Morgunblaðið - 01.09.1949, Blaðsíða 2

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 1. sept. 1949*]
öjálf sf æöisf Sokky rlnn einn andvígur
höftum, hömlum og nefndafargani
Kjósendur hafa úrsSifaráðin
ENGINN VAFI er á, að Is-
Jendingum hentar ekki það fyr-
irkomulag hafta og margshátt-
íir þvingana af hálfu almanna-
valdsins, sem magnast hefur
unndanfarin ár.
Fá lönd í heiminum eiga
meira undir framtaki og dug
hvers einstaklings en Island-
- Lífsskilyrðin hjer á landi eru
óhlíð og erfið. Ef erfiðleikana
á að sigra, verður það ekki gert
nema með dug, framtakssemi
og athöfnum sem allra flestra
einstaklinga.
Ófarnaður
of.sfcjórnarinnar
Lögskipaðar nefndir, sem sitja
og starfa í hlýjum stofum hjer
suður í Reykjavík megna aldrei
að bæta upp og koma í stað-
inn fyrir framtak athafnamann
ánna. Ef sjerstaklega stendur á
getur mikil íhlutun ríkisins um
framkvæmdir og atvinnu ein-
staklinganna verið óhjákvæmi-
leg. En stöðugar framfarir og
góð lífsafkoma almennings get-
ui ekki byggst á nefndafargani
og ofstjórn, heldur . hinu. að
þeir, sem dugur er í og áfram
vilja brjótast sjálfum sjer og
öðrum til góðs, eigi þess kost.
Þa'ð er minnstur vandi að
jafna lífskjörin, ef auðlegðar
hefur verið aflað. Galdurinn
liggur í því ,að brjóta ekki nið-
ur sjálfsbjargarviðleitnina. sem
að lokum er þó undirstaða allr-
ai auðlegðar, jafnt einstaklinga
sem heildarinnar.
Þetta eru auðsæ sannindi,
sem óþarft ætti að vera að fjöl-
yrða um. En því miður er nauð-
syn að endurtaka þau, vegna
þess að stefna þriggja stjórn-
málaflokka hjer á landi er and-
víg þessum frumsannindum.
Akæði
iiommúnistaklíkunnar
Kommúnistar vilja ganga
lengst í hverskonar áþján og
kúgun. Ætlun þeirra er að innl.
svokallað alræði öreiganna. í
fi amkvæmd er það alræði
þannig, að lítil klíka pólitískra
ofstækismanna fær öll völd í
sínar hendur.
Kommúnistar segja að nauð-
synlegt sje að banna atvinnu-
rekstur einstaklinganna af því,
að atvinnurekendurnir hafi of
mikil völd yfir verkamönnum
sínum. En ef svo er, hversu
miklu ískyggilegri eru þá ekki
völd ^þeirra, sem hafa í senn
völd yfir öllum atvinnutækjum
lands síns og algert einræði í
sljórnmálum þjóðarinnar?
En á þann veg er stjórnar-
fyrirkomulagið í Rússlandi —
Kenning kommúnismans segir,
að þannig eigi stjórnarfyrir-
komulagið að vera, og þess-
vegna er óumflýjanlegt. að ef
kommúnistar fá einir völd hjer
á iandi, munu þeir einnig koma
sliku skipulagi á hjá íslending-
um.
Kommúnistar vita, að fáir
muni girnast slíka stjórnar-
hætti. Þessvegna eru þeir ekki
ir.jög fjölorðir um, hvert loka-
takmark þeirra sje.
Alt hið illa hjer margfalt
verra austan Járntjalds
Þeir eru þeim mun margorð-
ari í fordæmingu sinni á nú-
verandi ástandi. Það er rjett,
að nú er mörgu ábótavant. —
Aðalgallinn er sá, að of langt
hefur verið gengið til móts við
hinar sósíalistisku kenningar.
Þegar kommúnistar reyna að
æsa til óánægju út af skömmt-
un, fjárfestingarleyfum, svarta
markaðsbraski og öðru slíku,
þá eru þetta einmitt allt hrein-
ræktuð sósíalistisk og kommún-
istisk fyrirbæri.
í kommúnistisku þjóðfjelagi
má einstaklingurinn ekki aðhaf
ast neitt nema með samþykki
almannavaldsins. Hömlurnar og
höftin hjer á landi nú eru að-
eins barnaleikur miðað við það,
sem verða mundi, ef kommún-
isminn yrði hjer alls ráðandi.
Svarti markaðurinn lög-
helgaður í „sælu-
ríkjunum“
Eitt af ráðum kommúnista til
að halda völdum sínum við. er
að láta enga aðra en fylgjend-
ur sína fá skömmtunarseðla.
Yfirlýstir andstæðingar eru
beinlínis sviftir skömmtunar-
seðlum og verða að afla sjer
nauðsynja á svörtum markaði.
í fljótu bragði mætti svo virð
ast, sem menn með þessu væru
dæmdir til hungurdauða. Ef svo
er þó ekki, þá er það vegna
þess, að í kommúnistiskum
löndum er svarti markaðurinn
beinlínis einn þáttur þjóðskipu-
lagsins. Það er ætlast til, að
vissir hópar í þjóðfjelaginu fái
aðaluppihald sitt á svarta mark
aðinum, og aðrir eiga þess kost
að bæta við smáan skammt sinn
viðbótum, sem keyptar eru
ærnu verði á þeim markaði.
Auðvitað neita kommúnistar
hjer þessum staðreyndum. Sum
ir gera það ef til vill af fá-
fræði, en hinir, sem betur vita,
gera það gegn betri vitund.
Neitanirnar stoða þá ekki. Þó
að reynt sje með öllum ráðum
að dylja það, sem gerist á bak
við járntjaldið, eru nú alltof
margar sannar frásagnir, sem
þaðan hafa borist, til að komm-
únistum tjái lengur að reyna
að blekkja menn um ástandið
í „sæluríkjunum“ austur þar.
Alþýðuflokkurinn
vill höft og hömlur
Alþýðuflokkurinn er einnig
sósíalistiskur flokkur þó að
flestir ráðamenn hans vilji forð
ast hinar kommúnistisku öfg-
ar. En andstaða Alþýðuflokks-
ins, annara en Gylfa Þ. Gísla-
sonar, Hannibals Valdimars-
sonar og annara slíkra við
komúnista, má ekki verða til
þess, að menn gleymi því, að
stefna Atþýðufiokksins er
fyrst og fremst aukin ríkisaf-
skipti á öllum sviðum og minnk
andi frjálsræði einstaklings-
ins.
1 Það er mikið til í því, þeg-
ar Alþýðublaðið segir hvað eft-
ir annað, að núverandi ástand
í atvinnu- og fjárhagsmálum
sje leið Alþýðuflokksins. Stefnu
sinni samkvæmt vill Alþýðu-
flokkurinn höft og hömlur á
einstaklingana, og öll raunveru
leg ráð hjá nefndum og ýmis-
konar stjórnvöldum.
Völd Alþýðuflokksins
Það er að vísu rjett, að Al-
þýðuflokknum hefur enn ekki
tekist að koma á til fulls sósía-
listisku skipulagi hjer á landi,
en honum hefur óneitar.lega
mjög mikið áunnist í þeim efn-
um. Flokkurinn getur þess-
vegna eftir atvikum verið á-
nægður með árangurinn af
starfi sínu. Valdaaðstaða hans
hefur orðið til þess, að hann
hefur ráðið miklu meira um
gang stjórnmálanna hjer á
landi en fjöldi flokksmannanna
segir til um.
Alþýðuflokkurinn má eiga
það, að hann fer ekki dult með
stefnu sína. Hann játar hrein-
skilnislega að núverandi hafta-,
þvingunar- og ríkisafskiptaá-
stand sje í samræmi við vilja
sinn og ávöxtur af starfi flokks
ins.
Fals Framsóknar
Framsóknarflokkinn skortir
slík heilindi. Framsóknarmenn
þykjast þvert á móti vera óá-
nægðir með núverandi ástand.
Öðru hvoru eru þeir meira að
segja að gera á samkomum sín-
um samþykktir um, að þeir
vilji aukið athafnafresli og jafn
vel „frjálsa verslun“.
Þegar betur er að gáð sjest
þó, að það er allt annað en það,
sem menn í mæltu máli kalla
„frjáls verslun“, sem Framsókn
armenn sækjast eftir. Þeir hafa
enga trú á að raunverulega sje
hægt að lina á höftum og bönn-
um. í stað þess að sameinast
Sjálfstæðisflokknum í baráttu
fyrir slíku raunverulegu frelsi,
gera Framsóknarménnirnir sig
ánægða með það, ef þeir geta
fengið þá breytingu á fram-
kvæmd haftanna, að sjerkredd-
um þeirra sjálfra verði full-
nægt.
Samvinnufrömuðir and-
vígir skömtunarseðla-
vitleysunni
Síðasta snjallræði þeirra í
þeim efnum er að leggja til, að
lögfest verði svarta markaðs-
brask á innflutnings- og
skömmtunarseðlum. Þeim er
svo mikið í mun að geta haldið
höftunum, að þeir vilja láta
skömmtun haldast í ókominni
framtíð, einungis til að láta
skömmtunarseðlana verða
grundvöll að innflutningsleyf-
um. Innflytjendurnir eiga síð-
an, hver í kapp við annan að
bjóða í skömmtunarseðlana.
Það er engin furða, þó að
fremstu samvinnumenn lands-
ins lýstu því yfir á fundum í
vor, að slíkar tillögur væri sjer
óviðkomandi. Þær væri ófram-
kvæmanleg fjarstæða, jafn fá-
víslegt úrræði fyrir samvinnu-
fjelögin sem aðra.
Framsóknarflokkurinn ljet
sjer þó ekki þetta að kenningu
verða. Á því var heldur ekki
von. Snjallræði þetta var ekki
fundið upp til að bæta úr ólagi
í verslunarmálunum, heldur til
að styrkja mesta valdabraskara
landsins, Hermann Jónasson, í
vonlausri valdabaráttu hans.
En Framsóknarflokknum í
heild var þeim mun auðveld-
ara að fallast á skömmtunar-
seðla snjallræðið, sem flokkur-
inn frá fyrstu tíð hefur verið
frumkvöðull og aðal stuðnings-
maður influtningshafta og
hverskyns ófrelsis í verslunar-
málum landsins.
Flokkur frelsisins
Sjálfstæðisflokkurinn er eini
flokkurinn hjer á landi sem
vill frjálsa verslun og er and-
stæður óeðlilegum afskiptum
ríkisins af málefnum og at-
vinnurekstri borgaranna.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur,
því miður, ráðið of litlu um
stefnu og stjórn landsins und-
anfarið. Hann er minnihluta
flokkur, og af því, að hann af
þjóðhollustu hefur ekki viljað
skerast úr leik um stjórn lands-
ins, hefur hann orðið að sætta
sig við ýmislegt, sem er stefnu
hans andstætt. Sumit skamm-
sýnir menn hafa viljað láta
þetta verða flokknum til áfell-
is. —
En stefna flokksins er skýr.
Hann verður eins og aðrir að
sætta sig við dóm kjósenda. En
nú hafa kjósendurnir færi á að
segja til um óskir sínar. Ef þeir
kjósa nógu margir Sjálfstæðis-
flokkinn, er færi á að ljetta af
öftum þeim og hömlum, sem
jáð hafa landslýðinn undan-
farið. Ef menn vilja losna und-
an þessu fargani styðja þeir
þessvegna Sjálfstæðisflokkinn.
Hjeraðsmót í Austur-
Skaflafellssýslu
UM síðastliðna helgi varð að
fresta hjeraðsmóti Sjálfstæðis-
manna í Austur-Skaftaíells-
sýslu sökum veðurs. Var hið
versta hrakviðri eystra, úrkoma
með dimmviðri og allhvasst.
Hjeraðsmótið verður nú hald-
ið um næstu helgi — ef veður
leyfir.
Ræður flytja Bjarni Bene-
diktsson , ráðherra, og Gunn
ar Bjarnason, frambjóðandi
Sjálfstæðisflokksins í kjör-
dæminu.
Hið nýstofnaða fjelag Sjálf-
stæðismanna í Austur-Skafta-
fellssýslu stendur fyrir mótinu
og hefur undirbúið það af mynd
arskap. Mótið hefst síðdegis á
sunnudag með ræðuhöldum, en
síðan verða fjölþætt skemmti-
atriði, og um kvöldið dansað.
© © ^
Staksteinar
• ©
Hagnaðnr almennings
og þjóðnýtingin
Alþýðublaðið og sam-
göngumálaráðherra hafa
gert sig sekt um það glappa- 1
skot að reyna að verja hinn
einstaka hneykslisrekstur
hinnar þjónýttu sjerleyfis-
leiðar milli Reykjavíkur og
Hafnarfjarðar. Það, sem
þegar hefur verið sannað í
því máli, er að ríkið hefui
stórtapað á rekstri, sem cin-
staklingar greiddu af há op-
inber gjöld til ríkis og bæj-=
ar áður. Það er líka sannað
að síðan að ríkið tók þenn-
an rekstUr í sínar hendur
snemma árs 1947 hefur far-
gjald með samgöngutækium
þess milli umræddra staða
hækka'ð úr þremur krónurn
fram og til baka upp í fimm
krónur.
Finnst fólki ekki að þjóð-
nýting Emils Jónssonar
spari því fje? Hvað finnst
Hafnfirðingum?
Helgi S. Guðmundsson,
fyrrverandi framkvæmda-
stjóri Áætlunarbíla Hafnar-
fjarðar, ritar í dag grein um
þessi mál. Er þar rækilega
svarað vafningum Emils
Jónssonar og Alþýðublaösins
og saga þjóðnýtingarbrölts-
ins sögð eins og hún gerist. 1
i
Myndafrjettir
kommúnista
S.l. laugardag birti Þjóð-
viljinn mynd af síldar-
bræðsluskipinu „Hæringur'5
í tilefni þess að aflabrestur
hefur orðið bæði á vetiar- ,
og sumarvertíð. í gær birtir ,
blaðið aftur mynd af skip-
inu og nú í tilefni þess að
það flytur sig úr innri höfn-
innj í Reykjavík út á ytri
höfnina. Hversvegna þykir
kommum svona varið í Hær
ing einmitt nú?
Það er vegna þess að síld- j
veiðin hefur brugðist og að ;
þetta skip, sem er merkileg j
nýung í íslensku atvinnulífi, i
hefur ekki fengið verkefni, |
Yfir þessu hlakka kommún- j
istar. Á því furðar að sjálf- ■,
sögðu engan. Þessir bjáifar i
eiga allt undir því komið að
allt gangi sem verst og öf- |
ugast fyrir þjóðinni. — En j
það fólk annað, sem tekur i
þátt í þessari kommúnistísku j
gorkæti er undarlega inn- í
rætt, svo ekki sje meira j
sagt.
Framsóknarávarp
til Snæfellinga
Framsókn hefur sent fólki j
á Snæfellsnesi og í Hnappa- j
dalssýslu ávarp. Er það £ j
ræðu, er frambjóðandi
flokksins flutti á Framsókn- 1
arsamkomu vestur þar ekki J
alls fyrir löngu. Hefur Tím- j
anum eða frambjóðandan j
um fundist ávarpið svo
merkilegt að það er prentað
upp á heila síðu í Tíman-
um. í þessu ávarpi lýsir
Framsóknarframbj óðandinn
því yfir að Snæfellingar !
hafi löngum verið ístöðu ;
Frh. á bls. 12 j