Morgunblaðið - 20.09.1950, Blaðsíða 8

6
MORGU NBLAÐIÐ
Miðvikudagur 2C sept. 1950
JlfiflpiiiMaMfo
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Frjettaritstjóri: ívar Guðmundsson.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ristjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Áskriftargjald kr. 14.00 á mánuði, innanlands.
í latjsasölu 60 aura eintakið. 85 aura með Lesbók.
Allsherjarþing SÞ. hafið
ÁLLSHERJARÞING Sameinuðu þjóðanna kom í gær sam-
an til fundaí í fimmta sinn. Það starfar að þessu sinni í
New York.
Fyrir þessu þingi liggja mörg mál og þýðingarmikil. —
Stærst og örlagaríkast er þó Kóreumálið og aðgerðir þær,
sem Öryggisráðið hefur fyrirskipað og hafið þar. A niður-
stöðu þess veltur í senn heimsfriðurinn og framtíð þessara
víðtæku, en ungu og lítt reyndu alþjóðasamtaka.
Innan vjebanda Sameinuðu þjóðanna eru nú 59 þjóðir.
Þjóðir og lönd í öllum heimsálfum hafa leitað skjóls innan
þessara samtaka, sem stofnað- var til að lokinni ægilegustu
styrjöld sögunnar. Flestar þessara þjóða eiga þá ósk heit-
asta að friður og öryggi ríki í heiminum. Að því takmarki
eru þær reiðubúnar að vinna af allri orku sinni.
En hvað er það þá, sem skapar þann ótta og öryggisleysi,
sem ríkir í heiminum í dag?
Því er fljótsvarað. Einræðisríkin innan Sameinuðu þjóð-
anna hafa skapað þennan ótta. Framferði Rússa í Austur-
og Mið-Evrópu hefur vakið ugg og skelfingu í Vestur-Ev-
rópu. Árás kommúnista á lýðveldi Suður-Kóreumanna hefur
haft sömu áhrif, ekki aðeins í Asíu heldur um allan heim.
Öryggisleysið og óttinn við nýja heimsstyrjöld sprettur
þannig af aðförum kommúnista og einræðisstjórnar þeirra.
En þrátt fyrir uggvænlegar horfur setja þjóðirnar þó ennþá
traust sitt á samtök Sameinuðu þjóðanna. Meðan fulltrúar
hinna andstæðu sjónarmiða austurs og vesturs hittast þar
til viðræðna er ekki vonlaust um að einhver lausn kunni
að finnast er firt geti heiminn þeim ósköpum, sem ný styrj-
öld hlyti að hafa í för með sjer. Á meðan enn er setið við
sama borð og skipst á skoðunum er ekki úrkula vonar um
að friðsamleg lausn deilumálanna kunni að nást. Yfirgnæf-
andi meirihluti innan Sameinuðu þjóðanna hefur lýst sig
samþykkan aðgerðum Öryggisráðsins í Kóreumálinu. Mun
það koma ennþá betur í ljós á þessu allsherjarþingi.
Sáttatilraun
í togaradeilunni
SÁTTANEFND sú, sem ríkisstjórnin skipaði fyrir skömmu
til þess að miðla málum í togaradeilunni, sem staðið hefur
nú hátt á þriðja mánuð, lagði s. 1. mánudag fram miðlun-
srtillögu fyrir deiluaðila. Mun fara fram atkvæðagreiðsla
um hana í samtökum sjómanna og útvegsmanna á morgun.
Á þessu stigi málsins er ekki ástæða til þess að fjölyrða
um þessa sáttatilraun. Aðiljar munu taka afstöðu til hennar
í leynilegum atkvæðagreiðslum. En almenningur spyr,
hvaða megin breytingar felist í þeim kjörum, sem hún
gerir ráð fyrir, frá þeim, sem áður giltu.
í stuttu máli er þetta það, sem mestu máli skiptir:
• Á ísfiskveiðum var þangað til í fyrra eingöngu greitt fast
kaup og lifrarhlutur. Þá var tekin upp 0,21% aflapremía til
hvers háseta. Á saltfiskveiðum var einnig eingöngu fast
kaup og lifrarhlutur samkvæmt eldri samningi.
Með miðlunartillögu sáttanefndarinnar nú er lagt til að
fastakaup verði hið sama og áður og til viðbótar því komi
aflahlutur af fiski og lýsi, 17% af afla á ísfiski, 19% á salt-
fiski og 18% á öðrum veiðum, til jafnra skipta milli allra
skipverja. Það þykir upplýst að togari verði að selja ísfisk
fyrir minnst 8 þúsund sterlingspund að meðaltali í veiði-
för til þess að bera sig nokkurn veginn.
Útgerðarmenn telja þá sölu að vísu of lága. Það er einnig
talið upplýst að togari, sem ekki fiskar að meðaltali 275
tonn af saltfiski á mánuði, beri sig naumlega þó engin
fyrning sje reiknuð.
Eins og hag útgerðarinnar nú er komið, er óhugsandi að
togurunum verði haldið úti nema að fyrrgreindar sölur eða
áfli fáist. Ef miðað er við þetta aflamagn og aflasölur, fá
togarahásetar allverulegar kjarabætur samkvæmt miðlun-
artillögu sáttanefndarinnar. Koma þær bæði fram í hækk-
þðu kaupgjaldi og lengdum hvíldartíma, þar sem gert er
ráð fyrir 12 stunda hvíld á sólarhring á saltfiskveiðum.
Hnnmm ÚR DAGLEGA LÍHNU
GLEÐIFRJETTIN MIKLA
SJALDAN hefir gleðifrjett farið með meiri
hraða um borgina og raunar landið alt, en er
það frjettist í fyrradag, að áhöfn Geysis væri
heil á húfi og vjelin fundin á Vatnajökli. —
Flestirpnunu hafa verið orðnir úrkúlavonar um
að áhöfn flugvjelarinnar væri á lífi, þótt ein-
hverntíma kynni eitthvað að finnast úr vjelinni,
á sjó eða landi.
Þegar frjettin var sett á spjald fyrir utan
Morgunblaðsskrifstofuna fyltust gangstjettirnar
í kring brátt af fólki og það mátti sjá, að marg-
ir viknuðu við þessar góðu frjettir. En það voru
gleðitár. Menn tóku í hendina hver á öðrum og
óskuðu til hamingju.
•
TRÚÐU VART NEYÐAR
SKEYTUM GEYSIS
>AÐ leið nokkur tími, frá því að frjettin barst
frá Ægi um að hann hefði heyrt neyðarskeyti
frá Geysi og þar til frjettin um það barst út. —
Þeir, sem stjórnuðu leitinni þorðu ekki að láta
þessa frjett berast út, ef svo skyldi fara, að um
misskilning væri að ræða.
Því það hefir komið fyrir, svo ótrúlegt, sem
það kann að virðast, að unglingar, sem eitthvað
geta fiktað við loftskeytatæki, hafa leikið sjer
að því að senda út neyðarskeyti út í bláinn.
Það var því ekki fyr en að staðfesting kom
frá flugvjelinni Vestfirðing um að Geysir hefði
fundist, sem yfirstjórn leitarinnar staðfesti
frjettina.
•
FLUGSLYS Á JÖKLUM
I BLAÐINU í gær var skýrt frá því, hve mikil
hepni það var, að Geysir skyldi lenda á fann-
breiðum Vatnajökuls, þar sem að eldhætta er
miklu minni, ef lent er á snjó, en á auðu landi,
auk þess, sem fönnin er sljettari, en auð jörð.
í síðustu styrjöld kom það fyrir, að stór
sprengjuflugvjel, bresk eða amerísk, lenti á
Eyjafjallajökli með sama hætti og Geysir á
Vatnajökli. Flugmennirnir komu 'gangandi til
bygða^ Af öryggisástæðum var aldrei sagt opin-
berlega frá þessu slysi. Þá mun marga reka
minni til, er ameríska flugvjelin lenti á Græn-
landsjökli í fyrri og áhöfn hennar komst af.
•
VJELINA FENTI í KAF
SPRENGJUFLUGVJELIN, sem lenti á Eyja-
fjallajökli um árið hefir aldrei sjest frá því að
flugmennirnir yfirgáfu hana. Því er þeir komu
nokkrum dögum síðar á jökulinn til að svipast
eftir henni og reyna að bjarga úr henni verð-
mætum tækjum, var hún fent í kaf.
Á sama hátt mun fara fyiiir Geysi, áður en
langt líður, að hann mun ekki lengi standa upp
úr snjónum, eftir að flakið hefir verið yfirgefið.
Virðist svo, sem að þeir Geysísmenn hafi
haft ærin starfa, að sópa af vjelinni þessa daga,
sem þeir hafa búið í flakinu.
•
DUGNAÐUR LEITARMANNA
LEITIN að Geysi hefir verið eins ítarleg og
frekast var unt. Mun leit aldrei hafa verið jafn-
vel skipulögð hjer á Iandi fyr, nje jafnmikið
lagt fram til að koma nauðstöddum til hjálpar.
Starfsmenn flugumferðarstjórnarinnar hafa lagt
nótt við dag og þá ekkí síst yfirmenn umferðar-
stjórnar flugvjela hjer i Reykjavík.
Það má segja, að þeir hafi hvoi'ki unt sjer
svefns nje matar frá því, að Geysir hvarf. Þeir
Sigfús Guðmundsson og Arnór Hjálmarsson
hafa staðið í fylkingarbrjósti hjer í Reykjavík,
en Agnar Kofoed Hansen, flugvallastjóri, stjórn
aði leitinni frá Hoi'nafirði.
Þessir menn eiga allir miklar þakkir skyldar,
ásamt þeim innlendum mönum og erlendum,
sem lögðu fram alla krafta sína til að hafa
mætti upp á Geysi.
•
ÞREYTAN HVARF
ÞAÐ var gaman að koma upp í flugturn á
Reykjavíkurflugvelli í fyrradag, eftir að frjettín
um fund Geysis hafði verið staðfest. Allir voru
með sólskinsbros á vör.
Starfsmaður einn á vellinum gekk rakleitt að
flaggskáp turnsins og tók fram fána og fór þeigj-
andi og hljóðalaust með þá út og dró að hún.
Fleiri flögg komu upp í bænum.
, Gleðisvipur kom á andlitin, sem áður höfðu
verið þreytuleg og hugsandi.
•
DIMMVIÐRI HULDI GEYSI
ÞEGAR flogið er yfir Vatnjökul má gera sjer
grein fyrir hve leitin hefur verið miklum erfið-
leikum bundin. Það fer ekki mikið fyrir flug-
vjelaskrokk, sjeð úr lofti á fannbreiðunni, eink-
um þegar hann er hálffentur í kaf. En þó hefði
flakið af Geysi fundist fyr, ef ekki hefði verið
stöðugt dimmviðri alla dagana á jöklinum, ein-
mitt þar sem Geysir liggur.
Það var ekki á valdi neins mannlegs máttar,
að finna Geysi úr lofti á þessum stað, eins og
veðurskilyrði voru þessa daga.
ÍÞRÓTTIR
Armenningar keppa
í Borgarfirði
S. L. laugardag og sunndag
kepptu nokkrir sundmenn og
konur úr Árm. í Hreppsl. í Borg-
arfirði í boði Ungmennafjel Is-
lendingur. Aðeins einn Borgfirð-
ingur tók þátt í keppninni. —
Leitt er til þess að vita að ekki
skuli almennari þátttaka í mót-
um þeim, sem reykvískum sund-
mönnum er boðið til. Slíkar
heimsóknir ættu að vera fyrir
sveitir landsins svipaðbr og þegar
erl. sundmenn heimsækja Reykja
víkurfjelögin. Vonandi er að
sundmenn úti á landi sjeu ekki
feimnir við kaupstaðarbúana,
því heimsóknir sem þessar geta
haft mikið gagn í þá átt að auka
áhuga ungmenna fyrir íþrótt-
inni út um land og ennfremur
að gera þeim ljóst hiig mikið
þarf að leggja á sig við æfingar
ef góður árangur á að nást.
Úrslit mótsins í Borgarfirði
urðu þessi:
50 m. bringusund karla:
1. Sig. Helgason, UMFÍ, 38,0
sek. Borgarfj.met. 2. Guðjón Þór
arinsson, Á, 39,8 sek., Hafsteinn
Sölvason, Á, 39,9 sek., 4. Ragnar
Vignir, Á, 40,0 sek.
200 m. skriðsund karla:
1. Pjetur Kristjánsson, Á, 2:33,6
mín. Drengjamet. 2. Theódór
Diðriksson, Á, 2:36,4 mín., 3. Ólaf
ur Diðriksson, Á, 2j37,6 mín., 4.
Rúnar Hjartarson, Á, 2:55,0 mín.
50 m. bringusund konur:
1. Þórdís Árnadóttir, Á, 44,4
sek.
100 m. bringusund karla:
1. Guðjón Þórarinsson, Á,
1:27,8 mín., 2. Rúnar Hjartarson,
Á, 1:28,8 mín.
50 m. skriðsund konur:
1. Anna Ólafsdóttir, Á, 40,4
sek., 2. Þórdís Árnadóttir, Á,
42,2 sek.
100 m. bringusund karla:
1. Sig. Helgason, UMFÍ, 1:25,7
mín., 2. Ragnar Vignir, Á, 1:27,7
mín., 3. Hafsteinn Sölvason, Á,
1:27,9 mín., 4. Helgi Björgvins-
son, Á, 1:34,6 mín.
50 m. flugsund karla:
1. Pjetur Kristjánsson, Á, 36,6
sek., 2. Hafsteinn Sölvason, Á,
40,6 sek.
100 m. skriðsund karla:
1. Ólafur Diðriksson, Á, 1:07,9
mín., 2. Theodór Diðriksson, Á,
1:08,1 mín.
3x50 m. þrísund karla:
1. Ármann 1. 1:48,3 mín.
2. Ármann 2. 1:48,5 mín.
Guðm. Lárusson
vann fimfarþraulina
ÁRMANN, ÍR og KR hjeldu sam-
eiginlegt innanfjelagsmót í gær-
kvöldi. Keppni fór fram í fimmt-
arþraut. Þau urðu úrslitin að
Guðmundur Lárusson, Ármanni
sigraði. Hlaut hann 2973 stig, sem
er annar besti árangur íslend-
ings í þrautinni og aðeins um 80
stigum lakara en met Finnbjarn-
ar Þorvaldssonar.
Annar varð Sveinn Björnsson,
KR með 2536 stig, þriðji Pjetur
Einarsson, ÍR með 2490 og f jórði
Hörður Haraldsson með 2373 st,
Alls tóku 8 þátt í keppninni og
af þeim fengu 7 yfir 2000 stig.
Má þessi árajngur teljast góður
og eirxkum hjá Guðmundi, því
kalt var í veðri þó ekki væri
hvasst.
Einstök afrek Guðmundar: —
Langstökk 5.92 — spjótk. 37.98
m. — 200 m. 22.5 sek. — kringluk.
32.87 m. — 1500 m. 4:18,4 mín.
í 1500 metrunum varð skemmti
leg keppni milli Guðmundar og
Pjeturs en Pjetur vann, með um
það bil 1 m. 200 m. vann Hörður
á 22.3 sek. Þai? er fyrstu 200 m.
hans eftir meiðslin í sumar.
Þetta er fyrsta fimmtarþraut-
keppni sumarsins, en á laugar-
dag n. k. fer fimmtarþraut Meist
mótsins fram en henni var frest-
að er aðalhluti mótsins var hald-
inn. Verður skemmtilegt að fylgj
ast með þeirri keppni eftir þessa
undankeppni.
Noregur vann
Finnland 4:1
NOREGUR VANN Finnland í
landskeppni í knattspyrnu með
fjórum mörkum gegn einu.
Keppnin fór fram í Osló sunnu
daginn 10. sept. Áhorfendur voru
29.000. Fyrri hálfleikurinn var
mjög jafn og lauk með 1:0 fyrii'
Noreg, þó Finnarnir hefðu betri
samleik. í seinni hálfleik þraut
úthald Finnanna og Norðmenn
Framhald á hls. 12.