Morgunblaðið - 18.08.1948, Page 7

Miðvikudagur 18. ágúst 1948.
MORGUTSBLAÐIÐ
Z
Itburðurinn í rússnesku ræðis
munnsskrifstofunni sunnur
ógnurstjóm kommúnistu
STARFSMENN rússnesku ræð-
ismannsskrifstofunnar í New
York neituðu í fyrstu að leyfa
lögreglunni að hringja á lækni
og sjúkrabifreið, eftir að Oks-
ana Kosenkina, rússn. kennslu-
konan, hafði stokkið út um
glugga á þriðju hæð í skrifstof-
unni og stórslasast. Yfirvöldin
í New York skýrðu frá þessu í
fyrradag, eftir að Rússar höfðu
opinberlega haldið því fram, að
lögreglan hefði rofið friðhelgi
ræðismannsskrifstofunnar, með
því að senda menn á staðinn og
krefjast tafarlausrar læknis-
hjálpar kennslukonunni til
handa. Frásögn lögreglunnar í
New York er í fáum orðum á
þessa leið:
Liðþjálfi úr lögregluliði borg
arinnar elti starfsmenn skrif-
stofunnar, er þeir báru hina
stórslösuðu kennslukonu inn í
Kennararnir kusu fremur
dauðann en að snúa
til Rússlands

russneHir emnænismenn i
Yorfe 8§ hmdra að Kosenkina fengi
!;
var, og hlaupa að dyrunum, um
leið og frú Kosenkina var borin
inn.
KENNARAP.
í SENÐIRÁBINU
konu og þremur börnum þess
síðarnefnda.
Kennararnir komu ekki til
skips, enda þótt farangur þeirra
' væri kominn um borð. Viku
I
. seinna f jekk Lomakin aðalræðis-
í maður „af hendingu" orðsend-
ingu frá frú Kosenkinu, þar sem
hún skýrði honum frá því, að
, I hún væri stödd á búgarði 'i
fjekk iogreglumaðurmn loks að það i nokkra daga. Mal hennar! námunda yið New Yorkj en bú_
“ "" " “" ' hafði fyrst vakið athygli, er hun! gargurinn tilheyrði „hvítrúss.
ræðismannsskrifstofuna. Hann
fór fram á það að fá að hringja FRÚ Kosenkina var fangi rúss-
eftir sjúkrabifreið, en fjekk neit nesku ræðismannsskrifstofunn-
un. Eftir margra m'ínútna þref, ar í New York og hafði verið
nota símann, til þess að ná 1
lækni. Hann greip tækifærið til ásamt
hjónunum Mihail og
að biðja einnig um sjúkrabíl.1 Claudia Samarin, neitaði að
Þegar bíllinn kom á vettvang' hverfa aftur heim til Rússlands.
með sjúkrabörur, var bílstjóra
hans í fyrstu neitað um ínn-
göngu. Að lokum opnaði þó einn
af starfsmönnum ræðismanns-
skrifstofunnar dyrnar fyrir hon-
um. Lögregluþjónninn bætir því
við, að Rússarnir hafi hvað eft-
ir annað gripið fram í fyrir sjer
er hann spurði kennslukonuna,
hvort hún vildi láta flytja sig
í. sjúkrahús. Hún svaraði að lok-
Um á ensku og sagði: „Jeg vil
láta flytja mig á sjúkrahús ykk-
ar.“ — Slík var framkoma rúss
nesku rœðismannsskrifstofunn-
ar, segir að lokum í skýrslu lög-
Mihail Samarin, sem er þriggja
barna faðir, og Kosenkina, voru
kennarar við skóla þann, sem
Rússar höfðu stofnað handa
börnum starfsmannanna í rúss-
neska sendiráðinu í Washington.
Fyrir skömmu var skóli þessi
lagður niður, og kennarar hans
fengu skipun um að hverfa
heim. Ákveðið hafði verið að
Kosenkina, Samarin, kona hans
og börn tækju sjer far með skipi
sem fara átti frá New York 31.
júlí síðastliðinn. Á yfirborðinu
var ekki annað að sjá, en að
kennararnir ætluðu að gegna
reglunnar, enda pótt þessi 52' heimfararskipuninni, eða að
ára gamla kona vœri svo alvar- J minnsta kosti var þá ekkert op-
lega slösuð eftir fallið, að búist j inberlega vitað um það, að bæði
er við því, að hún verði rúmföst t Kosenkina og Samarinhjónin
höfðu ákveðið, að neita að
hverfa til baka til hinnar rúss-
í að minnsta kosti þrjá mánuði.
FRÁSÖGN SJÓNARVOTTS
OKSANA Stepanovna Kosen-
kina stökk út um gluggann á
ræðismannsskrifstofunni rúss-
nesku síðastliðið föstudags-
kvöld. Frjettamaður, sem var
staddur þarna í nágrenninu,
skýrir svo frá:
í f jóra daga hafði jeg verið á
verði við ræðismannsskrifstof-
Una, þar sem jeg þóttist viss um
að eitthvað mundi ske. — Um
kvöldið skeði það. Jeg heyrði
hróp frá næsta húsi og hljóp inn
í herbergi mitt. Út um glugg-
ann sá jeg frú Kosenkinu liggja
í porti ræðismannsskrifstofunn-
ar. Annar fótur hennar var
flæktur í símaþræði, en hún hef-
ur að öllum líkindum lent á síma
vírum um leið og hún stökk.
neskum glæpamönnum, sem
kalla sig Tolstojfjelagið“. í orð-
sendingunni (segir enn í frá-
sögn rússnesku ræðismannsskrif
stofunnar) bað frú Kosenkina
ræðismanninn að bjarga sjer úr
klóm hvítrússanna, sem væru
að reyna að koma í veg fyrir,
að hún sneri til Rússlands. —
Lomakin ræðismaður, sem er
ofurhuginn í reyfaranum, ferð-
aðist að þessu loknu út til bú-
garðsins og „bjargaði“ Kosen-
kinu, enda þótt „glæpamennirn-
ir“ reyndu að koma í veg fyrir
það.
Þáttur Samarinhjónanna (og
enn er stuðst við frásögn Rúss-
anna) var í reyfaranum sá, að
bandarísku yfirvöldin áttu að
hafa komið í veg fyrir brottför
þeirra frá Bandaríkjunum og
notað meðal annars svefnlyf til
þess að deyfa heimþrá frú Sam-
arin. Hitt minntist rússneska
nesku paradisar. Þetta varð ekki ræðismannsskrifstofan hinsveg.
.uppvíst fyr en brottfarartími
skipsins rann upp, og í ljós kom
að hvorki Kosenkina nje Sam-
arinhjónin voru mætt til skips.
Það var því ekki fyr en hjer
var komið, að rússnesku emb-
ættismennirnir í New York og
Washington tóku til við að
semja reyfara sína, þriðja
flokks reyfara, þar sem dular-
fullir hvítrússar, mannrán,
svefnlyf og hetjudáð rússneska
ræðismannsins koma við sögu.
Rússarnir reyndu að skýra mót-
þróa Kosenkinu og Samarins
gegn því að snúa til Rússlands
á eftirfarandi hátt:
IIVITRl SSAR
OG SVEFNLYF
Nokkrum sekúndum seinna ^ ÞANN 31. júlí (segir ræðismað-
komu starfsmenn ræðismanns-^ urinn) hafði verið fyrirhugað,
skrifstofunnar í Ijós í bakdyr-. að nokkrir rússneskir borgarar
færu frá Bandaríkjunum og
heim til Rússlands með gufu-
skipinu Pebeda. Meðal þeirra
voru tveir kennarar, frú Kosen-
kina og Samarin, ásamt eigin-
um hússins. Þeir lyftu kennslu-
konunni upp og byrjuðu að bera
hana inn. Á sama augnabliki
sá jeg bandarískan lögregluþjón
klifra yfir grindverk, sem þarna
Islenskur leikari, sem
Ijek í breskum leik-
ritum og kvik-
myndum
Fjekk íilboð am kvikmyndaleik, en fjekk
ekki aivifírinieySi í Bretlandi
FYRIR skömmu er kominn heim frá Englandi ungur íslenskur
leikari, Klemens Jónsson. Eftir nám við Róyal Academy of
Dramatic Arts í London ljek hann með enskum leikflokkUm,
kvnti sjer útvarpsleik í breska útvarpinu undir handleiðslu góðs
leikstjóra og ljek auk þess í einni kvikmynd. — Klemens fjekk
tilboð í að leika í fleiri kvikmyndum og við ensk leikhús, en gat
ekki tekið þeim boðum, þar sem hann fjekk ekki atvinnuleyfi
í landinu. Bretar eru nú svo tregir til að veita erlendum mönnura
atvinnuleyfi á þessu sviði, að það fæst yfirleitt ekki. Munu fleiri
í^lendingar, sem lagt hafa stund á leiklist í Bretlandi neyðast til
að koma heim, þótt þeim hafi boðist atvinna í Bretlandi.
í leikferð um EngJand og
meginlandið.
Klemens Jónsson starfaði hjer
hjá Leikfjelagi Reykjavíkur áð-
ur en hann fór til framhalds-
náms til London í lok styrjald-
rjrinnar. Honum gekk námið
mjög vel í Royal Academi og
í samkeppni um besta útvarps-
leikinn, sem haldinn var í skól-
anum hlaut hann fyrstu verð-
laun. Varð það til þess, að leik-
stjóri útvarpsleikrita við þriðju
dagskrána svonefndu í BBC tók
hann að sjer og starfaði Klem-
ens hjá honum um hríð við
útvarpsleikritin. Bauð leikstjór
inn, Felix Felton, Klemens hlut
verk í útvarpsleikritum, en þar
strandaði einnig á atvinnuleyfi,
sem ekki fjekkst.
Klemens fór þá með enskum
leikflokki í leikför til Hollands
og Þýskalands og Ijek þar tvö
hlutverk. Þótti honum sú ferð
takast vel og verða sjer bæði
til lærdóms og ánægju.
I fyrra fór Klemens í leik-
för um þvert og endilangt Eng
land með breskum leikflokki,
og ljek í leikritinu „Hastie
Hearth“. Nú síðast starfaði
hann við lítið leikhús í Fanham
í Surrey, skamt frá London.
ar ekki á, að Samarin hafði far-
ið fram á vernd Bandaríkja-
stjórnar, afsalað sjer borgara-
rjettindum sínum og tjáð sig
fúsan til að skýra frá þv'i, sem
hann vissi um moldvörpustarf-
semi rússneskra embættismanna
í Bandaríkjunum.
NOKKRAR SPURNINGAR
EINS og þegar er nú orðið kunn
ugt, hafa þau Kosenkina og
Samarin lýst því yfir, að frá-
sögn rússnesku ræðismannsskrif
stoíunnar sje uppspuni frá rót-
um. Staðreyndirnar styðja
þetta líka. Hjer eru nokkrar
spurningar, sem rússneski ræð-
ismaðurinn í New York hefur
átt erfitt með að svara í sam-
bandi við þetta mál:
1. Ef það er rjett hjá Loma-
kin ræðismanni, að hann
hafi bjargað frú Kosen-
kinu úr höndum hvítrúss-
neskra ,,glæpamanna“, —
hvernig fær hann þá gefið
Frh. á bls. 8.
Klemens Jónsson í hlutverki
sænska sjómannsins í leikriti
Eugene O’Neil „It’s á long
voyage home“.
Leikur Norðurlandabúa í
„Flamingo“.
Kvikmyndin, sem Klemens
Ijek í heitir ,,Flamingo“ og var
tekin af nýju kvikmyndafjelagi.
Þar ljek hann Norðurlanda-
búa, sjómann, og þótti takast
svo vel, að hann fjekk tilboð
um að leika í tveimur öðrum
Klemens Jónsson leikari.
kvikmyndum, sem á að fara að
taka, en gat ekki tekið þeim
boðum af ástæðum, sem að fram
an er getið.
Klemens sagðist hafa haft
mikla ánægju af að leika í kvik
myndum og í útvarpsleikritum,
en leikaðferð í útvarpsleikrit-
um og kvikmyndum segir hann
að sje mjög skyld, einkum hvað
snertir leik fyrir framan hljóð-
nema. Hafði hann gert sjer von
ir um að dvelja lengur í Eng-
landi og vinna við kvikmynda-
gerðr ei'nkum með það fyrir aug
um, að kynna sjer kvikmynda
leikstjórn, en Klemens segir, að
kvikmyndaleikur sje mest und-
ir leikstjóranum kominn, sem
stjórni kvikmyndatökunni af
mikilli nákvæmni, ef vel eigi
að takast.
Ætlar að kenna hjer
skylmingar.
Á meðan Klemens var í Eng-
landi lagði hann stund á skylm-
ingar, íþrótt, sem er lítt kunn
hjer á landi. Stundaði hann
skylmingar bæði innan skóla
og utan og hyggst hann nú að
kenna þessa íþrótt hjer á landi,
ef nemendur fást.
Einnig mun hann starfa hjá
Leikfjelagi Reykjavíkur og
væntir þess, að hann fái tæki-
færi til að starfa við útvarps-
leikrit, sem hann hefir lagt sjer
staka stund á að kynna sjer.
Klemens Jónsson er ættað-
ur úr Borgarfirði, en hefir átt
heimili hjer í Reykjavík í 15
ár. Stundaði hann hjer nám áð-
ur en hann fór til Englands og
er að mestu leyti alinn upp í
Reykjavík.