Morgunblaðið - 30.11.1948, Síða 8

8
iWORGUlSBLA&lfo
Þriðjudagur 30. nóv. 1948.
tatiissttfifftfcUÞ
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavllc.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.

\Jiluerji óLri^ar:
ÚR DAGLEGA LÍFINU
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgBarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundssoa,
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsso*.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsl*.
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, inmmlinrii,
kr. 15.00 utanlands.
1 íausssölu 50 aura eintakið, 75 aura meB Lesbók.
Skömmtunin
ISLENDINGAR munu yfirleitt skilja nauðsyn þess að orðið
liefur að grípa til þess að skammta hjer margskonar nauð-
synjavörur eins og flestar þjóðir hafa orðið að gera á undan-
íörnum árum. En það er ýmislegt í framkvæmd og fvrir-
komulagi skömmtunarinnar, sem vakið hefur óánægju. Við-
skiptamálaráðherra hefur fyrir skömmu skipað nefnd til
þess að gera tillögur um, hvernig úr því verði bætt og fram-
k.væmd þessara mála verði best fyrir komið. Verður að
vænta þess að einhver jákvæður árangur verði af starfi
liennar.
Það atriði, sem almennastri gagnrýni hefur sætt er bað,
að ekki skuli vera til vörur fyrir þeim skömmtunarmiðum,
sem gefnir hafa verið út. Almenningur, sem fengið hefur
skömmtunarmiða sína afhenta þykist eiga rjett á að fá
þessar ávísanir, sem hið opinbera hefur gefið út, innleystar.
Honum hefur verið gefið fyrirheit um að fá vörur, sem
skömmtunarmiðar hans hljóða upp á.
Óánægjuraddirnar, sem heyrst hafa vegna þess að fólk
hefur ekki fengið vörur fyrir miða sína eru að verulegu leyti
rjettmætar. Skömmtunaryfirvöldin eiga ekki að gefa út ávís-
anir á vörur, sem ekki eru til. Það er tilgangslaust og þar að
auki blekking, sem engum er til gagns. Ef þjóðin hefur ekki
efni á að flytja inn nægiiega mikið af vörum til þess að
fullnægja þeim ávísunum, sem gefnar hafa verið út til borg-
aranna þá liggur næst að kannast hreinlega við það og minka
skammtinn, sem að vísu er svo naumur á mörgum nauð-
synjum að hann getur varla minni verið.
Það sem mestu máli skiptir að öðru leyti í þessum málam
er að skömmtunin gangi jafnt yfir alla, að þeim vörum, sem
þjóðin flytur inn sje rjettlátlega skipt. Það er frumskilyrði
þess að almenningur sætti sig við hana. Þess verður að
vænta að endurskoðun sú, sem nú fer fram á skömmtunar-
reglunum leiði til þess að bætt verði úr þeim misbrestum,
sem á henni hafa orðið.
Grikkland
BORGARASTYRJÖLDIN 1 Grikklandi hefur nú staðið
r.okkuð á þriðja ár. Raunar er hjer ekki um að ræða borg-
ara styrjöld í venjulegri merkíngu þess orðs. Fámennir
óaldarflokkar hefja skæruhernað gegn löglegri stiórn lands-
ins. En þeir fá aðstoð frá nágrannaríkjum Grikklands,
Júgóslavíu, Búlgaríu og Albaníu. Þessi ríki eru ber að því að
hafa veitt uppreisnarmönnum stuðning með því að láta þá
hafa vopn, veita þeim dvalarleyfi í löndum sínum og gefa
þeim þannig tækifæri til að reka ránsferðir þaðan inn í
Grikkland.
Rannsóknarnefnd sú, sem Sameinuðu þjóðirnar skipuðu
til þess að kynna sjer atburðina í Grikklandi komst að
raun um það að þessar ásakanir grísku stjórnarinnar á herid-
ur nágrönnum sínum höfðu við full rök að styðjast. Alis-
herjarþing Sameinuðu þjóðanna hefur nú samþykkt ályktun
um að fordæma framkomu Júgóslava, Albana og Búlgara
gagnvart Grikkjum. Var ályktun um það samþykkt með
47 atkvæðum gegn 6 atkvæðum Rússa og leppríkja þeirra.
En hvernig stendur á því að Sovjetstjórnin er því mjög
íylgjandi að þessar þjóðir haldi áfram stuðningi við hma
grísku uppreisnarmenn?
Það er vegna þess að það eru grískir kommúnistar og
flugumenn hennar sjálfrar, sem þessa uppreisn hafa hafið.
Sovjetstjórnin vill geta haidið áfram að veikja grísku þjóð-
ina, sem er eina þjóðin á Balkanskaga, sem ekki lytur komm-
únistiskri stjórn, með innanlandsóeirðum. Hún vill að
grískir kommúnistar geti t. d. haldið áfram að ræna grísk-
um börnum úr þeim hjeruðum, se mþeir gera innrásir í,
að flytja þau til útlanda. Það er þetta, sem Sovjetstjórnin
stefnir að. Hún vill umfram allt ekki að friður komist á í
Grikklandi.
Afstaða kommúnista um allan heim til Grikklandsmál-
anna sýnir e. t. v. betur en flest annað, hvað þeir meina
með friðarhjali sínu. Þeir láta sig heimsfriðinn engu skipta.
Það sannar framkoma þeirra í Grikklandsmálunum.
Lokuð paradís í
Miðbænum
,,ÞAÐ er lokuð paradís í Mið-
bænum. Veist þú af henni?“,
sagði Ársæll Jónasson, káfari,
er við mættumst á Austur-
stræti á laugardaginn.
Það er aldrei að vita hvað
Arsæli kann að detta í hug.
Venjulega talar hann um
dráttarbrautir, sem geta tekið
alt upp í 10,000 smálesta skip,
eða flotkvíar, sem þyrfti að
koma upp inn við Elliðaárvog.
Hann er einn af þeim fáu borg
urum í .heiminum, sem hafa
átt tundurspilli. Hann hefur
kannað dýpið í ýmsum höfum
heims. ,
Og eitt var jeg viss um, að
þegar Arsæll kæmi auga á
paradís í Reykjavík, þá hlaut
hún a vera fyrir vestan læk,
því Ársaðll er alinn upp á Vest
urgötunni.
Lokaða paradísin, sem hanr.
átti við, .er alþingishúsgavður-
inn.
Nú fýkur í
templarana
ÞETTA er alveg rjett, sem Ár-
sæll sagði. Alþingishúsgarður-
inn er lokuð paradís, sem Ad-
amar og Evur Reykjavíkur fá
ekki að koma inn í. Þessa para
dís þarf að opna fyrir almenn-
ingi. Og nú má búast við að
það fjúki í templarana. Því það
er gerð tillaga um, að rífa nið-
ur hinn háa vegg umhverfis
alþingishúsgarðinn, og lyfta
Góðtemplarahúsinu upp á
kerru og aka því burt, þannig
að það myndist opið svæði frá
•llllltlllllllllllll111111111111111111111llllllllllllllllllIII||llfTII
Alþingishúsi og suður að
Tjörn.
•
Urelt fyrirkomulag
ÞAÐ vita ekki nema fáir Reyk
víkingar, að alþingishúsgaið-
urinn er einhver fegursti
skrautgarður borgarinnar. —
Hann hefur komið að litlu
gagni vegna hins háa veggjar,
sem umlykur hann. Það er úr-
elt fyrirkomulag, að loka slík-
um görðum. Það var gert hjer
áður fyr, þegar skrautgarðav
voru ekki nema fyrir fáeina
útvalda.
Varla þarf að efa, að alþingi
myndi með ánægju veita leyfi
til að paradísin yrði opnuð og
hitt, sem sagt var um templ-
arana, að þeir myndu verða
reiðir, ef farið yrði fram á að
samkomuhús þeirra yrði flutt,
var sagt meira í gríni en al-
vöru. Flestir þeirra myndu án
efa gefa samþykki sitt til þess,
að húsið fengi annan stað, ef
það yrði til yndisauka fyrir
almenning í bænum.
Að þessu sinni hefur aðéins
verið drepið lauslega á góða
tillögu, en hún verður geymd
og ekki gleymd.
•
Onnur góð tillaga
QNNUR góð tillaga, sem á-
nægja er að koma á framfæri,
kemur í brjefi frá X. Hann
segir:
,,Fyrir nokkrum dögum
sagði Mbl. frá því, að í Ítalíu
væri starfrækt ráðlegginga-
stöð fyrir skip á hafi úti. Út-
varpað væri læknisráðum til
þeirra, sem hefðu sjúka menn
1111111111111111111111111111111111111111
um borð. Er ekki þörf á slíkri
ráðleggingastöð fyrir skip
landsmanna? Þau hafa ílest
ef ekki öll talstöðvar og ætti
að vera unt að koma þessu
þannig fyrir, að læknar Lands
spítalans, sem eru ætíð á vakt
dag og nótt, væru fengnir til
þess að svara væntanlegum
fyrirspurnum.
Er þetta mál að mínu viti
þess vert, að því verði gaumur
gefinn af annars tómlátum
heilbrigðisyfirvöldum, eða
Slysavarnafjelagi íslands“.
•
Hvað segja
blöðin?
OG X hefur meira að segja.
Hann vill betrumbæta efni út
varpsins og kemur með eftir-
farandi hugmynd:
„Víkverji!
Við höfum báðir oft hlustað
á breska útvarpið og tekið eft-
ir þættinum: „Þetta segja blöð
in“. Er daglega sagt frá því
helsta, sem stærstu blöð Eng-
lands telja markverðast þann
daginn. Fá menn, sem ekki
geta keypt eða lesið öll blöðin
greinargott, en stutt yfirlit yf-
ir merkustu greinar og mál-
efni blaðanna.
Ætti að taka slíkan þátt upp
hjer í útvarpið til þess m.a. að
gefa fólkinu út um land betri
og meiri kost á að fylgjast
með því sem gerist. Eru líka
póstsamgöngur hjer á landi
þannig, að blöðin koma oft
seint — ekki síst að vetrarlagi
— og ætti því slíkt yfirlit úr
dagblöðunum að vera kær-
komið“.
iiiiiiiiiiiiii >*-• ii ■iiifii«iiiiiii«iiiiiiiiiiitiiiinii i ii iiiiiiiiiimffni
MEÐAL ANNARA ORÐA . . .
BiniiniiniuiiininimniiiiMiHimmiiinuiiuinniiinw— niiiiiiiiiiiuiiiiinimwJ1
„Nanking í vaxandi hætiu"
TUTTUGASTA og þriðja nóv.
birti Þjóðviljinn þriggja dálka,
gleiðletraða fyrirsögn á fyrstu
síðu:, sem var á þessa leið:
Nanking í vaxandi hættu. —
Munu frjettamenn kommún-
istamálgagnsins með fyrir-
sögn sinni hafa átt við það, að
herir kínverskra kommúnistá
nálguðust Nanking óðfluga, og
svo kynni jafnvel að fara áð-
ur en langt um liði, að borgin
fjelli fyrir hinum hamslausa
kommúnistalýð.
Orðalagið var þó óheppilegt
fyrir Þjóðviljamenn. „Nanking
í vaxandi hættu“. Höfuðborg
Kínaveldis, eitt meginvirki
lýðræðisaflanna þar, í hættu
sökum þess, að ofbeldisherir
kommúnista ógna henni með
leiftursókn, sem kann að vera
upphaf úrslitaorustunnar um
Kína.
• •
EKKI EINA BORGIN
ÞAÐ, sem Þjóðviljinn ekki gat
um í sambandi við þessa Kína-
frjett sína, er, að Nanking er
raunar ekki eina stórborgin,!
sem ofbeldi kommúnista þessa
dagana stefnir í bráða hættu.
Þau lönd eru ótalmörg, þar
sem fimtu lierdeildir Moskvu-
manna hafa tekið sjer starfs-
aðferðir hinna kínversku baý-
áttubræða sinni sjer til fyrir-
myndar — þar sem kommún-
istar hafa reynt og reyna enn
að vinna það með vopnum og
vígaferlum, sem þeir gátu ekki
og geta aldrei unnið á lýðræð-
islegan hátt.
KOREA —
MALAKKASKAGI
í SUÐUR-KOREU er nýbúið
að bæla niður uppreisnartil-
raun, sem stjórnað var og átti
upptök sín á hernámshluta
Rússa í norðurhluta lansins.
Fregnir af uppreisnarsvæðinu
hermdu, að uppreisnarmenn
hefðu lagt megináherslu á að
útrýma mönnum úr lögreglu-
liði Suður-Koreu.
í Burma eiga stjórnarvöldin
enn í höggi við skæruliða-
flokka, sem að mestú eru skip
aðir liðhlaupum úr hernum.
Á Malakkaskaga reka komm
únistar skipulagðan skæruliða
hernað. Baráttuaðferð þeirra
þarna byggist fyrst og fremst
á því, að eyðileggja mannvirki
og drepa þá menn (einkum
Breta), sem standa framar-
lega á framleiðslusviði lands-
ins.
• •
í EVRÓPU
FRÁ Evrópu er sömu söguna
að segja. í Grikklandi er háð
ógurleg eyðileggingarstyrjöld,
þar sem ríki kommúnista í
Austur-Evrópu aðstoða skæru
liðana leynt og ljóst. Þúsund-
ir vopnaðra kommúnista
hindra alla endurreisn í Grikk
landi, tugþúsundir borgara
hafa verið drepnir, þúsundir
barna hrifsuð frá foreldrupa
sínum og send til hinna komm
únistisku leppríkja til uppeld-
is þar.
Á Ítalíu er talið, að kommún-
istar búi yfir miklum leyni-
legum vopnabirgðum. I Frakk
landi þykir sannað, að komm-
únistaflokkurinn ráði yfir ó-
löglegum vopnum. í Austur-
Þýskalandi er vitað, að verið
er að koma upp miklu lög-
regluliði — herlögreglu nokk
urskonar, sem ræður yfir ný-
tísku vopnum og er undir al-
gerri stjórn kommúnista.
• •
KOMMÚNISTA-
HÆTTAN
KÍNA er þannig ekki eina
landið, sem ,,er í vaxandi
hættu“. Þessi hætta er alsstað-
ar, þar sem kommúnistar
starfa, og hún. er engu síðri,
þar sem þeir ekki enn hafa
treyst sjer til að grípa til vopn
anna og ódulbúinna ofbeldis-
verka. Kommúnistahættan er
meiri í dag en hún nokkurn-
tíma var fyrir styrjöldina.
Gíslt Sígurðsson á
Víðivölluin látinn
S.L. LAUGARDAG andað-
ist Gísli Sigurðsson bóndi,
hreppstjóri og sýslunefndar-
maður á Víðivöllum í Skaga-
firði. Varð hann bráðkvaddur
að heimili sínu.
Gísli á Víðivöllum var tæp-
lega 65 ára að aldri. Þessa
merka. Skagfirðings verður nán
ar minnst hjer í blaðinu síðar.
PARÍS: — Kína hefur farið fram
á það, að stjórn Suður-Koreu fái
að senda fulltrúa á allsherjar-
þingið í París þegar það byrjar
að ræða Koreumálið. Það er næst
á dagskránni eftir Palestínu'.