Morgunblaðið - 16.10.1948, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 16. okt. 1948,
Ágætur íulltrúaráðsfund-
ur. Borgarstjóra þökkuð
góð fjármálastjórn
rVP..Sn fundur Fulltrúaráðs Sjálfstæðisfjelaganna í Reykja-
víL var haldinn í fyrrakvöld í SjáMstæðishúsinu. Fundurinn
var fjölsóttur og fór hið besta fram. Rætt var um skipulagsmál
S'ulltrúaráðsins. Samþykkt viðurkenning til bæjarstjórnar-
meirihlutans fyrir góða fjármálastjórr. Reykjavíkurbæjar. Fjör-
Ugar umræður urðu um ýms málefrú bæði landsmála og bæj-
airnál.
SkípníJagsmál Fullirúaráðsins *
Jóhann Hafstein, formaður
rá'ðsms, setti fundinn og stjórn-
a.ði honum. Fundarritari var
A>rel Guðmundsson, formaður
Óuins.
í foyrjun fundarins flutti for-
m.jður Fulltrúaráðsins ræðu
|>3). sem hann gerði grein fyrir
starfsháttum og fyrirhuguðum
fcreýtingum í skipulagi Full-
trúaráðsins. Rakti hann nokk-
uð ýmsa þætti flokksstarfsem-
innar og skýrði frá ráðagerð-
urn. stjórnar Fulltrúaráðsins
um starfstilhögun ráðsins á
næsiunhi. Kosin var tíu mani'a
nefnd til endurskoðunar á skipu j
lagsreglunum og voru þessi kos ,
irr Guðrún Ólafsdóttir, Kristín
Sigurðardóttir, Angantýr Guð-
jónsson, Gísli Guðnason, Ingvar
Ingvarsson. Eggert Thoraren-
sen. Guðmundur Benediktsson,
Magnús Þorsteinsson, Lúðvig
Hjáimtýsson og Ólafur Ólafs-
son Mefndin vinnur með stjórn
fulltrúaráðsins.
Guðjóns Jónssonar, bryta,
•minst
Eftir nokkurt fundarhlje með
an kaffi var framreitt, kvaddi
formaður Fulltrúaráðsins sjer
hljóð's. — Hann mintist hins
skyudilega andláts Guðjóns
JóijSi-onar, bryta. Guðjón hefði
urri langt skeið verið einn af
áhúgasömustu meðlimum Full-
trúaráðsins og mundi margur
sakna vinar í stað og góðs starfs
bróður. sem svo skyndilega
hafð; verið burt kvaddur. Bað
hanii fulltrúana að rísa úr sæt-
unf til heiðurs við minningu
hiu:-: góða fjelaga.
Góij fjármálastjórn
Bvykjavíkur
Meðal mála. sem rædd voru
á Tuiidinum, voru fjárhagsmál
R< ykjavíkurbæjar, og Ijetu
mdnn í ljósi ánægju sína yfir
góðucn fjárhag bæjarins sam-
kvaarnt reikningum bæjarins
1947, sem nýlega voru lagðir
fram í bæjarstjórn og borgar-
stjóri gerði þá grein fyrir. Var
samþykt eftirfarandi tillaga:
/,Fundur í Fulltrúaráði Sjálf-
jstí^ðkfjelaganna í Reýkjavík,
haídiun í SjáJfstæðishúsmu 14.
oki 1948 samþykkir að votta
borgarstjóra og fulltrúum
flokksins í bæjarstjórn traust
siÍ! og virðingu fyrir góða
stjórn á fjármáium bæjarins
samanfcsr nýútkominn reikning
fyiár Tt.ig bæjarins."
A mó-.í íáni tii Krisuvíkur-
vcgar:.
A fundinum var rætt um það
hvorr rjett væri að^bærinn lán-
að, '.:. Krisuvíkurvegarins, eins
og'.'arið hefði verlð fram á 600
—700 þúsund krónur og voru
greidd samhljóða atkvæði fund
armanna gegn slíkri lánveit-
ingu.
Fjörugar umræður.
Eins og áður er fram tekið
urðu fjörugar umræður á fund-
inum cg tóku þessir til máls:
Hannes Jónsson, Sigurður Á.
Björnsson, frú Guðrún Pjeturs-
dóttir, Indriði Guðmundsson,
Friðleifur Friðleifsson, Gunnar
Thoroddsen. borgarstjóri, Einar
i Guðmundsson, Sigbjörn Ár-
mann, Meyvant Sigurðsson og
Vigfús Guðmundsson.
Hatarskammtur
íbóanna í Vestur
Berlín aukinn
Berlín í gærkvöldi.
Einkaskeyti til Mbl.
frá Reuíer.
ÁKVEÐIÐ hefur verið
að auka matarskamt íbú-
anna á Jiernámshlutum
Vesturveldanna í Berlín
um 300 hitaeiningar á dag.
Var þetta tiikynnt í kvöld
og jafnframt skýrt frá því
að dagskamtur íbúanna í
Vestur Berlín nemi þá als
um 2,000 hitaeiningum. —
Mun feitmetis- og sykur-
skamturinn mcðal annars
verða aukinn, og börn yf-
ir níu ára aldur fá meira
af keti og mjólk en hingað
til.
M inn „úfflufningur"
Auk ofangreindrar til-
kynningar var í dag skýrt
' frá því. að flugvjelar
Breta hefðu flutt frá Ber-
lín til Vestur Þýskalands
meir en hclming allrar
,,útflutningsvöru“, sem
framleidd var á breska
hernámshlutanum í borg-
inni s.l. þrjá mánuði.
— Reuter.
Cripps kominn
til Parísar
SIR Stafford Cripps, fjár-
málaráðherra, kom til Parísar í
kvöld, en hann verður fulltrúi
Breta á fundum þeim, sem fjár
málaráðherrar meðlimalanda
Vestur Evrópu bandalagsins
hefja á morgun (laugardag).
Segir af sjer.
HAAG — \‘an Mook hershöfðingi,
hefur sagt upp starfi sínu sem her-
stjóri í TiWohesíu.
Leikfjelag Reykjavíkur:
ÞEGAR það vitnaðist, haust-
ið 1941, að Leikfjelag Reykja-
víkur hefði valið Gullna hlið-
ið eftir Davíð Stefánsson, sem
jólaleikrit það ár, vakti það
almennan fögnuð og mikla eft-
irvæntingu allra leiklistarunn-
enda þessa bæjar. Margt cg
mikið hafði verið um leikrit
þetta rætt manna á meðal og
þeir, sem höfðu lesið það, voru
á eiu máli um, að það væri á-
gætt skáldverk og að það
mundi vafalaust fara sjerstak-
lega vel á leiksviði. Frumsýn-
ing á leiknum fór fram á ann-
an dag jóla 1941 og urðu leik-
húsgestir vissulega ekki fyrir
vonbrigðum, þó að við miklu
hefði verið búist. Var það flestra
manna mál, að ekki hefði
skemtilegra nje hugðnæmara
leikrit verið sýnt hjer um langt
skeið og að það hefði alla eig-
inleika til að verða þjóðareign
á borð við Nýjársnóttina og
Skuggasvein, er tímar liðu.
Virðist sú spá ætla að rætast.
Skáldið vann þarna einn af sír-
um glæsilegustu sigrum og
sama má segja um leikstjórann,
Lárus Pálsson, sem setti leik-
inn afbragðsvel á svið, méð
mikilli hugkvæmni og smekk-
vísi. Þar við bættist, að leik-
endurnir fóru allir mjög vel
með hlutverk sín, ekki síst þau
ungfrú Arndís Björnsdóttir, er
fór með hlutverk kerlinga.,
Brynjólfur Jóhannesson er Ijek
Jón kotbónda og ungfrú Gunn-
þórunn Halldórsdóttir, er ljuk
Vilborgu grasakonu. Auk þets
var músik Páls ísólfssonar
er hann samdi við leikinn und-
urfögur og leiktjöld Lárusar
Ingólfssonar hin glæsilegustu.
Síðan hefur leikritið verið
sýnt í tveim leikhúsum erlend-
is, — í Norska leikhúsinu í
Osló veturinn 1946, af norsk-
um leikendum, en undir stjorn
Lárusar Pálssonar, óg nú fynr
skömmu sýndi Leikfjeleg
Reykjavíkur það í Sænska leik-
húsinu í Helsinki í Finnlandi,
sem kunnugt er, einnig undir
stjórn Lárusar, og var leikur-
inn fluttur þar á íslensku.
Á báðum þessum stöðum var
leiknum forkunnarvel tekið,
bæði af gagnrýnendum og leik-
húsgestum. Einkum tóku Finn
arnir honum með miklum fögn
uði sem sjá má af blaðaummæl-
um þar og ekki síst af skrifum
mikilsmetinna áhrifamanna
þar til íslenskra stjórnar-
herra. Er þess því að vænta að
íslensk stjórnarvöld haíi nú
fengió fulla vitneskju um það,
sem þau bersýnilega hafa ekki
vitað fyrr, að listamenn okk-
ar eru þess fullt eins vel um
komnir að kynna íslenska menn
ingu erlendis, sem skíðakappar
okkar og aflraunamenn. Gæti
það ef til vill orðið til þcss,
að betur yrði búið að íslensk.i
leiklist og iðkendum hennar
hjer tftir en hingað til.
Jeg verð að játa það, að jeg
var mjög vantrúaðpr á að þessi
för Leikfjelagsins mundi
heppnast, einkum vegna þess,
að leikið var á íslensku, sem
Eftir Davíð Stefánsson
frá Fagraskógi
Jón bóndi (Brynjólfur Jóhannesson) og Sankti-Pjetur (Valuf
Gíslason) fyrir framan Gullna hlioið. (4. þáttur).
fáir eða engir skilja í Finnlandi,
en auk þess leit jeg svo á, að
leikritið sjálft mundi ekki vel
til þessarar sýningar fallið þar
sem önnur aðalpersónan, Jón
bóndi, sjest ekki á sviðinu mest
an hluta leiksins, og alt er því
undir því komið, um hlutverk
hans, hvað hann segir og hvern-
ig. En það kunna þeir vitanlega
ekki að meta, sem ekki skilja
málið til fulls. Sem betur fór
reyndist uggur minn ástæðu-
laus. För Leikfjelagsins til Fiun
lands var sigurför, fjelaginu
til mikils sóma og allri íslensku
þjóðinni. En mest er þó um þa'ð
vert, að þessi djarfa tilraun
Leikxjelagsins, færði okkur
heim sanninn um það, að við
getum, málsins vegna, kynnt
íslenska leiklist og menningu á
erlendum vettvangi með fuli-
um sóma.
Nú hefir Leikfjelagið tekið
Gullna hliðið aftur til sýningar
og fór frumsýningin fram s.l.
miðvikudagskvöld í Iðnó. Var
húsið, sem vænta mátti, þjett-
skipað áhorfendum, sem tóku
leiknum afburðavel. Leikritið
hefui' verið stytt nokkuð og er
nú sýnt hjer eins og það var
leikið í Hensinki. Eru sumar
þessar breytingar til bóta, en
þó saknaði jeg púkanna síðast
í fyrsta þætti og mun jeg ekki
vera einn um það.
Hlutverkaskipan er að mestu
hin sama og fyrr, nema hvað
frá Anna Guðmundsdóttir fer
nú méð hlutverk Vilborgar
grasakonu, er frk. Gunnþórunn
ljek áður og ungfrú Steingerð-
ur Guðmundsdóttir leikur
Maríu mey, sem frá Alda heitin
Möller ljek hjer áður og einnig
í Heisinki. Hvorki frú Anna
nje ungfrú Steingerður þola
samanburð við fyrirrennava
sína í þessum hlutverkum. Seið
kona frk. Gunnþórunnar var
hvergi sjáanleg, en 1 stað henn-
ar gat a'ð líta skikkanlega yfir-
setukonu, — eins og sú stjett
kvenna gerist upp og o:f.::n ti3
sveita. Og Maríu mey \ ilaðl
þann eiginleika, sem msstu
varðar í því hlutverki, — yndis
þokkann, sem frú Alda Möller
átti í svo ríkum mæli. E i rödd
ungfrú Steingerðar er n:júk og
fögur og fer einkar vel vio hlut-
verkið.
Leikur þeirra ungfrú Arr.dís-
ar Björnsdóttur 1 hlutv. kerling
arinnar, konu Jóns bónda. Bvyn
jólfs Jóhannessonar er l ikur
Jón og Lárusar Pálsson:. ', er
leikur Óvininn, er afbraj óð-
ur. Einkum þó leikur ur frú
Arndísar. Ástúð hennar og ;;m«
hyggja fyrir Jóni sínur.i og
barnsleg trú hennar, er s\ j ó-
svikin og látbragð henr:: : og
hreyfingar svo eðlilegar u- un-
un er á að horfa.
Aðrir leikendur fara ijög
vel með hlutverk sín og ht. ’ ar-
svipur leiksins er allur : inft
besti.
Leiktjöld Lárusar Ingó; on-
ar eru sjerstaklega vel gerð og
ljómandi fögur. Hljómsviund
ir stjórn dr. Urbantschitscl: ijek
ágætlega á undan sýningu og
við einstök atriði hennar, hiná
dásamlegu músik Páls Iscifs-
sonar, sem prýðir leiksf rkng-
una stórkostlega.
Að leikslokum voru leik ud-
ur og leikstjóri ákaft hyll Ir af
áhorfendum, og barst ; :im
fjöldi fagurra blóma.
Sigurður Grímssc i.

ksfflulagi
V/ARREN Austin, aðalfull-
trúi Bandaríkjanná á allsherj-
arþinginu í París, hefur skýrt
frá því, að Bandaríkjamenn
gcri sjer cnnþá vonir um sam«
komulag í atomorkumálinU;,
enda þótt afstaða Vesturveld-
anna annarsvegar og Rússa
hinsvegar hafi ekkert breytst 5
grundvallaratriðum.