Morgunblaðið - 05.08.1949, Blaðsíða 2

2
MORG II IS'BLAÐIÐ
Föstudagur 5. ágúst 1949. 1
Framsókn ætlar að rjúfa stjórnarsa mvinnuna
Þ A.Ð' ef kunnara en frá þurfí
að -egja, að Hermann Jónasson
æt Lar hverri þeirri ríkisstjórn
se • hann er sjálfur ekki for-
sætisráðherra í, skamma líf-
■daga. Um þetta breytir engu þó
að flokkur sá, sem hann telst
formaður fyrir, sje þátttakandi
í ríkisstjórninni. Óværð Her-
rnanns er alveg hin sama.
„Næsta helgi'1
Allt frá því, að núverandi
stjórn var mynduð, hefur Her-
tnann hugað henni bráðan
dauða. Venjulega hafa spádóm-
ar hans um dauða-stund stjórn-
aemnar miðast við einhvern á-
kvrei'Jinn tima að h. u. b. árs-
fjórðungi liðnum frá því spoki-
yrðin fjellu af vörum spá-
mannsins. Dm tveggja og hálfs
árs bil hefur hin fyrirhugaða
•dánarstund stjórnarinnar þann-
ig ætíð verið á næstu grösum,
að sögn hins djúpúðga sjáanda,
■en þó ætíð skotist eitthvað á
frest eftir því sem tímar liðu
fram,
Loksins virðist þó sem hin
stóra stund sje komin. Nú er
ekkí iengur spáð tvo þrjá mán-
uði fram í tímann, heldur sagði
Timinn 1 síðustu vikulok, að
um næstu helgi myndi ’iið
rriikls augnablik Hermanns
renna upp. Þá eiga þeir Ey-
steinn Jónsson og Bjarni Ás-
geirsson að knýja stjórnina til
að segja af sjer.
Síidarieysið ræður
úrslitum
Þetta er engin nýjung fyrir
þá, sem fylgst hafa með þró-
umnni innan Framsóknarflokks
ins siðustu mánuðina. Fram-
sóknarbroddarnir hafa farið um
landið þvert og endilangt til að
uiidirbúa kosningar. Ætíð hafa
þeir þó fram að þessu haft ein-
hvern fyrirvara. Nú sýnist svo
•sem adir fyrirvarar sjeu úr
sógunni. Hvað því veldur er
ekki gott að segja.
Alþýðublaðið, sem frá fornu
fari er nákunnugt í herbúðum
Framsoknar, fullyrðir, að það
sje vegna þess, hve illa horfi
með stldveiðatnar. Framsókn-
armenrnrnir sjeu ófúsir til að
taka á sig örðugleikana, sem
af aflabresti muni leiða. Þeir
aefcli í þess stað að gera sig stóra
á fyrirsjáanlegum fjárhagsvand
ræðum vegna síldarleysisins.
Dra þetta iiggja enn ekki fyrir
óyggjandi gögn, en sannarlega
er ekki ólíklega til getið.
F3 rirslattur Tímans
Hítt er greinilegt, að sú á-
fitæða, sem Tíminn færir fyrir
því, að Framsóknarflokkurinn
fari nú úr stjórn, fær ekki með
r»einu móti staðist. Hún er sú,
að hinir stjórnarflokkarnir hafi
ei.ki viljað fallast á úrræði
Framsóknarflokksins í fjárhags
og dýrtíðarmálunum.
Það er ekki nema að vonum
að öðrum fiokku.m hafi reynst
erfitt að fallast á úrræði Fram-
sóknar í þessum málum, því að
!><u úrræði hafa aldrei verið
gorð heyrum kunnug. Jafnvel
nú, eítir að Tíminn daglega er
farirtn að undirbúa kosningar,
lætur hann engan heyra hver
ó tæði flokksins sjeu í dýrtíð-
ftrmálunum. Það eitt er sagt, að
Helgin, sem Hermann hlakkar ti
þau mál þurfi að leysa. Auðvit-
að bendir Tíminn ekki nú frem-
ur en áður á neina leið til þess,
nema ef Tíminn og aðstand-
endur hans skyldu telja það
vænlegasta úrræðið til lausnar
þessum vandasömu málum, að
efla nú fjandskap og illindi í
landinu.
Það er hið eina, sem flokk-
urinn og málgögn hans virðast
nú hafa fram að færa í þjóð-
málunum.
Skömtuuarseðlarnir og
aðalfundur SÍS
En tillögurnar um skömmt-
unarseðlana og hin atriðin, sem
Tíminn öðruhvoru er að burð-
ast við að telja upp?
Skömmtunarseðla tillagan er
þess eðlis, að áður en Fram-
sókn setur hana á oddinn til
samstarfsslita við aðra flokka,
væri henni nær að tryggja fylgi
eigin flokksmanna við hana.
Þetta hefur að vísu verið reynt.
Árangurinn var ekki betri en
sá, að samvinnufrömuðir risu
upp á flokksfundunum úti um
land, hver á fætur öðrum, og
sögðu, að þessi tillaga um skip-
un innflutningsmálanna væri
samvinnufjelögunum síst til
góðs. Sannleikurinn væri, að
hún væri einber vitleysa, jafn
gagnslaus samvinnufjelögunum
sem öllum öðrum.
Þessi var einnig dómurinn á
aðalfundi Sambands íslenskra
samvinnufjelaga. Jafnvel þótt
einn aðalhöfundur þessarar fjar
stæðu, Skúli Guðmundsson,
bæri sjálfur fram á fundinum
tillögu um þessi efni, þá þorði
hann ekki að minnast á skömmt
unarseðla frumvarpið í tillögu
sinni. Hann vissi of vel, hver
hugur fundarmanna var til
þeirrar fjarstæðu, til þess að
hann þyrði að leggja hana und-
ir dóm þeirra.
Af hverju aðgerðalausir
á þinginu?
En setjum nú sem svo, að
Framsóknarmenn tryðu sjálfir
á þau bjargráð, sem Tíminn er
að fitja upp á þessa dagana,
skömmtunarseðlana og annað
ekki burðugra, hvernig stendur
þá á því, að flokkurinn fylgdi
þessum bjargráðum ekki fastar
eftir á meðan Alþingi sat frá
veturnóttum fram á sumar?
Fulltrúafundir Framsóknar
hafa ekki bent á önnur úrræði
en þau, sem miðstjórnarfund-
ur Framsóknar samþykkti í
vetur. Sá fundur mun hafa
verið einhverntíma í febrúar-
mánuði eða þar um bil. Þá var
eftir þriggja mánaða þingseta.
Ef Framsóknarmennirnir
hefðu talið, að þeir gætu ein-
hverju verulegu góðu komið
fram með þessum tillögum sín-
um, þá hefðu þeir vitanlega
sett samstarfsflokkum sínum
stólinn fyrir dyrnar á meðan
þingið sat. Framsóknarmenn
mundu þá hafa tilkynt sam-
starfsmönnum sínum, að ef þeir
fjellust ekki á þessar tillögur,
neyddist Framsóknarflokkurinn
til að hverfa úr ríkisstjórninni.
Ekkert slíkt kom fram af
hálfu Framsóknarflokksins.
Úrræðaleysi Framsóknar
Þingmenn Framsóknar vissu
ofur vel allan þingtímann, að
skömmtunarseðla frv. þeirra
mundi ekkL ná fram að ganga.
Þeir ljetu sjer það vel lynda
eins og við var að búast, bví
að frumvarpið var flutt til að
sýnast en ekki í alvöru.
Sum hinna ,,bjargráðanna“
munu að vísu einnig hafa verið
flutt í frumvarpsformi á þittg-
inu, en fæst þeirra vöktu svo
mikla athygli, að þau þættu
umræðuverð af Framsóknar-
flokksmönnum sjálfum, hvað
þá öðrum. Allir vissu, að hjer
var um hjegómann einberan að
ræða: Máttlausar samþykktir
úrræðalauss flokks, sem ekki
kunni við að halda miðstjórn-
arfund án þess að láta þó eitt-
hvað eftir sig liggja, jafnvel
þótt það væri orðaskvaldrið
eitt.
Framsókn vill þinghald
alt árið
En loksins þegar komið var
fram á síðasta eða næst síðasta
dag þingsins, ljet Eysteinn Jóns
son svo ummælt í útvarpsræðu,
að í sumar yrði að semja um
vandamálin. Annars gaf hartn
í skyn, að Framsóknarflokkur-
inn mundi ekki vilja verða í
samvinnu áfram.
Tíminn segir nú, að Hermann
hafi sagt eitthvað svipað á þing-
inu. Vel má ’vera að svo hafi
verið. Eftir því tóku engir, en
upp úr hinu, sem Eysteinn
sagði, var sýnu meira lagt, eða
a. m. k. gerði Helgi Hjörvar
svo, því að hann skýrði skömmu
síðar svo frá í Útvarpinu skv.
ummælum Eysteins, að sýnt
væri, að Framsókn væri með
bollaleggingar um að rjúfa
st j órnar samstarf ið.
Eftir kokkabókum Framsókn
arflokksins átti það ekki að
nægja að hafa þing frá því um
miðjan október og fram í miðj-
an maímánuð. Strax og þessu
langa þingi lauk átti að kveðja
það saman á ný til þess að fara
að semja um mál, sem legið
höfðu fyrir hinu langa þingi,
en það ekki viljað sinna.
Þetta eru víst þær „hag-
kvæmu vinnuaðferðir,“ sem
Framsóknarmenn gera sjer
stundum tíðrætt um.
Framsókn blekkir engan
Allur þessi skollaleikur er
þýðingarlaus og fær ekki dulið
þá staðreynd, að málefna áhugi
ræður ekki þessum gerðum
Framsóknarflokksins. Ef svo
hefði verið hefði flokkurinn lát-
ið til skarar skríða á meðan
þingið sat.
Það, að bitið skuli í skjaldar-
rendur um leið og þingið hverf-
ur af hólmi, sýnir, að tilætlunin
er ekki sú að semja, heldur að
slita samstarfinu.
Hitt er skiljanlegt, að Fram-
sókn vilji reyna að láta þennan
tilgang dyljast. Forystumenn
hennar vita ofurvel, að megin-
hluti landsfólksins vill, að nú-
verandi stjórnarflokkar hatdi
áfram vinsamlegu samstarfi. Má
þó segja, að vinsemd Framsókn-
ar, eða a. m. k. Tímans, í nú-
verandi samstarfi, hafi verið
fremur fyrirferðarlítil.
Óttast upplausn
flokksins
Ráðandi menn Framsóknar
eru og áreiðanlega þeirrar skoð-
unar, að best færi á því, að nú-
verandi stjórnarflokkar ynni
saman. Ástæðan til, að þeir
hafa látið hrekja sig af rjettri
braut er sú, að þeir hafa ekki
haft kjark til að horfa fram á
ennþá einn klofninginn í flokki
sínum. Þeir vita, að Hermann
Jónasson mundi ekki hemjast
lengur, ef óværð hans fengi
ekki útrás.
Út af fyrir sig sjá kannske
ýmsir Framsóknarmenn ekki
svo mikið eftir Hermanni úr
flokknum. Þeir óttas.t fremur,
að ef það ætti enn einu sinni
fyrir flokknum að liggja, að
formaður hans flæmdist úr
. 1
. í
honum, mundi það opna augi^
fylgismannanna um land alfl
fyrir allsherjar óheilbrigðl
flokksins og leiða til skjótrajj
upplausnar hans.
Horfið augnablik
Þess vegna er það, sem þeiil
blása nú í herlúður sinn, til a<3
reyna að halda hinni dreifðtí
hjörð saman. í alt sumar hafaí
þeir hikað, en nú segir Tím-<
inn, að þeir sjeu staðráðnir 2
að leggja út í stríðið. Er senni-s
legt, að rjett sje getgáta 41-<
þýðublaðsins um, að síldarloys-i
ið hafi haft úrslita áhrif til að
sannfæra lúðurþeytarana um,
að nú væri rjetta „augnablik-
ið“ til að hefja herblásturinn.
Allt er þetta mannlega skilj-
anlegt. En hætt er við, að Frairi
sóknarflokkurinn fái að reyna,
að landsfólkinu líst ekki leng-
ur sjerlega gæfulega á flokk
þeirra. Sundrungin og óheil-
indin innan Framsóknar fá ckkl
lengur dulist. Slíkur flókkur er*
ekki vænlegur til forystu í rrál-
um þjóðarinnar. Þjóðin mun og
sannfæra Hermann Jónasson og
fylg^ménn hans um, að ,.at -.na
blik þeirra er liðið.“
Bærinn tefgisl m fyrir ár
A BÆJARSTJORNARFUNDI
í gær minntist borgarstjóri á
staðsetningu nokkurra stórbygg
inga og sagði m. a.:
Kjötmiðstöðin
í fyrra var gert ráð fyrir
að væntanleg kjötmiðstöð yrði
byggð við Grenásveg og Suður
landsbraut, í nánd við fyrirhug
aða iðnaðarhverfi, sem þar á
að rísa. Ágreiningur var milli
skipulagsnefndar ríkis og
skipulagsmanná bæjarins, um
staðsetningu þessa. Skipulags-
nefnd ríkisins vildi velja kjöt-
miðstöðinni stað við Elliðarár-
vog, en skipulagsmenn bæjar-
ins töldu það óþarft, að hafa
stöðina út við sjó, hentugra að
geyma þann stað handa þeim
stofnunum. sem þurfa að vera
við sjóinn.
Þann 18. júní kom brjef frá
SIS um lóð fyrir kjötfrystihús
og matvælagerð, sem á að vera
í sambandi við kjötmiðstöðina.
Eftir þetta óskaði bæjarráð
eftir, að samvinnunefnd skipu-
lagsmanna ríkis og bæjar á-
kvæðu staðsetningu kjötmið-
stöðvar, áburðarverksmiðju og
athafnasvæðis fyrir bæjarstofn
anir.
Áburðarverksmiðjan
Nefnd sú, er fjallað hefir
um áburðarverksmiðjumálið,
hefir komist að þeirri niður-
stöðu, að nauðsynlegt sje, að
áburðarverksmiðjan verði reist
í Reykjavík, eða í grend við
bæinn, vegna þess, að hjer
verður auðveldast í framtíðinni
að láta verksmiðjunni í tje alt
það rafmagn, sem hún þarfn-
ast. Samvinnunefndin er helst
á því, að kjötmiðsötðin verði
reist innan við Elliðaár og á-
burðarverksmiðjan við Elliða-
árvog.
Athafnasvæði
bæjarstofnana
Oft hefir verið rætt um það,
að hentugt væri í framtíömni,
að stofnanir bæjarins hafðu
sameiginlegt athafnasvæði, þav
sem væru viðgerðarverkstæðí,
geymsluhús og fleira er þær
gætu haft sameiginleg not af,
Þarna þyrfti að vera rúmgott
svæði með nauðsynlegum bygg
ingum. Samvinnunefndinni hef
ir verið falið að gera tillögur
um staðsetnngu þessarar stofn
unnar.
Nokkur ágreiningur hefir
verið um það hvort iðnbyggi.
byggingarnar sem talað var
um að staðsetja við Grensás-
veg og Suðurlandsbraut ættu
að vera þar eða ekki. —■ Vilja
sumir hafa íbúðarhús meðfram
aðalveginum inn i bæinn. En
þá ber þess að gæta, að Suður.
landsbrautin verður ekki ein9
mikil aðalumferðaræð inn £
bæinn og hún er nú þegar
Miklabrautin kemst í full not.
Hefir bæjarráð óskað eftir að
þessi mál verði athuguð sem
fyrst.
Ijekkar eiga að gleym
Masaryk og Benes
PRAG, 3. ágúst: Póststjórnm i
Tjekkóslóvakíu tilkynti í dag„
að frímerkin með myndum Z
Masaryk og Benes, fyrrum for"
setum Tjekkóslóvakíu, sem út’
voru gefin 1945—1948 væru 6-
gild og tekin úr umferð frá
og með 31. október n. k. ÞaS
eina, í Prag, sem enn minnir
á að Benes forseti hafi vericS
til, eru smámyndir af honum*
sem enn eru til sölu og stilí er;
út í suma búðarglugga.
— Reutetv