Morgunblaðið - 12.11.1949, Blaðsíða 2

2
M O RGU N B L AÐIÐ
Laugardagur 12. nóv. 1949. j
Sveinn Bjarnason Hey-
kollsstöðum sjötugur
SÍÖTUGUR er í dag Sveinn
Bjarnason bóndi og oddviti á
Heykollsstöðum í Hróarstungu
ur á Hafrafelli í Fellum, 12. nóv.
1879, sonur hjónanna önnu Krist
1870, sonur hjónanna Önnu Krist
írar Bjarnadóttur og Bjarnr
Sveinssonar bónda þar. Var Annr
komin af Melaætt, en Bjarni af
Vjðfjarðarætt í móðurkyn, er
Sveinn faðir hans var sonur Guð
irjundar hreppstjóra að Bessa
sttiðum í Fljótsdal. — Var Hafra
fqllsheimili við brugðið fyrir
mjyndarskap, rausn og snyrti
irfennsku. Ber það menningu þesí
rókkurt vitni, að fimm þeirra se:
sjístkina, sem upp komust, stund
uðu skólanám. Var slíkt fátít
meðal bændafólks á þeim tíma.
IÞrjár systurnar sóttu skóla að
Ytri-Ey, en annar bróðirinn, Run
<ilfur, var búfræðingur frá Eið-
um, en Sveinn gagnfræðingur frá
Möðruvöllum.
Sveinn lauk prófi þaðan vorið
1900. Hefir sú námsdvöl vafa-
laust haft mikil áhrif á hann,
Minnist hann kennifeðra sinna
oft af mikilli þákklátsemi og að-
dáun, ekki síst Hjaltalíns skóla-
.•Stjóra, sem hefir orðið honum
f mynd hins trausta, styrka manns,
Eem ljet aldrei hvikul veðrabrigði
bera sig af leið. Það hefir æ
verið lífsstefna Sveins að láta
Æviptibylji samtíðarinnai' ekkert
L sig fá.
Á Möðruvöllum hefir áhugi
Sveins á þjóðlegum fræðum og
íst. máli efaluast glæðst, þótt
trann hafi sennilega tekið drýgst-
an hluta þess arfs að heiman.
Hann á það sameiginlegt mörg-
um ættmönnum sínum að leggja
rækt við íslenska tungu, forn-
bókmenntir og sögulegan fróð-
leik, en hann hefir einnig drukk-
ið í sig kveðskap síðari tíma,
einkum sumra þeirra skálda, sem
hæst bar í æsku hans. Hann
liefir aldrei látið önn og strit
banna sjer að iðka þessi áhuga-
efni sín.
Þegar Sveinn hafði lokið námi
á Möðruvöllum stundaði hann
•fyrst búskap á Hreiðarstöðum í
Fellum, og um nokkurt skeið var
iiann lausamaður á Staffelli, en
1908 festi hann 'kaup á jörðinni
Heykollsstöðum í Hróarstungu
og hefir búið þar óslitið síðan.
Hann hefir unnið mikið að jarða-
l.'ótum, stækkkað og sljettað tún-
ið, komið upp állmiklum girðing-
um og húsað bæinn að verulegu
leyti. Þótt eigi verði sagt með
,£anni ,að búsýslan eigi hug hans
eillan, ann hann málefnum sveit-
anna af lífi og sál. Hann á ekki
tiaitari ósk en þá, að vöxtur og
viðgangur íslensks landbúnaðar
megi sem mestur verða, og hann
tékur sárt að sjá sveitir lands-
ins sviptar miklum hluta þess
æákulýðs, sem þær hafa a1rð við
b jóst sjer.
.Sveinn er einn þeirra manna,
sem samsveitungunum þykir öld-
ungis sjálfsagt að fela forsjá mál-
-efna sinna. Kemur þar bæði til
menntun hans og greind, en ekki
aíður hugarþelið, velvildin og
trúmennskan. — 1910 var hann
lcjörinn í hreppsnefnd og átti þar
sæti til 1919. Þá baðst hann und-
an eða öllu fremur neitaði end-
urkosningu. 1922 komst hann
ekki undan kosningú, og hefir
tiann átt' sæti í nefndinni síðan
■Og allt af verið oddviti. Sýslu-
nefndarmaður var hann mörg ár,
ermfremur lengi formaður sókn-
arnefndar, fræðslunefndar og bún
aðarfjelags. Þá er hann umboðs-
maður Brunabótafjelags ís-
lands.
í vissum skilningi er Sveinn
íþlóttamaður, þótt það sje ekki
í venjulegri merkingu þess orðs.
Hann hefir feikilega ánægju af
að fást við ýmislegt, sem reynir
á hugkvæmni og þolgæði, hefir
t. a. m. lagt allmikla stund á
refaveiðar. Er unun að hlýða á
frásagnir hans af viðskiptunum
við rebba. Þar er stundum leik-
inn „skollaleikur“ og ekki gef-
ist upp í fyrstu lotu.
Sveinn er einstakt snyrtimenni
í háttum, fullur af glettni og
gamansemi. í skoðunum er hann
fastur fyrir, eins og áður var að
vikið. Hann fylgir Sjálfstæðis-
flokknum að málum, en hann læt
ur slíkt ekki fá á vináttu sína
við fólk. Hann rækir ekki heipt-
ir við andstæðinga í skoðunum,
enda hygg jeg hann vart hafa
eignast óvildarmann um æv-
ina.
1916 kvæntist Sveinn Ingi-
björgu Halldórsdóttur frá Hall-
freðarstöðum, mikilhæfri og ó-
venjuvel menntri konu, sonar-
dóttur hins þekkta klerks, sjera
Jakobs Benediktssonar og bróð-
urdóttur Jóns heitins landsbóka-
varðar. Ólst hún upp hjá afa sín-
um, sjera Jakobi. — Þykir öll-
um, sem að garði ber á Heykolls-
stöðum, þar gott að koma. Þau
hjón eru samhuga um það að
taka hverjum manni þann veg,
sem þeirra sje greiðinn og ánægj
an af heimsókninni. — Þeim hef-
ir eigi orðið barna auðið, en þau
hafa alið upp fósturson einn að
i öllu leyti og fleiri börn hafa
dvalist hjá þeim um langan eða
skamman tíma.
Vinur.
Aðalfundur
Kyndils"
rr
AÐALFUNDUR Fræðslu- og
málfundafjelagið Kyndill var
haldinn 8. þ.m.. — í stjórn fje-
lagsins voru kjörnir: Formað-
ur, Ingvar Sigurðsson, ritari
Hörður Gestsson, gjaldkeri,
Þorgrímur Kristinsson.
Kyndill er fræðslu- og mál-
fundafjelag bifreiðastjóra inn-
an Bifreiðastjórafjelagsins
Hreyfill. Helstu viðfangsefni
þess eru málfundir og í fjelag
inu er starfandi tafldeild. —
S.l. vetur efndi fjelagið til
tungumálakennslu fyrir bif-
reiðastjóra. Starfi fjelagsins í
vetur verður hagað á svipaðan
hátt og verið hefir.
Hrifinn af MacArthur
LONDON, 11. nóv. — í ræðu,
sem japanski forsætisráðherrann
hjelt í dag, sagði hann, að stefna
MacArthurs í Japan hefði verið
sú, að hann hefði alltaf gefið
gaum sanngjörnum bænum Jap-
ana. —
Greinargerð frá
F.Í.B,
Hr. ritstjóri.
í MORGUNBLAÐINU í gær er
frá því skýrt, að togarinn Egill
rauði hafi ekki fengið löndun
)g sölu á afla sínum í Grimsby
nema með því skilyrði, frá um-
boðsmanni skipsins þar, að eig-
andur skipsins settu banka-
ryggingu fyrir öllum löndun-
irkostnaði, auk afla skipsins,
æm var um 2600 kits, og er
msökin til þessa talin vera sú,
að islenskir togarar sjeu komn-
ir í vanskil í Bretlandi, berjist
í bökkum vegna skulda þar í
landi og hafi fengið alvarlegar
íminningaar í því sambandi.
Þar sem frásögn þessi getur
gefið fullkomið tilefni til þess
að ætla, að hjer sje um einstætt
tilvik að ræða, er snerti sjer-
staklega umrætt skip, togarann
Egil rauða, og getgátur í því
sambandi um stjórn og fjárhags
lega afkomu útgerðarfjelags
skipsins, vill Fjelag ísl. botn-
vörpuskipaeigenda að þessu
gefna tilefni taka fram eftir-
farandi:
Fjelaginu hafa ekki borisl
neinar yfirlýsingar eða sam-
þykktir frá afgreiðslumönnurr
íslensku togaranna í breskuir
höfnum um það, að þess vær
nú krafist að bankatryggin/
yrði sett fyrir löndunarkostn-
aði togaranna í Bretlandi.
Hinsvegar hafa fjelaginu bor
ist munnlega fregnir, sem eru í
þá lund, að þegar íslenskir tog-
arar, hverju nafni sem nefnast,
komi til Bretlands með farma,
sem eru illseljanlegir e'ð’a jafn-
vel óseljanlegir á þeim tíma,
sem landa á þeim, megi við því
búast að krafist verði banka-
tryggingar fyrir löndunarkostn-
aði, og þá því aðeins að sölu-
andvirði farmsins nái ekki að
greiða þann kostnað.
Slíkt hefur að vísu ekki átt
sjer stað áður í sögu íslenskr-
ar togaraútgerðar, en fjelaginu
er ekki kunnugt um að ástæð-
an fyrir slíkri ráðstöfun sjeu
skuldir íslenskra togara í Bret-
landi og jafnframt vill fjelagið
taka fram, að það veit ekki
til þess að Bæjarútgerð Nes-
kaupstaðar skuldi neinu tog-
araafgreiðslufjelagi í Bretlandi
neinar fjárupphæðir vegna tog
arans Egils Rauða. Og loks
skal þess getið, að umrætt skip
seldi afla sinn í Grimsby í
gær, án þess að neinar
bankatryggingar yrðí krafist
eftir að sala hafði farið fram.
Morgunblaðsgreinin í gaéf
gefur hinsvegar rjetta hug-
mynd um þá hina míklu erfið-
leika, sem nú blasa við ísl,
togaraútgerð og er það áhyggju
efní að sjá flesta gömlu togar-
ana bundna í naust, nýsköpxm-
artogarana berjast í bökkum
og loks það, að nærri virðist
vonlaust að hægt sje að aíla
þeirra fisktegunda nú á þess-
um tíma árs við strendur lands
ins, sem hægt er að selja víð
viðunandi verði á breskum
markaði, en sá markaður er
hínn-eini næstu mánuði, þar
sem íslenskir togarar mega
landa ótakmörkuðu magni af
fiski.
Reykjavík, 11. nóv. 1949.
Fjelag íslcnskra
botnvörpuskipaeigenda.
Lúðrasveif Rvfc. undir sfjórn
ungs áusfurríkísmaniis
HINN nýi stjórnandi Lúðra-
sveitar Reykjavíkur, Paul
Pampichler frá tónlistarbænum
Graz í Austurríki, er fyrir
nokkru kominn til landsins og
hefir nú þegar tekið við stjórn
Lúðrasveitar Reykjavíkur.
Ungur tónlistarmaður
Paul Pampichler er kornung-
ur maður, en hann á að baki
sjer óvenju glæsilegan tónlistar
mannsferil, af ekki eldri manni.
Hann er nú 21 árs. •— Heima í
Graz, hefir hann leikið í óperu-
hljómsveitinni þar um nokkur
ár, en hann leikur þar annan
trompetista. Faðir hans er einn
ig tónlistarmaður. Hann leik-
ur á contra-bassa við Graz-
operuna.
Paul Pampiclilcr.
Vœntir góðs samstarfs
Fyrir nokkrum dögum leit
hinn ungi hljómsveitarstjóri
inn á ritstjórn Mbl. — Sagðist
hann hlakka til samstarfsins
við íslenska tónlistarmenn, en
af þeim litlu kynnum sem hann
hefir haft af þeim, kvaðst hann
vera vongóður um að svo
myndi verða.
Paul Pampichler er mjög
viðkunnanlegur maður og býð-
ur af sjer góðan þokka. Hann
er yfirlætislaus og stillilegur.
— Hann gæti vel verið frá
góðu íslensku heimili.
Lítil reynsla — Mikil
verkefni
Enn er lítil reynála fengin af
stjórnendahæfileikum Pampi-
chler, en í þessum efnum hefir
hann þó nokkra reynslu. Hann
hefir í heimálandi sínu stjórn-
að állstórri lúðrasveit. Þetta
kemur állt í Ijós á sínum tíma,
því verkefní hans í sambandi
víð Lúðrasveitina eru mikil.:
Að því er miðlimir Lúðrasveit-
arinnar segja, telja þeir hinn
unga stjómanda hafa margt til
að bera, sem til þess bendi, að
hann sje góður hljómsveitar-
stjóri.
Paul Pampichler hefir og
verið ráðinn til Útvarpsins til
að leika í hljómsveit þess.
Einnig hefur hann verið ráð-
inn í þjónustu Tónlistarfje-
lagsins.
Fyrir milligöngu
Tónlistarfjelagsins
Pampichler er ráðinn hingað
til lands til eins árs. Var það
Björn Jónsson hinn ötuli fram-
kvæmdastjóri Tónlistarfjelags-
ins, sem annaðist ráðningn
Pampichler og vonandi hefir
Birni tekist þar vel, svo hinn
nýi hljómsveitarstjóri megi
verða reykvísku tónlistarlífi til
stuðnings og eflingar.
Aðalfundur Anglia
AÐALFUNDUR Anglia var
haldinn í fyrrakvöld. Stjórnin
var öll endurkosin en hana
skipa Hallgrímur Hallgrímsson
formaður, Jóhann Hannesson
varaformaður, Hilmar Foss rit-
ari, Þórður Einarsson gjald-
keri og meðstjórnendur þau Dr.
Grace Thornton,, Sigurður B.
Sigurðsson og Einar Pjetur^son.
Endurskoðendur eru Einar Páls
son og Sigfús Sighvatsson.
Að aðalfundarstörfum lokn-
um flutti breskur verkfræðing-
ir, Sheldrake, fyrirlestur, en
'■vann vinnur hjer að uppsetn-
ngu olíugeyma BF' við Klett.
Tefir hann verið í Tran og sagði
lann frá mannvirkjum, sem
'ann hefir unnið að þar. Mun
rann síðar flvtja þennan fyrir-
estur á fundi íslenskra verk-
"ræðinga.
^ússar vænta géðs afla
hjá hvalleiðangri sfnum
MOSKVA, 11. nóv. — Moskvu
útvarpið skýrði frá því í dag,
að búist væri við, að hvalveiði
leiðangur þeirra til suðurskauts
ins fengi miklu meiri afla en
í fyrra. Var sagt, að í leiðangr-
inum væri fleiri nýir bátar og
útbúnaður allur nýtískari. —.
Hvalveiðimennirnir hafa auk
þess öðlast haldgóða reynslu
á undanförnum árum. — NTB,
Um kvikmynda-
I
Herra ritstjóri!
ÚT AF grein frú Láru Sigur-
björnsdóttir í Morgunblaðinu á
gær, vil jeg taka þetta frarn, og
er jeg frú Láru þakklát fyrir
að gefa mjer tækifæri til þesa
að gefa þær upplýsingar, sem
um ræðir, án þess að svo lítj
út, að jeg sje að svara Mánu-
dagsblaðinu.
Það er alveg rjett, að það er>
óviðunandi, að böm hjer skuli
ekki hafa vegabrjef, enda veit
jeg til þess að barnavemdar-
nefnd hefír gert til þess kröfu,
hvað eftir annað.
Hvað því viðvíkur, að mynd-
ir, sem hjer eru sýndar, sleppi
við „censor“, þá er það aftur á'
móti ekki rjett, þær eru allar
skoðaðar og dæmdar. Að ein
kona, það er að segja jeg, hafí
þetta verk með höndum, þá ei*
það heldur ekki rjett, því jeg
hef alltaf haft' varamann, sem
skoðar myndir, þegar jeg gefc
ekki gert það, t.d. á vorin, þeg-
ar jeg er prófdómari. Að einn
maður geti ekki komist yfir aú
skoða myndir á 7 bíóum. mundi
auðvitað vera rjett, ef um eðli-
legan innflutning mynda værl
að ræða, en sannleikurinn ersá,
að innflutningurinn er svo tak-
markaður, að á siðasta ári muxii
Framh. á bls. 8.