Morgunblaðið - 01.09.1949, Blaðsíða 14

1.4
MORGUTSULAfílÐ
Fimmtudagur 1. sept. 1949, j
issagan 78
Kim Arqunova
Eftir Ayn Rand
Einn gestanna var kominn
undir borðið og var farinn að
i óta í kassanum og leita að ann
arri flösku. ,
Það var barið að dyrum.
„Kom inn“, öskraði Pavel.
Enginn kom, en aftur var
barið.
„Hver fjandinn er þetta? —
Hvern andskotann viltu?“ ■—
Hann slangraði að dyrunum og
reif þær upp.
Nágranni hans, feitlagin, föi-
leit kona stóð skjálfandi fyrir
utan dyrnar í síðum flónelsnátt
kjól. Hún var með gamlan klút
yfir herðunum og strauk gráar
hárlufsur frá svefnþrungnum
augunum.
„Borgari Syerov“, sagði hún
í vesældartón, „gætir þú ekki
hætt þessum hávaða? Það er
komið langt fram á nótt. Þið
unga fólkið kunnið ekki að
skammast ykkar .... hafið
engan guðsótta .... og enga“.
„Hypjaðu þig út, kelli mín.
og það í snatri“, sagði Pavle
Syerov- „Skríddu undir sæng-
na þína og reyndu að halda
þjer saman. Annars skal jeg sjá
um að þú fáir ókeypis bíltúr
hjá GPU“.
Konan signdi sig og flýtti
sjer aftur fram ganginn.
Fjelagi Sonja sat við glugg-
ann og púaði vindling. Hún var
í khaki-jakka úr dýru, útlendu
'efni, en pilsið hennar var út-
atað vindlingaösku. Stúlkurödd
hvíslaði í bænarróm úr myrkr-
inu á bak við hana:
„Heyrðu, Sonja, hvers vegna
Ijetstu reka Döshku af skrif-
stofunni. Hún þurfti sannarlega
á vinnunni að halda, það veit
guð, og ....“.
„Jeg ræði ekki um slíkt eftir
vinnutima“, svaraði fjelagi
Sonja. „Hinsvegar miðast at-
hafnir mínar allar við heill
heildarinnar“.
„Já, það veit jeg vel. — Jeg
efast hreint ekki um það. En
hlustaðu nú á mig, Sonja..“.
Fjelagi Sonja kom auga á
Pavel Syerov, þar sem hann
stóð skjögrandi við dyrnar. —
Hún stóð á fætur og gekk til
hans, eins og hún hefði ekki
íekið eftir því, að verið var að
tala við hana.
„Komdu, Pavel“, sagði hún
og studdi hann að stól. „Sestu
hjerna. Svona. Nú skal jeg láta
fara vel um þig“.
,,Þú ert vinur minn, Sonja“,
tautaði hann, meðan hún lagði
kodda við bak hans. „Þú ert
sannur vinur minn. Þú mundir
aldrei fara að skammast við
mig, þó að jeg hefði dálítið
hátt. Heldurðu það?“
..Nei, auðvitað mundi jeg
það ekki“.
,.Og þú heldur ekki að jeg hafi
ekki ráð á að kaupa mjer nokkr
ar vodka-flöskur, eins og þessi
sníkjudýr hjerna. Er það
Sonja?“
„Nei, auðvitað held jeg það
ekki, Pavel. En sumt fólk kann
ekkj ,að meta þig að verðleik-
um“.
„Já, það er alveg rjett. Það
er einmitt það sem að er. Jeg
er ekki metinn að verðleikum.
Jeg verð mikill maður. En það
vita þau ekki. Það veit eng-
inn.....Jeg verð mjög, mjög
mikill maður. Jeg skal láta út-
’ lendu kapítalistana líta út eins
og smálýs í samanbuiði við mig
.... já, einmitt .... lýs ....
og jeg skal meira að segja skipa
sjálfum Lenin fyrir ....“.
„En, Pavel, þú veist að hinn
mikli leiðtogi okkar er dá-
inn“.
„Það er alveg satt. Það er
líka alveg satt. Fjelagi Lenin
er dauður........Æ, hvað það
er tilgangslaust, alt saman. Jeg
verð að fá eitthvað að drekka,
t Sonja. Jeg er svo sorgbitinn,
af því að fjelagi Lenin er dauð-
ur“.
■ ,Það er fallegt af þjer, Pa-
i
vel. En jeg held að þú ættir
j ekki að drekka meira, alveg
strax“.
„Já, en jeg er svo sorgbitinn,
Sonja, og svo er enginn, sem
metur mig neins“.
„Jú, það geri jeg, Pavel“.
„Þú ert vinur minn, Sonja,
besti vinurinn... .“
Victor sat á rúminu með
Marishu í fanginu. Hún flissaði
og taldi án afláts hnappana á
jakka hans en komst aldrei
'lengra en upp að þremur. Þá
byrjaði hún aftur.
t „Þú ert fínn maður, Victor
.... það ertu .... fínn maður
.... og jeg er bara götustelpa.
Mamma mín var eldabuska, áð-
ur en .... áður .... já, áður
fyrr. Jeg man eftir því að einu
sinni .vann hún í stóru húsi, og
þar voru hestar og vagnar og
baðherbergi, og jeg afhýddi
kartöflurnar niðri í eldhúsinu.
Og það var fínn ungur maður
sonur í húsinu og hann var í
svo fallegum einkennisbúning-
um. Og hann gat talað öll mögu
leg mál og hann var svo líkur
þjer. Jeg þorði als ekki að líta
á hann. Og nú á jeg sjálf svona
fínan mann“. Hún flissaði á-
nægð. „Finst þjer það ekki
fyndið? Jeg, Marisha, sem af-
hýddi kartöflur. . . .“.
„O, haltu þjer saman“, sagði
Victor syfjulega og kysti hana.
Kvenmaður gekk framhjá
þeim í rökkrinu.
„Hvenær ætlið þið að láta
skrifa ykkur inn í hjónaband-
ið?“ sagði hún.
„Snautaðu í burtu“, muldr-
aði Marisha. „Við látum skrifa
okkur. Við erum trúlofuð‘.
Fjelagi Sonja settist við hlið
ina á Pavel og hann lagði höf-
uð sitt í keltu hennar. Hún
strauk yfir hár haris og hann
fálmaði með annari hendinni
undir pils hennar.
„Þú ert fágæt kona, Sonja“,
tautaði hann, „dásamleg
manneskja .... þú skilur mig“.
„Já, það geri jeg, Pavel. Jeg
hefi altaf sagt að þú værir bet-
ur gefinn en aðrir ungir menn“.
„Þú eit dásamleg kona,
Sonja“.
Hann kysti hana og sagði
nöldrandi:
„Það metur mig enginn að
verðleikum".
Hann dró hana niður á gólf-
ið, hallaði sjer upp að mjúkum
þungum líkama hennar og
stundi.
„Jeg þarf að fá konu ....
gáfaða og skilningsgóða konu,
sem er góð og heilbrigð.......
Hver vill svo sem líta við þess-
um grindhoruðu fuglahræðum
.... jeg vil fá konu, eins og
þig, Sonja. . ..“
Hann vissi ekki, hvernig stóð
á því, að hann var allt í einu
kominn fram í lítið geymslu-
herbergi, sem var á milli her-
bergis hans og nágrannans. -—
Tungsbirtan fjell inn um lítinn
óhreinan glugga, þakinn köng-
urlóarvefjum hátt undir loft-
inu og varpaði daufri birtu á
kassa-stafla og körfur. Hann
studdist við öxl fjelaga Sonju.
„Þeir halda, að Pavel Syerov
sje einn af hvolpunum, sem
lifa alla sína ævi á öskutunn-
unum .... en jeg skal sýna
þeim að það er ekki satt ....
jeg skal sýna þeim, hver hefir
völdin. Jeg á leyndarmál,
Sonja .... en jeg get ekki sagt
þjer það......En mjer hefir
altaf þótt vænt um þig, Sonja
.... jeg hefi altaf þurft að fá
kvenmann, eins og þig, Sonja
.... svona mjúka og hlýja og
skilningsgóða“.
Þegar hann reyndi að fleygja
sjer niður á stóran, flatan
kassa gekk allur staflinn úr
skorðum og valt niður með
braki og brestum. Nágrannarn-
ir börðu fokreiðir i vegginn.
Fjelagi Syerov og fjelagi
Sonja ljetu sig nágrannana
engu skipta.
V.
Afgreiðslumaðurinn þurkaði
sjer um nefið með handarbak-
inu og vafði eitt pund af smjöri
inn í dagblað. Hann hafði skor-
ið bitann af stóru, gulu, kring-
lóttu stykki, sem lá á tunnuloki
á afgreiðsluborðinu fyrir fram-
an hann. Nú þurkaði hann hníf-
inn í svuntuna, sem einhvern-
timann hafði verið hvít að lit.
Augu hans voru ljósblá og það
rann stöðugt úr þeim, og munn
urinn tannlaus og innfallinn.
Hann var svo lítill vexti, að
litlu munaði að hakan næmi við
afgreiðsluborðið. Hann saug
upp í nefið og brosti ljúft til
laglegu ungu konunnar hinum
megin við borðið. Hún var með
bláan hatt með rauðum kiris-
berjum.
„Besta smjörið í allri borg-
inni, borgari“, sagði hann. —
„Langbesta smjörið í borginni“.
Hár stafli af ferhyrndum,
rykugum, svörtum brauðum lá
á borðinu og yfir því hjengu
jpylsur og bjúgu úr þurrkuðum
svamp. Flugurnar suðuðu yfir
viktarskálunum og skriðu í
tugatali á litlu gluggarúðunni.
Yfir glugganum úti á götunni
hjekk skilti- A því stóð:
„Lev Kovalensky, Matvöru-
verslun“.
En haustrigningarnar voru
byrjaðar og stafirnir voru orðn
ir óg.reinilegir. ,
Stúlkan lagði peningana á
borðið og tók smjörpakkann. —
Hún sneri sjer við og bjóst til
að ganga út, en nam skyndi-
lega staðar. Henni varð star-
sýnt á unga manninn, sem kom
inn. Hún vissi ekki, að hann
var eigandi verslunarinnar, en
hún vissi það, að hún fjekk ekki
oft tækifæri til að sjá slíkan
mann á götum Petrogradborg-
ar. Leo var í nýjum, útlensk-
um frakka með belti og gráan
útlenskan hatt á höfðinu. Barð-
ið var dálítið uppbrett öðru
megin, svo að það sá á fallegan
ovfiunbl.^örti'í
Litli húsálfurinn
SAGA FRÁ LÚNEBORG
1
ÞESSI saga er um lítinn húsálf. Hann tók sjer bólfestu í
I gamalli höll í Lúneborgarheiði og menn vissu eiginlega ekki
!hvort þeir ættu að gleðjast eða hryggjast yfir komu hans,
I því að það var ábyggilegt, að sumir húsálfar voru feikn.
! oþægilegir til að hafa á heimili. Og þó vissu menn til, að
1 sumir gerðu mikið gagn. Þessi húsálfur, sem hjer um ræðir
Ivar ekki einn af þeim, sem hefur ósköp hljótt um sig, læðist
I áfram og lætur ekki á sjer bæra.
I Nei, ekki aldeilis. Hann fór út um allar trissur. Kallaði
og breytti málrómnum og hermdi eftir og var alltaf að stríða
j vinnufólkinu. Svo fólk langaði til að losna við hann. Hitt
1 var bara verra, hvernig í ósköpunum var hægt að losna við
hann og koma honum af höndum sjer áður en mein hlytist af.
j Annars vöndust menn honum fljótlega. Vöndust því að
heyra málróm ókunnugra manna í öllum hornum og hávaða
og læti og þó menn vissu, í hvaða herbergi hátt uppi í
turninum hann hafði aðsetur, þá voru menn alveg óhræddir
og gengu fram hjá herbergishurðinni eins og ekkert væri
1 um að vera. Því að fram að þessu hafði hann ekki gert
neinum manni mein.
Það vár meira að segja einu sinni ákaflega hugdjörf stúlka,
sem vann í eldhúsinu, sem þorði að hvísla í gegnum skráar-
gatið að kvöldlagi: „Hvað heitirðu? Hvaðan ertu? Og hvað
ertu að gera hjer?“
Þá var svarað inni fyrir með barnsrödd:
„Jeg er góður drenghjartaður strákur. Kem frá Bæheimi
og heiti Hinrik. Mamma vildi ekki hafa mig lengur hjá sjer
og rak mig burt svo jeg varð að flýja á náðir góðra manna,
þangað til betri tímar kæmu.“
Nú vissu menn þó, hvað hann hjet, en það sást sjaldan,
hvernig hann leit út, nema stundum birtist lítil barnshönd
i myrkrinu, sem var að teygja sig eftir einhverju, sem litla
húsálfinn langaði mikið til að fá. Og víst var litli Hinrik
duglegur og hjálpsamur.
Hann hjálpaði til, bæði í hesthúsinu og eldhúsinu og sýnd-
íst vita fyrirfram, ef gestir voru að koma, því að þá fægði
hann allt og pússaði.
vncPijCfiUAnJkcu Ifr/rux t
Dóu ekki ráSalaus.
Dóra var úti. að ganga með litla
hundinn sinn. þegar hún hitti Palla.
Palli var dálítið skotinn í henni,
og ekki var laust við að Dóra veitti
Paila meiri eftirtekt en öðrum strák-
um.
Strax og Palli sá Dóru bauð hann
henni að koma með sjer inn á „bar-
inn‘, þar sem þau gætu fengið sjer
is.
Dóru langaði i ísinn og vildi mjög
gjarnan þiggja þetta ágæta boð Palla
— en hvað átti að gera við Seppa,
ekki mátti fara með hann inn á
..barinn“.
— Jeg kann ráð við því, sagði
Palli, þú ferð bara með hann á lög
reglustöðina og segir að þú hafir
fundið hann. Þá tekur lögreglan hann
í sina vörslu. Dóru fannst þetta snjall
ræði hið mesta og gerði það.
Dóra og Palli voru nú hin ánægð-
ustu, sátu lengi á „bamum“, röbb-
uðu saman og fengu sjer tvo ísa.
Þegar Dóra þurfti að fara heim,
fór Palli inn á lögreglustöðina, og
spurði hvort enginn hafði komið
þangað með óskilahund. Lögreglan
sýndi honum Seppa, og Palli sagði
cð þetta væri hundurinn.
— Þá geturðu tekið hann, sagði
lögreglan, en þú verður að borga 20
krónur í fundarlaun.
Palli gerði það. Pijett á eftir fór
Dóra á lögreglustöðina og varðstjór-
inn ljet hana hafa fundarlaunin.
Fóru aS læra frönsku.
— Hvernig stendur á því. að Jóns-
son-hjónin eru farin að læra frönsku,
bæði komin yfir fimmtugt?
— Þau hafa tekið franskt barn
i fóstur, og þau gera það til þess að
geta skilig það, þegar það fer að
tala.
I'eningar og vinátla.
— Síðan hann tapaði öllum fjár-
mununum, hefir hann misst helm-
inginn af vinum sínum.
— En hinn helmingurinn?
— Hann veit ekki um það ennþá,
★
I'arðu að beggja ráðum.
Wilson: — Becker hershöfðingi seg-
ir: Drekktu aldrei, þegar þjer finnst
þú þarfnast þess. — En gamli Brown
ing sagði: Drekktu aldrei, nema þeg-
ar þjer finnst þú þarfnast þess. —■
Nú, hvað á maður svo að gera?
Manson: — Fara að ráði beggja,
það er það besta.
★
Hann tóki ekki eftir svipnum.
Það var á dansleik. Unga stúlkan
var kynnt fyrir manninum, sem ætl-
ast var til að yrði hennar herra. Til
þess að segja eitthvað fór hún að
tala um fólkið í kringum þau.
— Hver er þessi hræðilega ljóti
maður þarna yfirfrá?, spurði hún.
— Hva, það er bróðir minn, sagðí
dansherrann hennar.
— Ó. fyrirgefðu, sagði unga stúlk-
an afsakandi, jeg hafði ekki veitt
þvi athygli, hvað þið eru líkir.
| 4 herb. og eðdhús I
= óskast til leigu strax eða f
| 1. október. Má vera í §
1 gömlu húsi. Skilvís og 1
1 umgengnisgott fólk. Til- |
f boð sendist afgr. Mbl. fyr =
| ir laugardag, merkt: „Skil f
| vís — 175“.
IIHIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIMIIIIIIMIIIIIIItlllimtililHilMiiiiMii
BEST AÐ AUGLTSA
f MORGUNBLAÐlíW