Morgunblaðið - 25.01.1949, Blaðsíða 8

8
tIORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 25. janúar 1949-

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj. Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgSarm.).
Frjettaritstjóri ívar Guðmundssor
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1G00.
Áskriftargjald kr. 12.00 á mánuði, innanlandt,
kr. 15.00 utanlands.
í lausasölu 50 aura eintakið, 75 aura með Lesbók.
Vildu algera styrjald-
arþátttöku íslands
ALDREI HEFUR nokkur stjórnmálaflokkur á íslandi orð-
ið ber að öðru eins falsi og yfirdrepsskap og kommúnista-
ilokkurinn í umræðunum um hlutleysi íslands undanfarna
mánuði. Þessi flokkur hefur snúist eins og snarsnælda í af-
stöðu sinni til utanríkismála þjóðarinnar eftir því, hvaða
fyrirskipanir hann hefur fengið frá hinum rússnesku hús-
bændum sínum.
Ef einhver efast um að þessu sje þannig farið, þarf hann
ekki annað en að fletta upp í blaði kommúnista, Þjóðvilj-
anum og kynna sjer þar, hver afstaða þeirra var til hlut-
leysismálanna.
í Þjóðviljanum þann 25. apríl 1945 stóð t. d. þessi setning:
„Þeir, (þ. e. sósíalistar), vildu láta viðurkenna, að þjóð-
in sje raunverulega í stríði, og hafi háð það og vilji heyja
það með hverjum þeim tækjum, sem hún ræður yfir, að
hún hafi ekki verið og vilji ekki vera hlutlaus“.
Þegar þessi orð voru skrifuð í Þjóðviljann stóðu fyrir dyr-
um umræður um það, hvort ísland ætti að segja tveimur
stórveldum stríð á hendur. Allir íslenskir stjómmálaflokk-
ar, að kommúnistum undanteknum, töldu fráleitt að íslend-
ingar færa að lýsa yfir styrjöld á hendur öðrum þjóðum,
enda þótt þeir styddu málstað andstæðinga þeirra stórvelda,
sem um var að ræða. Niðurstaðan varð einnig sú að ísland
lýsti ekki yfir styrjöld ggen Þjóðverjum og Japönum.
En kommúnistar voru á annari skoðun. Þeir vildu að ís-
lenska þjóðin segði þessum stórveldum stríð á hendur og
byrjuðu þátttöku í styrjöldinni „með hverjum þeim tækj-
um, sem hún ræður yfir“, eins og Þjóðviljinn orðaði það.
Hvað þýðir þessi yfirlýsing kommúnistablaðsins?
Hún þýðir það að kommúnistar vildu að íslendingar vopn-
uðust, stofnuðu her og sendu íslenska æskumenn til vígvall-
anna til þess að berjast þar.
Það er ekki hægt að skilja þessi skýlausu ummæli Þjóð-
viljans um að íslenska þjóðin eigi að heyja styrjöld „með
hverjum þeim tækjum, sem hún ræður yfir“ öðru vísi en
svo, en að þeir hafi viljað þetta.
En jafnhliða því að vilja það að íslendingar lýstu yfir
styrjöld, lýstu kommúnistar öðru yfir. Því, að íslenska þjóðin
, hafi ekki verið og vilji ekki vera hlutlaus“.
Er hægt að lýsa andúð á hlutleysisstefnunni greinilegar yf-
ir en þetta. — En þetta var árið 1945.
Síðan hefur mikið vatn runnið til sjávar á íslandi.
Nú þykjast kommúnistar í þessu landi vera höfuðvernd-
arar íslensks sjálfstæðis og öryggis fólksins. Nú segja þeir að
allir þeir, sem ekki trúa á vernd og skjól hlutleysisstefn-
unnar sjeu svikarar og vilji selja landið. Það er ekki hægt
að kalla þá menn annað en einfeldninga, sem trúa því, að
fylgi kommúnista við hlutleysið nú sje annað en óskamm-
feilin tilraun til blekkingar. Á þessu verður íslenska þjóðin
að átta sig.
Hitt er svo allt annað mál, að það er engan veginn nóg
að íslendingar geri sjer það Ijóst, að engin vernd og ekkert
öryggi sje í hlutleysinu. Einhver ný úrræði verða að koma í
stað þess. Og það er það, sem hefur verið rætt undanfarna
mánuði í landinu. En það hefur aðeins verið rætt. Ekkert
liefur verið gert. Engir samningar hafa verið gerðir um sam-
vinnu íslands við önnur lönd um öryggismál þess. Þjóðin
veit allt um það, hvernig þessi mál standa. Hún hefur einsk-
is verið dulin og mun einskis verða dulin. En á meðan hún
bíður átekta reyna stríðsæsingamennirnir frá vorinu og
sumrinu 1945 að villa henni sín, ljúga hana fulla um það að
verið sje að semja af henni frelsi og landsrjettindi.
íslendingar treysta ekki þessum mönnum. Þeir trúa þeim
ekki heldur. Þeir hvorki trúa hje treysta mönnuni, sem
hafa lýst því yfir að þeir vildu senda íslenska æskumenn
á vígvelli og heyja styrjöld „með hverjum þeim tækjum er
húrí ræður yfir“. Þéírrí íreystir ekki einn einasti sannur ís-
lenðingur.
UR DAGLEGA LIFINU
Óþarfa hnýsni
ÞAÐ hefur nokkrum sinnum
komið fyrir, að menn hafa
kvartað undan því, að einka-
brjef þeirra hafi verið rifin
upp og í þau- skoðuð. Um tíma
voru uppi svo háværar raddir
um þetta, að jeg sneri mjer til
póstmeistarans í Reykjavík,
Sigurðar Baldvinssonar, og
spurði hann hvort nokkuð
væri hæft i því, að einkabrjef
manna væru skoðuð í póstin-
um.
Póstmeistari fullyrti, að það
væri ekki gert og sagði, að
póststjóyninni væri svo umhug
að að , menn treystu póst-
þjónustunni, að ekki kæmi til
mála, að nokkurskonar ritskoð
un yrði tekin upp, nema þá
samkvæmt lögum. Var þetta
mál því látið liggja kyrt og
ekki minnst á það opinberlega.
•
Nýar upplýsingar
EN nú fyrir nokkrum dögum
bar maður sig upp í þessum
dálkum yfir því, að tolleftir-
litsmenn hefðu rifið upp brjef
hans, sem var aðeins 20 gr. að
þyngd. Það gefur auga leið, að
ekki gat falist mikið af toll-
skyldum vörum í þeim þunga.
En þessar upplýsingar hafa
vakið athygli og orðið til þess
að fleiri hafa kvartað. Það er
ekki vitað, að embættismenn
hafi neina heimild til að rit-
skoða eða opna einkabrjef
manna og meira að segja vildi
Alþingi ekki veita slíka heim-
ild, þegar farið var fram á
hana í fyrra.
Ekki hjá
póstþjónustunni
VEGNA athugasemdar, sem
hjer var birt í vikunni sem
leið, hefur Sigurður Baldvins-
son póstmeistari, beðið þess
getið, að póstmenn opni ekki
brjef. En hinsvegar sje maður
frá tolleftirlitinu viðstaddur
þegar póstur kemur frá útlönd
um og geti hann ákveðið upp
á sitt eindæmi, hvaða brjef
hann tekur með sjer -til „nán-
ari athugunar“.
•
Óþolandi óhæfa
HINGAÐ til hefur verið órjúf-
andi helgi á einkabrjefum og
það er óþekt fyrirbrigði hjá
lýðræðisþjóð að á fiðartímum
sjeu einkabrjef manna opnuð
og þau skoðuð. Enda er það
fráleitt, að um smygl geti verið
að ræða í einföldum sendibrjef
um. En þar getur verið sagt
frá einkamálum, sem menn
kæra sig ekki um, að aðrir sjeu
að hnýsast í og það er óþolandi
óhæfa, að þetta skuli vera
gert.
Tolleftirlitið getur gert
skyldu sína og forðað smygli á
annan hátt, en þenna. Og það
minnsta, sem krefjast verður
af tolleftirlitinu, er, að í hvert
sinn, sem það telur sig þurfa
að sjá innan í einkabrjef, þá
sje það ekki gert, nema að
undangegnum úrskurði og í
viðurvist viðtakanda brjefsins.
•
Von til að rætist
úr fiskleysinu
ÞAÐ hefur verið frekar lítið
um nýjan fisk hjer í bænum í
vetur, en fólk sækist eftir ný-
metinu þegar það fæst.
Skortur á nýjum fiski í vetur
hefir hingað til stafað af því,
að gæftir hafa verið stirðar og
ennfremur um tíma af óviss-
unni um bátaútgerð • hjer við
Faxaflóa.
En_ nú eru bátar yfirleitt
byrjaðir að róa og ætti þá ekki
að líða á löngu þar til nóg verð
ur af nýum fiski og menn
þurfa ekki að troðast í fisk-
búðir fyrir allar aldir í von
um roð í soðið, eins og undan-
farið hefur verið venja.
Steingrímur Magnússon, fisk
sali, sagði mjer í gærmorgun,
að hann ætti von á því, að fá
nógan fisk á vertíðinni handa
sínum viðskiptamönnum.
Hættum afstýrt
DAGINN, sem jeg minnti á
klakann, sem safnast fyrir á
þakrennunum, sá jeg að slökkvi
liðsbíll með stórum stiga fór
um götur borgarinnar og
slökkviliðsmaður braut klaka
af þakrennum húsa, meðal ann
ars í Austurstræti.
An efa hefur þessi ráðstöfun
forðað slysum, eða að minnsta
kosti var komið í veg fyrir
hættu. Nú er mjer ekki kunn-
ugt hvort slökkviliðið hefur að-
stöðu til að stunda slíkt starf,
en það væri gott, ef svo væri.
Hinsvegar geta liúsráðendur
sjálfir brotið klaka af þakrenn
um sínum með lítilli fyrir-
höfn. Þarf sumstaðar ekki ann
að en opna glugga á efstu hæð
og .brjóta klakan með kúst-
skafti eða hamri. Þá aðferð
hefði mátt hafa við að minsta
kosti eitt hús, þar sem slökkvi
liðsstigi var reistur með tals-
verðri fyrirhöfn.
•
Skól fyrir norrænni
samvinnu
OG að lokum vil jeg leyfa
mjer að biðja menn að lyfta
glösum sínum og skála fyrir
norrænni samvinnu.
Eitt af stærstu frímerkjafyr '
irtækjum Svíþjóðar hefur ný-
lega gefið út skrautlega bók,
sem heitir Norðurlandafrí-
merki. í bók þessari er íslands
ekki getið með einu orði, eða
birt mynd af einu einasta frí-
merki frá íslandi.
Skál fyrir norrænni sam-
vinnu!!!
Langstærsta frímerkjafyrir-
tæki Danmerkur hefur fyrir
skömmu látið prenta skraut-
lega bók, sem heitir Sjerlisti
yfir frímerki Norðurlandanna.
Þar er Grænlandi helgaður
sjerstakur dálkur ásamt öðr-
um „Norðurlöndum“ — að ís-
landi einu undanteknu.
Skál fyrir norrænni sam-
vinnu!!!
........ — .M«immiii<mmiiiniiiini»i» mimiM I
MEÐAL ANNARA ORDA . ._____________________________________________
Góður hagur bænda i Bandaríhjunum
Eftir William Hardcastle,
frjettaritara Reuters.
WASHINGTON: — Ýmsir
hlógu heldur kuldalega, þegar
Truman forseti rjeðist á „fjár-
glæframennina í Wall Street“
á fundi, sem hann efndi til í
Iowa skömmu fyrir forseta-
kosningarnar. Hláturinn átti
rót sína að rekja til þeirrar
staðreyndar, að bændurnir,
sem sóttu þennan fund og
hlýddu á ummæli Trumans
um „auðkýfingana“ í Wall
Sti'eet, komu margir hýerjir
til fundarins í splúnkunýjum
einkabílum og jafnvel einka-
flugvjelum.
Þeir, sem hæst hlógu, vildu
halda því fram, að það væru
bændurnir en ekki Wall
Street menn, sem mest hefðu
hagnast á núverandi velmeg-
un í Bandaríkjunum, og að öll
slagorð um „fjárglæframenn“
og „auðkýfinga11 mundu hafa
lítil áhrif á þessa efnuðu bænd
ur, sem hlustuðu á ræðu for-
setans í Iowa.
• •
BÆNDUR STUDDU
TRUMAN
ATBURÐIRNIR, sem síðan
hafa orðið, hafa hinsvegar
sýnt það, að Truman fór ekki
neinar villigötur. Við forseta-
kosningarnar kom það ótví-
rætt í ljós, að það var fyrst og
fremst stuðningi bændanna að
þakka, að Truman náði kosn-
ingu.
Enginn efast um, að hagur
bandarískra bænda sje um
þessar mundir með miklum
blóma. En í kosningunum
komust þeir sýnilega að þeirri
niðurstöðu, að þeir gætu ekki
minna gert en ljeð þeirri stjórn
fylgi sitt, sem farið hefur með
völdin á mestu velsældarárum
þeirra.
Allt bendir til þess, að bænd
urnir muni enn eiga eftir að
hagnast í ár, og að lítil hætta
sje á því, að sömu erfiðleika-
árin og verst ljeku bændurna
eftir 1930, eigi eftir að endur-
taka sig í náinni framtíð.
• •
GÓÐ UPPSKERA
BANDARÍKJASTJÓRN mun
halda áfram að styðja núver-
andi verðlag landbúnaðaraf-
urða. Áætlað er, að uppskeran
í ár eigi að geta orðið einhver
hin mesta í sögu Bandaríkj-
anna, enda eru enn nógir er-
lendir kaupendur, ekki hvað
síst vegna Marshalláætlunar-
innar.
Bændurnir, sem komu i
einkabílum og einkaflugvjel-
um til þess að hlýða á ræðu
Trumans forseta í Iowa, eru þó
ef til vill ekki einkennandi
fyrir bandarísku bændastjett-
ina almennt. Samkvæmt opin-
berum skýrslum frá landbún-
aðarráðuneyti Bandaríkjanna,
hafa bændur, sem einkum
leggja stund á hveitifram-
leiðslu, að meðaltali um 600
ekrur undir höndum. Meðal
nettotekjur bóndans er um 11,
350 dollarar á ári en það hlýt-
ur að teljast góðar millistjett-
artekjur í Bandaríkjunum. En
þetta er mörgum sinnum meira
en þessir sömu bændur fengu
í árstekjur fyrir stríð.
• •
MIKLAR TEKJUR
SAMKVÆMT bráðabirgðaá-
ætlun landbúnaðarráðuneytis-
ins, námu brúttótekjur banda-
rískra bænda s.l. ár um 34,600,
000,000 dollurum. Kostnaður
varð um 18,100,000,000 dollar-
ar, svo nettotekjurnar námu
um 16,500,000,000 dollurum.
Þrátt fyrir mikla framleiðslu,
Framh. á bls. 10