Morgunblaðið - 04.01.1951, Qupperneq 5

Fimtudagur 4. janúar 1951
MORGVNBIÁÐIÐ
5 )
B9NABABSÝNIN
London í desember 1950.
pAGANA, 4.—8. des, var hald
an landbúnaðarsýning hjer í
London. Þar voru. sýndar vjel-
ar og tœki til landbúnaðarfram
eiðslu eða sem snertu landbún
á einn eða annan hátt. Auk
Pess var gripasýning. Jeg'ætla
að greina hjer frá nokkrum sýn
ingarmunnm, en jeg mun þó
'alveS sneiða hjá gripasýning-
Bæði er það, að jeg hefi
ekki þekkingu til þess að lýsa
Siipunum svo gagn sje að, svo
*ff’ að jeg hafði svo takmark-
®ðan tíma til þess að skoða sýn
•tnguna, að jeg ljet skepnumar
*æta afgangi.
Sýningarsvæðið er gífurlega
® op 0g þótt jeg væri þarna í
_ klukkutíma og gengi framhjá
® lum þeim munum sem algeng
enu heima, eins og t. d. drátt
'at’v.jelum og jarðýtum, en
af, ^eirn var þarna ea. 40—50
•pismunandi gerðir og tegundir
a tali ekki um kornyrkju-
oldin, sem víð þurfum enn
®hki svo mikið á að halda. Þá
°mst jeg elcki yfir að skoða
a a sýninguna, svo vel getur
Verið að jeg sleppi hluíum, sem
■ eg hefúi átt að minnast á. —
uðvitað hefði jeg getað farið
' anhað sinn, en það kostaði 10
» •rnn og 10 sh. eru miklir pen
þegar yfirfærslán er tak-
morkuð.
Fyrst vil jeg lýsa nokkrum
^erksmiðjubyggðum húsum,
egna þess, að annað mesta
undamál landbúnaðarins og
aunar þjóðarinnar allrar, er
cuis 0g kunnugt er, hinn mikli
°s naður við byegingar úr
^uranlegu efni. Best er að
yr.ia á gömlum kunningja, sem
en.iulega er kallaður „Breta-
braggi<«.
VERKSMIÐJUBYGGÐ hús
Byggingarlaeið er eins, að
Vl undanskildu, að önnur hlið-
j*1 er alveg onin, en í staðinn
emur báruiárn á gaflana. —
^rmdin er öll úr járni og bolí-
saman, og bárujárnið, sem
j,r »galvaniserað“, er þannig
e®t. að boltar eru kræktir í
, ®rmdina og plöturnar eru svo
estar með róm. Þannig er Öll
Srmdin 0g járnplöturnar skrúf
aoar
j saman, svo það tekur ekki
^hé^n tíma að reisa braggann.
j.|nnig má rífa hann og flytja
•V an ^ess n°kkur skemmd
J**i u ef.ninu. Milli boganna
f!u 10 ensk fet og hægt er að
, Þessa bragga eins langa og
ver og einn vill. Bra°'PÍ, sem
^30 fet á lengd,-13 fet á breidd,
fet á hæð í miðju, en 8 fet
^hdir hita á hliðinni, en eins
j aður er sagt er önnur hliðin
v,,Veg opin, kosta fob 95 pund.
JUnig Pr hægt að fá stærri
^erðir, Þetta eru ekki mjög dýr
k^Sginear, bótt eitthvað bæt
við vegna flutnings- og inn-
Jst
jjhtninesgjalda.. F-n það kostar
a peninga að láta landbún-
v.arv.ielar ryðga n:ður úti á
s uvanpi, eins og alltnf oft
■ est. oft er þetta ba»a trassa-
,ksp
leysi
ági
"n jeg held’oftar rretu-1
við ð koma sjer unn hent-
'm. ódýrum byggineúm
^ pæst æ jeg að minnöst á
6 'rt rtálgrmdahús. Snerrurnar
gfl' n" 5 'u og er haldið unpi
Sp ^ fe+-. 1 n stálstoðimi. Þak
•fn er 70 iet h lenrrd, 30 fet á
^ 'ud ng hald’" uppi eins og
Ul <: sagt, ai 8 feta háum1
Efíir ión ísberg
stoðum, kostar um 400 pund
fob og er þá nieðtalið verð á
asbestplötum á allt þakið. Það
eru 10 fet á rnilli sperranna og
hægt er að fá húsið eins langt
og hver og einn vill. Breiddin
getur cinnig verið 35 fet. Þessi
hús hafa verið notuð hjer sem
fjós og gefist vel. Einangrunin
verður að vísu alltaf vandamál
á íslandi, en mjer finnst þetta
vera þess vert, að á það sje
minnst, það mætti nota þessi
hús fyrir t. d. vörugeymslur eða
verkstæði.
Það voru fleiri gerðir af stál-
grindahúsum þarna, þótt jeg
sleppi þeim. Þó ætla jeg rjett,
að minnast á gróðrarhús, sem1
gæti verið heníugt fyrir lóða-
eigendur í Reykjavík og raunar
víðar, sem hafa aðgang að hita-
veituvatni. Gróðrarhús, sem er
12x9 fet að flatarmáli og hefir
325 fei-fet af gleri, kosta um 50
pund. Glerið fylgir með i kaup-
unutn.
Þetta var nú það helsta, sem i
jeg sá af byggingum, en þarna
voru einnig hænsnahús, hús
fyrir svín o. fl., sem jeg ræði
eklci frekar.
STEYPUHRÆRIVJEL
Verkfæri, sem mjög gæti
komið að gagni heima, ér lítil
steypúhrærivjel. Hún er fest
aftan á dráttarvjel, t. d. Ford-
son eða Ferguson, og er knúin
af aflvjel hennar. Hún er mjög
auðveld í flutningum, vegna
þess að henni er lyft með lyfti-
tækjum dráttarvjelarinnar eins
og öðrum vinnutækjum, sem
hæfa þessum vjelum. Afköstin
eru 3 Vi teningsfet af lagaðri
steypu. Verðið er 73 pund fob.
Mjer virðist þessi hrærivjel
gæti komið sjer vel, þegar um
minni háttar framkvæmdir er
að tefla bæði á sveitabæjum og
einnig t. d. við ræsagerð á veg-
um o. fl.
HEYÞURKARl
Tiltölulega nýr hjer á mark-
aðinum er heyþurkari. Síðast-
liðið ár voru nokkrir þeirra í
notkun og i'eyndust vel. Og nú
sýna framieiðendurnir endur-
bætta gerð. Heyþurkarinn er
elckert smámíði. Hann er 27
fet á lengd, breiddin er 7% fet
og hæðin 9-fet. Hann er á hjól-
um og því auðveldur í flutn-
ingum milli staða. Jeg ætla ekki
að lýsa honum nánar. Umboðs-
menn fyrirtækisins munu vafa-
laust gera það síðar. Afköst
þurkarans eru vitanlega háð
rakamagni heysins. En efíir
þeim upplýsingum, sem jeg
fjekk, ætti olíumagnið, sem
þurfti til þess að þurka hest-
inn af grasþurru heyi, að véra
um það bi] 25—30 lítrar og af-
köstin eru náiægi. inn og hálf-
ur hestur á klukkutíma. Þetta
er að vísu nokkuð mikið. En það
er líka dýrt spaug að 1 ifa 11 cið
ð: ekkort v " verkað hey eins
og i ;r á Au. iurlandi núna. ■—
£ ona þurksra ætti aðeins að
nota í neyð. Auðvitað þyrfti að
athuga þetta nnnar og mjer
finnst það íunin’mlega þess
•irði að • forráðamenn hænöa
íerðu það. VerCið ei' Um 975
pt'.u.d fób.
Þavna. vru nokhrf.'r gerðir
a. bin 'ingsvjtíliinj, iieymeð’vtu-
Eiinern
ar sem
Bæklingur urn Eandvsmir Panmerkur nýúfkeminB
vjelum og sláttuvjelum, sem
hloðu vagna, tengda við þær
um leið og þær slógu. Jeg ætla
ekki að fara fleiri orðum um
þessar vjelar, vegna þess að
þeim var gerð svo góð skil af
ógætum útvarpserindum
Bjarna alþm. Ásgeirssonar á
s.l. sumri. Hinsvegar er rjett
að geta um sláttuvjelar, sem
hæ?jt er að nota við Fordson og
Ferguson dráttarvjelar og raun
ar fleíri tegundir.
Greiðan er fest við hlið
dí'áttarvjelarinnar, rjett fyrir
framan hægra afturhjól. Það
er því auðveldara fyrir stjórn-
anda hennar að hafa gát á iján-
um, heldur en ef sláttuvjelin er
fest aftan á dráttarvjelina. Að
öoru leyti eru þessar sláttuvjel-
ar ek-ki frábrugðnar, t. d. þeim.
sem fylgja Ferguson. Þeim er
lyft með vökvaþrýstingi o. s.
frv. Verðið er 60 til 70 pund,
mismunandi eftir því, á hvaða
dráttarvjelartegund á að nota
þær..
GARHYRKJUÁHÖLD
Þarna voru margar teguiidir
1íartöfluniðursetningarvj ela og
meira að segja vjel til þess að
planta út kálplöntur. Einna
best leist mjer á niðursetninga-
vjel, sem setti niður í tvær
•raðir í einu og er algjörléga
sjálfvirk. Að vísu verða kart-
öflurnar að vera óspíraðar eða
því'sem næst. Jeg veit að vísu
ekki, hvaða áhrif það hefir á
þroska og magn uppskerunnar,
ef ekki er hægt að láta útsæðið
spíra, áður en það er sett nið-
ur, En það hiýtur að vera hægt
að rækta meiri og* ódýrari kar*
öflur á íslandi en nú er gert, ef
vjeltæknin er notuð almennt
eins og hægt er. En það verða
einnig að vera til vjelar til þess
að taka upp með. Þær vantaði
heldur ekki þarna. Jeg veit, að
þessar vjelar eru til í
landinu, en bara ekki nógu
margar. Bændur verða að eiga
þessi tæki í sameiningu. M. ö. o.
vera samvinnumemí í verki, en
ekki aðeins í murininum, þegar
rætt er um verslunarmál. Þetta
eru það dýr tæki, að það er þjóð
hagslega sjeð bjánaskapur, að
hvert meðalbú reyni að eiga
þau út af fyrir sig. Jeg læt svo
útrætt um þessar vjelar, því
bæði er það, að þær eru nú þeg
ar til í landinu, og svo voru
nokkrar gerðir á landbúnaðar-
sýningunni í Reykjavík 1947. í
sambandi við gavðvinnslutæki
má .ieg þó til að minnast á þess-
ar litlu tveggja hjóla dráttar-
vjelar, sem notáðar eru í litl-
um görðum og smáblettum. —
Nokkur stykki munu vera til
í landinu, en alltof fáar. Jeg
veit, að það kostar peninga og
meira að segja gjaldeyri. En
mier finnst það einkennileg
stjórnmálastefna að neita um
jnnflutning á framleiðslutækj-
um, eri leyfa innflutning á -fram
ieiðslunni sjálfri. Það er svona]
álíka að bannaður væri eða1
hindraður innflutningur á fóð-
nrvörum, ‘ en le'yft væri að
i1 tje inn mjólk.
ÁRURDARBREIFARI
Þáiná eru margar. g.erðir af
áb,n‘rðar«ireifurum, Bæði fýrir
ti1búinn áburð og húsdyraáburð.
Við þekkjum nú þeyaí nokkr-
•nr.gei'ðir og a'Jn -.rgi' áþ-. rðar-
Frh. á bls. 8
Eftír frjettaritara Reuters J
Kaupmannahöfn.
„ENN eru það mennirnir, en
ekki byssur, fallbyssur eða önn
ur hernaðartæki, sem vinna og
tapa styrjöldum“, samkv. því,
sem segir í hálf-opinberum 62
síðu bækling, sem nýlega var
gefinn hjer út og fjallar um
danskar lándvarnir. I
Bæklingurinn er skrifaður af
Colonel E. Kragh, sem er stárfs
maður í landvarnamálaráðu-'
rieýíinu en ábyrgðarmenn bækl
ingsins eru yfirmenn landhers,
flughers og flota Damöerkur.
Á skíru og einföldu máli, sem
aðgengilegt er fyrir alla al-
þýðu manna, er lýst mogulég- i
um árásarleiðum á Danmörk
og ennfremur rætt nokkuð um,
á hvern hátt Danir megi mæta
þeim árásum. |
Þessi bæklingur er sá fyrsti,
sinnar tegundar, sem gefinn
hefir verið út í aðildarríkjum
Atlantshafssáttmálans.
LANDAMÆRI LÍTILSVIRÐI
í eftirmála skrifaði Kragh:
„Þjóðin verður að standa á bak
við herinn, skilja nauðsyn hans
og styðja hann í stríði' ug friði. |
Varnir án stuðnings íbúa lands-
ins eru einskis nýtar. Við erum
ekki lengur lítil einangruð
þjóð, þar sem hver einstakur
þarf ekki að hafa áhyggjur út ,•
af því sem gerist í Suður-Ev-'
rópu, Asíú eða Ameríku. Hin
stöðuga, þróun hefir æ meir
dregið úr gildi landamæra milli
þjóðanna'. |
I Þeir menn kunna að vera til, j
sem halda því fram, að'þýðing|
arlaust sje að reyna nokkrar
varnir gégn því ofurafli, sem
líklegt er að við munum verða j
að verjast. Við þessari skoðun
eru tvö svör: í fyrsta lagi, er-,
um við ekki ein; í öðru lági
fer máttur aðildarríkja Atlants
hafsSáttmálans vaxandi ár frá
ári. j
Eitt er víst, að ef við ættum
að verá að nokkru leyti varn-
arlaus, mundi landið áreiðan- i
lega verða hersetið vegna mikil'
vægis þess hernaðarlega sjeð“.
í btókllngnum var bent á þá
staðiæynd að landsvæðið allt
frá landamærum Rússlands og 1
að Frakklandi væri tiltölulega
sljett og auðvelt yfifferðar.
Eftir að lýst hafði verið yf-
ir, að styrjaldir yrði að vinna
á landi en ekki á sjó eða í lofti,
segir svo í bæklingnum:
l
STYRJÖLD ÓLÍKLEG I
NÁINNI FRAMTÍÐ
1 „Allt bendir til þeirrar stað-
reyndar að hið Austræna vald
. muni ekki hafa aðstöðu til að
heyja ófrið á næstu árum. •—
Hvorki efnahagslegt ástand nj_e
hernaðartæki virðast vera í þv.í
ástandi að styrjöld sje mögu-
leg..
Ef Austurveldin eru að
áforma stýrjöld, er ekki líklegt
að hún skelli yfir í náinni f.ram-
tíð.
Landsvæðin nyrst á norður-
hveli jarðar mun aldrei verða
aðalvígvöllur styrjaldar, þó þav
sje möguleiki á að koma upp
ílugstöðvum til árása á lanct
óvinarins“.
í sjerstökum lcafla er rætt
um möguleika á árás á Scand.I
navíu og þar segir m.a.:
„Rússar hafa, sem eðlilegt er,
mikinn áhuga á að hagnýta sjer
leiðina út úr Baltneska hafinu,
en Vesturveldin aftur á móti
hafa ekki síður áhuga á því, act
hindra rússneska flotann í þi/t
að komast þaðan út
Þetta kann að leiða til þesa
að tilraun verði' gerð til ací
vinna Danmörk, því þá er hægt
að hafa umráð yfir siglingaleic)
inni út úr Baltneska hafinu‘%
Kragh bætti við að skyndi-
legt hernám Danmerkur væri
undir því komið hvort herjum
Vesturveldanna í Þýskalándi
tækist að sporna við árásarher}
unum. Ef herirnir þar yrðu aft-
ur á móti að láta undan síga,
væri möguleikinn á árás á Dan-
mörk miklu meiri.
Rússar kynnu að reyna
skyndiárás á Danmörk í þeirr.i
von að vinna landið fljótt. Ná-
vist öflugs flota Vesturveld-
anna gæti hinsvegar komið i
veg fyrir slíka árás.
Enn einn möguleiki er ac>
Rússar mundu fyrst ráðast atl
Finnum og Svíum, því hvorugt
þeirra landa eru þátttakendur
í bandalagi Atlantshafsríkj-
anna.
LOFTÁRÁSARHÆTTA
MIKIL
Um loftárásir á Kaupmanna-
höfn skrifaði Kragh:
„Því er ekki hægt að neita,
eins og nú standa sakir er ekkí
unnt að koma í veg fyrir
sprengjukast á borgina. Vi3
getum einungis unnið að þvi að
slíkar árásir verði hættulegav
og dýrar fyrir árásaraðilann'L
í stuttu máli lýsti hann að-
stöðu Danmerkur viðvíkjandi
Atl antshafssáttiriálanum þann-
ig:
„Hin hernaðarlega skylda
okkar samkvæmt sáttmálanum,
er fyrst og fremst að verja okk.
ar eigið land: ef við getum ekkl
varið það allt, verðum við a<S
verja eins mikið af því og mögu
légt ér. Það er sjerstaklega þýð-
ingarmikið að stjórnin sje allta'?
góð, til að áframhaldandi bar-
dagr/;. sjeu mögulegir“.
MiailllllllllllltlltllllllliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiliuitHU
ÚTVARPSTÆKI |
Til sölu mjög gott nýlegt 8 |
lampa útvarpstæki, einnig spor- |
öskjulagdð borð mcð bognum fót i
um óg 2 korfustólar. Uppl. á S
Laugateig 6 (rishæð). . |
s
iitiiitáiiiiiiiiimiMiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiaMi'
iH^ii&iMairekðaidair
Versl >r v'ður óskar eftir ajvinnu, hefur . ■lvó
ára skei •..-inið.sem'bókari og gjáldkeri, hefui uá :-a
ur hai't v iiendi umsjónarstörf. Þeir atvinn . ,
sem vildu: sinna þessu geri svo vel að senda tib ,
um það til a'fgi'. Mbl. merkt „Verslunarstarf — cú. ,