Morgunblaðið - 17.02.1949, Blaðsíða 1

0ÍWÖWW
36. árgangux.
39- tbl. — Fimmtudagur 17. febrúar 1949.
PrentsmiSja Morgunblaðsins
„OKKAR GAMLA VERIMD - FJARLÆGÐIIM
r ,, . fA ER ÚR SttGIJIMIMIu
rrumvarp til nýrra ertða-
(
laga lagt fyrir Alþingi
Mörg merkileg nýmæli
í GÆR VAR lagt fyrir Alþingi frumvarp til erfðalaga Er
það stjórnarfrumvarp, flutt að tilhlutun dómsmálaráðherra.
Núgildandi erfðalög eru frá 1850, og eru þau að sjálfsögðu
orðin mjög úrelt í einstökum atriðum, sjerstaklega hinn víð-
tæki erfðarjettur, sem enn er í gildi, fjórmenningaerfð’r í
hinu nýja frumvarpi eru ýmis nýmæli, auk meginbreyting-
anna, sem það gerir á frændsemiserfðinni. Má þar benda á af-
síöðu milli kjörbarna og kjörforeldra, um samning erfðaskrár
cg gildi hennar og um heimild arfláta að takmarka umráða-
rjett erfingja yfir skylduarfi.
Um arf ættingja og hjóna.
Skal hjer getið heistu ný-
mæla frumvarpsins. Frumvarp-
ið er í 3 köflum. Fjallar fyrsti
kaflinn um arf ættingja og
hjóna. — í 4. gr. segir: Ef
annað foreldri arfleifanda er
andað, en hitt lifir, þá t( kur
það, sem á lífi er, heln ing
arfs, en hinn helmingui ion
hverfur til barna eða barna-
barna hins látna foreldris Nú
eru hvorki börn nje barnabörn
hins látna á lífi, og tekur þá
hitt foreldrið allan aríinn
Hjer er það nýmæli, að ekki
erfa niðjar foreldra arfleifanda
lengra niður en systkinabörn
hans. Niður erfir ekki afa- eða
ömmusystkini sín.
í gildandi erfðalögum eiga
afar, ömmur, langafar og lang-
Ömmur, langalangafar og langa
iangömmur og niðjar þeirra
erfðarjett. .
Skv. 6. gr. fellur erfðarjett-
ur þessa fólks niður, en afar
og ömmur og börn þeirra —
foreldra-systkini — halda þó
þeim rjetti.
< Samkvæmt núgildandi lög-
um erfir maki helming eigna
feins látna maka, ef ekki eru
niðjar hans á lífi, en lif?ndi
eru foreldrar hans og niðjar
þeirra. Skv. 7. gr. frumvarps-
íns verður rjettur makans lak-
ari að því leyti, að afar og
ömmur og foreldraystkini bæt-
ast við þann flokk, sem tak-
markar rjett hans, en aftur á
móti hverfít þaðan nið;ar, svst-
kinabörn hins látna maka
8. gr. frumvarpsins er ný-
mæli. Hún hljóðar svo: — Nú
andast það hjóna, sem lengur
lifir, án þess að hafa gifst aft-
ur, en á ekki lifandi niðja eða
kjörniðja og hefur ekki ráð-
stafað eignum sínum, og skulu
þá eftirlátnar eigur þess' skipt-
ast milli lögerfingja þeirra
beggja að jöfnu, þó þannig, að
arfur sá, er áður kann að hafa
verið greiddur eftir hinn fyrr
látna maka, verður við arf-
Framh. á bls. 8.
Engin sprenging
LONDON, 16. fcbr. -Leyni
lögreglumcnn frá Scot-
land Yard gerðu í dag
ítarlega húsrannsókn í
hinum opinberu skrifstof
um Isracls í London, eft-
ir að ónefndur maður
hafði hringt og tilkynt að
þar myndi verða spreng-
ing mikil milli kl. 2.30 og
3. — Alt starfsfólk í skrif
stofunum var rekið út,
meðan leynilögreglumenn
irnir athuguðu húsið hótt
og lágt. Ekkert grunsam-
legt fanst og engin spreng
ing varð, svo að Scotland
Yard mennirnir komust
loks að þeirri niðurstöðu
að einhver gamansamur
náungi hefði verið að
hrekkja þá. — Reuter.
Inga lil Islands
Einkaskeyti lil Morgunblaðsins.
K.HÖFN, 16. febr. — Ríkis-
stjórnin danska hefir í hyggju
að veita gjaldeyþisleyfi fyrir
ferðamenn til fleiri landa, en
almennt hefir verið til þessa.
Meðal-þeirra landa, sem Danir
eiga að fá ferðapeninga til eru
Island og Finnland.
Samkvæmt fyrirætlunum
stjórnarinnar eiga Danir eftir-
leiðis að fá, sem svarar 400
króna leyfi í ferðapeningum ár-
lega til annaðhvort íslands,
Finnlands, Noregs, Svíþjóðar,
Englands, Frakklands eða Hol-
lands. — Páll.
Frjeftir í slutlu máli
OSLO 16. febr. — Halvard
Lange, utanríkisráðherra Nor-
egs, kom aftur til Oslo í dag, úr
ferð sinni til Bandaríkjanna og
Bretlands. Mun hann gefa Stór-
þinginu skýrslu um viðræður
sínar við Acheson og Bevin um
varnir Norðurlanda og Atlants-
hafs-bandalag.
—o—
SHANGHAI, 16. febr. — Dr.
Sun Fo, forsætisráðherra Kína,
tilkynnti í dag að hann hefði
ekki sagt af sjer. Stjónrmála-
menn hjer álíta þó að þess muni
ekki langt að bíða, að hann biðj-
ist lausnar, þar eð honum hafi
ekki tekist að fá stjórnina til
þess að samþykkja það, að að-
setursstaður hennar skuli vera
í Kanton. Ho Ying Chin fyrrv.
hermálaráðherra, er talinn lík-
legastur eftirmaður Sun Fo.
—o—
RHODOS, 16. febrúar. — Dr.
Bunche, sáttasemjari S. Þ. í
Palestínu ,tilkynnti í dag, að
allt útlit væri nú fyrir að
Egyptar og Gyðingar væru í
þann veginn að komast að sam
komulagi. — Friðarviðræður
Transjórdaníu og Israel munu
hefjast um miðja næstu viku,
ef samkomulag næst á Rhodos,
næstu daga, eins og líklegt er
talið.
WASHINGTON, 16. febr. —
Dean Acheson, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, tjáði
blaðamönnum í dag að hann
vonaðist til þess að bráðlega
myndi hægt að birta efni At-
lantshafs-sáttmálans, en með
honum kvað hann miðað að því
að stofna varanlegt öryggis-
kerfi. Sagði hann, að fyllsta
samkomulag ríkti milli þjóð-
anna, er að sáttmálanum stæðu.
Þá neitaði ráðherrann því
eindregið, að Bandaríkin hefðu
í hyggju að breyta um stefnu í
Japans-málinu, eða flytja her-
lið sitt brott þaðan.
—o—
GENF, 16. febr. — Rússland,
Ukraina og Hvíta-Rússland
hafa tilkynnt að þau ætli að
segja sig úr heilbrigðismála-
stofnun S. Þ. vegna þess að
starfsemi stofnunarinnar sje ó-
fullnægjandi, sjerstaklega hvað
snertir sjúkdómsvarnir. Trygve
Lie ljet svo ummælt í sambandi
við þetta, að hann vonaðist til
þess að þessi þrjú lönd endur-
skoðuðu úrsögn sína.
Ræða Bjsrna Benediktssonar ulanríkis-
málaráðherra á fundi sjálfsfæðisfjelag-
anna á mánudaginn
Viðræður um baðmull
WASHINGTON: — Þjóðir þær,
er framleiða baðmull, munu
halda fund með sjer í Belgíu í
apríl n.k. til þess að ræða baðm-
ullarverð.
Háir skattar
WASHINGTON — Á árinu 1948
greiddu bandarískir borgarar 42
( billjónir dollara í skatta — eða
3 billjónum meira en á árinu
1947.
AFSTAÐA íslendinga til stórra
viðburða samtímans, styrjalda og
herferða hefur löngum verið
furðu lík því, sem Goethe læt-
ur borgarann í Faust segja:
„Jeg veit mjer ekkert sælla
á sunnu- og helgidögum
en sitja og tala um stríð og
vopnagný,
er Tyrkja löndum fögrum fjarri í
menn fólkvíg heyja spjótalögum,
við gluggann standa, súpa
ótæpt á
og á það horfa, er skipin niður
fljótið líða
og heim svo gleði halda írá
og hugsa um blessun íriðartíða“.
Um margra alda skeið var
hernaður svo fjarlægur íslend-
ingum, að hann gat verið á-
nægjulegt umræðuefni í því ör-
yggi friðarins, sem ríkti hjer
á landi.
Vernd Danaveldis
Lengi hjeldu menn, eða þótt-
ust halda, að vera Islands í
danska ríkinu — og eftir 1918
samband Islands við það —
væri næg trygging fyrir öryggi
landsins. Jafnvel í baráttunni
um lýðveldisstofnunina 1944
heyrðist sá sónn, að ísland væri
sett í aukna hættu, ef stjórn-
skipúleg tengsl þess við Dan-
mörku væru slitin,
Reynslan sjálf, sem jafnan er
ólygnust, hafði hinsvegar fyrir
löngu skorið úr því, að danska
ríkið megnaði ekki að veita ís-
landi hjálp, ef á reyndi. Þvert
á móti höfðu Napóleonsstyrjald
irnar fært mönnum heim sann-
inn um það, að vegna þess að
Island þá var talið hluti af
danska ríkinu, lenti það í
hættu, er Danmörk dróst inn
í styrjöld. Að því sinni barg
góðvild Englendinga og fjar-
lægð íslands frá hinum þýðingar-
meiri vígstöðvum landinu frá
beinum hernaðaraðgerðum, þó
að margskonar óþægindi og
skortur leiddi af því stríði fyr-
ir íslendinga.
í fyrri heimsstyrjöldinni,
1914—18, óttuðust menn mjög,
að Danmörk kynni þá og þeg-
ar að dragast inn í stríðið og
að Island mundi þess vegna
lenda í hættu, ef það enn væri
talinn hluti danska ríkisins. —
Meðal ánnars af þessum sökum
vildu menn mjög hraða sam-
þykt Sambandslaganna 1918 og
lögðu þá mikla áherslu á hlut-
leysisyfirlýsinguna í 19. gr.
Sambandslaganna, þar"sem sagt
var, að ísland lýsti yfir ævar-
andi hlutleysi sínu.
Viljinn til hlutleysis
átti að nægja
Menn töldu þá sem sagt, að
aðalhættan fyrir Island stafaði
af sambandinu við Danmörku.
Okkur væri því mikil nauðsyn.
á, að ótvírætt væri, að hvað
sem um stríðsbátttöku Ðan-
merkur yrði, þá mundi Island
halda áfram að vera hlutlaust.
Fjarlægðin frá hinum stóra
heimi, þar sem öll höfuðtíð-
indi gerðust, var þá svo mikil,
að menn hjeldu að hlutleysi, þ.
e. a. s. vilji okkar til að láta
deilur annara afskiftalausar,
mundi nægja okkur til vernd-
ar. Menn virðast ekki hafa.
hugsaði þá hugsun, að alveg eins
og þeir óttuðust, að Danmörk
drægist inn í deilur á móti vilja
símfm og setti okkur þar með
í hættu, eins kynni Islandi, án
vilja síns og án tillits til sam-
bandsins við Danmörk ,að verða
dregið inn í deilur annara.
Fljót á litið virtist saga ís-
lands styðja þá skoðun, að slík-
j ur vilji til hlutleysis og því
| lík yfirlýsing um það, værl
ifullnægjand trygging fyrir ör-
• yggi landsins. íslendingar sjálf-
! ir höfðu lagt vopnaburð niður
( fyrir langa löngu. Aðrar þjóðir
höfðu aldrei farið með eigin-
legan hernað á hendiii’ þeim
og ránsferðir slíkar sem Hund-
tyrkjans á 17. öld, áttu sjer ekkl
j stað, á þvílíkuum menningar-
(tímum, sem fyrri hluta tutt-
(ugustu aldar. Eina valdið, sem
I við höfðum þekt, var hinn veikl
I her danska ríkisins. Höfðum
I við þó ekkj sjeð honum brcgða
I fyrir nema rjett einstöku sinn-
um, og þá fremur á þann veg,
að menn furðuðu sig á, að
stjórnin vasri að hafa fyrir þvi,
að senda fáeina hermenn upp
til íslands, en menn skildu, að
þarna var verið að sýna aðferð-
ina, sem þá var, og er raunar
í alt o fríkum mæli enn, tíðk-
anleg til að' leysa úr deilum
milli þjóða.
1
I Varnarmáttur verður
að fylgja hlutleysinu
Þó að á slíku örlaði hjá Dön-
um gegn íslendingum, vav hitt
Framh. á bls. 2.