Morgunblaðið - 20.09.1950, Blaðsíða 5

w
Miðvikudagur 2U. sept 1950
MORGVNBLAÐiB
Allsherjarþingið sest enn á rökstóla Minningarorð
FIMMTA allsherjarþing S. Þ.
var sett í Flushing Meadows í
New York i gær. Upphaflega
voru 62 mál á dagskránni, en
eftir að frestur til dagskrárskip
unar rann út, hafa 11 mál
bætst í hópinn. Nokkur hluti
þess efnis, sem tekið verður fyr
ir, fylgir óhjákvæmilega stórf-
um þingsins, svo sem kosning-
ar, skýrslur o. fl. En auk þess
eru á dagskrá þessa árs mikill
fjöldi úrlausnarefna stjórnmála
legs efnis. Verður nokkurra
þeirra helstu getið hjer í þeirri
röð, sem þau koma fyrir á dag-
skránni.
Kjör aðalritarans.
17. málið á dagskránni er
kjör aðalritara S. Þ. Ræður ein
faldur meirihluti atkvæða úr-
slitum. Þingið kjöri Trygve
Lie, þá utanríkisráðherra Nor-
egs, til starfsins 1946 til fimm
ára. Embættisskeið hans renn-
ur út 2. febrúar 1951.
19. — Inntaka nýrra fjelaga.
— í fyrra samþykkti þingið að
biðja alþjóðadómstólinn um
að skera úr því, hvort allsherj-
arþingið gæti svo að gilt sje,
tekið nýjar þjóðir í samtök
S. Þ. að öryggisráðinu forn-
íspurðu. Komst dómurinn að
þeirri niðurstöðu, að inntaka
nýrra þjóða í samtökin væri
því skilyrði háð/að öryggisráð-
ið veiti samþykki sitt. Þessum
úrskurði greiddu 10 dómararn-
ir atkvæði, en 2 voru á móti.
Alþjóðastjórn í Jerúsalem.
20. mál á dagsltránni er um
alþjóðastjórn í Jerúsalem og
verndun helgra staða. Sáttatil-
laga var lögð fyrir þau ríki,
sem ráða Jerúsalem í svip, ísra-
el og Transjordaníu. Niðurstað
'an var hinsvegar neikvæð, þar
sem svar ísraels var ófullnægj-
andi, en hinn aðilinn hefir ekk-
ert svar gefið. Fær þingið mál-
ið því í sínar hendur án þess
nokkuð hafi rætst úr.
Grikklandsmál.
22. — Ógnanir við sjálfstæði
Grikklands. —■ Balkannefnd S.
P. hefir gefið skýrslu um mál-
íð, en A-Evrópuríkin hafa neit-
að að starfa í nefndinni. Segir
í skýrslunni, að sjálfstæði Gilkk
lands sje enn nokkur hætta bú-
5nn, einkum frá Búlgaríu. —
Engar sönnur hafa verið færðar
á, að þeir skæruliðar grískir,
sem flúðu yfir til Búlgaríu, hafi
verið afvopnaðir. í Búlgaríu er
Nokkur helstu dagskrárairiðl þess.

Ilansres Ólcplsson
liríksstöðum

ÞAÐ hefir dregið of lengi að
jeg segði hjer í blaðinu fáein
minningarorð um frænda minn
og vin Hannes'Ólafss. á Blöndu
ósi. En það skiftir í sjálfu sjer
eigi miklu máli úr því að af
þessu gat eigi orðið strax er
hann var jarðsettur.
Atburðirnir eru margvíslegir
og oft undarlegir sem til þess
leiða, að við mennirnir yfirgef-
um þessa veröld. Okkur finnast
þeir oft óskiljanlegir og þeir eru
það. En .hver veit nema því sje
hærri mönnum og svaraði ,-jer
vel. Hann var mesta prúðmenni,
hlýr og glaðlegur í viðmóti, al-
úðlegur við alla, stilltur í lund
mesti reglumaður og géðfeldur
í allri framkomui
Hann var greindur maðui og
stefnufastur í skoðunum en.
beitti sjer lítið í fjelagslífi. Fór
s’inu fram um afstöðu til manna
og málefna og mat hvarvetna
meira að vera en sýnast.
Hann var söngmaður góður
og íalsvert hagorður, en hreyfði
Fundarhús allsherjarþingsins í Flushing Meadows.
þingið að fá úrskurð alþjóða-
dómsins um, hvort fyrir hendi
væri rjettur þess til að skipa
rannsóknarnefndir til að rano,-
saka ástæðurnar í þessum efn-
um. Var gert ráð fyrir þess-
um nefndum í friðarsamning-
unum, ef tilefni þætti til. Dóm-
urinn úrskurðaði með 11 at-
kvæðum gegn 3, að svo sje á-
statt í ríkjunum þremur, að
bandamenn hafi rjett til að
kref jast, að þessar nefndir verði
skiþaðar. Þá úrskurðaði dóm-
urinn, að ríkjunum bæri skylda
til samvinnu í þessum mál-
um. .
26. Alþjóðlegt eftirlit
með kjarnorkunni.
í nóvember í fyrra sam-
þykkti allsherjarþingið að
heita á allar þjóðir til samstarfs
um alþjóðlegt samkomulag um
hagnýtingu kjarnorkunnar til
friðsamlegra nota, eftirlit með
framleiðslu hennar og bann við
kjarnorkuvopnum. — Fulltrúar
Kanada, Kína, Frakklands, Rúss
lands, Bretlands og Bandaríkj
anna, sem sæti eiga í kjarn-
orkumálanefndinni, komu sam-
an til fundar 20. des. í fyrra og
19. jan. 1950. Á seinni fundin-
um lýsti Rússinn því yfir, að
hann viðurkenndi ekki full-
trúa kínversku þjóðernissinna-
stjórnarinnar í nefndinni. Gekk
hann úr nefndinni. Hinir 5
tjáðu aðalritaranum, að þeir
gætu ekki haldið starfinu á-
fram, þar sem meginverkefni
skýrgreint, hvað fælist í hug-
svo háttað, að hver skifti umjþví lítið og alls ekki nema viö
verustað þegar honum er best. nánustu v'ini. Hann var verk-
Og hver veit um það, hvort t maður góður og naut trausts og
vinsælda meðal samverkamanna
svo sem annarsstaðar, f jármað-
ur góður og mikill dýravinur.
Heimili hans var jafnan
ánægjulegt. Þar ríkti glaðværð
betra væri fyrir þenna eða hinn
að fara á annan hátt en varð.
En þegar atburðirnir gefast slík
ir eins og varð 15. júní s.l. þegar
; bílslysið varð og Hannes Ólafs
takinu „landflótta fólk". Sam- > son jjest í einni svipan, þá er og Ijúfmenska. Hjónin sam-
þykktiti skýrgreinir iíka rjett- hann var heill og hraustur við hent og hjónabandið mjög á.c1úð
indi flóttamanna, og eru þjóð-|vjnnu sinai þa kemur það býsnallegt
irnar hvattar til að styðja að
lausn flóttamannavandamáls-
ins, einnig eftír að stofnunin
verður lögð niður.
óþægilega við ástvini og sam-
fylgdarmenn. Þeim finnst högg-
ið þungt og umskiftin örðug og
undarleg.
35. um Suðvestur-Afríku. Það kom líka 1 ^ós við útför
Suður-Afríkulýðveldið fer',Þessa manns- að fólkið vildi
með umboðsstjórn í Suðvestur- i ríetta hlýja samúðarhönd til ást
Afríku, sem var þýsk nvlenda!vina hins latna- sem öllum Þótti
fyrir eina tíð. Allsherjarþingið um er honum kyntust.
bað alþjóðadóminn að úr- j Utför hans fór fram á Blöndu
skurða ýmis atriði vegna sam- ■ ósi að viðstöddu óvenjulegu fjöl
bands þessara landa, m. a. hvort' menni efúr því sem gerist hjer
S-Afríka hafi sjálf heimild tili1 sýstu-
að breyta stöðu Suðvestur-Af-
ríku. Hefir Suður-Afríka lát-
ið fara fram kosningar til þings
síns í Suðvestur-Afríku og
verður varla annað sjeð en hjer
sje orðið um eitt og sama ríki
að ræða. Væri hjer um brot
að ræða, þar sem skuldbinding
til umboðssstjórnar er jafn-
framt skuldbinding um að sam-
eina löndin ekki. í úrskurði
dómsins segir, að S-Afríka hafi
ekki heimild til að breyta stöðu
Suðvestur-Afríku gagnvart
sjer. Hinsvegar lítur dómurinn
svo á, að ekki sje ástæða til
aðgerða að svo stöddu.
líka fjöldi grískra barna, sem viðræðnanna væri að brúa
kommúnistar fluttu þangað íjdjúpið milli Rússa og þeirra,
foorgarastyrjöldinni, og er það
sífellt ágreiningsefni þjóð-
anna.
Kóreumálin.
24. málið er um sjálfstæði
Kóreu. — Kóreunefnd S. Þ.
Ieggur fram skýrslu, sem hefir
ekki verið birt áður. Fjallar
hún bæði um tillögur nefndar-
sem eru á öndverðum meiði.
Vinna handa öllum.
27. málið á dagskránni er um
atvinnu handa öllum og jafn-
vægi í efnahagsmálum. Nefnd
hagfræðinga hefir gefið skýrslu
um málið. Er þar heitið á allar
þjóðir að brjóta niður tollmúr-
ána og halda við eins mikilli
innar um sameining Kóreu og fjárfestingu og kostur er á
um árás kommúnista ásamt
samþykki öryggisráðsins af
hennar sökum.
25. Brot á mannrjettinda-
ákvæðum friðarsamninganna í
s. frv. Ef við mikla erfiðleika
er að etja, mætti alþjóðabank-
inn ekki láta undir höfuð leggj-
ast að auka útlán sín. Hvatt er
og til, að alþjóðagjaldeyrissjóð-
urinn hjálpi eins og unnt er.
Búlgaríu, Ungverjalandi og Loks eru þjóðirnar hvattar til
Kúmeníu. — Einnig úrskurður
alþjóðadómsins.
í friðarsamningum Banda-
manna við þessi 3 ríki eru á-
kvæði um, að ríkisstjórnir
þeirra skul-i sjá um, að allirj
þegnar þeirra skuli njóta rjett- 32. málið er um
ar til frelsis og mannrjettinda.! Iandflótta fólk.
í fyrra samþykkti allsherjar-j í lok mars 1951 verður flótta
þingið að fá úrskurð um, að mannastofnun S. Þ. leyst upp.
að athuga, hvort ekki sje kleift
að flytja atvinnuleysingja frá
þeim löndum, þar sem vinna er
engin fyrir þa, þangað sem
rýmra er um atvinnu.
allir þegnar þeirra njóti rjett-
ar til frelsis tíg mannrjettinda.
Ætlunin er að fá S. Þ. tíl að
undirrita samþykkt um flótta-
í fyrra samþykkti allsherjar-i merin. Þa nnundi m. a. vera
61. Tuttugu ára friðar-
áætlun Trygve Lie.
Áætlunin er í 10 atriðum. —■
1) Utanríkisráðherrar eða þjóð-
höfðingjar taki sjálfir þátt í
fundum öryggisráðsins við og
við. 2) Gerð verði ný tilraun
til að koma á eftirliti með
kjarnorkunni. 3) Nýjar tilraun
ir til að koma á eftirliti með
vígbúnaði. 4) Nýjar tilraunir
verði gerðar til að koma Jl fót
herafla undir stjórn öryggis-
ráðsins. 5) Allar þjóðir, sem
sótt hafa um inngöngu í S. Þ.
verði óðara samþykktar. 6)
Framkvæmd verði heilbrigð á-
ætlun um aðstoð við þær þjóð-
ir, sem skammt eru komnar
tæknilega. 7)) Stofnanir S. Þ.
beiti sjer fyrir bættum lífs-
kjörum, atvinnu handa öllum
og framförum í efnahagsmál-
um. 8) Aukin sje virðing' fyr-
ir mannrjettindum. 9) Frelsi
og jafnræði nýlendnanna sje
aukið. 10) Alþjóðalög sjeu auk
in og bætt til að styðja að frið-
sömu og öruggu samfjelagi
þjóðanna.
Hannes var að því leyti gæfu-
samur maður að hann átti mikil
hæfa og góða konu og efnileg
böm, enda ljet hann ekkert á
skorta að gera alt sem i hans
valdi stóð til að gera þeirn lífið
sem ánægjúlegast og best. Þeir
örðugleikar voru á íímablU
þungir í skauti, að húsfreyjan
varð fyrir miklum sjúkdcms-
raunum. Varð það eins og jafn-
an þegar sjúkdómar bera að
höndum lamandi fyrir efnahaga
lega starfsemi og átti þama sinn
þátt í því, að hætta varð við
sveitabúskapinn. Sem betur fer
hefir heilsufar þessarar góðu
konu lagast á síðari árurti, en þá
hafa aðrar þungar raunir tekið
við. Má segja að þar hafi hið
forna ömurlega spakmæli komið
glöggt fram: að „sjaldan er ein
báran stök“.
Á tæpum tveimur árum hefir
Svafa Þorsteinsdóttir mist sinn
góða eiginmann sem hjer hefir
nokkuð verið á minst og bóða
foreldra sina þau hin ágætu
hjón Önnu Jóhannsdóttur og
Þorstein Pjetursson, sem hjer
um bygðir nutu almennra vin-
sælda sökum rausnar og mann-
dygða. Var þar að Vísu falls von
Hannes Ólafsson var fæddur j Þvi bssði höfðu þau náð há um
IMeðiigómur
nýsmiðaður tapaðist t gærdag
á Bergstaðastræti eða Spitala-
stíg. — Finnandi gjöri svo vel
gera aðvart í síma 4560. —
Fundarlaun.
iii iiiitmiiiiiiumiMiim ii uirit ii tiiiiiiu Miiiimi iiiiuma
á Eiríksstöðum i Svartárdal 1.
septembér 1890 og ólst þar upp
til fullorðins ára hjá foreldrum
sínum. Þau voru Helga SölVa
dóttir Sölvasonar skálds á Syðri
löngumýri og Ólafur Gíslason,
Ólafssonar bónda á Eyvindar-
stöðum og konu hans Elísabetar
Pjetursdóttur Jónssonar bónda
í Sólheimum.
Haustið 1916 gekk hann að
eiga eftirlifandi konu sína
Svövu Þorsteinsd., Péturss., er
lengi bjó í Austurhlíð og korju
hans Önnu Jóhannsdóttur.
Þau hjónin Hannes og Svava
hófu búskap á Eiriksstöðum vor
ið 1917 og bjuggu þar í 10 ár.
Fluttu þá að Hamrakoti á Ás-
um og bjuggu þar í 20 ár. Voru
eftir það nokkur ár á Orrastöð-
um og Auðkúlu, en fluttu til
Blönduóss 1941. Þau eignuðust
4 börn sem nú eru öll fullorðin
og hið mætasta fólk. Þau eru:
Sigurgeir bóndi í Stóradal,
kvæntur Hönnu Jónsdóttur Jóns
sonar alþm. Auöur gift kona í
a Reykjavík. Er maður hennar
f ■ Sigurður Hjálmarsson trjesmíða
■ meistari. Jóhann nú búsettur í
VTestmannaeyjum, kvæntur
Freyju Kristófersdóttur og Torf
hildur ógift í foreldrahúsum.
Hannes Ólafsson var fríður
maður og gjörfulegur, með
aldri. En viðbrigðin eru þó
altaf sár fyrir nánustu ástini.
En það er jafnan svo, að í
þrautum og sorgum reynir mest
á okkur öll og svo hefir hjer
einnig reynst. Konan sem rnest
missti við slysið 15. júní, börn
hennar og ástvinir, hafa með
stillingu og þreki mætt hmni
þungu raun.
Þau gleðja sig líka við hreinar
og bjartar minningar um rnann
inn hugljúfa sem altaf reyndist
þeim svo vel og alltaf gerði
skvldu sína. Þann sem kvaddi
þessa veröld við vinnu sína, og
vafalaust til þess „meira að
starfa Guðs um geim“.
Blessuð sje minningin um
Hannes Ólafsson.
Jón Pálmason.
Frakkar og þýikur
vígbúuaSur
PARÍS. 19. sept.: — Skýrt var
frá því hjer í kvöld, að frar.ska
stjómin væri því enn mjög nnd
víg, að Þýskaland verði her-
vætt á ný. Hefir Jules Moch
hermálaráðherra verið falið að
halda fast við þetta í viðræðitm
sínum við stjórnarvöldin í "Was-
hington. — Reuter.