Morgunblaðið - 24.12.1949, Qupperneq 5

Laugardagur 24. des. 1949.
MORGIJTSBLAÐIÐ
í EFTIRFARANDI pistlum lýsa
frjettamenn Reuters jólunum
Og undirbúningi hátíðarinnar
yíðs vegar um heim.
ÍÖryggiskennd í
Danmörku.
KAUPMANNAHÖFN — Að
þessu sinni hugsa Danir sjer
gott til glóðarinnar um jólin.
Nú eru ekki aðrar vörutegund-
ir skammtaðar hjá þeim en
gmjör, smjörlíki, súkkulaði og
Bykur. Og vonir standa jafnvel
til að skömmtun á súkkulaði
yerði felld niður fyrir jól. Og
enn fleira kemur til, sem gera
mun mönnum lífið ljett. Allir
veðurfræðingar eru raunar
þeirrar skoðunar, að á jólun-
Um verði snjór.
Nú eru aftur komnir þurrkað
Ir ávextir í búðirnar og er það
fyrst nú síðan stríð. Einnig
eru nægar birgðir af hrísgrjón-
Um, en þau eru inngangur allr-
Br danskrar jólagleði, að svo
miklu leyti, sem maturinn ræð-
,Ur nokkru um hana.
Nú er meira úrval í búðun-
Um en nokkru sinni áður síð-
Un stríð og ýmsar eftirlætis-
vörur eru janfvel fáanlegar eins
Og þýskt jólaskraut og nokkur
þýsk leikföng.
Dönsk leikfangagerð bætir nú
Bð mestu leyti upp þá vöntun,
Bem er á þýsku leikföngunum,
en dönsku börnin munu samt
Bakna þýsku vjelknúnu leik-
fanganna að þessu sinni.
Verslanirnar við öngstræti
Kaupmannahafnar, þar sem
mest kaup fara fram, hafa sett
Upp röð jólatrjáa og ljósa-
Bkrauts, svo að gervöll gatan er
næsta skrúðug og litúðug að
Bjá. Fyrir framan ráðhúsið hef-
Ir verið reist geysistórt jóla-
itrje, sem mun draga að sjer
Uthygli þúsunda barna.
Á myrkum stundum hinnar
löngu, dönsku nætur, eru búð-
argluggarnir ljómaðir allavega
Bkrautljósum.
Þegar kirkjuklukkurnar kalla
til tíða í borg og bæ á jólun-
Um 1949, setjast Danir að mat-
borðum sínum, sem hlaðin eru
Venjulegum jólamat þeirra,
hrísgrjónum og gæsum. Þá
munu þeir öruggir um, að nú
Bjeu góðir tímar, þó enn betri
tímar sjeu í vændum.
Jólatrjen eru niiðdepill
norskra jóla.
PSLÓ •— Allur jólaundirbún-
Ingur í Noregi er miðaður við
eitt meginatriði: jólatrjeð. í
íiverri borg er komið fyrir risa-
Btóru jólatrje á markaðstorg-
Inu eða á öðrum áþekkum stað.
ETrjen eru búin blikandi ljós-
Ilin, allavega litum og með
Btjörnu í toppinum. Eins og
Venjulega verður aðaljólatr jenu
í Osló komið fyrir á torginu
frammi fyrir háskólanum í Karl
Johansgötu, sem er helsta gata
horgarinnar.
Á norskum hemilum beinist
líka athygli allra að jólatrjenu.
Norskar húsmæður fá að þessu
Binni aukaskammt at sykri,
kaffi og smjörlíki. Einnig hefir
verið lofað að veita 300 gr. af
hrísgrjónum og tvöfaldan
Bkammt af sætindum.
Frásagitir Ir|e!Sariteira Reuters
19 löitáuM i öllum heimsálfum
...
í Svíþjóð setja Luciurnar svip sinn á jólin.
í flestum hlutum Noregs, er
jólamaturinn svínaflesk, og gert
er ráð fyrir, að flestar fjöl-
skyldur muni geta veitt sjer það
að þessu sinni, þar sem birgðir
voru meiri í haust en að und-
anförnu.
Norsku húsmæðurnar hefja
jólabaksturinn snemma í des.
Baka þær litlar kökur, sem
helst minna á sætt kex. Þær
eru allavega í laginu og mis-
jafnar að stærð. Eru þær born-
ar fram með kaffi á eftir jóla-
matnum.
Aðalhátíðin er á aðfangadags
kvöld í Noregi. Börnin hengja
ekki upp sokka nje láta skóna
sína út til að gjafirnar verði í
þá settar. Þeim eru rjettar þær
við jólatrjeð á aðfangadags-
kvöld. Venjulega gerir hemilis-
faðirinn það og er þá dulbú-
inn.
Sjerstakur þáttur jólatil-
hlökkunarinnar í Osló er koma
„jólaskipsins“ frá Ameríku. Þá
er ys og þys á hafnarhlaðinu
þegar skipið leggst að með al-
skreytt jólatrje í framsiglunni.
Venjulega koma með því Norð-
menn, sem flutt hafa vestur
um haf, til að dveljast með
vinum og ættingjum heima um
jólin. Að þessu sinni var „jóla-
skipið“ hið nýja hafskip, Osló-
fjörður.
í Stokkhólmi er mikiö
af gi-enisveigum og
leiftrandi stjörnum.
STOKKHÓLMI — Sveigar
gerðir úr grenigreinum og leiftr
andi pappírsstjörnur eru hvar-
vetna í sænsku höfuðborginni,
þegar jólin nálgast.
Stórum vögnum er ekið til
borgarinnar. Þeir eru hlaðnir
jólatrjám, sem komið er fyrir
á heimilum, gisti- og kaffihús-
um. Einnig eru lýst trje á torg-
um borgaririnar. Frá því
nokkru fyrir jól er ys og þys
á götunum, fólkið er að kaupa
til hátíðarinnar. Það athugar
verðlag og vörur og starir á
hinar feikistóru hálmgeitur,
sem eru einn þáttur skreyt-
inganna.
Litlir erfiðleikar verða að
þessu sinni á að ná í einstaka
rjetti hins venjulega hátíðar-
matar, sem er hrísgrjón, þurrk-
aður saltfiskur, svinslæri,
ávextir, heitt kryddvín og kaffi.
Kaffið og hrísgrjónin munu að
vísu verða af skornum skammti.
Kaffið er enn skammtað og er
ærið áhyggjuefni flestum heim-
ilum. Hrísgrjón eru ekki
skömmtuð, en lítið eitt er það,
sem hægt er að fá vegna doll-
arsparnaðarins.
Enda þótt mikið sje um höft-
iri, þá heimsækir Sánkti-Kláus
líklega flest börn um jólin. I
Svíþjóð eru búin til leikföng
og nokkuð fæst af þeim frá
Bandaríkjunum, einkum ur
plasti.
Allir Svíar, nema ef til vill
læknar, fella niður vinnu á að-
fangadagskvöld. Hvert heimili
er þá hátíðarheimur út af fyrir
sig.
Finnland fagnar nú fyrst
jólum, síðan stríð.
HELSINGFORS — í fyrsta
skipti, síðan Rússar rjeðust inn
í Finnland fyrir 10 árum, fagna
Finnar nú jólum, svo að nokk-
ur hátíðabrigði sjeu af.
Búðargluggarnir eru nú full-
ir óskammtaðs svínaflesks,
kindalæra og nautakjöts.
Gnægð er sætinda handa börn-
unum.
Hillur þeirra verslana, sem
voru tómar fyrir 2 árum, svigna
nú undan silki, atlaski, við-
tækjum útvarps, alls konar
jólagjöfum o. s. frv. í samræmi
við vaxandi hagsæld, hafa
bæjaryfirvöldin látið reisa geysi
stór trje á almannafæri. Aðal-
verslunargöturnar eru líka
skreyttar marglitum rafljósum,
ljóskerum og rauðum dinglandi
bjöllum.
Þeir sem fyrir nokkrum ár-
um voru tötrum búnir, eru nú
klæddir góðum fötum og af
smekkvísi.
Margir kaupmenn hafa feng-
ið dálaglegan skilding og muna
tímana tvenna.-
Hjer á landi er verðlag hátt.
Þykkir seðlabúnkar hrökkva
I skammt, því að verðbólga er
mikil í landi og markið er lítils
virði, og mun svo verða, meðan
I Finnar verða að leysa af hendi
- feikilegai skaðabótagreiðslur
til Rússa. Samt virðist Rúss-
land og allar stjórnmálaerjur
% við nágrannana víðs f jarri. Eigi
1 að síður hefir rauði herinn her-
’:é stöðvar í Finnlandi, þaðan sem
höfuðborgin er í skotfæri, en
hermenn Rússa sjást örsjaldan
á götunum.
Blikandi ljós og vaxandi hag-
sæld veita Finnum þá öryggis-
kennd, sem þeir hafa ekki fund
ið til síðan á árunum fyrir styrj
öldina.
Bretar halda upp á
jólin á svipaðan hátt ög
vant er.
LUNDÚNUM — Enda þótt
miklir erfiðleikar sjeu í Bret-
iandi, reyna Bretarnir að gera
gott úr öllu og munu halda jól-
in hátíðleg á svipaðan hátt og
óður. Nokkrar vikur fyrir jól
verði — og sælgætisskammtur-
inn hefir verið aukinn til
muna.
Húsmæðurnar verða nú, eins
og oft áður að sætta sig við til- *
búna búðinga úr verslunum.
Ein verksmiðja í Lundúnum
býr til 12.000 slíka á dag og
yfir 6.000.000 hafa verið keypt-
ir frá Ástralíu.
Kalkúnakaupin hófust viku
af desember. Þúsundir kassa af
kalkúnum hafa komið frá Astra
líu, Suður-Afríku og írlandi,
og slátrararnir segja, að nægi-
legt fuglakjöt verði á jólaborð-
ið. Að minnsta kosti f jórða hver
fjölskylda í Lundúnum getur
fengið kalkún, ef hún hefir þá
efni á því. Þar af koma ura
6.000 smál. frá búgörðum Bret-
lands.
Gleðileg jól í
V-Þýskalansdi.
FRANKFURT — í V-Þýska-
landi verða að þessu sinni á-
nægulegustu jólin, sem komið
hafa síðan stríð, enda þótt verð
lag sje hátt og lítið um pen-
inga.
Nú verður miklu meira að
jeta en verið hefir, miklu meii a
að drekka og framar öllu öðru,
eitthvert besta úrval léikfanga
í víðri veröld.
Jólin verða að þessu sinni
táknmynd efnahagsviðreisnar-
innar í V-Þýskalandi undan-
farna 18 mánuði.
Enda þótt verðlag sje ofar
öllum skorðum og launin lág,
þá hefir fólkið önglað dálillu
saman, svo að það getur þyrpst
í búðirnar og keypt í jólamat-
inn og jólagjafirnar.
Hamborg er stærsta borg V-
Þýskalands, og þar er mest hag-
sældin. Búðargluggarnir hafa
verið fullir af girnilegum mat-
vrælum og vínum — en dýrumu
hafa jólasýningar verslananna Samt hafa kaupmennirnir orð-
minnt á glaðværð og allsnægt-
ir áranna fyrir stríð. í glugg-
unum er ,,snjór“, og- jólatrén
eru ljósum prýdd.
Á Trafalgar-torgi er aðal-
jólatréð. Hefir Noregur gefið
það árlega síðan stríð. Svo eru
og lítil jólatrje á heimilunum,
á gistihúsum og matsölum,
verslunum og hermannaskál-
um um. gervallt landið.
Meira að segja eru að þessu
sinni jólaljós í tugum skemmti-
garða Lundúna og á öðrum opn
um svæðum, en þar eru trje,
sem eru fengin í Noregi, og bæta úr peningavandræðunum.
ið að grípa til skömmtunar.
Fáir kaupmenn hirða nokkuð
um skömmtunarseðla, enda þótt
svo heiti, að þeirra sje krafist
fyrir flestar höfuðnauðsynjarn-
ar. —
í V-Berlín eru ástæðurnar í
efnahagsmálum hreint ekki góð
ar, sem lýsir sjer best í því,
að 250.000 eru atvinnulausir.
Þessar örðugu aðstæður hvíla
eins og mara á hátíðarhöldun-
um.
Kaupmennirnir hafa komið á
sjerstöku fyrirkomulagi til að
keppa við trjeð á Trafalgar um
allan útbúnað. En þessi trje
hafa ekki samneyti Ijómandi
gosbrunna, sem eru nú aftur til
augnayndis á Trafalger-torgi
um jólaleytið.
Húsfreyjan stendur heldur í
ströngu. Hún verður að treyna
rýran skammt þurrkaðra á-
vaxta í jólabúðinga, og aðra
hátíðarjetti. Enda þótt ekki
stafi neinir erfiðleikar af kalk-
únunum og kjúklingunum að
þessu sinni, þá er skammtur-
inn víða naumur. Mörg húsmóð-
irin veltir því fyrir sjer, hvern-
ig hún eigi að láta endast Vá
pund af sykri í stað 2 punda
áður. Nóg er af sætindum í
verslunum — að vísu við háu.
Þannig greiða húsmæðurnar
vikulega til kaupmanns sins
nokkra fjárhæð fyrir kalkúna,
endur, gæsir og önnur matvæli,
svo og leikföng og munaðar-
vörur. Kaupmaðurinn ábyrgist
svo að sínu leyti að afhenda vör
urnar í jólavikunni.
í austurhluta borgarinnar,
sem er undir handarjaðri Rúss-
anna, bjóða hinar „frjalsu
verslanir“ jólavarning við geipi
verði og yfirvöldin hafa sjeð-
um kaup á 250,000 jólatrjáa frá
hernámshluta Rússa í Þýska-
landi.
Hernámssveitir Breta, Banda
ríkjamanna og Frakka í Berlín
og V-Þýskalandi hafa gengið
Framh. á bls. 6