
land í tímaritið „The World
Toaay“. Er það allmikil ritgerð,
um 4000 orð og þarf ekki að
efa, að hann skrifar vel um ís-
land.
MEÐAL ANNARA ORÐA
mem.
vörusýning í Kaupmannahðfn
Kaupniannahöfn.
Eftir CHARLES CROOT,
frjettaritara Reuters.
MEIR en 1000 bresk fyrir-
tæki munu taka þátt í sýningu,
sem haldin verður í Kaup-
mannahöfn frá 18. september íil
3. október næstkomandi. Sýn-
ing þessi verður eingöngu ætl-
uð breskum vörum, en stjórn-
endur hennar segja, að mark-
mið hennar sje að sýna Evrópu
þjóðunum, að ,-Bretar geti fram
leitt og afgreitt betur og fljótar
en flestar aðrar þjóðir“.
Þégár hefur að mestu verið
gehgið frá sýningaráætluninni,
en~vörusýning þessi verður sú
stærsta', sem nokkru sinni hef-
ur 'veilð haldin á Norðurlönd-
um. Miljónum króna hefur ver-
ið varið til hennar.
• •
Á FIMM STÖÐUM.
Þar s*m engin ein bygging í
Kaupmannahöfn reyndist nógu
stór til að rúma alla sýning-
una, verður henni komið fyrir
á fimm stöðum. Aðalsýningar-
svæðið verður á Forum, þar sem
vjelaframleiðendur munu koma
fram með sýnishorn af vörum
sínum. í Tivoli sýna sjónvarps
og húsgagnaframleiðendur, auk
stórra flug og skipafjelaga.
Sjónvarp verður meðal annars
sýnt í notkun, en þetta hefur
þegar vakið athygli í Ðanmörku
þar sem undirbúningur undir
byggingu sjónvarpsstöðvar er
hafinn þar,
FJOLDI GESTA.
Forstöðumenn ferðaskrif-
stofa í Kaupmannahöfn gera ráð
fyrir, að geysimikill fjöldi gesta
komi víðsvegar að úr Evrópu
til þess að skoða sýninguna. Und
irbúningur hefur þegar verið
hafinn undir það, að nóg hótel-
pláss og matvæli verði fyrir
hendi í Kaupmannahöfn meðan
á sýningunni stendur.
I sambandi við þessa bresku
vörusýningu, verða ýmiskonar
íþróttakeppnir háðar í Kaup-
mannahöfn milli Breta og Dana.
Knattspyrnukeppni fer að öll-
um líkindum fram á milli land-
anna, auk annarra kappleikja.
Þá er vonast eftir því, að frum-
sýiiing verði um þetta leyti á
kvikmyndinni „Hamlet“, sem
Sir Laurence Oliver leikur að-
alhlutverkið í.
• •
„BRESK BORG.“
Ýmsir Danir hafa orð á því,
að sýning þessi verði svo víð-
tæk, og skemmtanij-nar og í-
þróttakeppnirnar í sambandi
við hana jsvo fjölþættar, að
Kaupmannahöfn verði í raun
og veru „bresk borg“ meðan á
öllu þessu stendur, Orðabækur
og handbækur ýmiskonar verða
prentaðar á ensku. Á hótelun-
um verða framreiddir enskir
rjettir. Og breskar vörur verða
í sýningargluggum allra stærri
verslana.
Verndarar bresku sýningar-
innar verða konungar Bretlands
og Danmerkur, Enn hefur ekki
verið ákveðið, hver opni sýn-
inguna, en Danir vona, að það
verði einhver úr bresku kon-
ungsfjölskyldunni. Áður en til-
kynnt var að Elisabeth prins-
essa mundi um tíma hætta að
koma fram opinberlega, var
jafnvel talið ekki ólíklegt, að
hún og maður hennar mundu
heimsækja Danmörku meðan á
vörusýningunni stæði.
Vsrkamenn andvígir
þjéðnýtingu
NÝÚTKOMIÐ breskt blað skýr-
ir frá því, að starfsmei.n í
breska tóbaksiðnaðinum hafi
ákveðið að leggja þá kröfu sína
á hilluna, að tóbaksiðnaðurinn
verði þjóðnýttur.
í ræðu, sem einn fulltrúi tó-
baksverkamanna flutti á þingi
verklýðsfjelags þeirra. benti
hann meðal annars á, að verka-
menn mættu ekki gleyma því,
að hjá öllum þjóðnýttum iðn-
greinum hafi framleiðslan hækk
að í verði. Hann kvaðst ekki
líta svo á, að afskipti ríkisstjórn
arinnar bresku af tókbaksiðnáð-
inum til þessa gæfi góðar vonír
um bætt kjör, enda þótt stjórn-
in tæki að sjer allan rekstur
verksmiðjanna.
1946 höfðu starfsmenn tó-
baksverksmiðjanna hinsvegar
krafist þess, að þær yrðu þjóð-
nýttar þegar í stað.