Morgunblaðið - 28.08.1948, Blaðsíða 7

Laugardagur 28. ágúst 1948.
MORGUNBLAÐIÐ
Z J
BRJEFASKIFTI TITOS OG STALINS
!ÞEGAR Moskvu-inenn bann-
færðu Tito á dögunum, þá fekk
Veröldin bendingu um það, að
þjóðernistilfinningin gæti orð-
jð yfirsterkari kenningum Marx
izta, eins og þær eru boðaðar
frá Kreml. í síðastliðinni viku
reyndist kleift að ná í söguleg
gögn varðandi Stalin-Tito deil-
una. Nokkrum klukkustundum
eftir að Andrei Vishinsky kom
til Belgrad, til þess að sitja
þar Dónárráðstefnuna, var farið
að dreifa bæklingum, er starfs-
lið hans hafði haft meðferðis
frá Rússlandi, um borgina. —
Þeim var stungið í póstkassa
ög undir dyr manna að nætur-
lagi. í þessum bæklingum voru
birt þrjú brjef, sem Tito hafði
fengið frá Moskvu, nokkrum
mánuðum áður en hann var op-
inberlega bannfærður. í síðast-
liðinni viku bjóst kommúnista-
flokkur Júgóslafíu til þess að
birta svarbrjef Tito. Fá skjöl,
er birt hafa verið að undan-
förnum árum, hafa varpað
jafn skýru ljósi og þessi brjef
á hið kæfandi andrúmsloft
Marxista-landanna, sem þrung-
jð er ótta, hroka, þrætum og
deilum.
Brjefin eru á þessa leið:
Tito kvartar.
20. mars 1948.
Til V. M. Molotov, utanríkis-
ráðherra, Rússlandi.
Þ. 16. mars s.l. var okkur tjáð
að stjórn Rússlands hefði á-
kveðið að kalla heim alla hern-
aðarráðgjafa og kennara (frá
Júgóslavíu) vegna þess, að þeir
væru þar í „fjandsamlegu um-
hverfi“ .... Allan þann tíma,
sem menn þessir dvöldu hjer,
þá voru Júgóslavar ekki ein-
asta vingjarnlegir í þeirra garð,
heldur komu fram við þá eins
Og bræður. Þess vegna erum við
undrandi, við getum ekki skil-
ið þetta og okkur hefur sárnað
þetta mjög.
Það er satt, að (júgóslav-
neska) stjórnin ákvað, að
(minni háttar embættismenn)
skyldu ekki hafa rjett nje vald
til þess að gefa neinum mikils-
verðar upplýsingar .... Allir
skrifstofumenn okkar gáfu hinu
og þessu fólki upplýsingar um
efnahag ríkisins, sem stundum
komust í hendur sameiginlegra
óvina okkar .... Rúsarnir áttu
að snúa sjer til æðri embættis-
manna, til þess að fá þessar upp
lýsingar — Þ. e. a. s., þeir áttu
að snúa sjer til júgóslavneska
kommúnistaflokksins og júgó-
slavnesku stjórnarinnar . . . Af
öllu þessu má sjá, að það, sem
að ofan greinir, getur ekki verið
hin raunverulega orsök þessara
aðgerða rússnesku stjórnarinn-
ar og það er vegna óska okkar,
að Rússar skýri hreinskilnis-
lega frá því, hvað það er, sem
um er að ræða . . . Einu sinni
enn, læt í ljós virðingu mína,
(undirskrift) J. B. Tito, forseti.
Ríkisráðið.
Rangt og ófullnægjandi svar
— segir Kreml.
Sanna að marxismi og ættjarðarást
getur ekki farið saman
1 MÖRGUM löndum, þar á meðal hjer á Islandi hafa
kommúnistar reynt að fela hið rjetta innræti sitt undir
yfirskyni þjóðernisástar. Flestir hafa sjeð í gegnum
þenna blekkingarvef, en sumir trúað honum. — Deilan
milli Kominform og Tito marskálks hefir sannað,
að ekki getur farið saman ættjarðarást og samvinna við
marxista. Kofnmúnistaflokkar allra þjóða eiga að
hlýða fyrirskipunum frá miðstjórn kommúnistaflokks-
ins i Moskva og Kominform. Geri þeir það ekki eru þeir
stimplaðir svikarar, eins og Tito. — Brjefaskifti mifli
Tito annarsvegar og Stalins og Molotovs hinsvegar
sanna þetta best. Brjefin eru birt hjer á eftir, samkvæmt
heimildum tímaritsins „Time“.
og London, eða við aðra ,kapí-
taliska stigamenn“.
27. mars 1948.
Til fjelaga Tito og ann-
ara meðlima í miðstjórn
kommúnistaflokks Júgó-
slavíu.
— Vjer lítum svo á, að svar
ykkar sje rangt og algerlega
ófullnægjandi.
— Hernaðarráðgjafar okkar
voru sendir til Júgóslavíu sam-
kvæmt beiðni ykkar . . . Seinna
tilkyntu júgóslavneskir embætt
ismenn, að gerlegt myndi að
fækka (ráðgjöfunum) um 60%.
Ýmsar ástæður voru gefnar:
sumir sögðu, að rússnesku ráð-
gjafarnir væru of kaupfrekir,
aðrir sögðu, að það væri ekki
nauðsynlegt fyrir júgóslav-
neska herinn, að færa sjer í nyt
reynslu Rauða hersins.........
Leiðtogar júgóslavneska hersins
tóku að sýna rússnesku ráð-
gjöfunum lítilsvirðingu.......
(Ennfremur) höfðu júgóslavar
eftirlit með rússneskum full-
trúum . . . Við höfum orðið fyr-
ir hinu sama í borgaralegu ríkj-
unum ....
(Þetta þref og nudd yfir því,
sem í raun rjettri var árekstur
milli tveggja kommúnistiskra
njósnarkerfa, fól í sjer miklu
víðtækari ágreining).
.... Þið látið í ljós ósk um
okkur áhyggjum........Helsu
flokksstofnanirnar heyra undir
öryggismálaráðherrann. — En
samkvæmt kenningum Marx-
ismans, á flokkurinn að vera
settur yfir ríkisvaldið .... I
Júgóslafíu er þetta þveröfugt .
. . . Þar eru kapítalistisk öfl
mikils ráðandi .... Júgóslav-
neski kommúnistaflokkurinn
hefir verið svæfður af rotnum
kenningum tækifærissinna, sem
hafa drukkið í sig kenningar
kapítalista .... Þetta er ekk-
ert einsdæmi. Fyrir 40 árum
síðan, þá gerði flokkur Mensje-
vika í Rússlandi það að tillögu
sinni, að Marxista-flokkurinn
yrði leystur upp í óflokksbund-
in fjelög verkamanna. Eins og
kunnugt er, þá kallaði Lenin
þessa Mensjevika djöfullega
tækifærissinna ....
(Undirskrift) Miðstjórn rúss-
neska kommúnistaflokksins.
Það er ekki jafn hlægilegt í
augum kommúnista, að vera
kallaður Troskysinni eða
Mensjeviki eins og það kann að
virðast í augum venjulegra unum. Augljóst er að Tito er að
Moskvamenn hikuðu ekki við
að segja Tito hvað það væri,
sem um væri að ræða. Það var
nærri því eins og þeir væru að
tala við einhvern í Washington
manna. Það er miklu alvarlegra
mál, heldur en ef Bandaríkja-
maður væri ákærður um fjár-
drátt eða kommúnisma. — Ætl-
aði Tito að afneita villutrú
isinni? í þrjár vikur var hann
I þögull. Lögregla hans handtók
tvo fjelaga, sem fylgjandi voru
Stalin. Svo skýrði hann frá
kjarna villutrúar sinnar . ..
sem er þjóðernistilfinning.
fara aldrei saman.
13. apríl 1948.
að fá upplýsingar um annað
það, sem skapað hefur óánægja
í Rússlandi . . . Háttsettir fje-
lagar í Júgóslavíu hafa sagt eft-
irfarandi: „Rússneski kommún
istaflokkurinn er úrkynjaður“. *Ættjarðarást og marxism.
„Rússneski kommúnistaflokk-
urinn notar Kominform til
þess að stjórn öðrum kommún- 'Til fjelaga J. V. Stalin og V. M.
istaflokkum". Þessi and-rúss- • Molotov.
nesku orðatiltæki er venjulega Við erum ákaflega undrandi
reynt að breiða yfir með orða- ■ yfir brjefi ykkar, yfir innihaldi
tiltækjum vinstrisinnaðra, eins þess og þeim anda, sem það er
og t. d.: „Sosialisminn í Rúss- jskrifað í . . . . Jafnvel þó að við
landi er ekki lengur bytinga- elskum Rússland þá getum við
sinnaður“ .... Það er viðeig- j ekki unnað föðurlandi okkar
andi í þessu sambandi að geta minna.
þess, að Trotsky tók einnig að
ásaka rússneska kommúnista-
flokkinn fyrir að vera úrkynj-
Laun þau, er við urðum að
greiða rússnesku sjerfræðing-
unum, voru þrisvar sinnum
Ætluðu Moskvu-menn
nota þetta tækifæri til þess á®
gleyma og fyrirgefa?
Nýjar ásakanir frá Kreml.
, 4. maí 1948.
Til miðstjórnar kommúnista-
flokksins í Júgóslavíu.
.... Það er ekki hægt að
segja annað um andann í brjefi
ykkar, en hann beri vott um
gengdarlausan þótta. Fjelagar
í Júgóslavíu bregðast ekki við
gagnrýni á Marxistiskan hátt,
heldur að hætti smáborgara.
Þ. e. a. s. þeir líta á gagnrýnj
sem móðgun og álitshnekki, er
muni grafa grundvöllinn und-
an fyrirætlunum júgóslavneskra
leiðtoga.....
Það er ekki Ijóst hvers vegnæ
sendiherra Bandaríkjanna *
Belgrad hegðar sjer eins og
hann væri húsbóndi á sínu eig-
in heimili og hvers vegna leyni-
lögreglumenn hans geta farið
frjálsir ferða sinna. --Leið-
togar Júgóslavíu sjá engann
mun á utanríkisstefnu Rúss-
lands og utanríkisstefnu Bret-
lands og- Bandaríkjanna ....
(einkennandi) er yfirlýsing
Tito frá 19. maí 1945: „Við
krefjumst þess, að hver sje hús
bóndi á sínu heimili. Við kær-
um okkur ekki um að greiða
skuldir annarra. Við viljum
ekki greiða fje í mútur. Við vilj
um ekki láta stórveldin flækja
okkur í einhverjar hagsmuna-
stefnur.....“
Tito sagði þetta í sambandi
við Trieste. Vegna þess að allar
aðrar leiðir voru lokaðar, þá
átti Rússland aðeins um eitt að
velja til þess að geta látið Júgó-
slövum í tje Trieste, að fara i
stríð við Breta og Bandaríkja-
menn........ Júgóslavneskir
fjelagar skilja það ekki, að eftir
svona alvarlega styrjöld, þá
getur Rússland ekki farið í
stríð að nýju....
Við vitum, að vegna hins al-
varlega ástands innan júgó-
slavneska kommúnistaflokksins
þá þora meðlimirnir ekki að
Mundt þingmaður í Washington ' ]áta t jjós skoðanir sínar, þeir
formaður óamerísku nefndar- þora ekki að gagnrýna flokks-
innar yfir njósnakerfi Rússa).1 kerfið..... Tito og Kardelj
Við lítum svo á, að það sje * gera það að tillögu sinni, að við
ekki rjett af rússnesku leyni- 1 sendum fulltrúa til Júgóslavíu
þjónustunni að ráða okkar ti] þess að athuga ágreinings-
borgara, í okkar landi, i Þjón-'^jin mi]li Rússlands og Júgó-
ustu sina. Við höfum sannanir siaviu. En hjer er ekki um að
fyrir því, að nokkrir menn úr ræða að staðfesta einstakar
rússnesku leynilögreglunni staðreyndir, heldur að málið
hafa, með því að ráða til sín verði rætt á næsta fundi Kom-
gert ótímabærar athugasemdir.
(En) við verðum að geta þess,
að sumir af rússnesku hernað-
arsjerfræðingunum hegðuðu
sjer ekki alltaf sem skyldi ....
Við neitum því ekki, að í við-
skiftum þjóðanna kann að hafa
gætt hirðuleysis af okkar hálfu.
.... En við getum samt sem
áður ekki trúað því, að það
sje næg ástæða til þess að draga
úr efnahagssamvinnu okkar. . .
(Nú fer að gæta beiskju og
vonbrigða í brjefinu. Það er
gamla sagan: „Jeg gaf þjer
bestu ár ævi minnar, og nú. .“)
Er það mögulegt, að menn,
sem sátu sex, átta, tíu og jafn-
vel fleiri ár í fangelsum vegna
baráttu þeirra fyrir Rússland,
geti verið and-rússneskir, eins
og minnst er á í brjefi yðar?
Nei! Það eru sömu mennirnir
sem árið 1941 skipulögðu upp-
reisnina gegn innrásarmönnum
fasista, vegna þess að þeir trúðu
í einlægni á Rússland .... sem
með byssu í hönd börðust við
erfiðar aðstæður með Rússlandi
sem hinir einu, sönnu banda-
menn......
Ast til Rússlands kom ekki
af sjálfu sjer. Hún var innrætt
fjöldanum með harðfylgi nú-
verandi leiðtoga hinnar nýju
Júgóslavíu. Upplýsingar ykkar
um það, að völd kapítalista sjeu
áð aukast o. s. frv. eru alrangar.
Hvaðan fenguð þið þessar upp-
lýsingar? .... Við rannsökuð-
um rússneska kerfið, og lærð-
um af því, en við framkvæm-
um sósíalismann á dálítið ann-
an hátt í okkar landi. Við ger-
um það vegna þess að við er-
um neyddir til þess af aðstæð-
um í daglegu lífi okkar....
(Nóg er af umkvörtunaref-
kvarta yfir sama ástandi og
aðan . . . og breiddi yfir það . hærri en laun þau, er við greið-
með þvi að tala um heimsbylt- j um ráðherrum. Þetta var ein af
ipgu. - EnM Trp^ky var sjálfur ^ ástæðunum fyrir.því, að við fór-
(irkynja?ur; ,, . Ý, Við lítum svo um þess á leit, að þeim yrði
á, ,að stjórnmálgferiU Trotsky fækkað.
sje lærdómsríkur . . j Núver- I Við getum ekki neitað þeim
andi ástand > í júgóslavneska j möguleika, að einhverjir af
kommúnistaflokknum veldur I þegnum vorum kunni að hafa
fiokksmenn, kastað rýrð á leið-
toga okkar og gert þá tortryggi
lega.....Þessar aðgerðir rúss-
nesku leynilögreglunnar halda
áfram í dag .... við getum
ekki leyft, að þær breiðist út.
Og að lokum — þó að við
vitum, að Rússland á við geysi-
mikla örðugleika að stríða í
sambandi við endurreisnina
heima fyrir, þá búumst við samt
sem áður við aðstoð ....
.... Við erum innilega sann-
færðir um, að (allt) þetta sje
af misskilningi sprottið. Þess
vegna gerum við að tillögu okk-
ar, að einn eða fleiri úr mið-
stjórn rússneska kommúnista-
flokksins, athugi öll þessi vanda
mál hjer, á staðnum.......Við
sendum yður fjelagskveðju.
(Undirskrift) Tito.
Kardelj (vara-forseti).
inform.
(Undirskrift) Miðstjórn rússrv
eska kommúnistaflokksins.
Tito lætur ekki undan.
Þetta var síðasta tækifærið,
sem Tito bauðst til þess að gera
iðrun og yfirbót og láta uridan
flokksaganum. En —
17. maí 1948.
Til fjelaga Stalin og Molotov.
Það mundi verða of langt mál
að skýra frá þeim hryggilegu
áhrifum, sem (brjef ykkar)
hafði. Það hefir sannfært ekkur
um, að allar - skýringar voru
tilgangslausar....Jafnvel áð-
ur en okkur var gert aðvart,
þá hpfðu sjö (aðrir kommú-
nista-) flokkar fengið (afrit af)
fyrsta brjefi ykkar og myndað
sjer skoðanir í málinu. Ekki
Framh, á bls, 1U