Morgunblaðið - 24.12.1950, Page 8

8
MORGVKBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. des. 1950.
ÍSLENSKT BARN í HEIMSBORGINNI
TILRAUN NR. TVÖ
ÞESSI morgun er mjer minnis-
.stæður
Jeg gekk austur eftir Drápu
hlíð á fund Þórunnar litlu Jó-
hannsdóttur. Ár var liðið frá
J>ví jeg í fyrsta sinn hafði gert
tilraun til að semja við hana
blaðasamtal. Það mistókst. — í
það sinn gat jeg með engu
móti vakið athygli hennar á
sjálfum mjer, eða því, sem jeg
var að segja. Jeg var svo ó-
heppinn, að leiksystir hennar á
svipuðu reki var hjá henni í
heimsókn. Þær höfðu tekið upp
leik við sitt hæfi en jeg var,
sem alveg eðlilegt var, full-
komlega utan við áhugasvið
þeirra.
Hún heitir Þórunn Soffía fullu
nafqi, í höfuðið á ömmum sín-
um tveim Soffíu Stefánsdóttur
á Hvarfi og Þórunni, til heim-
ilis hjer í bænum. — Þórunn
Jitla Soffía er fædd í Reykjavík
á sama ári og síðasta heims-
styrjöldin fcrautst út. Hálfum
öðrum mánuði áður en sá hild
arleikur hófst. Dóttir Jóhanns
Tryggvasor r frá Hvarfi í
Svarfaðarcial Jóhannssonar og
konu hans Klöru.
EFTIR NÆSTU ALDAMÓT
Þegar jeg gekk þarna austur
eftir Drápuhlíð fór jeg að hugsa
út í framtíðina, þá löngu fram-
tíð, sem blaðamönnum við dag-
]eg störf kemur sjaldan við. Því
þeir eru, eða eiga að vera augna
bliksins böm. Jeg fór að hugsa
um Þórunni litlu, þegar hún
r'erður komin á sjötugs aldur,
nokkru eftir næstu aldamót, og
fer að líta yfir farinn veg. Jeg
vona, að um þetta leyti ævinn-
ar hafi hún fengið langa og fjöl
þætta viðkynningu af blaða
mönnum.
Skelfing væri það gaman, þeg
ar svo langt er komið sögu, að
hún myndi þá eftir því, þegar
hún í fyrsta skifti talaði við
blaðamann frá Morgunblaðinu.
Þetta átti að ske í dag, ef heppn
in jjæri með. En heppni þarf
alltaf að halda í hendina á blaða
mönnum, ef vel á að takast. Það
er að segja ef nokkurn tíma er
hægt að segja að vel'takist fyr-
ir blaðamönnum.
ALDREI NEMA HÁLFSÖGÐ
SAGA
Um daginn þegar jeg átti tal
við Ásgrím Jónsson, benti hann
*ijer á að ekki væri til nokk-
nrs skapaðs hlutar fyrir mál-
ara, að ætla sjer að reyna að
„kopiera náttúruna“, sem þeir
þó hafa fyrir augum. — Þeir
komast ekkert á þeirri leið,
hvað mikið sem almenningur
heimtar af þeim í því efni.
Skyldi ekki vera eins með
b! aðalesendurn a ? Ætlast menn
ekki til, að blaðamennirnir geti
gefið hárrjetta og nákvæma lýs
ingy á því, sem fyrir þá ber?
En hver getur lýst nokkurri
sVmd úr lífi sínu, mjer liggur
við að segja nokkru einasta
augnabliki svo skýrt og greini-
ícga. að öll þau fjölbreyttu blæ-
b- igði sem eiga heima í hverrí
mynd hins daglega Iífs, komi
Jnr greinilega í ljós?
Það er með okkur blaðamenn
ina, sem feigum að lýsa atburð-
«num er fyrir okkur bera, ekki
síður en með málarana, við
verðum að velja og hafna, tgka
aðalatriðin, ekki síður en þeir,
«1 þess að gefa þær myndir,
sem nokkuð er í varið.
f PA RÍSARLEIK
Þegar jeg nálgast húsíð, þar
sem Þórunn iitia átti heima.
geng jeg framhjá börnum í
Rabbað við Þórunni iitlu Jóhanm**
dóttur og Jóhann Tryggvason föður
parísarleik. Þau eru glöð og
kát; þeim dettur ekki í hug að
neinn geri boð eftir sjer, til
þess að skrifa um þau í blöð,
þ.e.a.s. Bíddu nú við drengur
minn, Hver veit nema Þórunn
litlá sje ein af þessum krökk-
um. Hún er minnsta kosti á
sama reki og þau. Jeg svipast
um og verð ekki var við að
hún sje þar. Held síðan áfram
mína rjettu leið heim að rjettu
húsi, kveð dyra, spyr hvort
Þórunn Jóhannsdóttir sje heima
Eftir nokkur augnablik er jeg
setstur inn í rúmgóða dagstofu.
Erum við þar tvö ein. Þórunn
litla hoppar upp í stóran flos-
stól, dregur fæturna upp í stól-
setuna og horfir á mig með
nokkuð rannsakandi augnaráði
Áður en að samtalið hefst
okkar í milli, hefi jeg komist
að raun um að svipbreytingar
á andliti hennar eru ákaflega
eindregnar og þroskalegar eft-
ir aldri. Stundum hefir hún þó
öll einkenni aldurs síns. En í
einu vetvangi getur hún sett
upp glettnisbros, sem ber vott
um meiri þroska en búast mætti
við af barni á hennar aldri. Og
svo á næsta augnabliki getur
komið alvöruþungi í andlits-
drættina, einkennilega leiftur-
snögg átök hugans sem hætt er
við að margir fullorðnir aldrei
geti tamið sjer.
VIÐ FÖRUM HÆGT AF
STAÐ
Jeg byrja eins hversdagslega
á samtalinu og mjer er frekast
unnt. Með því að spyrja Þórunni
hve lengi hún hafi átt heima í
London. Hún segir mjer að það
sje orðin 4 ár. Áður en hún fór
þangað, með foreldrum sínum,
höfðu þau búið hjema á Víði
melnum. En ekki man hún
greinilega hvar það var, nje
heldur hvernig húsum þar var
hátjað. Því þessi 4 ár eru svo
mikill hluti af æfi hennar.
Hún er elst af 4 systkinum,
og hefir oft þurft, eins og eðli-
legt er, að gæta yngri systkina
sinna. En talar um, að mestu erf
iðleikunum við það sje nú lok-
ið. Því nú sjeu þau orðin svo
stór. Síðan ympra jeg á því við
hana, hvort henni finnist ekki
stundum erfitt að spila, ekki
síst þegar hún á að halda hljóm
leika með stuttu millibili, jafn-
vel kvöld eftir kvöld.
ALDREI ERFITT, EF MJER
ER HEITT
Hún brosir góðlátlega að
spurningunni, eins og hún fyrir
gefi mjer það fyllilega að jeg
skuli ekki vita betur en þetta.
Og segir síðan:
— Nei, mjer finnst aldrei erf-
itt að spila, þegar jeg er í góðu
skapi. Lögin geta í sjálfu sjer
verið mismunandi þung. En það
er ekki erfitt nema meðan
manni er kalt á fingrunum. Eins
og t. d. í Hafnarfirði í gær, þang
að til jeg spilaði sonötuna eftir
Beethoven Op. 10 nr. 1 í C-
moll. þá hitnaði mjer.
Einhvernveginn hefir Þórunn
litla heyrt það á mjer eða sjeð
að jeg var ekki alveg „með á
nótunum“.
— Jú, þú skilur það, segir
hún. Blóðið þarf að komast
fram í fingurna. Það er alveg
eins og þegar maður hleypur,
nema bara það, að þegar mað-
ur hleypur, þá notar maður fæt
urna, en þegar maður spilar, þá
eru bara hendurnar notaðar.
hennar frá Hvarfi
mrnmmam
Þórunn Jóhamisdóttir.
(Myndina tók ljósmyndari Morgunblaðsins, ÓI. K. Magnús-
son, er Þórunn var síðast hjer heima og hjelt hljómleika í Aust-
urbæjarbíó).
„ÞA GERIST EITTHVAÐ.. . .“
— Þú spilar víst mikið utan
að?
— Jeg spila allt utan að á
koncertum og það hefi jeg alltaf
gert. En mjer þykir minna vænt
um sum lögin en sum eftir því,
hve falleg þau eru.
— Og hvaða lög þykir þjer
þá fallegust?
Það get jeg eiginlega ekki
sagt, því það fer eftir því í
hvaða skapi jeg er. Þetta er dá-
lítið mismunandi. Stundum þyk
ir mjer Chopin fallegastur,
stundum Beethoven, stundum
Bach eða Schumann. Það fer
eftir því í hvaða ,,stuði“ maður
er, eins og það er kallað. En
þegar jeg er í bestu „stuði“ þá
vil jeg spila allt. Og þá líður
mjer reglulega vel. En þegar
mjer er kalt, þá, vinna fingurnir
ekki eins og jeg vil. Þeir hlýða
mjer ekki. En svo þegar blóðið
fer að streyma, þá er allt í lagi,
og þá gerist eitthvað í mjer,
sém jeg ekki skil.
í SKÓLANUM
— Hvernig kanntu við kenn-
ara þína í London?
— Þú meinar í Royal Aca-
demy of Music. Það er voða góð
stofnun skal jeg'segja þjer. Jeg
er ein í öllum tímunum. En svo
eru líka bekkir þar sem eru
fleirj í einu. Þar var jeg eínu
sinni. En maður lærir mikið
minna þar. Svo að jeg hætti því.
Jeg er ekki alla daga í skólan-
um. Jeg læri hljómfræði og á
píanó á föstudögum, en hefi
fiðlu á þriðjudögum. Skólastjór
inn sem er nú heitir Dr. Thatc-
her.
— Hvernig er nafnið hans
stafað?
— Ja, jeg er nú ekki alveg
viss, því jeg hefi aldrei spurt
hann að því. Maður getur aldrei
vitað fyrirfjam, um hvað mað-
ur er spurður.
— Þú hefir spilað á koncert-
um í London?
— Nei, ekki opinberlega. Það
má maður ekki fyrr en maður
er orðinn tólf ára, og það verð
jeg 18. júlí næsta ár. — Einu
sinni, þegar jeg var ekki nema
8 ára, þá fjekk jeg hálfgerðar
skammir því að jeg mátti ekki
spila opinberlega. Þá spilaði
jeg miniature koncert í G-dúr
eftir Alec Rowley. Hann er nú
ekkert sjerstaklega mikill
komponisti. Hann er ekki í
„modern style“.
— Spilar þú í „modern-
style?“
Nei, jeg var einu sinni að
byrja að spila eftir Kobalju-
visky. Jeg legg ekki áherslu á
það.
Nú hafði jeg satt að segja lát
ið leiðast svo langt út í hinar
músikölsku hugleiðingar, að jeg
sá mjer ekki fært að halda
lengra, svo jeg sneri við blað-
inu og segi:
í HEIMSÓKN HJÁ AFA OG
ÖMMU
— Heyrðu mig. Þú hefir heim
sótt afa þinn og ömmu í Svarf-
aðardal?
—vJá, það var alveg ægilega
gaman. Jeg rak kýrnar og
reyndi að mjólka eina þeirra.
Hún hjet Pála. Hún var voða
gömul og góð. Jeg kom þar líka
við í hitteðfyrra, þegar jeg kom
hingað. Þá hjelt jeg 6 kon-
certa á 10 dögum.
— Er afi þinn gamall?
• — Jeg hefi nú aldrei spurt
hann að því, hvgð hann er gam
all. En fjósið er orðið voða flott.
Það eru komnar vjelar til að
mjólka kýrnar. Það er eitthvað
annað en þetta gamla var. Svo
á jeg líka eina kvígu. Hún er
,,mórauð“ á litinn og á lítinn
kálf. Svo gaf jeg hænsnunum
og liek við kettling. Og pabbi
veiddi silur.g í Svarfaðardalsá.
BARA HUNDAR í LONDON
Það er svo leiðinlegt að það
eru engin dýr í London, nema
fullt af hundum. Nærri allt
kvenfólk er með hunda. — í
Reykjavík er mjer sagt að sjeu
ekki nema 3 hundar í allt. — í
London hefi jeg sjeð konu sem
var með 5 pekingesara. — Allt
þetta gr hægt að hafa þar í
borginni.
Einu; sirrni átti jeg svártan,
hund. Hann varð brjálaður.
Hann reyndi að brjóta rúður,
kastaði sjer á þær.
I
MR. CRAXTON
Og nú á jeg von á að fá
kött. Kennarinn minn, Har-
old Craxton, hefur lofað að
gefa mjer kettling. Hann er
ægilega góður kennari. Nafnið
hans er í stórri bók, Oxford
Contemporary Music. Þar eru
nöfn á öllum „þeim stóru“. —
Hann er heimsfrægur undir-
leikari. Hann er besti kennari,
sem jeg hefi haft.
En finnst þjer ekki annars
erfitt að skrifa svona mikið. Jeg
get aldrei skrifað langt brjef í
einu, nema þegar mikið ligg-
ur við.
I
Á GÓLFTEPPINU
Nú hoppaði Þórunn litla nið
ur úr stólnum og ljek sjer að
eldspýtustokk. Rósótt gólfteppi
var í stofunni. Hún þaut á öðr-
um fæti milli rósanna og senti
stokknum til með tánni. Rúð-
urnar í teppinu voru allt í einu
orðnir reitir í Parísarleik. Jeg
sat kyr og horfði á og hug-
leiddi með sjájfum mjer. Hvort
hún gerði þetta hlje á samtal-
inu til að hlífa mjer við að
skrifa meira i bili, ellegar hún
gerði þetta af klókindum, til
þess sjálf að geta hugleitt með
sjálfri sjer á meðan, hvað þetta
ætti eiginlega allt að þýða.
Svo hætti hún og settist í
stólinn sinn aftur.
Hún sýndi mjer skip, sem
Tryggvi bróðir hennar átti að
fá og Sólveig systir hennar fær
hest, kött og hund, en litli
bróðirinn óskaði sjer í afmælis-
gjöf að fá Tóa bumma, sagði
hann. En það þýðir stóran bíl.
Hann kallar bílana „Bumma“.
í DÝRAKLÚBB
— Jeg skal segja þjer nokk-
uð. Jeg hef nefnilega afskap-
lega gaman af dýrum. Stundum
þegar við ætlum að skemmta
okkur verulega vel í London,
þá fáum við lánað tjald hjá ná-
granna okkur. Við erum nokk-
ur saman, sem leikum klúbb í
tjaldinu.
— Og hvað heitir klúbbur-
inn?
— Hann heitir The Albert
Animal Club?
— Og hvað þýðir það?
— Það er nú bara svona út
í loftið. Við söfnum allskonar
dýrum. Þú skilur, jeg á bara
við leikföng, í tjaldið. Og sá
sem. kemur með fallegustu dýr-
in í hvert skifti, hann fær verð
laun.
— Tryggvi bróðir minn á
góða fjelaga í London. Þeir
veiða snigla og svo halda þeir
sníglakapphlaup.
— Og hvernig er nú það?
— Ja, það er bara svona, að
hver reynir að láta sinn sníg-
il vera fljótastan að settu
marki.
—■ Og hvernig koma þeir
sníglunum af stað?
— Ja, það er með allskonar
ráðum. Þeir hafa t. d. strá til
að ýta við þeim, og koma þeim