Morgunblaðið - 21.07.1948, Blaðsíða 5

Miðvikudagúr 21. júíí 1043.
■M'ORGtJ NBLÁ'ÐÍÐ
Eftir prófessor Kichard BeekJ son. Gunnar M. Magnuss rit-
höfundur hefir artnast rits'.;órn
ritsins, sem er honum og öllum
öðrum hlutaðeigendum til
sóma.
glaðvöknuðu í huga itnnum
minningarnar um þær slundir,
er jeg hefi sjeð Harald Rjörns-
són á leiksviði. Minniít ’eg
hans, þá fyrst sem hins sköru-
lega Ulfljóts i sögulegu sýn-
ingunni á Þingvöllum á Al-
þingishátíðinni 1930, eii hann
stjórnaði þeirri eftirmirmilegu
sýningu með miklum ágætum.
Þá verður hann mjer ekki síð-
ur minnisstæður sem tVrnes í
hinni áhrifamiklu hátíðarsyn-
ingu það sumar af „Fjalla-Ev-
vindi“, en Haraldur var leik-
stjóri hennar. Síðast cn ekki
HARALDUR BJÖRNSSON
leikari átti nýlega 30 ára leik-
listarafmæli. 1 tilefni þeirra
tímamóta í margþættri og gagn
merkri starfsemi hans í þágu
íslenskrar leiklistar gáfu nokkr
ir vinir hans og velunnarar út
sjerst.aklega vandað og fallegt
afmælisrit, Haraldur B]örnsson
1915—1945, sem virðingar- og
þakklætisvott fyrir þann mikla
skerf, sem hann hefir lagt til
menningarlífs þjóðarinnar. I á-
varpi því, sem fylgir ntinu úr
hlaði, er ennfremur farið þess-
um rjettmætu viðurkenningar-
Orðum um Harald Björnsson
og starf hans:
„Hann á að baki mikið og
merkilegt brautryðjanda starf
á ýmsum sviðum leikhúsmenn-
ingar á Islandi og hefir gengt
þar forystu um langt skeið.
Haraldur er einn af fyrstu
leikhúsmentuðu mönnum hjer
á landi. Hann hefir alla tíð
unnið ótrauður fyrrir leiklist
þessa lands og beitt kröftum
sínum og þekkingu til þess að
lyfta henni á það stig, sem
henni ber“.
Undir ávarpið rita ymsir af
þjóðkunnum listamönnum, rit-
höfundum og leikurum lands-
ins, ásamt öðrum forvígismönn
um í menningarmálum. Marg
ir aðrir myndu einnig taka
heilum huga í sama streng og
votta hinum áhugasama og at-
hafnasama leiklistarfrömuði,
er ótrauður hefir barist fyrir
áhugamálum sínum, hvernig
sem í seglin bljes, þökk sína og
virðingu.
1 afmælisritið skrifa þessir
menn, sem allir eru gagnkunn- MEÐ
ugir ferli Hafalds Björr ssonar koma
og starfi: | F. U. M.-drengir í heimsókn til
Sigurður E. Elliðar: ..Har- Skóg armanna K. F. U. M. í
alduc Björnsson á Akureyri“; Reykjavík. Eru 32
Gunnar M. Magnúss: .Xeik-. drengja frá Rhöfn, en hirtir frá
nám erlendis“ og „Sögulega Stokkhólmi, Munu þeir dvelj-
sýningin 1930“; S’gurður. ast hjer um hálfsmánaðar skeið
Grímsson: „Brautryðjar.dinn“; J Vérður farið í ferðaiög tii
Lárus Sigurbjörnsson: „Lærð- Þingvalla, Gullfoss og Geysis,
ur leikari“ og „Hátiðarsýning-Jauk ferðalaga í nágrénni bæj-
in 1930“ — Fjalla-EýVmdur“; i arins'. Þá er áformað að dönsku
Ffeymóðúr Jóhannsson; „Leik- og sæiisku drengirnir dveljist
ferðir"; Sturla Sigurðsson: „Jt- um vikutíma með islenskum K.
varpsþjónusta“; Bjarúi Bjarna- F. U. M.-drengjum í sumarbúð-
son: „óperettumar“; Gísli Ás-' um K. F. U. M. í Vatnaskógi:
mundsson: „Leikhúsmál“ og. Verður farið í Vatnaskóg þegar
Lárus Pálsson: „Samvinnan á föstudag, og munu alls um
« •
Omurleg íerð um Porkala-
skaga í Finnlandi
Sr. Sigurbjörn Á. Gísla-
son segir frá kristilegum
þingum í fjórum löndum
SR. SIGURBJÖRN Á. Gíslason
er fyrir nokkru kominn heim úr
Við lestur þessa afmælisrlts för til Skotlands, Danmerkuf og
Finnianas.
í Skotlandi sat sr. Sigurbjörn
íund alþjóðasambands biblíufje-
laganna, en hann á sæti í stjórn
hins íslenska bibhufjelags og
var hann fulltrúi íslands á fund
inum. — Sr. Sigurbjörn lætur
vel yfir heimsókninni til Skota,
og telur þenna fund besta al-
bjcðafundinn, sem hann hefur
setið. Bar margt til þess. Full-
trúarnif voru ekki nema' um 30,
en aðrir fundarmenn litlu fleiri,
alls 68, en flestir úrvalsmenn á
ment að sinna sunnudagaskóla-
starfi. Fund þenna sóttu um
1200 sunnudagaskólakennarar
sænskir, meiri hlutinn konur.
Hann var haldinn í hátíðasal
háskólans, og við fundarsetn-
trúmálavettvangi. Bergrav bisk- ingu var ríkiserfingi Svía og
up í Osló, formaður fundarins, margt helstu manna í Uppsöl-
síst sje jeg hann i anda . hlut- Martin NicmöUer kirkjuleiðtogi um- en ræðumenn flestir voru
verki Balke þingmanns í leik-
riti Björnstjerne Bjö.nssons
„Paul Lange ogTora Parsbevg“
lýðveldishátíðar sumarið 1944,
i prýðilegri meðferð 1 eikt’je-
lags Revkjavíkur undir stjórn
norsku leikkonunnar frú Gerd
Grieg.
Eyrir þær ánægjustundir
sem Haraldur Björnssen hefir
veitt nijer á leiksviðinu, hó
færri væru, en jeg heíði ko:;ið,
vil jeg þakka honum um leið
og jeg óska honum sem iengstr-
ar starfsemi í þágu islenskrar
leiklistar og nýrpa sigra.
frá WiesbadCn, sem blaðamenn biskupar og klerkar.
veittu hina mestu athygli, erki-1 Dómkirkjusöfnuður Uppsala
biskup Mowell frá Ástralíu, bisk bauð eitt kvöld öllu fundarfólk-
up Ncack frá Danmörku, dr. ’inu til veitinga í hallarsalnum
Temple. framkvæmdarstjóri mikla í Uppsölum. Þar fluttu er-
breska og erlenda bibliufjelags- 'lendir fulltrúár ávörp, dr. Kelly
ins, tveir íramkvæmdarstjórar framkvæmdastjóri frá Skot-
ameríska biblíuf jelagsins o. s. I landi, þingmaður danskur og 3
frv. Fundarmenn komu saman' prestar frá Finnlandi, íslandi og
í Edinborg og dvöldu þar 3 daga 1 Noregi. Gestir við kaffiborðin
í sama gistihúsi, voru'svo 5 daga Ivoru um 1500 ,svo að hátalari
á aðalfundi í Dunblane, smábæ kom sJer vel-
uppi í sveit, og loks 2 til 3 daga
Eftir þetta 4 daga þing bauð
í Glasgow, og höfðu því nægan forseti þingsins, Bergwall rek-
tíma til að kynnast. tor, erlendu fulltrúunum 12 og
Biblíuf jelag Skota sá um allan nokkrum Svíum heim með sjer
ir
mmiiií i heimsoKR
ur
,Dronning Alexandrine",
í dag 60 erlendir K.
til leikmannasKÓlans í Sigtún-
! um. Var þar rætt um hvernig
koma mætti á meiri samvinnu
j í sunnudagaskólastarfi allra
við Harald Björnsson“
Hjer er því um a<
raÁa
100 drengir og foringjar dvelj-
ast þar fram á næsta fimtúdag.
þáttamarga lýsingu á merkis-: Dönsku og sænsku drengirnir
starfi Haralds Björnssonav i; og foringjár þeirra rnunu búa
þarfir íslertskrar leiklistar og í hínum stóra skála Skógar-
íslenskrar menningar í heiid , manna, en flestir íslendinganna
sinni, því enginn mun verða til, í tjöluum. Þá verður einnig tek- ~ös
dvalarkostnaðihn og sýndi þar
frábæra gestrisni. En bæjar-
stjórnir og fleiri höfðu boð inni
þeim til sæmdar.
Þjóðverja vantar
biblíur.
A.ðalumræðuefnið var biblíu-
þörf og biblíuútbreiðsla um all-
an heim. Hafði dr. Temple safn-
að niiklum skýrslum um það
eíni, en íulltrúar bættu mörgu
’iö. Langflestir, aðrir en Banda-
ríkjamenn, töldu eftirspurnina
miklu meiri en unt væri að sinna
vegna skorts á pappír og bók-
bandsefni.
Kristilegt Dagblað skrifaði
allianga fundarskýrslu frá sr.
Sigurbirni, er hann kom til Hafn
ar, var þar meðal annars getið
um að Þjóðverjar þyrftu um 8
rniiijóitir bíblía, sem þeir gætu
ekki véi’tt' sjer nema með mikilli
erlendri aðstoð. Varð það til
,þess að nú ætla danskir biblíu-
vinir að senda þeim stóra prent-
smiðju til biblíuprentunar.
Eftir þenna fund dvaldi sr.
Sigurbjörn nokkra daga í Kaup
mannahöfn til að heimsækja Svíþjóð þ. 23. júní.
gamla vini sína. Einn þeirra, dr. > Daginn efíir var fundur hald-
theol Alfreð Jörgensen, for- inn í Jómala skammt frá Maríu-
alla glugga og sátu farþegarnir
líkt og afslátt.irgripir í gripa-
lest. Vopnaður vörður var í
hverjum farþegavagni og er
þess vandlega gætt að enginr*
geri tilraun til að skyggnast út
með hlerunum.
Þegar til Helsingfors kon>
mætti honum hin mesta v:n-
semd Finna og jafnframt for-
vitni allmikil um íslenská hági.
Finnsku samferðaprestarnir
höfðu útvegað hcnum gistingn
í 6 hæða gistihúsi K.F.U.K., —■
,,það er betra en gistihús K.F.
U.M.“ sögðu þetr, — ætlað hon-
um að prjeaika í einni kirkju
borgarinnar, flytja erindi um
ísland við sumarstöðvar KFUM
og K. á Svörtu eyjunni utan-
borgar, er túlkað var á finnsku
og flytja kveðju á fjölmennri 75
ára hátíð heimatrúboðsíjelags
sænsku mælandi Finna, og falið
tveim prestum að skiftast á um
að fylgja honum um borgina þá
4 daga, sem hann dvaldi þar.
Sr. Rósenquist bauð hóp af
barnakennurum heim til sín eitt
Norðurlanda. Álýktánir voru þó kvöldið ,,til að njóta fræðslu um
engar teknar, aðkomumenn ^ ísland“. Dr. Wiren, yfirmaður
höfðu ekkert umboð að heiman díakonissu stofnunarinnar b'að-
í þeim efnum. í um erindi um ísland, er flutt
| var 5 fullri kirkju stofnunarinn-
Til Álandseyja. | ar- Hún var bá daga að haltía
Framkvæmdastjóri sænsku- ársþing sitt í Heisingfors. Meiri
mælandi sambands sunnudaga-
skóla. á Finnlandi, sr. Árni
Rósenquist, var einn af þeim
5 Finnum, sem þarna voru og
bauð hann mönnum að koma
með sjer á svipað þing, er halda
skyldi í Jómala á Álandseyjum
24. júní. Bergwall rektor, sr.
Sigurbjörn og 2 Danir tóku því
boði. Var farið frá Stokkhóimi
,22. júní, um 6 stunda sjóveg til
Maríuhafnar, eina bæjarins á
Álandsevjum. Gestunum var
þar ágætlega tekið, og næsti
daguf notaður til að sýna þeimS
eyjarnar bæði : mótórbát og bif- j
reið. En um kvöldið var „mið- j
sumarshátíð'1 haldin, eins og
.venja er til á Finnlandi og í
hluti hjúkrunarsystranna siiilur
e)-:ki sænsku, og var því eririd-
ið túlkað á finnsku.
að neita þvi, hve irtikilvægur1 in til- afnota um þetta DyB kap-
þáttur leikmentm er í meon-'ella, sem nýlega he'n
ingarlífi þjóðarinnar. Skrá • reist í Vatnaskógi, endn þót'. hún
Lárusar Sigurbjörnssonar vfir sje ekki fullgerð ennþá.
leikhlutverk Haralds Björns- j Framkvæmdastjórar K. F. U.
sonar, sem orðin voru 70 tals-jM., sjera Friðrik Friðri'-* n og.
ins fram til ársins 1943, og sjei*a Magnús Runólfs.-on verða
mörg bæði umfangs- og vanda-1 aðalleiðtogar fyrir þesSuin ; ; a
- mikil, gefur einnig góða hug-
mynd um afrek hans á leik-
sviðir.vi. Verður það lesandan-
um einnig drjúgum ljósara ar
hinum mörgu og ágæú. heil-
síðumyndum af honiun í ýrris-
um hlutverkum, seni ritið
prýða; en þær eru flesta • tekn-
ar af Lofti Guðmundssyni ljós-
myndara, en aðrar eft’r Jón
rra
U.
hóp í Vatnáskógj, en r-uk þei
verða þar margir aðrir K. F.
M.-foringjar.
Annað kvöld klukkan 8.30,
bjóða Skógarmenn K. F. U, f.
dönsku og sænsku drar<o
foringja þeirra vei! -• j. ’ :oð
kaffisamsæti í hátíðasfl K. F.
U. M. — og verða Skógarniunn
væntanlega fjölmennir á þeirri
rmaður að hjálparstarf- höfn. Fylltist kirkjan þar þrisv-
: við bágstadda söfnuði Mið- ar þann dag — eitt skipti af
Iviópu, var.nýkominn úr langri börnum — og tók sr. Sigurbjörn
kynnisferð, og taldi hann að út-jþar tvisvar til máls.
í iið væri ömurlegt á Póllandi, j Nóttina eftir fór hann sjó-
r.um.ivstaðar reyndu menn yfir-J veg til Abæjar með ýmsum
v e að rjetta við hagi sína, en finnskum prestum, sem nú voru
A elliheimili.
Gamalmennastofnun borgar-
uminnar, þar sem vismenn eri»
um 1000 í 8 eð’a 9 reisulegúfr*
húsum, tók og „íslenska gestfn—
um“ með ástúð — og forvitþi.
Hufvudstadsbladed og finsfea
blaðið Kutimaa fluttU löþg
j1 blaðasamtö? við henn. Og síð^st
en ekki síst tóku yfirmenn Maþir
erheimbarna hjálparinnar hoVi-
um með mestu vinsemd. ,,ÍIf
vjer hefðum áft von á yður bg
þjer ekki verið tímabundirpn,
hefðuð þjer fengið bifreið |il
Norður-Finnlands til að heim-
sækja ,,lslandsbörnin,“ sögður
þeir. Ástæðan var sú að fvrii-
forgöngu sr. Sigurbjörns fá |iú
um 110 föðurlaus börn finnrk
mán.aðarstyrk — 30 kr. — iýá
íslenskum fjölskyldum. Eljáíp-
arnefndin hjerlendis á þó ef|ir
Kaldal, Vigni og Oskar Gísla- samkomu.
• óllandi virtist allur fjöldinn
:‘.aia lagt árar i bát.
í Svíþjóð.
Frá Danmörku fór sr. Sigur-
bj’E-n til Uppsaia og kom þar
■’ulltrúi íslensku kirkjunn-
V'. rsþing kirkjulegu sunnu-
dágaskólanna sænsku, eru þeir
U. :i nema um % hluti allra
sænskra sunnudagaskóla. „Frí-
ki.-kjulega starfið“ var byrjað
iöngu áður en prestar fóru al-
á heimleið. Borgin var skoðuð
næsta morgun og síðan haldið
með járnbraut til Helsingfors.
Ömurleg ferð yfir
Porkalaskaga.
Sr. Sigurbjörn sagði að eini
ömurlegi kaíli ferðalagsins hafi
verið, er járnbrautarlestin fór
yfir Porkalaskaga, en þar ráða
Rússar. Meðan lestin fór yfir
landssvæðið, sem er milli 60 og
70 km., voru hlera-r settir f\TÍr
að ráðstafa um 10 börnum, sán
finnska nefndin hefur sent U|4>-
lýsingar um. Annars skifta þáu
þúsundum finnsku börnin, jbr
svipaðan styrk fá enn erlendis.
frá, — og þurfa hans mjög méð.
Enda þótt „sultarárin" erflð-
ustu sjeu liðin, er margt skamt-
að naumt, sjerstaklega allþi'
fatnaður. Atvinna er nóg og
kaupgjald sæmilegt, en mai|gi:
er dýrt, miklu dýrara en hjn
Svíum. Segja Finnar að ferða ■
Frarrih. á Ns.'S»