Morgunblaðið - 05.10.1950, Qupperneq 9

Fimmtudagur 5. oírtt 1950
MORGVXBLÁÐIÐ
9
lundúnabrjef frá larli Sfrandl:
NÁMUSLYSIÐ MIKLA í
CRESWELL
CRESWELL í Derbyshire er
litil borg, með rúmlega 6000
Sbúa. Húsin eru úr rauðum múr
Steini, flest eins til tveggja í-
Jbúða, með vel hirtum görðum.
i?etta er námubær, yfir þök hús
anna gnæfir hjól námulyftunn-
jar og með ákveðnu milli-
bili sendir verksmiðjuflaut-
®n út langdregin, dimm blást-
wrshljóð, sem tilkynna vakta-
skiptin í námunni, þar sem
smnið er nótt og dag. Fólkið
er lífsglatt og fjelagslynt. Það
íhéfur leikfjelag, karlakór.
tiljómsveit, margskonar íþrótta
klúbba og ýms önnur samtök
Nær allir bæjarbúar vinna
beint eða óbeint við kolanám-
una, sem er með bestu námum
Bretlands, vel búin tækjum og
ialin ein af þeim öruggustu i
landinu. Engin stórslys hafa
orðið þar síðastliðim fimmtíu
ár.
Þriðjudaginn 26. septembei
Var milt veður, bláleit móða i
lofti, en regn er á daginn leið
Greswellbærinn vaknaði. með
birtu eins og vant var og námu-
Miannaflokkurinn, sem taka átti
við um átta-leytið bjóst til
Vinnu. Næturvaktarinnar vai
von heim á hverri stundu. Allt
gekk sinn vanagang.
SLYS í NÁMUNNl
Klukkan átta bljes eimfiauta
verksmiðjunnar ekki eíns og
vant var. Eitthvað óvanalegt
var á seyði. Á niunda tíman-l
tim vissi allur bærinn að slys
íhafði orðið í námunni. Allir,
sem vettlingi gátu valdið þyrpt
ast niður að námulyftuimi. Þar
voru ógnartíðindi á hvers
manns vörum. j
Um 180 manns vansUá næt-
urvaktinni. Árla morguns varð
hundrað manna flokkur var við
reyk í námugöngunum, 350
metrurn undir yfirborði jarðar.
Á svipstundu voru göngin al-
elda. Námumennfmir tóku til
fótanna hver sem betur gat á-
leiðis til lyftunnar. Sumir höfðu
gripið til ytri fata sinna, ter þeir
höfðu lagt af sjer meðan á vinn-
unni stóð og töpuðu á þann hátt
Óiga í breska þinginu — Kalt
Gasverkfall — Gleði hjá íslendingum
hefur að þessu sinni verið kald-
sumar ur, stormasamur og með tíðum
rigningum. Yfirleitt hefur sum-
arið verið kalt, engir stöðugir
hitar síðan í júní. Kornyrkja
landsins hefur gengið með lak-
heimur upp og gerðist allhávær.
— Er kallað var til atkvæða
asta móti einkum í vesturhhrt.a
landsins. Víða gefur að líta hálí
greiðslu, sló þögn á hópinn og ■ eyðilagða akra af stormi
’ regni. I Devonshirehjeraðinu
þingmenn streymdu sem ákaf-
ast inn í atkvæðaherbergin. —
Sex atkvæði hjeldu stjórninni
eru kornskaðar vegna ótíðar
metnir á hálfa aðra milljón
í sessi. 300 mótatkvæði er mesta sterlingspunda. Grasrækt hefur
andstaða, sem nokkur stjórn í, hmsvegar tekist vel og upp-
Bretlandi hefur sætt síðan árið skera á sykurrófum er meí)
1924.
Flestir spá því að þótt stjórn-
in hjeldi velli að þessu sinni,
þá muni hún efna til nýrra
allra besta móti.
í London hefur verkfall í gas-
iðnaðinum gert sitt til þess atf
auka á kulda daganna. Gas er
kosninga snemma á næsta ári, * '>'firieitt meira notað til suðu
að líkindum í febrúar. Gert er heldur en rafmaen, °S einni*
ráð fyrir skattahækkun í næstu
fjárlögum vegna aukins víg-
búnaðar og engin stjórn mun
mikið til upphitunar. Um 1500
starfsmenn við 19 gasstöðvar
hafa lagt.niður vinnu eftir aO
kæra sig um að bera þær til-1 st]ettarfjelaS Þeirra saradi um
lögur fram án fullvissu um| fl/2 penny kauphækkun á klst.
meirihluta kjósenda að baki. — ? stað 4% Pennys- eins kraf“
Þingi var slitið eftir umrædda lst var- Verkfallið hofst uffl
atkvæðagreiðslu og kemur það miðjan september og breiddisl
í Gasverkfallinu. — Matseldun á hótelþaki.
saman á ný 17. október.
ATTLEE ER AGASAMUR
VIÐ FLOKKSMENN
Sennilegt er að rætt verði um
væntanlegar kosningar og til-
högun þeirra á flokksþingi
Verkamannaflokksins, sem nú
er að hefjast (2. október). Eins
og vant er fyrir hvert flokks-
Eins og áður er sagt, var nám
an í Cresswell talin ein örugg-
asta af öllum námum landsins.
Ekki er vitað hvernig eldurinn
átti upptök sín. Þrátt fyrir stöð
ugt vaxandi eftirlit og öryggi í
námunum virðist erfitt að koma
fullkomlega í veg fyrir þá hættu
er svartast skyggir á líf námu-
mannsins.
HEITAR UMRÆÐUR
Á ÞINGI
Síðustu tvær vikurnar hafa
verið tiltölulega rólegar í inn-
anlandsstjórnmálunum. — Eftir
orrahríð þá, er átti sjer stað í
skjótt út um borgina. — Heil
hverfi, þar sem gas er notat)
til götulýsinga, eru nú myrkv-
uð, líkt og á stríðsárunum. —
Fjöldi af verksmiðjum og iðn-
verum af ýmsu tagi hefur orð-
ið að loka vegna gasleysis, svo
telið er að um 50.000 manna
sjeu frá vinnu af þessum á-
stæðum. Á fjölda heimila hafa
húsmæður orðið að grípa til
MR^ WALTER GIFFORD. hinn
nýi sendiherra Bandaríkjanna í
London.
iáeinum dýrmætum augnablik-
um, drógust aftur úr og hurfu í
reykjarhafið. — Nitján manns
sluppu alla leið fram tíl lyft-
unnar. Áttatíu urðu eftir, sum-
ir meðvitundarlausir í göngun-
um, aðrir tepptir bak við log-
ana.
Neyðarbjalla vexksmiðjunn-
ar hringdi og hjálparsveitir
komu á vettvang á augabragði.
25—30 hraustir ungir menn
voru í hverri sveit, klæddir
eldsvarnarfötum og með gas-
grímur. Svéit eftir sveit rjeðist
til inngöngu í námugöngin, en
urðu frá að hverfa vegna svælu
og hita. Margir björgunarlið-
anna voru bornir meðvitundar-
lausir út aftur. En. engin leið
var að ná til mannanna, sem
inni voru. Aðalnámugöngin
loguðu öll. Leiðin, sem hinir
nítján sluppu eftir var hliðar-
gangur 250 metra langur, en svo
lágur að skríða varð eftir hon-
um- _ . þinginu um framkvæmd stál-
Eftir rúmlega þriggja stunda ignagariaganna virðast báðir
baráttu við eldana skaut námu- agalflokkarnir anda rólegar og
ráðið á skyndifundi og ákvað i gækja . gig veðrig Atkvæða_
einu hljóði að loka gongunum greiðsla um málið fór fram eins ’
með sandpokum og bíða þess Qg kunnugt er að kveldi þess
að eldurinn kafnaði af sjálfu 19. september eftir allheitar um
sjer. Við útganginn a lyftunni ræður> þar S£m ihaldsflokkur_ j
biðu hundruð manna, kvenna og inn með Churchill j broddi fylk
barna, sem áttu ástvini sína ingar krafðist þess að fram_ |
niðri í námunni. Þegar ákvörð- kvæmd þjóðnýtingarinnar væri
unin um að loka göngunum var ^egið á frestj en Verkamanna-
tilkynnt, vissu allir að þyðing- flokkurinn vildi framkvæmdir
arlaust var að bíða lengur. — þegar . stað _ Gekk Herbert
Hægt og hægt dreifðist hópur- Morrison einkun fram fyrir
inn og kyrrð sorgarinnar lagð- gkjöldu af þeirra þálfu j
ist yfir Cresswellbæinn.
Atkvæðagreiðslan fór fram
ÖNNUR NAMUSLYS klukkan tíu að kveldi. Enginn,
Þetta er annað námuslysið, hvorki innan þings nje utan var
sem átt hefur sjer stað í þess- í vafa um það, að ef stjórnin
um mánuði. Hið fyrra var 8. tapaði þessu máli, þá mundi
september í Knokshinoch Castle hún segja af sjer. The Chicf DR. BUNCHE, sem var sæmdur
námunni, í Ayrshire, er jarð- Whips — atkvæðasmalar friðarverðlaunum Nobels á
fall lokaði 129 námumenn inni. beggja flokka — höfðu undan-
Eftir 24 stunda strit tókst 116 farna daga gengið rækilega
þeirra að grafa göng inn í eldri fram í því að heimta hvern' aga á heimili sínu. Og sem
námu og bjargast á þann hátt, einasta þingmann til atkvæða- stendur er Attlee fastráðinn í
en 13 biðu bana þegar í stað greiðslu. Einn stjórnarþingmað- því að beina hugum samflokks-
í jarðfallinu. Þetta síðasta slys ur á leið til Suez varð að ganga manna sinna að örðugleikum
er með þeim allra mestu á síð- 1 af skipi . sínu í Gibraltar og |
ustu árum í Bretlandi. — Árið fljúga heim til þess að greiða yfirstandandi tíma, innan lands
1947 fórust 104 námumenn í atkvæði. Er á umræðurnar leið og utan, en slá innanflokks-
Whitehaven, Cumberland, árið var hvert sæti skipað í þing- j deilum á frest.
j 1942 fórust 58 að Sneyd, Stoke- 'salnum og áheyrendapöllunum. KALT SUMAR í ENGLANDI
on-Trent, og árið 1938 fórust Þeir þingmenn er ekkert sæti — VERKFALL
179 að Markham, Chesteríield. fengu sátu á gólfinu. Auk tal- GASSTÖÐVAVERKAMANNA
j Stærsta slysið á þessari öld mun andi ræðumanna sendust flokk Septembermánuður, sem oft
hafa verið að Gresford árið 1934 arnir á hnútum á báða bóga og er einn skemmtilegasti mánuð-
þing eru þegar komnar sögur á frumstægustu eldunaraðferða
og eitt þekktasta hótelið í Lon-
don hefur reist hlóðir og kabysa
ur uppi á þaki og mallar bar
fyrir gesti sína.
kreik um klofning í flokknum
og bíða ýmsir þess með óþreyju
að sjá hvernig tekið verður á
málunum á þessu komandi
þingi. Hinsvegar er það þraut-
reynt mál, að jafnvel þótt Her-
bert Morrison, sem er leiðandi AMERISKLTR
maður hægri aflanna í flokkn-
um og Aneurin Bevin hinna
SENDIHERRA í LONDON
Skipun nýs amerísks sendi-
, er 265 námumenn Ijetu lífið, I að endingu stóð mestallur þing- ur sumarsins í Suður-Englandi,
vinstri, hafi ýmislegt hvor við herra 1 London er nýafstaðin og
annan að athuga í hjarta sínu, |hefur vakið allmikla undrun og
þá vita báðir jafnvel, hvað umtal- Lewis Douglas, sem ver-
klofningur hefði í för með sjer,ifi hefur sendiherra hjer um
og haga sjer eftir því. Ef þeir' hálfs fjórða árs skeið hefur lát-
þyrftu leiðbeininga með í því af störfum og í stað hana
efni, þá hefur það komið æ bet- hefur Ti-uman forseti skipað
ur í ljós á síðari tímum að Mr. Walter Sherman Gifford, sem
Attlee er fær um að halda uppi.er ötull flokksmaður Republic-
Ianaflokksins og andsuvðiugui*
er góð skytta. -
Mr. Gifford er 65 ára gam-
all. Hann var áður forseti stjóm
ar The American Telephone and
Telegraph Corporation, sem
talið var særsta einkafyrirtæki
veraldar.
DR. BLTNCHE FÆR
FRIÐARVERÐLAUN
NOBELS
Önnur útnefning, sem vakið
hefur athygli og ánægju, eink-
um meðal þeirra er berjast fyr-
ir jafnrjetti allra þjóðflökka, er
veiting friðarverðlauna Nóbels
til handa svertingjanum Dr.
Bunche, Þegar Folke Berna-
Frh. á bls. 12.
þessu ári.