Morgunblaðið - 03.09.1948, Qupperneq 8

r 8
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 3. sept. 1948
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavllc.
ÍVsjnkvj»tJ.; Btgíilí J6nssoa.
Ilitstjðri: Valtýr Stefánsson (ábyr^am.).
Vrjsttaritstjðrl: ívar Guðmizndssaa.
Auglýdngar: Áml GarQar KrlstdsgmsB.
Ritstjðrn, auglýsingar og afgreiðsle;
Austuistrastl 8. — Sími 1600,,
Áskriftargjald kr. 10,00 á mánuði,
f lausssclu ZO aura eintakið. 75 aura m«3 Lcsbók.
kr. 18,00 utanlands.
Marxismi
og þjóðhollusta
BANNFÆRING Titos marskálks og brjefaviðskipti hans og
Stalins varpa nýju ljósi yfir þær kröfur, sem gerðar eru til
kommúnistaflokka allra landa af leiðtogum rússneska komm-
únistaflokksins í Moskvu. Kjami þeirra krafna er þessi:
Kommúnistar allra landa verða að líta á Rússland sem hið
sanna föðurland sitt. Ef hagsmunir Sovjet Rússlands rekast
á við hagsmuni annara landa, ber kommúnistum þeirra landa
að gæta hagsmuna Sovjet.
Þetta kemur svo greinilega fram í brjefaskiptum Titos og
Stalins, að ekki verður um villst.
I einu svarbrjefi sínu til „fjelaganna“, Stalins og Molo-
toffs, komast Tito og Kardelji þannig að orði:
„Við erum ákaflega undrandi yfir brjefi ykkar, innihaldi
þess og þeim anda, sem það er skrifað í. Jafnvel þó að við
elskum Rússland þá getum við ekki unnað föðurlandi okkar
minna.“
Það er auðsjeð að þetta, að leiðtogar Júgóslavíu, neita
að setja hagsmuni Rússlands ofar hagsmunum lands síns, er
meginástæðan fyrir þeirri ákvörðun Stalins að reka júgó-
slavneska kommúnistaflokkinn úr Kominform.
Þessi staðreynd er út af fyrir sig ekkert undrunarefni lýð-
ræðissinnuðu fólki um allan heim. Það hefur lengi verið
yitað að hinar ýmsu flokksdeildir kommúnista um víða ver-
öld voru algerlega háðar vilja einræðisherranna í Moskvu.
Hitt er furðulegra að kommúnistar skuli í mörgum löndum
hafa gert sjer sjerstakt far um að telja fólki trú um að þeir
væru sjerstaklega trúir á verðinum fyrir frelsi og sjálfstæði
1 Iands síns. Við Islendingar höfum fengið mjög góð tækifæri
til þess að kynnast „þjóðhollustu" Marxista og því, sem þeir
kalla baráttu fyrir öryggi Qg sjálfstæði Islands.
Haustið 1946 gerði ríkisstjórn Islands samning við Banda-
ríkin um að þau yrðu á skömmum tíma á burtu með allt her-
lið sitt af landinu. Jafnhliða var Bandaríkjastjórn heimiluð
viðkoma í 6 ár fyrir flugvjelar sínar á leið þeirra til hernáms-
svæðis síns í Þýskalandi. Áður en þessi samningur var gerð-
ur höfðu Islendingar neitað að verða við óskum um leigu
hemaðarbækistöðva í landi sínu.
En það voru til menn, sem ekki þóttust sjá að þessi samn-
ingur væri Islendingum hagstæður. Það voru kommúnistar.
Þeir sögðu að Island hefði verið selt Bandaríkjamönnum og
hafa þrástagast á því síðan. Til þess að undirstrika þjóðholl-
ustu sína og ættjarðarást settu kommúnistar mynd af Jóni
Sigurðssyni á brjóstið á sjer!!
Hversvegna gerðu kommúnistar þetta?
Stjóm Sovjet Rússlands, hins andlega föðurlands Brynjólfs
Bjarnasonar, kærði sig ekkert um að íslendingar treystu
vinfengi sitt við hinar vestrænu lýðræðisþjóðir. Stalin var
um þessar mundir í óðaönn að smíða járntjald sitt. Það var
hlutverk kommúnistaflokka hinna ýmsu landa að hjálpa hon-
um til þess að króa þjóðir þeirra af, selja þær undir járnaga
kommúnismans. Þessvegna hlutu íslenskir kommúnistar að
vinna gegn þvi af alefli að Islendingur treystu öryggi sitt
vestan jámtjaldsins. Að sjálfsögðu sögðu kommúnistar ekki
frá því að andstaða þeirra við flugvallarsamninginn sprytti
af þjónkun við Rússa. Þeir sögðust þvert á móti vera að
vinna í anda Jóns Sigurðssonaar og bentu á mynd hans á
fcrjósti sjer. Svo rammt kvað að þessu að kommúnistiskur
menntamaður, sem barist hafði eins og ljón gegn lýðveldis-
stofnun Islendinga meðal íslenskra Hafnarstúdenta, var lát-
inn halda ræðu á Lækjartorgi gegn „landssölunni"!!
Annað dæmi um þjónustu íslenskra kommúnista við hið
austræna föðurland þeirra er andstaða þeirra við efnahags-
samvinnu Vestur-Evrópu á grundvelli Marshalllaganna. Is-
lenskir hagsmunir kröfðust þess að Island tæki þátt í þess-
ari samvinnu. Sovjet stjómin ákvað að reyna að eyðileggja
hana. Þessvegna ruku íslensku kommúnistarnir upp og sögðu
að Island hefði verið selt í annað sinn.
Þannig væri hægt að nefna hundruð dæma um það að
Marxismi og þjóðhollusta eru gjöróskyld hugtök, hvaða
myndir sem íslenskir kommúnistar setja á brjóst sjer.
UR DAGLEGA LIFINU
Hrímkalt haust.
,.ÞAÐ er komið hrímkait
haust“, tautaði kunningi minn,
sem jeg hitti á götunni í gær.
— Hann var kominn í vetrar-
frakka, en skalf samt af kulda
í norðangarðinum.
Já, sumarið er senn liðið að
þessu sinni. Það hefur verið gott
hjá okkur hjer sunnanlands.
Eitt af bestu sumrum, sem kom-
ið hafa um margra ára skeið.
Annað eins sumar hefur ekki
komið síðan 1939, segja menn
og undrast, að hjer skuli nokkuð
að fá annað en úrhellisrignin^u
allt. árið í kring, eins og var i
fyrra.
En svona getur þetta gengið.
Og þótt það komi norðangarður
í einn eða tvo daga, er ekki í,-
stæða til að halda, að um leið
sje kominn vetur. Það eiga vafa-
laust eftir að koma margir góð-
ir og bjartir dagar í mánuðin-
um, sem er að byrja — eða
kannske fara haustrigningarnar
að byrja?
Skólaæskan kemur.
NÚ fer skólafólkið að setja
;vip sinn á borgina. Framhalds-
ikólarnir munu almennt hefjast
am 1. október, eins og vant er.
m löngu fyrir þann tíma fer
;kólafólkið að koma til borgar-
nnar.
Það heíur verið rjettilega
cvartað yfir framkomu ungl-
nga hjer í þessum bæ, en á hitt.
æröur að líta um leið, að það
:r ekki margtf sem þetta unga
ólk getur haft sjer til afþrey-
ngar, annað en að ganga eftir
íötunum.
Það væri þarfur maður, sem
;æti bent á góða úrlausn í því
náli, hvernig æskufólkið get1'
eytt frístundum sínum í hollum
og góðum f jelagsskap.
•
Aðkallandi vandamál.
HJER er um að ræða aðkall-
andi vandamál. Það er ekki til
neins að skamma unga fólkið og
segja því, að það sje að fara í
hundana með framkomu sinni
Og það verði aldrei að mönnum.
Hinir eldri verða að búa svo
um, að unglingarnir hafi eitt-
hvað athvarf. S'íðan er hægt að
skammast, ef æskufólkið notai
sjer ekki það, sem fyrir það
er gert.
•
Brjef frá Japan.
ÞAÐ var mátulega búið a*
minnast á pennavina klúbbinn
hjer í dálkunum, því í gærmorg-
un lá eftiríarandi brjef á borð-
inu hjá mjer:
Kæri herra!
Jeg skrifa til yðar í þeirri há-
leitu von, að þjer vilduð vera
svo góður að finna einhvern
meðal lesenda yðar, sem hefði
áhuga fyrir að skrifast á við
mig. Jeg hefi áhuga fyrir að
skiptast á almennum frjettum,
safna frímerkjum og er blaða
maðui'.
Eftir kurteisleg kveðjuorð, ao
japönskum sið kemur, kemur
nafn og heimilisfang:
Seichiro Katsurayama, No 11,
2chome, Kamijujo, Kita-ku,
Tokyo, Japan.
•
Hvort vill nú englnn
Ijósadýrð?
AUGLÝSINGA rafljós hafa
rutt sjer mjög til rúms í heim-
inum hin síðari árin. Einkum
eru það svokölluð neon-ljós, sem
þykja fögur og vekja eftirtekt.
Frægt er orðið hvernig verslun-
arfyrirtæki lýsa upp Times-
square í New York, Broadway
og aðrar götur.
Það varð líka almenn sorg í
New York er ljósadýrð þessi
var bönnuð styrjaldarárin af
hernaðarástæðum. Sömu sögu
var að segja frá flestum stór-
borgum öðrum í heiminum. —
Þykja það nú frjettir, að Danir
hafa leyft auglýsingaskilti á ný,
en þau hafa verið bönnuð um
nokkra ára skeið í Kaupmanna-
höfn og nú siðast af sparnaðar-
ástæðum.
Hjer í Reykjavík var talsvert
j farið að bera á neon-ljósum fyr
ir stríð, en nú er eins og enginn
vilji sjá þau lengur.
•
Illa hirt skilti.
FLEST ljósatæki, sem fyrir-
tæki ljetu setia upp hjer í bæn
um eru nú úr sjer gengin og
það logar ekki lengur nema á
nokkrum þeirra, eða skiltin
hanga rifin og tætt eins og aug
lýsing um hirðuleysi eigandans.
Nokkrar undantekningar eru þó
frá þessari reglu. Hótel Borg
neíur látið gera við sín rafljósa
skilti og dregur Borgin að sjei
athygli vegfarenda á síðkvöld-
um fyrir bragðið.
En það er betra að taka hálf-
ónýtu skiltin niður með öllu, en
að hafa þau í því lamasessi, sern
þau nú eru í víðasthvar.
Best væri þó, að gera þau
upp og lífga dálítið upp á götu-
l'ifið.
En kannske gjaldeyrisskorti
verði um kennt, að það sje ekki
hægt?
•
Snæfellsnesvelta.
Á SNÆLELLSNESI hafa
menn verið að velta því fyrir
sjer, hvort bókin „Hjá vondu
fólki“ sje ekki tilbúinn áburður.
uiuiiiiiiiiiiMiiiininmim
iiiiiiiiiiiiiiiin
MEÐAL ANNARA ORÐA . . . .
..................... ■ ii ■■ isniiiiiffim
Finskir kommúnislar sækja fyrirskipanir
AÐALRITARI finska komm-
únista flokksins Ville Pessi fór
nýlega til Moskva ásamt einum
valdamesta manni flokksins
Aino Aaltonen. Skýring komm-
únistablaðanna á þessu er, að
ferðin standi í sambandi við 30
ára afmæli finska kommúnista
flokksins, en þessa skýringu
taka fáir fullkomlega gilda.
Það er miklu frekar álitið, að
ferðin standi í sambandi við
hina pólitísku þróun í Finn-
landi á síðustu mánuðum, en
rjett er það, að ekki er búist
við að árangur ferðarinnar
komi í Ijós fyrr en um sama bil
og kommúnistarnir halda
flokksafmælið hátíðlegt. Hvað
sem um þetta er að segja vekur
ferðin mikla athygli í Helging-
fors, þvi að þar hafa menn veitt
því eftirtekt að Moskváferðir
kommúnistanna draga yfirleitt
illan dilk á eftir sjer í stjórn-
málum 'Finnlands.
• •
KALDUR GUSTUR.
I Finnlandi eru menn nú
farnir að taka eftir því, sem
þeir kalla „kaldur gustur“ frá
kommúnistisku ríkjunum í
Austur-Evrópu. Nýlega var
tjekkneskum íþróttamönnum
boðið til Helsingfors og ferðin
hafði verið afráðin, þar til á
síðustu stundu að íþróttaflokk-
urinn sagðist ekki geta komið
og bar. fram mjög ófullnægj-
andi afsökun. Einkum virðist
anda köldu um Finnland í rit-
stjórnargreinum dagblaðanna í
Austur-Evrópu.
Þó er ekki vitað um neina ill
girni opinberra stjórnarvalda.
• •
VÖRUSÝNING í
MOSKVA ER LOFT-
VOG.
Það er beðið með mikilli eft-
ir væntingu eftir því, hvernig
finska vörusýningin í Moskva,
sem nú er að hefjast, tekst. Full
trúar Finna við vörusýningu
þessa fóru til Moskva 28. ágúst
og þar á meðal var sjálfur versl
unarmálaráðherrann U. Takki.
Finnar þykjast geta ráðið í við-
mót Rússa af því hverjar mót-
tökur þessi sýning fær. Eink-
um telja þeir setningarathöfn-
ina vera eins og loftvog, sem
sýni hvort stormur sje í að-
sigi.
• •
LÍTIÐ RÆTT UM
INNANRÍKISMÁÍL.
Um innanríkismálefni Finn-
lands eru blöðin þögul. Róttæk-
ustu vinstri menn hafa jafnvel
ekki um langan tíma gert néin-
ar alvarlegar árásir á innan-
ríkisstjórn K. A. Fagerholms.
Blöð sósíaldemókrata hafa
aftur á móti nokkrum sinnum
vikið að afstöðu flokksmann-
anna til stjórnarmyndunar
flokksins og stjórnin hefir tek-
ið kvartanir sem þar hafa kom-
ið fram til athugunar. Senni-
lega er það Fagerholm sjálfur,
sem hefir haft frumkvæðið í
þeim málum, sem verka til ein-
ingar flokksins, svo sem áætlun
sú sem gerð hefir verið um
húsasmíðar, en þær eru aðal-
verkefni stjórnarinnar í nán-
ustu framtíð.
• •
VERÐGILDI MARKS-
INS TREYST.
Um leið verður reynt að auka
birgðir af neysluvörum og
treysta verðgildi finska marks-
ins.
Þessi verkefni lágu þegar
fyrir síðustu ríkisstjórn en
verða tekin fastari tökum nú.
(Úr Svenska Dagbladet).
Bretar mótmæla
skrifum Aþenublaða
Aþena í gærkvöldi.
BRETAR hafa nú opinberlega
neitað ásökunum, sem komið
hafa fram í nokkrum blöðum f.
Aþenu, um að þeir hafi látið
skæruliðum Markosar í tje skot-
færi. Ásakanirnar komu fram
eftir að fregn barst um það að
bresk skotfæri hefðu fundist hjá
uppreisnarmönnum, en nú kem-
ur í ljós, að um aðeins tvo kassa
var að ræða, sem skæruliðar
hafa einhvernveginn komist yf-
ir. — Reuter.