Morgunblaðið - 29.07.1949, Qupperneq 2

MORGVNBLAtna
Föstudagur 29. júlí 1949
--------------------- . t
lieðjuorð vestur-
slensku gestannu
I GÆRMORGUN ræddu blaða-
menti við vestur-íslensku heið-
uisgestina að Hótel Borg. til
þess að fá að vita hvernig þeim
hefðt iíkað heimsóknin og dvöl-
in iyer. En þau eru nú öll á
förum Guðmundur Grímsson
og kona hans fara í dag með
fTugvjel til Kaupmannahafnar,
en Vilhjálmur Stefánsson og
kona hans leggja af stað vest-
ur um haf á morgun með Goða-
fo.isi.
Öll voru þau innilega ánægð
með veruna hjer og báðu fyrir
kveðjur til allra er þau hefði
kynst. Meðal annars fórust
þeim orð á þessa leið:
Inl V. Grímsson: — Það er
langt stðan að mjer fór að þykja
væn.t um ísland og íslensku
þjóðina. Fyrir hugarsjónum
mínum var hún bókmennta- og
menningarþjóð, kjarkmikil og
framsækin. Mjer þykir sjer-
slaklega vænt um að kynni mín
af henni nú hafa staðfest þessa
skoðun. Og gaman þótti mjer
að ferðast um landið og sjá hin
mörgu og fallegu bændabýli.
Mig hafði ekki órað fyrir að
landbúnaður væri hjer á jafn
hóu stigi og raun ber vitni. Jeg
hlýt að dást að mörgu í fari
yk Jt.ar íslendinga, menningu
ykkar og hinni aðdáanlegu
gestrisni, sem mætti okkur
hvarvetna.
Guðmundur Grímsson: —
Hjer eru hetjur, ekki síður en
í fornöld og jeg undrast það
mest hverju íslendingar hafa
fengið afkastað á fáum árum.
Þá fínst mjer það gleðilegt
hverri trygð þeir hafa tekið við
landið Sitt. Fólkið flýr ekki
hjeðan. ísland er líklega eina
landið í Norðurálfu, sem ekki
sendir jafn marga útflytjendur
til Bandaríkjanna og það má.
Fró öllum öðrum þjóðurn vilja
fleiri ;kpmast þangað en leyft
er. Og af því að „qvóti“ Tslend-
inga stendur þar altaf opinn,
gc-ta íslenskir námsmenn feng-
ið ;þár atvínnu, með því að
telja sig ínnflyjendur, en það
geta ekki námsmenn annara
þjóða. Nú eru íslendingar sjálf-
ir farnir að flytja inn starfs-
fólk —• við höfum heyrt hjer
norsku, dönsku og þýsku og af-
greiðslustúlku hittum við á
veitingastað og hún kunni ekk-
ert annað en dönsku. Þetta er
mikil breyting. Þannig er allt
að breytast. Jeg hefi aðeins sjeð
svij) af því, en langar til að
kynnast öllu betur. En — í
stuttu máli — þetta hefir ver-
ið yndislegur tími, og mjer
finst jeg hafa yngst um 10 ár.
Evelyn Stefánsson: — Eftir
að hafa verið hjer langar mig
til að kynnast íslandi miklu
betur, Alt, sem jeg hefi sjeð og
heyrt hefir glatt mig. Börnin
hjer eru falleg og fjörleg, það
spáir góðu um framtíðina. —
Reykjavík finst mjer falleg og
þrifaleg borg — og dáist að
Austurvelli og fallegu blómun-
ijm Jþar. Og hjer hefi jeg feng-
ið bestan mat, harðfisk, hangi-
l?jöt, soðinn lax og skyr. Jeg
held jeg gæti aldrei orðið leið
á s!:yri. Og jeg er viss um að
þegar jeg kem heim og fæ
I rjómaís, þá mun jeg óska þess
að hann væri orðinn að skyri.
Fólkið hefir verið frafnúrskar-
andi gott við okkur og hefir
ausið yfir okkur dýrmætum
gjöfum. sem við fáum ekki fuU-
þakkað.
Vilhjálmur Stefánsson: —
Mjer verður þessi ferð minnis-
stæð, en minnisstæðust verður
mjer þó líklega för mín til Mý-
vatns. Við fórum í 2 stórum
bílum og með mjer voru 40
ættingjar mínir. Og á eftir sát-
um við öll veislu á Svalbarði.
Jeg las í amerísku blaði,
skömmu áður en jeg fór hing-
að að í Svíþjóð væri næstmest
bókaútgáfa, miðað við fólks-
fjölda, en á íslandi mest. Þar
skarar íslenska þjóðin fram úr
öðrum og jeg hefi nokkuð
kynst því af eigin raun. Á fleiri
sviðum eru íslendingar líklega
á undan öðrum þjóðum og á-
reiðanlega með notkun heita
vatnsins. Að tiltölu við fólks-
fjölda er rafmagnsnotkun lík-
lega meiri hjer en annars stað-
ar. Það hefir glatt okkur að
kynnast þessu. Og berið svo
ríkisstjórn, Þjóðræknisfjelag-
inu og þjóðinni allri bestu
kveðjur okkar fyrir móttökurn-
ar og bestu árnaðaróskir okk-
ar.---------
Vilhjálmur er sjálfur mikil-
virkur rithöfundur óg hefir
skrifað 22 bækur. Að gefnu til-
efni skýrði hann svo frá. að
nokkur eintök af þeim bókum
sínum sem ekki eru uppseld-
ar, hefði komið hingað nú og
væri hann að rita á þær nafn
sitt til minja um þessa ferð.
Mun sjálfsagt marga langa til
að eignast þær og eiga til minja
um komu hans hingað.
Síeinker til Akraness
í GÆR var komið með hingað
til Reykjavíkur, um 60 metra
langt stein-ker, sem nota á til
hafnargerðar á Akranesi.
Það var hollenskur dráttar-
bátur, sem kom með kerið alla
leið frá Hollandsströndum. —
Lagðist báturinn við festar á
ytri höfninni og lá þar í allan
gærdag.
Eftir því, sem blaðið rjetti í
gærkvöldi, mun steinkerið
verða dregið inn á Kleppsvík í
dag og geymt þar, uns hægt
verður að taka við því á Akra-
nesi.
Dauðadómar í
Júgóslavíu
SKOPLJE, 28. júlí. — í dag
dæmdi kviðdómur í Júgóslafíu
tvo menn til hengingar. Voru
þeir fundnir sekir um að hafa
myrt mann nokkurn svo og að
hafa ráðgert fleiri níðingsverk.
Níu menn bornir svipuðum
sökum, voru dæmdir í fang-
qIsí, þetta frá 10 mánuðum og
allt upp í 20 ár.
Sagði forseti dómsins, að sak
borningarnir hafi ætlað að
flýja til Albaníu, þar sem þeir
bjuggust við að þeim myndi
tekið tveim höndum.
—Reuter.
.... ÍÞRÓTTIR ......
i 'J' ’• "? • “ ' !■ »
u v ■■'.•■'.*•. ■ . * «.
Fuchs setur heimsmet í kúluvurpi
Örn Clausen efstur eftir fyrri
dag tugþrautarinnar
Norðuriöndin með 164 1/2 stig, U S A 158 1/2
Einkaskevti til Mbl. frá NTB.
OSLO, 28. júlí: — Bislet-leik
vangurinn var ekki fullsetinn
áhorfendum í dag, er frjáls-
íþróttakeppni Norðurlandanna
við Bandaríkin hjelt áfram,
enda var veður heldur leiðin-
legt til að byrja með. Það rigndi
í nótt og síðdegis í dag og völl-
urinn því nokkuð þungur.
Dagurinn var samt ógleym-
anlegur. „Stemningin“ byrjaði
þegar Ameríkumaðurinn Louise
kastaði sleggjunni rúma 14
metra í fyrsta kasti sínu og
náði hápunktinum, þegar landi
hans J. Fuchs setti heimsmet
í kúluvarpi, 17,79 m. — Eftir
þennan dag hafa Norðurlöndin
164% stig, en USA 159% stig.
Einnig vakti það og mjög
mikla hrifningu, hve góð
frammistaða íslendingsins
Arnar Clausen var í fyrri
hluta tugþrautarinnar. „Við
getum ekki búist við því, að
hann nái fýrsta sætinu af
Ameríkönunum, en erfiður
getur hann orðið þeim“.
Tugþrautin.
Þegar 100 m. hlaup tugþraut
arinnar fór fram var rigning og
brautin mjög þung. Örn varð
þar annar á sama tíma og fyrsti
maður, Ameríkaninn Albens,
en Mathias og Mondschein
voru með 11,4 og 11,5 sek
Eftir langstökkið, sem Mond-
schein vann með 7,26 m., en
Albens var annar með 6,95 m„
var Örn kominn í þriðja sæti.
Albens hafði 1605 stig, Mond-
schein 1584, en Örn 1563. Mat-
hias hafði 1486. Örn stökk
6,79 m.
í kúluvarp-
inu kom Örn
svo mjög á ó-
vart. Hann
kastaði 13,34
m. eða lengra
en nokkru
sinni áður.
Mathias var
fyrstur í kúi-
unni með
13,57 m., en
enginn hinna náði 13 m. Þetta
afrek Arnar færði hann upp í
fyrsta sæti með 2312 stigum.
Mondschein varð annar með
2259 stig, en Mathias þriðji
með 2258. Albens var með
2156 st. („Það kom gleðilega á
óvart, að Clausen skyldi ,,leiða“
eftir þrjár greinar“, sagði þul-
ur norska útvarpsins).
Mondschein vann hástökkið
með yfirburðum, stökk 1,94 m.
Albens var annar með 1.86
m., en Clausen, Mathias og
Svíinn Eriksson stukku allir
1,83 m. Mondschein var nú
kominn í fyrsta sæti með 3219
stigum, en Örn var annar með
3134 stig. Mathias þriðji með
3070 og Albens fjórði með 3015.
Síðasta grein fyrri dagsins,
400 m. hlaupið, var eftir. Órn
hljóp í riðli með Mathias og
Mondschein. Var hann á mið-
brauíinni. Ameríkanarnir fóru
í byrjun hlaupsins fram úr
honum, en þegar á síðustu beinu
brautina kom, tók Örn forust-
una og kom um 7 m. á undan
Mathias, sem varð annar að
marki. Þetta hlaup hans var-
frábært. Tíminn 50,6 sek., að-
eins 2/10 sek. frá íslenska met-
inu og nærri sekúndu betri
tími en Örn hefir nokkru sinni
hlaupið á áður. („Einn vinsæl-
asti keppandinn hjer á Bislet“,
sagði norska útvarpið). Þetta
dugði Erni til þess að komast
aftur í fyrsta sætið. Hann var
nú með 3977 stig, en Mond-
schein var með 3974 stig —
Mathias var í þriðja sæti með
3855 stig og Albens í fjórða með
3790. Tannander hafði 3601
st. og Eriksson 3559 st.
(Til samanburðar má geta
þess, að Örn hafði 3816 stig eft-
ir fyrri daginn, er hann setti
Islandsmet sitt. Árangur hans
núna er því 161 stigi betri. Þá
hljóp hann 100 m. á 11,0, stökk
6,76 í langstökki, kastaði kúlu
12,98 m., stökk 1,75 í hástökki
og hljóp 400 m. á 51,5 sek.)
Heimsmet í kúluvarpi
Það ætlaði bókstaflega allt
um koll að keyra á Bislet, þeg-
ar Ameríkumaðurinn J. Fuchs
hafði kastað í annarri umferð
í kúluvarpi. Hann hafði sett
nýtt heimsmet, 17,79 m. Landi
hans Fonville átti fyrra met-
ið, 17,-68 m. Þetta er í annað
sinn, sem heimsmet í þessari
grein er sett á Bislet. Ameríku
maðurinn Torrace kastaði þar
17,40 m_ 1934, sem þá var álitið
„yfirnáttúrulegt afrek. Fuch
dansaði „stríðsdans11, eins og
Indíáni af ánægju og landar
hans báru hann á gullstól um
völlinn. Ameríski þjóðsöngur-
inn var leikinn, er Fuchs tók
við verðlaununum. — Gunnar
Huseby var fyrstur Norður-
landamannanna á eftir Amerí
könunum. Hann kastaði 15,84
metra.
Skemmtilegt 800 m. hlaup
800 m. hlaupið var mjög
skemmtilegt Svíinn Wolf-
brandt, sem hljóp á ystu braut
tó-k fljótt forystuna, en landi
hand Lindgárd fylgdi honum
eftir. 400 m. hljóp hann á 54
— 55 sek. Þá var það sem að
Ólympíumeistarinn Whit-
field hljóp fram, en Wolf-
brandt náði hann ekki fyrr
en um 200 m. voru eftir af
hlaupinu. Hinir Ameríkumenn
irnir og Svíinn Ingvar Bengts
son fylgdu honum eftir. Bengts
son reyndist þeim sterkari 0g
kom annar í mark. Lindgárd
hleypti þeim heldur ekki fram
fyrir sig. Norðurlöndin fengu
því 2. og 3. mann í þessu
hlaupi og var það meira en
bjartsýnustu menn höfðu þor«
að að vona. Wolfbrandt vaci
alveg ,,útkeyrður“ og varS
sætta sig við síðasta sætið.
j
Þrefaldur norrænn sigur
í sleggjukasti
Reiknað hafði verið með. a?S
Ameríkumaðurinn Samuel
Felton myndi riðla röðum Nor3
urlandanna í sleggjukasti. eiu
honum mistókst í öðru kastf
sínu, datt í hringinum og var(f
að hætta. Bo Ericson, Tamm->
i inen og Söderquist komusti
því aldrei í hættu. Ameriku«
menn ætluðu fyrst aðeins að
hafa tvo menn í sleggjukasúnu
og fórna þar einu stigi, en svö
hafa þeir sjeð sig um hönd og
Taylor- Louise var bah
með. — Hann vakti nukla)
athygli, þar sem hann kastaöi
innan við 20 m.
i !
Þrefaldur amerískur sigur
í 110 m grind.
110 m grindahlaupi attij
Amerikumenn 3 fyrstu rrenn,
eins og vitað var, en þó kepptS
ekki heimsmethafinn Harrisorí
Dillard. — í hans stað korrí
400 m grindahlauparinn Rich«
erd Ault. Hann bjargaði þnðjai
sætinu fyrir Ameríkana, þótií
hann, sem vanur er lágunf
grindum úr 400 m hlaupinu,
feldi fimm grindur. Tíminn |
hlaupinu var ekkert sjerstakur.
Dixon vann á 14,2 sek.
*
Annar þrefaldur sigur USA.
Úrslitin í langstökkinu urðU
á sömu leið og í grindahiti ;ip«
inu. Þrír Ameríkanar fyrstir.
Douglas stökk 7,47 m„ en Bry-
an var rjett á eftir honum me8
7,45 m. Aðeins einn Norður-
landabúi, Svíinn Gustav,
Strand, stökk yfir 7 m.
Vallarmet í 4x100 m.
Sem vænta mátti, höfðU
Ameríkanar mikla yfirburði f
4x100 m boðhlaupinu og scttu
þar nýtt vallarmet. Tíminn var
41,2 sek. Norðurlandasveí'in,
sem skipuð var einum Dana,
Sibtsby, tveimur íslendingum,
Finnbirni og Hauk Clausen og
einum Norðmanni Bloch. h(;óp
á 42,3 sek.
Úrslit.
110 m. grindahlaup; 1- C,
Dixon. USA. 14.2 sek.. 2. Richarjj
Attlesey, USA, 14,8 sek., 3. Richarij
Ault, USA. 15.2 sek.. 4. Suvivuo. Na
15.4 sek., 5. Kenneth Johansson. Na
15.5 sek. og 6. Arnt Garpestad. Na
15.6 sek.
Sleggjukast: — 1. Bo Eric<on,
N, 52,48 m.. 2. Tamminen, N, 41,4jj
m., 3. Per Söderquist, N, 49,68 tn.,
4. Thomas Montgomery, USAa
46,94 m., 5. Samuel Felton, USAj
33,52 m. og 6. Lewis, USA, 17,8$
m.
30Ó m. hlaup: — 1. Melvirj
Framh. á bls. 8, J
Örn Clausen