Morgunblaðið - 16.10.1948, Page 10

10
MORGUNBi-ADfÐ
Laugardagur 16, okt. 1948.
Minning Guðríðar Jéhanns-
cfótlur, Olafsvöllum
„SVIPLEGA heyrðist þitt
sæti væri tómt“, þó jeg hefði
átt að vita af átakanlegri
reynslu hversu lífið er fallvalt
og að „ferðin feigðarkífs ervr
falin spor til betra Iífs“, hefi
jeg ekki getað áttað mig á að
Guðríður á Ólafsvöllum sje svo
skyndile°a horfin af þessum
heimi. Þó er þetta þessi blá-
kaldi veruleiki. Dauðinn var
á næsta leiti, þegar hún kvaddi
mig, glöð og þróttmikil að
vanda, að kvöldi hins 29. ágást
síðastliðinn, en að morgni hins
30. sama mánaðar er hún liðið
iík, en — „eikin sterk sem strá-
in veik, feikist burt við feigð-
arleik“.
Þannig er lífið og — dauð-
inn. Minningarnar grípa nú
hug minn. Minningar um holl-
vin sem miðlaði af þreki sínu
rnitt í sínum eigin djúpu sorg-
um. Minningar um samstarf og
samveru. Guðríður á Ólafs-
völlum átti óvenju heilsteypt-
an persónuleik, enda ' var
hún af góðu bergi brotin, sterk
um stofni og hafði hlotið að
erfðum góðar gafur, sem hún ,
potaði jafnan til að auka á
rhanndóm sinn og þeirra, sem
hún var samvistum.
Ung að aldri hafði hún not-
ið nokkurrar mentunar bæði á
skóla og á fyrirmyndarheim-
ilum og sem vænta mátti af
svo gáfaðri og framsækinni
stúlku, færði hún sjer það vel
í nyt. Þegar hún svo ung að
árum tók við húsmóður og móð
urskvldunum á heimilinu á Ól-
afsvöllum, sýndi sig þegar
hversu góðum mannkostum
hún bjó yfir. Hún kunni svo
óvenju vel að sameina þrek-
lund og nærgætni við samferða
mennina, en það mun oft vera
einkenni heilsteyptrar skapgerð
ar að vera sterkur og viðkvæm-
ur og þannig kom Guðríður
fram: þrekmikil, en undir sló
viðkvæmt hjarta.
Sjúkdómar og sorgir sóttu
hana heim, svo að vissulega
reyndi á þrek þessarar dug-
og þróttmiklu konu, einkum þó
er hún varð að sjá á bak dótt-
úr sinni, einmitt þegar mann-
dómsár hennar virtust vera að
liefjast, samtímis sjúkleika
hennar sjálfrar og manns henn
ar. Mikið þrek og mikil við-
kvæmni fór þar saman og með
dáðríkri baráttu stóð hún sem
hetja og miðlaði öðrum af þreki
sínu.
Hún miðlaði á svo margan
hátt, hún Guðríður. Svo sem
öllum er kunnugt, eru Ólafs-
vellir kirkjustaður. Þar er því
oft fjölment við kirkjulegar at-
hafnir, en alltaf er nóg rúm
fyrir alla gesti sem að Ólafsvöll
um komu. Svo stórmannlega
var á móti gestum tekið, að til
fyrirmyndar var, bæði að veit-
ingum og allri alúð, sem gestum
var í tje látin. Fór þar saraan
smekkvísi í híbýlum, sem þá
voru orðin forn, en sem hús-
móðurinni tókst þó jafnan að
gera vistleg, björt óg meira að
segja rúmgóð, svo að furðu
gegndi.
Vissulega eigum við sveit-
ungar Ólafsvalla hjónanna, Jóns
og Guðriðar, mikið að þakka
fyrir rausn þeirra og dáðríkt
starf í þarfir kirkjunnar á Ól-
afsvöllum. Bæði höfðu þau lagt
þar fram trausta aðstoð, sem
vart verður metin að verðleik-
um. Guðríður á Ólafsvöllum
fylgdi jafnan fast eftir þeim
málum, sem til heilla og fram-
fara horfðu, og taldi alltaf mál-
efni kristinnar kirkju grund-
völl að öllu því, sem til heilla
má verða mannkyni öllu, sjálf
átti hún örugt Guðstraust, stað
fasta trú, sem var hennar styrk
ur í þungum raunum síðustu
ára.
Hún unni öllum framiaramál
um og studdi þau með ráðum
og dáð, kom það fram í kven-
fjelagsskap innan sveitarinnar,
hversu ant hún Ijet sjer um
þau mál, sem konur höfðu með
höndum og voru allar hennar
tillögur þannig, að til sæmdar
mætti verða þeim fjelagsskap,
sem hún hafði fjelagslega helg-
að krafta sína.
Tillögur hennar voru göfug-
mannlegar. Með henni var því
gott að vinna. En — nú er sam-
starfinu hjer lokið. Við, sem eft
ir stöndum á ströndinni þökk-
um, söknum og biðjum: Far þú
í friði. Friður Guðs þig blessi.
Guðbjörg Kolbeinsd.
■
; Vandað
■
■
■
I Svefnherbergissett
; til sölu, ennfremur 2 djúpii stólar og sófi. Til sýnis
! éftir kl. 4 í dag og á morgun í Ferjuvog 19.
'■
■
* - ...........................
2
| Matreiðslumaður
| reglusamur og vandaður, stm getur sjeð um rekstur á
| hóteli, óskast að hóteli í nágrenni Reykjavíkur. — Uppl.
j á skrifstofu Sambands veitinga- og gistihúseigenda,
| Aðalstreeti 9, n- k. mánudag, sími 6410.
AUGLÝSING ER GULLS ÍGILDl
— Ræða
Framh. af bls. 9.
til þess, að sfarf Balkan-nefnd-
ar eða Koreu-nefndar hafi ekki
borið mikinn árangur. Hvernig
geta menn búist við því, að
starf'þessara nefnda nái tilætl-
uðum árangri, þegar einn hluti
þingsins neitaði samstarfi við
nefndirnar?
Vjer erum áhyggjufullir útaf
öllu þessu, því það hefur leitt
til þess, að stofnun þessi er
gjörð áhrifalaus með þessu at-
hæfi yðar, vegna þess, að vanda
mál, sem lögð eru fyrir S. Þ.
eru óleyst, vegna þess, að í
hvert sinn og stungið er upp
á einhverri úrlausn, þá stíflið
þjer framgang málsins með því
að setja yðar vilja þversum.
Vjer erum bæði óttaslegnir
og áhyggjufullir af því, að.vjer
höfum sett allt traust vort á
eina, áhrifamikla, starfhæfa
stofnun hinjaa Sameinuðu
þjóða, en með þessari stefnu
yðar, sem þjer hafið fylgt neyð-
ið þjer oss til þess að leita ör-
yggisins nú — ekki innan hinna
alþjóðlegu, alheimslegu sam-
taka, heldur innan takmarkaðri
svæða, sem vjer höfðum von-
|
ast eftir að þurfa aldrei að
grípa til.
Og að loltum gjörið þjer oss
óörugga mcð því, að í öllum
þeim löncíum, sem hjer hafa
fullírúa á þessu- þingi, rekið
bjer fimmíu-herdeildar starf-
semi, fimmta herdeild Hitlers
er barnaleikur einn eða skáta-
hreyfing samanborið við þá
starfsemi yðar. Það er ekki til
það Iand í heiminum, hvorki í
Evrópu, Asíu og Afríku, sem
ekki hefur þá reynslu, að hve-
nær, sem erfiðleika eða óróa
ber að í þjóðlífinu, að þessi
fimmta herdeild sje ekki þar
til að hella olíu á eld óeirðanna.
Þannig er samstarf yðar við
stjórnir þær, sem hafa fulltrúa
á þessu þingi, sem þjer ættuð
að starfa með í þarfir friðarins.
I öllum löndum vorum eru á
þessu augnabliki starfandi
menn, sem ekki eingöngu fylgja
utanríkisstefnu yðar og verja
hana, — sem í sjálfu sjer ætti
ekkj að vera svo alvarlegt, ef
þeir notuðu ekki hvert tæki-
færi til þess að veikja ríkið, sem
þeir búa í stjórnmálalega, sið-
ferðislega og samfjelagslega.
Og Sovjeti'íkin hafa sýnt —
kommúnistaflokkurinn um all-
an heim hefur sýnt hverju þeir
geta komið til leiðar með and-
stöðu sinni gegn Marshallhjálp-
inni.
Býst við rógburði.
Jeg gjöri mjer engar tylli-
vonir. Jeg veit að á morgun
verð jeg í einni tegund heims-
blaðanna kallaður þjónn ame-
rískrar yfirdrottnunarstefnu,
keyptur af burgeisum í Wall
Street. En jeg vil segja ykkur
öllum það, að afstaða sú, sem
Sovjetríkin og kommúnista-
flokkurinn um allan heim hafa
tekið gegn Marshall-hjálpinni
er eitthvert hið alvairiegasta,
óttalegasta og sorglegasta fyrjr-
brigði, sem hægt er að hugsa
sjer. Sextán Evrópuþjóðir hafa
lýst yfir þeim átakanlega sann-
leika, að án Marshallhjálpar-
innar sje Evrópa glötuð. Og
Paul Hen
þetta eru hinar göfugustu og
tignustu þjóðir.
í staðinn fyrir að leita uppi
langt sóttar ástæður fyrir
Marshall hjálpinni og í stað
þess að vitna til lítt þekktra
amerískra sveitablaða hefði ver
ið eðlilegra ef fulltrúi Sovjet-
ríkjanna hefði vísað til hinna
göfugu orða og háleitu hugsjóna
Marshalls hershöfðingja sjálfs,
því á þeim byggist fyrirætl-
unin, sem kend er við Mars-
hall. Hann sagði:
„Það er á rjettum rökum
byggt, að Bandaríkin gjöri allt,
sem í þeirra valdi stendur til
að endujreisa fjárhagslegt jafn
vægi í heiminum, því án þess er
engin trygging fyrir stjórnmála
legu eða fjárhagslegu öryggi.
Fyrirætlun þessari er ekki beint
gegn neinu ríki nje stjórnmála-
stefnu, heldur gegn hungri, fá-
tækt, örvæntingu og upplausn.
Takmark fyrirætlunarinnar ætti
að vera endurfæðing fjárhags-
legs sjálfstæðis um allan heim,
til þess að skapa stjórnmálaleg
og samfjelagsleg skilyrði, sem
frjálsar stofnanir geta lifað
við“.
Hvað sem fyrir kemur og
hver sem verða afdrif Mars-
hallhjálparinnar, þá standa
þessi orð til heiðurs þeim manni
sem er leiðtogi amerískra stjórn
mála. Þau eru í anda þeirra
erfikenninga í stjórnmálum,
sem vjer munum alltaf bera
djúpa virðingu fyrir og gjalda
þökk, þrátt fyrir allt. Því vjer
vitum, að það er þessi stefna,
sem hefur tvisvar á tuttugu og
fimm árum sent ameríska her-
menn yfir hafið til að aðstoða
í þeirn sigri, sem gaf oss aftur
frelsi vort.
Biður Rússa um samstarf
og virðingu.
Vjer vitum hve ómetanlegt
gagn heiminum væri unnið með
því, ef hægt væri að losa hann
við ótta. Jeg vil leyfa mjer að
bæta því við, að samstarf Rússa
í því efni mætti hafa þar úr-
slitaþýðingu. Það er ónýtt, að
tala eingöngu um það, að þessi
eða hinn vilji frið. Það stendur
líka skrifað í stofnskrá Samein-
uðu þjóðanna. Þessi orð verða
að komast í framkvæmd. Vjer
verðum að byrja á þessu þingi
að sýna vilja til raunverulegs
samstarfs og gagnkvæmdar virð
ingar.
Þegar vjer nú erum að hefja
starf þessa þriðja allsherjar-
þings — nú þegar vjer erum
í lægsta öldudal vonsvikanna,
ættum vjer að reyna að taka
eitthvað til bragðs. Það er ekki
vert að setja markið of hátt.
Vjer getum ekki búist við því,
að lagfæra í einu andartaki þær
kringumstæður, sem vjer höf-
um horft á versnandi árum
saman. En yjer ættum að byrja
á að leysa nokkur vandamál
innan takmarka þessa verka-
hrings og innan vjébanda þessa
þriðja þings.
Vjer þurfum að byrja á því
:að miðla málum.
| Jeg veit, að á vissum stöðum
er málamiðlun ekki vel sjeð, En
hvernig er unnt, að menn skilji
hver annan? Hvernig er unnt
að byrja á að byggja upp, fyrst,
ri Spaak
menn eru svo ólíkir? Hvernig
er það unnt, án þess að leita
gaumgæfilega innanum allt
það, sem klýfur og sundrar að
einhverju því, sem sámeinar?
Má vera, að það, sem jeg nú
ætla að segja þyki barnalegt.
Annarsvegar eru menn, sem
ekki mega heyra neinar breyt-
ingar á stofnskránni nefndar á
nafn. Þeim er illa við allar um-
ræður um neitunarvaldið og
virðast hræddir u.m, að allir,
sem vilja verja breytingar á
fyrirkomulaginu frá því sem nú
er, ætli sjer að skapa afstöður
til að halda vissum löndum allt
af í minni hluta.
Hvernig munduð þjer taka
því ef jeg segði: Gott og vel —
láturn okkur fórna nokkrum
uppáhaldshugmyndum. Fvrst
vjer erum sannfærðir um, að
stofnun þessi getur aðeins orð-
ið starfhæf, ef hún er endur-
skoðuð — ef misnotkUn neit-
unarvaldsins er sfnumin? Vjer
vilium gjöra nýja tilraun í sam-
einingu. og Jifa í samræmi við
anda stofnskrárinnar, sem gef-
m var út í San FrancisCö. Vjer
viljum fórr.a því. sem vjer álít-
um þýðingarmikið atriði, en að-
eins með einu skilvrði. nefni-
lega því, að þjer lofið oss sam-
starfi á móti oe farið eftir fyr-
irskipunum Stofnskrárinnaf.
Að þjer lofið samstarfi í því að
fara bókstafleva eftir reglum
Stofnskrárinnar. en þó -miklu
fremur í því, að hreyta sam-
kvæmt anda Stofnskrárinnar.
En það þvðir, að hjer standið
ekki leneur á móti inntöku
nýrra meðlima, að ástæðuíaúsu
og án undan+ehningar. Það
þýðir líka að þier lofið að úti-
loka ekki lönd þau úr fjöl-
skyldu hinna Sameinuðu þjóða,
sem hofa fuPpn rjett til að
sækja um unptÖku. Það þýðir
að eítir replpleccar umræður og
að meðmæli hafa verið veitt
löndum til A bátttakend-
ur þessarar alþjóoastofnunar,
þá sambvkkið binr að starfa
með þeim.
Vjer bu’-fnm í ^omstarfi við
yður að halda, ef starf vort á
að bera ti'æfla^on árangur. Og
vjer biðjum v%r þess, að
skemma ehV; an+ otarfið.
Látum oro þessa til-
raun, TakU vi* fó-n vorri. Lof-
ið oss trvpmi s'vnstarfi. Látum
oss byria á m'bn leik. Og ef
vjer reynum og leitumst
líka við, a* hverir aðra,
til að ná c,1'ilningi hver
á öðrum. b* ojdur sá, sem
í oss öllum 1 ' 'ían Fransico
lifna við ^----1-'<ra á ný, glatt
og bjart. vjer ennþá
vonast e":- ’ ' framtíð í
heiminum.
Látum samstarf að
nýju. Þa* — ’ ' ' nf seint. Það
er alls ek1-; r’oint — en það
er kominn tímj til.
Hvít FBdirfot I
fyrír í , tarstúlkur.
IIIIIl(llHlHill«v> ! ' '■•••11111111111111(1111(1