Morgunblaðið - 06.02.1949, Blaðsíða 7

Sunnudagur 6. febrúar 1949.
MORGUNRLAÐIB
7
REYKJAVÍ K U R B R J E F
Fjárhagur
höfuðborgarinnar
Fj árhagsáætlun Reykjavík-
urbæjar hefir nýlega verið
samþykt í bæjarstjórn fyrir ár-
ið 1949. Samkvæmt henni er
gert ráð fyrir að útsvör lækki
um rúmlega 1.1 miljón kr. frá
því sem var árið 1948. Þrátt
fyrir það eru áformaðar stór-
feldar verklegar framkvæmd-
ir í bænum á vegum bæjar-
sjóðs og stofnana hans. — Er
gért ráð fyrir að um 30 miljón
um króna verði varið til slíkra
frámkvæmda auk þess, sem
mikið fje mun verða lagt fram
til nýrrar stórvirkjunar við
Sogsfossa.
Samkvæmt upplýsingum
borgarstjóra varð tekjuafgang
ur á rekstrarreikníngi bæjar-
ins árið 1948 nær 19 milj.
króna og greiðslujöfnuður hag-
stæður. Um s. 1. áramót átti
bæjarsjóður í handbæru fje
tæpar 4 milj. kr. og hafði sú
eign hækkað um 1.7 milj. kr.
á árinu.
Allar lausaskuldir bæjarsjóðs
hafa verið greiddar upp.
Um það getur engum bland-
ast hugur að fjárhagur Reykja-
víkur er mjög góður og stend-
ur traustum fótum. Af þeim
ástæðum er bæjarfjelaginu nú,
þegar tekið er að kreppa að í
fjármálum þjóðarinnar, kleift
að halda áfram miklum opin-
berum framkvæmdum og
stuðla þannig að auknu atvinnu
öryggi. Hefir það ómetanlega
þýðingu fyrir íbúa höfuðborg-
arinnar að svo skynsamlega
heTir verið haldið á fjármálum
hennar.
Stefna Sjálfstæð-
isflokksins
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
stjórnað Reykjavík. Hann hef-
ir markað þá stefnu, sem fylgt
hefir verið í fjármálum henn-
ar. Sjálfstæðismenn hafa jafn-
hliða því, sem þeir hafa haft
forystuna um þróttmiklar um-
bætur og framkvæmdir lagt á
það mikla áherslu að fjárhagur
bæjarins stæði á traustum
grunni.
Fjármálastjórn Sjálfstæðis-
manna á Reykjavíkurbæ sýnir
raunverulega stefnu Sjálfstæð
isflokksins í fjármálum þjóðar-
innar. Þar hafa þeir ráðið ein-
ir. Þeir hafa ekki þurft að
semja við andstöðuflokka sína
um það, hvernig fjárhagsáætl-
un bæjarins skuli samin. Meiri
hluti þeirra hefir skapað þeim
möguleika til þess að móta svip
hennar einir. Þessvegna hefir
Reykjavíkurbær líka getað
haldið uppi stöðugum og stór-
felldum framkvæmdum til
hagsbóta borgurum sínum. •—
Þessvegna er fjárhagur bæjar-
ins svo traustur, sem raun ber
vitni um.
Ríkið og Reykja-
vík
Síðan vorið 1939 hefir Sjálf-
stæðisflokkurinn lengstum far-
ið með yfirstjórn fjármála rík-
ísins, þ .e. a. s. fjármálaráð-
herrann hefir verið úr hópi
Sjálfstæðismanna. En flokkur
hans hefir verið í minnihluta
á Alþingi og hann hefir setið
í samsteypustjórn. Fjármála-
ráðherrann hefir þessvegna orð
ið að semja við samstarfsflokka
sína um svip fjárlaganna að
hverju sinni. Hann hefir ekki
haft aðstöðu til þess að segja:
Þessari stefnu vil jeg fylgja í
fjármálum, svona eiga fjárlög-
in að líta út.
Því miður hefir Sjálfstæðis
flokkurinn ekki getað fram-
kvæmt stefnu sína í fjármála-
stjórn hins íslenska ríkis. Þess
vegna horfir nú alt öðru vísi
um afkomu þess en höfuðborg-
arinnar. Þessvegna hækka nú
margskonar álögur á sama tíma>
sem höfuðborgin ljettir útsvara
bjnðina á borgurum sínum. —
Þessvegna hrúgast nú upp lausa
skuldir ríkissjóðs í bönkum og
lánsstofnunum á sama tíma,
sem Reykjavíkurbær hefir
greitt lausaskuldir sínar upp
og safnað drjúgum sjóðum.
Samanburðurinn á fjármála
stjórn höfuðborgarinnar og
ríkisins talar sínu máli. — Þar,
sem Sjálfstæðisflokkurinn ræð-
ur einn, blómgvast fjárhagur-
inn, þar sem hann er háður sam
starfi andstöðuflokka sinna,
fær hann miklu minna til veg-
ar komið.
Þess ber þó að minnast, að
fyrir forystu Sjálfstæðisflsokks
ins hafa erlendar skuldir rík-
isins verið greiddar upp í und-
anförnum góðærum. Ríkissjóð-
ur má nú heita skuldlaus út á
við þegar frá er tekið 12 milj.
kr. Marshall lánið til síldarverk
smiðja við Faxaflóa, sem tekið
var á s. 1. sumri. En eins og
kunnugt er standa viðkomandi
fyrirtæki straum af því þann-
ig að raunverulega er það ekki
skuld ríkisins.
Bíræfni skulda-
kónganna
Framsóknarmenn hafa und-
anfarið reynt að telja þjóðinni
ti'ú um það að alt það, sem af-
laga fer í fjármálum ríkisins,
innlend skuldasöfnun, útþensla
ríkisbáknsins o. s. frv., sje bein
sök Sjálfstæðisflokksins og
hans eins, vegna þess að fjár-
málaráðherrann hafi undanfar
in ár verið Sjálfstæðismaður.
Það er furðuleg bíræfni af
flokki skuldakónganna, sem
sökktu ríkissjóði í fen erlendra
skulda á árunum 1927—1939 og
eyðilögðu lánstraust ríkisins,
að bera slíkar blekkingar á borð
fyrir þjóðina og æt.last til þess
að þeim sje trúað. Skuldakóng-
arnir og hallærishöfundar fyr-
irstríðsáranna vita það að fjár-
málaráðherra í samsteypustjórn
hefir enga aðstöðu til bess að
framkvæma hreina flokks-
stefnu. Fjármálaráðherrar Sjálf
stæðisflokksins hafa á timabil-
inu 1939—1949 orðið að semja
við andstöðuflokka sína. þ. á.
m. Framsóknarflokkinn, um
afgreiðslu fjárlaga. Þeir hafa
ekki getað fyrirskipað þinginu
að samþykkja fjárlagafrum-
vörp sín eins og þeir vildu helst
hafa þau. Til þess hefir þá
brostið meirihluta. Og samn-
ingarnir við þessa flokka hafa
ekki tryggt landlnu örugga
fjármálastjórn og traustan fjár
hag. Framsóknarflokkurinn hef
ir heldur ekki -verið sá flokk-
ur, sem auðveldast hefir verið
að laða til fylgis við skynsam
lega fjármálastefnu. Nær sanni
væri að segja að hann hefði ver
ið ábyrgðarlausari en allir aðr-
ir þrátt fyrir sparnaðarraus sitt
nú.
Til þess ber brýna nauðsyn
að þjóðin skapi Sjálfstæðis-
flokknum sömu aðstöðu á Al-
þingi og hann hefir í bæjar-
stjórn höfuðborgarinnar til
þess að framkvæma stefnu sína
í fjármáium. Grundvöllur fram
fara og umbóta er traustur fjár
hagur. Við íslendingar höfum
undanfarið unnið miklar um-
bætur í landi okkar og við þurf
um að halda þeim áfram. Hin
fjölmörgu óleystu verkefni
mega ekki kafna í fjármálaöng
þveiti og kyrrstöðu. Þessvegna
verður þjóðin að fara að dæmi
höfuðborgarbúa og fá þeim
mönnum úrslitaáhrif á stjórn
ríkisins, sem rejmslan hefur
sýnt að geta sameinað það
tvent, að framkvæma mikið en
kunna þó fótum sínum forráð
í fjármálum.
Fjárhagslegt
sjálfstæði
Fjárhagslegt sjálfstæði lands
og þjóðar hefir altaf verið eitt
af meginstefnuskráratriðum
Sjálfstæðisflokksins. Jón Þor-
láksson reisti það merki og aðr
ir hafa haldið því á lofti síðan.
Þjóðin getur þessvegna treyst
því að ef Sjálfstæðisflokkur-
inn fær meirihluta aðstöðu á
Alþingi þá þýðir það betri og
traustari fjármálastjórn og bætt
an fjárhag ríkisins.
Herstöðvar í'hálfa
öld
Kommúnistar sveitast nú
blóðinu við að telja íslending-
um trú um það að einhverjir
landar þeirra vilji ólmir fá er-
lendar herstöðvar til íslands
alveg án tillits til þess, hvort
friður eða styrjöld sje í heim-
inum.
Auðvitað er þetta venjulegur
kommúnistasannleikur. íslend
ingar óska ekki eftir herstöðv-
um í land sitt. Þeir óska heldur
ekki eftir því að aðrar smá-
þjóðir sjeu neyddar til þess að
taka við erlendum herjum og
herstöðvum á friðartímum.
Þeir vilja hinsvegar gjarnan
eiga þátt í samtökum annara
lýðræðisþjóða um sameigin-
lega viðleitni til þess að tryggja
heimsfriðinn og öryggi sjálfra
sín. Þannig hugsa flstir íslend
ingar.
En kommúnistarnir á Islandi
hugsa alt öðru vísi. Þeir hrósa
,t. d. happi yfir því að finnska
þjóðin skuli vera neydd til þess
að hafa rússneskar herstöðvar
í landi sínu næstu hálfa öld.
Þessar rússnesku herstöðvar
eru í nágrenni hinnar finnsku
höfuðborgar og hafa skapað
Rússum aðstöðu til þess að
þröngva kosti Finna hvenær,
sem.þeim sýnist.
Þetta finst íslensku kommún
istunum ákaflega sanngjarnt
og það finnst finnskum kom-
múnistum líka.
Herstöðvar í hálfa öld, hvað
er að fást um það, ef þær að-
eins eru rússneskar?
Já, en við erum á móti her-
stöðvum á íslandi ,segja ,,ætt-
jarðarvinirnir“ við Þjóðvilj-
ann. Okkur er sama þó Rúss-
ar hafi herstöðvar rjett hjá
Helsingfors, en til íslands mega
þeir ekki koma.
Hver trúir svona vfirlýsing-
um kommúnista?
Enginn nema hann sje ann-
aðhvort dósent eða prófessor í
einfeldni. Íslenskir kommún-
istar eru ekkert öðru vísi en
kommúnistar annara landa. —
Finnskir kommúnistar gleðjast
yfir hinum rússnesku herstöðv
um í Finnlandi og kröfðust
peirra að mpira segja á sínum
tíma.
Okkar kommúnistar ætluðu
einu sinni að- útvega Rvissum
herstöðvar á Íslandi með styrj-
aldarþátttöku íslendinga og
„vernd“ Rússa. En bau áform
fóru út um þúfup.
Þegar Rússar
vildu fá Svalbarða
Nokkru eftir að siðustu
heimsstyrjöld lauk gerðist at-
burður, sem sýnir enn greinileg
ar aðstöðu kommúnista hjer á
landi og annarsstaðar til her-
stöðva í löndum smáþjóða. —-
Rússar fóru þess á leit við Norð
menn að þeir lánuðu sjer land
undir herstöðvar á Svalbarða.
Muna íslendingar ekki hvað
gerðist þá?
Norska stjórnin neitaði að
lána Svalbarða undir rússnesk-
ar herstöðvar. Norska þjóðin
stóð einhuga með stjórn sinni
í þeirri ákvörðun. En það voru
samt til menn í Noregi, sem
vildu gera Stalin marskálki
þennan smágreiða. Þeir vildu
fá rússneskar herstöðvar á Sval
barða.
Hvaða menn voru þetta?
Það voru norsku kommúnist
arnir.
En skyldu íslensku kommún-
istarnir þá ekki hafa mótmælt
þessum kröfum Rússa á hend-
ur frændum okkar Norðmönn-
um? — Það hljóta þeir að hafa
gert. Nei, ó nei, engin slík mót-
mæli sáust í Þjóðviljanum og
enginn dósent hjelt ræðu og eng
in mynd var birt af presti.
íslenskum kommúnistum
fannst það alveg sjálfsagt að
Rússar fengju herstöðvar á Sval
barða og í Finnlandi. Þeir
minntust ekkert á að „hlut-
leysi“ Noregs væri brotið með
slíkum herstöðvum. Norsku
kommúnistarnir töldu það ekki
heldur.
Það er óþarfi að rekja þessa
sögu lengra. Hún sannar það að
kommúnistar eru altaf með
herstöðvum þegar að það eru
Rússar, sem vilja fá þær. —
Finnsku kommúnistarnir stofn-
uðu ekkert ,,þjóðvarnarfjelag“
þegar Stalin krafðist herstöðva
í Finnlandi. Það gerðu norsku
kommúnistarnir ekki heldur,
þegar beðið var um Svalbarða.
En kommúnistar allra landa
eru eins, sömu rússnesku kú-
gildin og undirlægjur og flugu-
menn Moskvavaldsins.
Ungverski
kardínálinn
Fyrir nokkru tóku hin komm
únistisku stjórnarvöld Ung-
verjalands Minszenty kardínáln
fastan, en hann er einn æðsti
maður ungversku kirkjunnar..
Var kardínálanum gefið það aÓ
sök að hafa „unnið gegn stjórn-
inni“ og gjarnan viljað koma
henni frá völdum.
Áður en þessi þjónn kirkjunn
ar var tekinn fastur, hafði hann
skrifað öllum biskupum lands-
ins brjef og tilkynnt þeim það,
að ef þeir heyrðu frá sjer játn-
ingar um að hafa drýgt ein-
hverja glæpi, þá væru þær
„dauðar og ómerkar“ og aðeins
að kenna „mannlegum veik-
leika“ sínum. Er auðsætt að
hann hefur gert ráð fvrir því að
verða píndur til þess að játa á
sig yfirsjónir og glæpi. sem
hann aldrei hafði framið.
Rjettarhöldin yfir kardinál-
anum hófust s.l. fimtudag. —
Hafði hann þá setið nokkra
daga í fangelsi. Var þá lesið
brjef frá honum þar sem hann
játaði að vera sekur um alla
þá glæpi, sem ákæran gegn
honum hljóðaði upp á, svo sem
svartamarkaðsbrask, landráð o.
fl. En ekki nóg með það. Nú
hefur hinn ungverski karináli
lýst því yfir í „rjettarhöldun-
um“, að brjef sitt til biskup-
anna, þar sem hann kvað játn-
ingar, sem hann kynni að gefa
í fangelsinu „dauðar og ómerk-
ar“ og sprottnar af „mannleg-
um veikleika" sínum, sje mark-
leysa ein og taki hann þaðaft-
ur'! Jafnframt lýsti hann því
yfir að fangaverðir sínir væru
heiðursmenn og síður en svo
undan vistinni hjá þeim að
kvarta!!
Það er ekki fjarri sanni, að
saga þessa vesalings ungverska
kardínála sje eitthvert bros-
legasta dæmið um þá skrípa-
mynd, sem rjettarfarið hefur
tekið á sig i þeim löndum, þar
sem kommúnistar fara með
völd.
Fyrst er fórnardýrið látið
játa á sig hverskonar glæpi, er
valdhöfunum þykir þægilegt
að láta pólitíska andstæðinga
sína játa á sig. En það þykir
þó ekki nóg. Sakborningurinn
verður jafnframt að lýsa því
yfir, að á honum sje ekkert.
mark takandi og hafi aldrei
verið!
Um það getur engum bland-
ast hugur, sem heyrir sögu og
,,játningar“ Mindszenty kardí-
nála fyrir hinum kommúnist-
iska rannsóknarrjetti, að þar er
verið að leika sama leikinn og
í hinum miklu rússnesku
„hreinsunum" árið 1936. Um
þær aðferðir, sem þar var beitt
til þess að knýja fram „játn-
ingar“, eru til vitni utan Rúss-
lands, menn sem sluppu undan
harðstjórninni og skýrðu heim-
inum frá þeim pínslum, sem
þeir^höfðu orðið að þola á pínu
bekkjum ,,öreigaríkisins“.
Ungverski kardínálinn er að
eins fórnardýr Sovjetrjettar-
ins. En „játningar“ hans eru
óvenju spaugilegar og and-
síæðukendar. Þess vegna vekja
pær sjersíaka athygli.