Morgunblaðið - 18.10.1949, Blaðsíða 9

Þriðjudagur 18. október 1949.
MORGUtSBLAttl*

v\ \
;A1\J
%
'Sf;
Íl

Olafur Björnsson prófesson
eysluvöruinnflutningurinn og vöruþurð
mörkuðu leyti.
ÞAÐ nýjasta sem fram er borið íramboðið fullnægir ekki eftir-
í áróðri Tímam. fyrir kosning-; spurninni ntma aö mjög tak-
arnar í Reykjavík er, að miklu
meira en nóg; sje flutt inn af
skömmtunarvörum, ástæðan
íyrir vöruskortinum sje sú, að
kaupmennirnir selji mikinn
hluta af vörum sínum á svört-
um markaði.
Lygaáróðurinn fyrir Rann-
veigu Þorsteinsdóttur hefur
með þessu náð hámarki sínu.
Árið 1938 og nú
,,Tíminn“ segir, að nú sje
allt að því helmingi meira magn
flutt inn af skömmtunarvörum
á hvern ibúa en var árið 1938,
seinasta árið fyrir styrjöldina.
Sannleikurinn í þessu máli er
hins vegar nokkuð annar en
Tíminn vill vera láta.
Ef litið er á aðalskömmtun-
arvörurnar, sem eru vefnaðar-
vörur og skófatnaður, er inn-
flutningur þeirra þannig miðað
við magn, að árið 1938 voru
fluttar inn 344 smálestir af
álnavöru, en í ár var búið að
flytja inn til ágústloka 468 smá-
flytja inn til ágústloka 355 smá
lestir. Þess má geta að árið
1937 voru fluttar inn 429 smá-
Minna af skófaínaði
en 1938
Ef litið er á innflutning á
fatnaði úr vefnaði þá voru árið,
1938 fluttar tii landdns 57 smá-i
lestir af þessum vörum, en í,
ár hafa til ágústloka verið flutt- !
, , , svarar til þess, sem flutt er til
ar inn rúm 51 smále-T, og erj , , . „ , .
1 landsins af þeim vorum, sem
vel, ef heildarinnflutningurinn „ , . „ „
, ’ _ ... vikið er að hjer að ofan.
ingur þess, sem áætlað var að eru sendir til Reykjavíkur hvar mjög ákallaðar í Tímanum. —
flytja inn. vetna utan af lándi og keypt Fyrir þáer er beitt agninu um
fyrir þá hjer í Reykjavík. Þetta „djöfuldóminn í versluninni“,
Meira af seðlum en nemur stafar að sumu leyti af vöru- sem sálmaleirskáldið kallar
skorti, en að - súmu leyti af sv0. — Frambjóðandi Fram-
verslunarháttum kaupfjelag- soknar hjer í Reykjavík
anna, sem enga samkeppni geta 0g hennar flokksmenn eiga að
staðist við verslun kaupmanna laga „djöfuldóminn í verslun-
í Reykjavík, þótt mjög sje að inni“, sem á að vera reykvísk-
þeim kreppt. Það er orðið eitt
hið mesta nauðsynjamál byggð
anna út um land, að þar verði
aftur reist öflug stjett frjálsra
því, sem flutt er inn
Má nærri geta, hvort það get-
ur staðist, sem Tíminn s.egir
að skömmtunarseðlar sjeu ekki
gefnir út fyrir meiru magni en
flutt er inn. Hið sanna er, að
almenningur fær því miður
miklu meira af seðlum en sem
um kaupmönnum að kenna.
Það hefur sjaldan verið bor-
inn fram öllu tilgangslausari
áróður í nokkrum kosningum.
í ár nær 60 smálestum, en það
er aðeins um 3 smálestum meira
en 1938.
Um skófatn&ðinn er það að
segja, að árið 1938 voru fluttar
inn 152 smálesíir skófatnaðar,
en til ágústloka í ár hafðu ver-
»ð fluttar inn aðein> 95 smá-
lestir og skal engu um það spáð
hver heildarinnflutningur árs-
ins verður af þessari vöru. en
þó hlýtur hann að verða mjög
miklu jninni en árið 1938.
Þægilegt áróðursefni
Það er engin furða, þótt Reyrk
víkingum finnist vörurnar, sem
koma i búðirnar hrökkva
skammt. Það er engin furða,
kaupmanna, sem víða hefur Reykvískar húsmæður munu
orðið að lúta í lægra haldi þar seinastar allra hjálpa til að leiða
fyrir sjerrjettindaverslunum yfir Reykjavík þá verslunar-
kaupfjelaganna. ; hætti, sem kaupfjelagseinok-
| anir víðsvegar um land þjá
Halldór og
„hundruð annara ‘
Halldór frá Kirkjubóli, sem
þótt auðvelt sje að blása að kol- oft er nefndur sálmaskáld, læt-
um óánægjunnar með því að ur ljós sitt skína um þessi mál
telja mönnum trú um, að ástæð í Tímanum á fimmtudaginn var.
an sje sviksemi og svartamark- ! Hgnn dregur enga dul á. að
verið gert ráð fyrir, að flutt
yrði inn á þessu ári skófatnað-
ur fyrir um það bil 5% milljón
króna, en til ágústloka var að-
eins búið að flytja inn
hann kaupi í Reykjavík bvgg-
ingarefni í „nýjan bæ“, sem
hann sje að byggja yfir sig
vestra. Halldór auglýsir Tíka
vikaiipurð sína með því að upp-
lýsa, að hann kaupi skófatnað
í Reykjavík handa nágrönnum
skó- Reykjavík — verslunar- Slnum vestur 1 ÖnUndarfirði.
aðsbrask kaupmanna. Slíkur
söguburður er tiltækilegri en
íáætlunarbúskapokkarhafði!verslunarskýrslurnar- sem fáir
’ sjá og er lítt á lofti haldið af
þeim mönnum, sem gert hafa
sjer róg og níð að ævistarfi.
lestir af álnavöru og eru ekki fatnað fyrir tæpar 2 miiljónir staður alls landsins
miklar líkur til að í ár verði
flutt svo mikið inn af þeirri
vöru.
Eftirspurnin og kaupgetan nú
er hinsvegar eins og allir vita,
margf. meiri en 1937 og ’38 og
er augl., að ástæðan fyrir vöru-
skortinum er einfaídlega sú, að
króna. Er ekki útlit fyrir, að. En það eru fleiri ástæður til
heildar innflutningur skófatn- þess en innflutningskreppan
aðar í ár nemi öllu meiru en 3 ein, hve birgðir verslananna í
milljónum króna, ef innflutn- Reykjavík endast illa. Reykja-
ingurinn verður síðustu mán-
uði ársins eitthvað svipaður því
sem hann var til ágústloka, en
það er einungis rúmlega helm-
vík hsfur jafnan verið verslun-
arstaður fyrir allt landið og er
það í meira mæli nú en nokkru
sinni áður. Skömmtunarseðlar
*
I dagstofukapellu sr. Jakobs Jónssonar
FRÁ ÞVÍ vsr skýrt hjer í blað-
inu fyrir nokkrum dögum, að
embættisbústaður sr. Jakobs
Jónssonar, sem hann hefir ný-
lega tekið í notkun hafi kost-
að ríkissjóð 400.000 krónur —
fjögur hundruð þúsunda •—.
það er að segja. Þegar blað
ið vissi síðast til, höfðu verið
greiddar kr. 385,000 fyrir bygg
inguna. En þá var svo mikið
ógreitt, að sýnt var, að bvgg-
ingarkostnaðurinn myndi a. m.
k. nema hinni tilteknu upp-
hæð.
Á fimmtudaginn var. segir
Tíminn, að sr. Jakob hafi far-
ið þess á leit við dómsmálaráðu
neytið að „höfðað verði opin-
bert mál gegn ábyrgðarmönn-
um Morgunblaðsins til refsing-
ar og ómerkingar" á ummælum
þessum.
Eins og kunnugt er, eru veg-
ir sr. Jakobs stundum nokkuð
dularfullir. Hann ber ekki á
móti því, að hann búi í þessu
húsi. Ekki heldur, að það hafi
kostað þetta mikið. Og hvað á

„DAGSTOFAN er m. a. notuð sem kapella til helgiathafna, er
stundum fara fram margar sama daginn“. (Tíminn 13. okt.)
almennrar embættisafgreiðslu, gerir það að blaðamáli. að hann
og einkaviðtala en dagstofan hafi það til, að bjóða fólki inn
er notuð sem kapella til helgi
athafna. er stundum fara fram
í stofu.
Sr. Jakob er meðal þeirra
þá að ómerkja? Eða fyrir hvað. margar sama daginn, og komi manna, sem lagt hafa meginá-
að refsa?
herslu á, að Framsóknarflokk-
urinn og kommúnistar tengdust
j það fyrir, að innri forstofan
Hann upplýsir í Tímanum, að reynist of lítil fyrir þá sem
hann hafi ákaflega mikla þörf biða viðtals ,er fólki einnig boð helgum böndum þjóðvarnarliðs
fyrir það húsrými, sem honum lnn 1 stofuna . ins. Það er kannski þessvegna
sje ætlað. Og kemst svo að ( Hvíltk Táúsn. Að bjóða fólki sem teiknari blaðsins ’hugsar
orði: j alíá Téíð inrí 'í stöfu. Trúlegt er, :s.jer, að þannig sje umhorfs í
„Innri. forstofa hússins er áð sr. Jakobipski, eítjrpmerk- "dágstófúkapellu sr. Jakotó, þeg
notuð sem biðstofa, bæði á aúg . ingardórjai á því, þó bent sje á, ar „helgiathafnir fara þar
ISptum viðtalstírnum, og endra að sennilega er þetta í fyrsta fram stundum margar sama
nær, skrifstofan er notuð tii. sinn, sem íslenskur prestur daginn“.
Halldór segir, að svona sje
þessu farið um hundruð ann-
ara. Rjettara mundi að segja
þúsund annara.
Það er ekki að furða, þótt
skófatnaðurinn, sem kemur í
búðirnar í Reykjavík verði ó-
drjúgur, þegar innflutningurinn
er ef til vill naumlega helming-
ur þess, sem áætiað er að þurfi
og það bætist svo ofan á, að
keypt er hjer lianda „nágrönn-
um“ víðsvegar um landið af
þeim takmarkaða skammti, sem
reykvískar verslanir fá.
Fær vörur frá kaupmönn-
um — sívirðir þá á eftir
Halldór frá Kirkjubóli hæl-
ist yfir því, að skömmtunar-
miðum sje smalað saman úti á
landi og keypt fyrir þá í Reykja
vík. En í sömu andránni sví-
virðir hann reykvíska kaup-
menn og ber þá sökum um svik
og pretti, þegar þeir ekki geta
'ullnægt allri eftirspurn eftir
vörum, sem ekki eru til og al-
frei hafa til Iandsins komið.
Skýring- á nafngiftinni
Halldór ber sig upp undan
því, að hann sje kallaður „sálma
skáld“ og finnst sú nafngjöf
bera vott um vafasaman hugs-
unarhátt þeirra, sem nafnið
gáfu. En hann skal fræddur á
því, að ástæðan til þess að
sálmaskáldsnafnið hefur verið
hengt á hann. er sú, að mönn-
um blöskrar það hyldýpi hræsn
innar, að þessi maður, sem hef-
ur það helst fyrir stafni að
liggja á gluggum og rægja og
níða skuli að öðrum þræði láta
prenta eftir sig sálma og guðs-
orð með sama letrinu og sömu
svertunni, sem hann daglega
notar til níðsins og ósannind-
anna.
„Djöfuldómurinn
í versluninni“
Reykvískar húsmæður eru nú
fólkið með. Sá „djöfuldómur í
versluninni“, sem þar við-
gengst er böl þeirra, sem við'
það búa og hrekkur þar skammt
þótt skömmtunarseðlum sje1
smalað saman og keypt fyrir
þá af litlum birgðum, sem ætl-
aðar eru Reykvíkingum.
Einokunarbölið í sveitum
landsins læknast ekki fyrr en
verslunin þar hættir að vera
pólitísk haftaverslun í hönd-
um Framsóknarmanna og kaup-
menn og kaupfjelög geta keppt
þar hlið við hlið mcð jafnrjetti,
um að bjóða fóíkinu sem besta
vcrslun.
ríki
I AUSTURRIKI hafa- fyrir
nokkru verið gefnir út nýir 10
schilling seðlar og hinir eldri
innkallaðir, vegna þess hve
mikið var í umferð af fölsuð
um 10 schilling seðlum, segir í
tilkvnningu frá Landsbankan-
um.
Þeir, sem kynnu að hafa í
fórum sínum gilda austurríska
10 schilling seðla af eldri gerð-
inni, geta fengið þá greidda með
því að afhenda þá Landsbanka
Islands í síðastá lagi 31. októ
ber næst komandi, enda sje
upphæðin, sem hver seðlaeig
andi skilar, ekki hærri en 200
schilling. Sje upphæðin hærri
má gera ráð fyrir að hún fáist
ekki greidd, heldur verði hún
bundin á lokuðum reikningi í
‘austurríska Þjóðbankanum.
Seðlar afhendist Landsbank-
anum gegn kvittun hans, og fá
'nlutaðeigendur greitt andvirði
seðlanna í íslenskum krónum
að nokkrum tíma liðnum, eftir
að hlutaðeigandi austurrísk
tjórnarvöld hafa fjallað um
málið.
Dollaralán til Imt-
slava og Finna
WASHINGTON, 17. okt.: —
Tilkynnt var hjer í Washing-
ton í dag að bandarískur banki
(The World Bank) hefði ákveð
ið að lána Júgoslövum 2 milj-
og 700 þús. og Finnum 2 milj.
og 300 þús. dollara.
Bandariska stjórnin lánaði
Titostjórninni nýlega 20 rr.ilj
dollara. — Reuter.