Morgunblaðið - 03.09.1948, Qupperneq 11

Föstudagur 3. sept. 1948.
Fr jetto.br jef
ur
Veðrið og heyöflunin.
Túnaslætti var lokið í Kjósar
sýslu um miðjan þennan mánuð
og jafnvel fyrr, þar sem engja-
heyskapur er stundaður og tún
rækt minni.
Heyöflunin hefur gengið vel
í sumar. Mun tíðarfarið hafa
verið það notadrýgsta í sumar,
sem verið hefur um tugi ára,
og eru hey öll frekar góð og
vel í meðallagi að vöxtum. Að
vísu voru oft daufir þurkar og
urðu bændur djarftækari vegna
Vafasams veðurútlits og fólks-
fæðar, því að sjaldcn hafa
heimilin verið eins fámenn og
nú í sumar.
Þar sem súgþurkun var í
notkun, hefur heyöflun gengið
greiðlegar og sparað vinnu,
sjerstaklega erfiðustu handtök-
in og sömuleiðis áhyggjur af
Veðráttunni og hitahættu í hlöð
um.
Sumarið 1948 verður í minni
manna eitthvert ánægjulegasta
hvað veðurlag snertir.
Nú stendur seinni sláttur
túna yfir og nær lokið, og er
há sett í votheysgryfjur til við-
bótar því, sem áður hefur ver-
ið sett, enda er haustveðráttan
farin að segja til sín.
Hvað skal taka?
Bændum verður það meir og
ttieir ljóst t. d. eftir hin tvö
síðustu sumur, að einhver breyt
Sng verður að koma til skjal-
Snna og hjálpa til við þurkun
grassins, svo að þurkunin verði
eigi háð vindi og regni eins og
yerið hefir og hending ein ráði
um afkomu bóndans, ásamt því
að Ijetta af þeim erfiðasta starf
inu, að breiða og fanga í sí-
fellu hey, sem verður verra og
Ijelegra með degi hverjum.
Votheysgerð verður mörgum
’á að nefna og er ekki að efa,
að sú aðferð aukist mikið.
Þá er súgþurkun heys ný
aðferð, sem hefur rutt sjer til
rúms og hefur flýtt heyskap
nokkuð í sumar. Nú síðast er
talað um þá sænsku aðferð —
turnabyggingu — og heyrist, að
fimm turnar hafi þegar verið
keyptir til landsins og verið sje
að setja þá upp. í þá er grasið
látið nýtt af ljánum og heyið
haldist grænt með öllum sín-
um upprunalegu næringarefn-
um. í gamla daga var það
hey talið sem nýtt af ljánum,
þó að það hefði áður en það
yar hirt, legið 3—-5 daga á guðs
grænni jörðinni í sólskini. En
nú er slíkt fóður talið hafa mist
mikið af bestu næringarefn-
unum.
Það má vel vera, að rjett sje;
Rengi það ekki. En nú virðist
svo komið, að þessi æva gamla
aðferð að þurka á guðs grænni
jörðinni í sólskini, sje að verða
álíka og nota nú gömlu hey-
öflunarverkfærin við heyskap-
inn.
Verður því óhjákvæmilegt að
hefjast nú þegar handa og taka
upp þær aðferðir — heyþurk-
unaraðferðirnar — sem auð-
yelda heyþurkun og Ijetta áf
bændum erfiðasta verkinu.
Ríklegast verður þá að auka
votheysgerðina, súgþurkunina,
eða jafnvel sænsku aðferðina,
með turnbyggingu — eina af
þessum aðferðum eða fleiri sam
an eftir veðráttu og atvikum.
Vöntun vjela.
Það er á vitorði allra bænda,
að nú um nokkur ár hefur ver-
ið mikil vöntun verkfæra. —
Fjöldi bænda eru í verkfæra
þörf, og ýmsir, sem voru allvel
birgir af verkfærum fyr meir,
hafa nær engar vjelar fengið
í viðbót.
Er mál þetta mjög alvarlegt
fyrir íslenskan landbúnað og
getur orðið adrifaríkt fyrir þjóð
fjelagið í heild.
En svo bætist við, ef breytt
heyþurkunaraðferð verður tek-
in upp, eins og hin sænska að-
ferð, sem útheimtir mikinn
vjelakost, og þá fyrst fer að
vandast málið, ef um óbreytt
kauptregðu ástand verður að
ræða.
En í þessu máli má ekki hika.
Þær vjelar verða að fást til
landsins, sem eru nauðsynlegar
til að íslenskur landbúnaður
geti eflst og náð því vaxtarstigi
að standa eigi að sporði öðr-
um atvinnuvegum þjóðar vorr-
ar.
Búnaðarfjelag Islands ætti
nú þegar að beita sjer rækilega
fyrir athugunum, hverjar hey-
þurkunaraðferðir væru álitleg-
astar fyrir landbúnað vorn með
tiliiti til veðráttufars og gera
tillögur um lausn þessa mikla
vandamáls, sem jeg hef nefnt
og frýja bændur vð að eyða
peningum úr eigin vasa í til-
raunii'.
31. ágúst 1948.
Ólafur Bjarnason.
urstadæmið, sem getur
orðið neisti að púðurtunnu
Sagi frá hinum ríka
Nisam af Hyderabad
sjomenn
gefa fje fil kaupa
á björgunarvjel
UTANRÍKISRÁÐUNEYTIÐ
hefur afhent Slysavarnafjelagi
Islands peningaávísun að upp-
hæð kr. 4.229.00 fyrir hönd
norska sendiráðsins í Reykja-
vík. En upphæð þessi er gjöf
til Slysava!rnafj(elags íslands
frá áhöfnum eftirtaldra ellefu
norskra síldveiðiskipa og er
ætlast til að fjenu verði varið
til kaupa á björgunarflugvjel
fyrir Slysavarnafjelag íslands.
M.s. Jökull, Syvdsbotn 395.00
D.s. Ullasund, Lyngnes 113.00
M.s. Senior, Bergen 124.00
D.s. Sele, Stavanger 145.00
D.s. Kvitnes, Brandal 322.00
D.s. Tampen, Hareid 690.00
M.s. Koralen, Brattvaag 552.00
D.s. Barden, Ulsteinvik 666.00
M.s. Fröystein, Kragerö 56.00
M.s. Kix-kholmen, Vartd. 806.00
M.s. Havmann, Vartdal 360.00
Samt. kr. 4.229.00
. 4
Slysavarnafjelag íslands ósk
ar að færa gefendunum og
norska sendiráðinu béstu þakk
ir fyrir gjafirnar.
FRÁ því Hindustan og Pak-
istan urðu sjálfstæð ríki fyrir
um það bil einu ári hafa 561
'indverskt furstadæmi af 562
sameinast öðruhvoru þeirra.
Eina fui'stadæmið, sem er eftir
er Hyderabad, en fursti þess,
kallaður Nisam er sagður rík-
asti maður í heiminum. Síðast
í ágústmánuði þegar Hindust-
an ætlaði að neyða hann til
sameiningai', kæi'ði Hydera-
bad yfirgang þess fyrir Öryggis
ráði S. Þ. og bað um hjálp til
þess að fá haldið sjálfstæðinu.
Robert Lubar frjettaritari Time
hefur undanfarið rannsakað
sambúðina milli Hindustan og
Hyderabad og skrifar hann eft-
irfarandi grein.
Utanríkisráðherra Hindustan
Sardar Patel sendi Nisamnum
nýlega úrslitakosti, um að
hann skyldi annaðhvort láta af
völdum eða tortímast. Nehru,
^em yfirleitt er hógvær í orð-
um sagði jafnvel, að það væri
algjörlega rangt að halda því
fram, að stríð væri milli Hyd-
erabad og Hindustan. Til þess
að hægt væri að kalla það stríð
þyrfti Hyderabad að vera sjálf-
stætt ríki, sem það er ekki. Og
„ef við álítum það nauðsynlegt
munum við án hiks beita hex'-
valdi gegn Hyderabad“.
Þar sem Hindustan á land
allt umhverfis Hyderabad, er
ekki ólíklegt að hægt sje að
gera alvöru úr hótunúnum. En
Nisaminn getur gert sínar gagn
ái'ásir ef til þess kemur.
Nisaminn hefur Iííið ferðast.
Menn vita ekki mikið um ævi
Nisamsins af Hyderabad. Hann
er 62. ára að aldri og hefur
aldrei ferðast úr Indlandi, en
tvisvar hefur hann ferðast út
fyrir landamæri Hyderabad,
annað skiptið til Delbi og hitt
til Kalkútta. Nú heldur hann
um kyrrt í höll sinni, að því
fráskildu að á hverju kvöldi
gengur hann að gröf móður
sinnar og á hverjum föstudegi
fer hann í almennt bænahús og
biðst þar fyrir.
Mjög nískur maður.
Það er sagt, að hann sje nísk-
ur maður og hann safnar auð.
I síðustu afmælisveislu sína
bauð hann 1,156 þegnum sín-
um, en þeir urðu hver og einn
að greiða í inngangseyrir sem
nemur 350 krónum. Samtals
græddi hann því um 400,000
krónur.
Matreiðslumaður hans, sem-
einu sinni var hótelstjói’i í
London, segir: Maturinn sem
ÍNisaminn borðar daglega kost-
[ ar ekki rneira en sem nemur
þremur ísl. krónum. Og gjafir,
sem hann gefur sýna eins vel
íxísku hans. Nýlega Ijet hann
færa einum breskum ráðgjafa
sínum að gjöf sjálfblekung og
skúðblýant (14.00 ísl. kr.).
Og þó stundum örlátur.
Þó er honum ekki alls varn-
að, því að stundum gefur hahn
miklar fjárupphæðir til al-
menningsþarfa. Nýlega gaf.
hann til dæmis sem nemur
fjórum milljónum ísl. kr. til
smíði háskólabyggingar, og í Rasakarnir yrðu hæt-tuleg
borginni Hyderabad eru breið-
ari og hreinni götur, fleiri og
beti'i sjúkrahús en í nokkui'ri
annari'i indvei’skri borg. Og þar
eru skólar fyi'ir heyrnarlausa
og blinda og áætlanir eru um
að byggja hús fyrir fátæka.
Sjerrjettindi miihameðs-
trúarmanna.
Það, sem indvei’ska stjórnin
hefur helst út á hann að setja
er, að múhameðstrúai’minnihl.
hefur sjerrjettindi í landinu
og ræður þar öllu. Ibúar Hydei’a
bad eru alls 17 milljónir og af
því eru aðeins 2 milljónir
múhameðstrúar. Samt eru
múhameðstrúarmenn níu sinn-
um fleiri í her og lögreglu og í
öðrum embættum sex sinnum
fleiri. Múhameðstrúarminnihlut
inn heldur þessum völdum á
þeim forsendum, að Hindúum
verði að halda niðri. T. d. eru
tvennskonar testofur á öllum
járnþrautarstöðvum landsins. Á
■»
öðrum stendur Fjn’ir múhameðs
ti'úarmenn og á hinum Fyrir
Hindúa.
Einingarhreyfingin og
heriið hennar.
Nisaminn samþykkti stofnun
hreyfingar, sem kallast Majlis
Itteha dul Muslimin, er þýðir
einingarhreyfing múhameðs-
trúarmanna. Er*það orðinn vold
ugasti flokkurinn í Hyderabad
og hefur sinn eigin her, sem
kallast Rasakars (sjálfboðalið-
ar). Eru 150,000 manns í hern-
um. Foringi flokksins og mar-
skálkur hersins er Kasim Rasvi.
Rásvi berst á móti því af öll-
um kröftum, ' að fyrirmælum
Hindustan sje í nokkru hlýtt.
Helsta máltæki hans, þegar
hann talar við fylgismenn sína
er: Það er betra að deyja með
sverðið í hendinni, heldur en
að láta drepa sig með einni
samningsundirskrift.
Einræði Hyderabad.
Vald Rasvi er svo mikið, að
hann er kallaður einráður Hyd-
erabad. Hann hefur sagt: Jeg
vil og jeg verð að vei’ja rjett
múhameðstrúarmannanna jafn-
vel þótt hans hátign Nisaminn
skipi mjer að leggja niður vopn.
Ef Hindustan gerir innrás í
Hyderabad skal það kosta blóð-
bað um gervalt Indland. Við
munum tortímast, en Indland:
mun þá einnig tortímast.
Ógnun Rasvi er ekki orðin
ein. Því að ef Hindustan gerir
innrás í Hyderabaö munu Ras-
akarnir fyrst og fremst drepa
alla Hindúa í Hyderabad.
Stjórn Hindustan gæti þá ekki
með nokkru móti komið í veg
fyrir hefndarárásir Hindúa á
múhameðsti'úai’menn og þá yrði
hætt við styi'jöld við Pakistan.
Ef til þess stríðs kæmi ’væri
Hindustan í slæmri aðstöðu og
fimmta herdeild inni í roiðju
Indlandi.
í siðustu viku sagði forsætlS-*
ráðhei’ra Hyderabad Mir Laik>
Ali: Hindustan óttast að ef til
styrjaldar kæmi við Pakistan
mundum við ganga í lið með
Pakistan. Mjer finnst ekkert ó-
líklegt að við gerðum það.
Aðfíutningsbamiið
er strangt.
Helsta vopn Hindustan hing-
að til hefur verið strangt að-
flutningsbann á öllum nauðsynj
um. Vjelar og bifreiðar sem
áttu að fara til Hyderabad hafa
safnast saman í Bombay. Inn-
flutningur matvæla til Hydera-
bad er úr sögunni svo að kíló
af kartöflum kostar nú sem
nemur 13,00 ísl. ki'. og fliígferð-
um milli Hyderabad og annara
indverskra borga hefur verið
hætt. Embættismenn í Hydera-
bad hafa skýrt frá þvi að verið
geti, að Hyderabad þoli ekki
sex mánaða aðílutningsbann í
viðbót.
Krónprinsinn hefur lítinm
áhuga á stjóm ríkisins.
... —r—-
Með enn lengri bið og þolin-
mæði gæti stjórn Hindustan ef
til vill unnið allt sem hún vill
í Hyderabad og það án blóðs-
útíiellinga. Hvernig væri
dæmis að bíða eftir því að Ber-»
ar prins, sonur núverandi Nis-
ams taki við völdum. Prinsinn
hefur minni áhuga á stjórn
ríkisins en á því að ala 180
póló hesta sína sem best. Og
hann er óvinveittur Rasvi og
hersveitum hans, sem yrðu ef
til vill ekki svo illar viðureign-
ar ef þeir nytu ekki stuðnings
ríkisstjórnar Hyderabad.
í síðustu viku afsalaði hann
sjer titlinum yfirstjórnandí
Hyderabad hersins. Skömmu
síðar skipti hann úm skoðun.
..Pabbi skipaði mjer að halda
titlinum áfram,“ sagði hann,
„og hvað gat jeg þá gert?“
Óska eftir
Klósellskál
með stút út úr hlið, til
kaups eða í skiptum fyrir
aðra venjulega gerð.. —
Uppl. í sima 1555.

uiiuiHmiMniw»MniiutmiiiiimnnniiiMiiHini«n»
^túlbci
vi V
i Dugleg stúlka óskast i T
j heildagsvist nú þegar. •—
’i Gott kaup. Sjerhérbefgi. 'j
j Uppl. í síma 6660. ,