Morgunblaðið - 07.03.1951, Qupperneq 12

12
w ORGVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 7. mars 1951
Valfríður
í DAG eru til moldar bornar
jarðneskar leifar Valfríðar Gott-
skálksdótlur, sem andaðist 26.
f. m.
Valfríður var fædd 26. mars,
1881, að Bjarnarhöfn á Snæfells-
nesi. Foreldrar hennar voru Ingi-
björg Jónsdóttir, ættuð úr Álfta-
firði við Breiðafjörð og Gottskálk
Gottskálksson, ættaður úr Skaga-
firði. Um föðurætt Valfríðar
skal þess getið, að hún var kom-
in beint frá sjera Þorvaldi Gott-
skálkssyni, Reynistað, afa mynd-
höggvarans mikla, Bertels Thor-
valdsen, enda var faðir hennar
listhagur mjög, tegldi og skar út
með vasahníf sínum ýmsa muni,
svo sem rúmfjalir, aska, kistla
o. fl. Systkini hennar voru Guð-
brandur, dó mjög ungur, Karó-
lína, Reykjavík, dó 1932 og hálf-
systir Guðrún Pjetursdóttir, bjó
á Kóngsbakka í Helgasveit, sem
einnig er dáin.
Þegar Valfríður var aðeins 9
ára, missti hún föður sinn, varð
það því hlutskipti hennar eins og
svo margra föðurlausra barna að
hverfa frá leikjum til marghátt-
aðra starfa. Vann hún hjá móður
sinni og öðrum, meðal annars,
við mótekju, eyjaheyskap og bar
þá mó og hey á bakinu, oft um
getu fram.
Um fermingaraldur þráði Val-
fríður þann eina frama, sem
flestir unglingar áttu þá aðeins
kost á að hljóta, sem sje að flytj-
ast til fjarlægra hjeraða, kynnast
þar nýju landslagi og ókunnugu
fólki. Til þess að fullnægja þess-
ari þrá sir.ni fluttist Valfríður,
15 ára, austur á Bakkafjörð, var
þar í nokkur ár og kynntist þar
Benjamín Guðmundssyni, smið,
frá Leifsstöðum í Axarfirði, sem
varð eiginmaður hennar. Árið
1907 fluttust þau hjónin til
Reykjavikur, en árið 1911 fór
Benjamín til Ameríku eftir á-
eggjan ættingja sinna þar. Ári
siðar sendi hann konu sinni far-
areyri og bað hana að hafa með
sjer litla rænku hennar, sem þau
fóstruðu 'okkur ár. Fór Valfríð-
ur með litlu frænku sína, sem var
aðeins á þriðja ári, til Ameríku,
um England, alla leið til Moun-
tain "í Bandaríkjunum. Þar sem
Valfríður i afði ekkert numið í
enskri tungu, sýndi hún óvenju-
legan dugnað og kjark að leggja
í svo langa ferð með barn að
ferðafjelaga og komast alla þessa
leið hindrunarlaust.
Þau Valfríður og Benjamín
undu hag ; ínum vel í Ameríku
og hefðu sennilega búið þar til
langfram i, ef þau hefðu ekki orð
ið fyrir oeirri raun, að Benja-
mín miss i aðra höndina í sögun-
arvjel. Fluítust þau aftur heim
til Islands árið 1917. Ari síðar
eignuðusi þau dóttur, sem hlaut
nafnið Aslaug, en þegar hún var
aðeins 5 ára andaðist faðir henn-
ar. Nokkrurn árum síðar tók Val-
fríður að búa með Árna Pálssyni,
skósmið, sem reyndist þeim
mæðgum góður förunautur, uns
hann andaðist árið 1938.
Eins og ljóst er af ofanrituðu,
gekk Valfríður sjaldan á rósum,
en andstreymi, ástvinamissir og
ýmsir eioiðleikar mynduðu urð,
sem margri konu hefði reynst
erfið yfkfarðar, en Valfríður
sigraði þær torfærur með guðs
hjálp og vinnugleði sinni, sem
hún átti í óvenjulega ríkum mæli.
Hún var - jerstaklega ljettlynd
kona, sem fann mesta gleði í
þeirri heiliigu skyldu að hugsa
um heimili sitt, hvort sem hún
stjórnaði því í skjóli fyrirvinnu
manns síns eða vann sjálf fyrir
því, þegar hann var fallinn frá.
Kom jeg þá stundum á heimili
hennar c-g verður mjer löngum
minnisste tt, hve það var fágað
og vinalcgt, hve gestrisni hús-
freyjunn.- r birtist jafnt í viðmóti
sem veitiogum. Snemma var far-
ið á fætu■' til þess að vinna utan
héimilisii s fyrir sjer og ungri
dóttur. H -or sem mæðgurnar sá-
ust samao, gat það ekki dulist,
að ástin milii þeirra var óvenju-
lega miki. )g sönn.
Valfríður var fríð sýnum, vel
vaxin, sj- rstaklega kvik og ljett
í hreyfingum og var með hækk-
Gottskálksdóttir
r| ' «.| ' ■
og aburðartilraunir
andi aiclri ekki hægt að sjá, að
þær stirnuðu. Hún var trúkona
mikil. Kom það sjerstaklega fram
í veikindum hennar, að hún ákall
aði guð og treysti honum. Hún
var draumakona og vil jeg hjer
geta þess, að 4 mánuðum fyrir
andlát hennar dreymdi hana, að
Jesús Kristur kom til hennar og
rjetti henni 4 hvíta vasaklúta.
Undir miklu glaðlyndi Valfríðar
bjó djúp alvara og hún hafði mik-
inn áhuga fyrir sálrænum efnum
og dulrænum fyrirbrigðum. Hún
var vel gefin, góðhjörtuð og sjer-
staklega barngóð, hafði mikla
samúð með sjúkum, hjúkraði
þeim oft og setti þá sjálfa sig í
hættu, svo sem þegar Spánska
veikin gekk hjer fyrst. Hún hafði
í blíðu sem stríðu sjerstakt ýndi
af söng, kunni sæg af ljóðum og
lögum, söng oft við vinnu sína.
Hún hafði fagra rödd og söng í
kirkjukór, þegar hún var í
Ameríku.
ma glaðlyndu og áður hraustu
.onu og herti svo sókn sína á síð-
,sta hausti, að hún gat ekki leng-
ar notið fórnandi hjúkrunar og
imönnunar dóttur sinnar og
engdasonar, en varð að kveðja
,ið fallega heimili þeirra í
irápuhlíð 1 og leggjast í sjúkra-
úsið Sólheima, þar sem hún
adaðist.
Jeg veit, að mikill harmur býr
ú í hjarta elskulegrar dóttur og
engdasonar, sem óskuðu þess
Iltaf, að Valfríður nyti góðra
.tunda til hárrar elli á heimili
æirra. En á heimili þeirra stafar
reilagri birtu ódauðlegra minn-
,iga um ástuðlega samfylgd dá-
jamlegrar móður, tengdamóður
og ömmu. Afmælisóskir þær, sem
henni hefðu verið tjáðar, hefði
hún lifað sjötugsafmæli sitt 26.
þ. m. fylgja henni í dag sem
eilífar árnaðaróskir.
Kjartan J. Gíslason
frá Mosfelli.
— Minningarorð
Framh. af bls. 4.
og Elísabetar Jónsdóttur konu
hans. Hann fór í Verslunarskól-
ann og lauk þar námi. Hann var
kvæntur Unni Guðnadóttur og
áttu þau tvær dætur á æsku-
skeiði.
Jeg vil enda þessi fáu orð mín
með því að kveðja þennan góða
dreng og óska honum allrar
blessunar á óförnum leiðum. Jeg
bið algóðan guð að blessa alla
ástvini hans og styrkja þá og
hugga í sorg þeirra.
Bjarni Halldórsson.
EFTIRFARANDI ályktun var
samþykkt á Búnaðarþingi í gær
varðandi jarðvegsrannsóknir og
áburðar tilr aunir:
Búnaðarþing væntir þess, að
forstöðumaður jarðvegsrann-
sóknanna við Atvinnudeild Há-
skólans haldi áfram athugunum
og rannsóknum sínum á því,
hvort unnt sje að finna hag-
kvæma aðferð til að ákveða
áburðarþörf mismunandi jarð-
vegs hjer á landi, en meðan
þetta tekst ekki, telur það æski
legt, að hann í samráði við til-
raunaráð jarðræktar og hjer-
aðsráðunautana vinni að því að
gerðar sjeu sem allra víðast
einfaldar áburðartilraunir, er
orðið geti til leiðbeininga fyrir
þá bændur, er gera þær og nokk
urs fróðleiks fyrir þá, er eiga
I að leiðbeina um þessi efni.
í þessu sambandi telur Bún-
: aðarþing að stefnt hafi verið í
| rjetta átt með þeirri útsendingu
afveginna áburðarskammta til
bænda, sem framkvæmd var
síðastliðið vor, og þessu beri að
halda áfram og koma sem bestri
skipan á dreifingu áburðar-
skammtanna og söfnun árang-
ursins.
.
Hjalti Þorsteinsson
skaulameistari
Akureyrar
Valfríður var fjelagslynd kona.
Henni var sjerstaklega annt um
Verkakvennafjelagið Framsókn
enda hafði hún sívakandi áhuga
fyrir auknum hagsbótum hinna
vinnandi stjetta. Einnig var hún
í Fjelagi Vestur-íslendinga frá
stofnun þess og var henni mjög
hugleikið að sækja fundi þess og
endurnýja þar gömul kynni og
minningar frá Vesturheimi.
Það var mikill hamingjudagur
í lífi Valfríðar, þegar Áslaug,
dóttir hennar, giftist Gísla, bróð-
ur mínum. Á hinu nýja heimili
þeirra fylgidst Valfríður af lífi
og sál með öllu og tók þátt í gleði
stundum heimilisins með glað-
lyndi og söng eins og ung væri.
Ennþá var farið snemma á fætur
til þess að hjálpa elskulegri dótt-
ur við heimilisstörfin. Nú sann-
aði Valfriður það með dagfari
sínu, að hún var ekki aðeins ó-
venjuleg móðir heldur og dásam-
leg tengdamóðir. Nýr hátíðardag-
ur rann upp. Hún varð amma.
Móðurgleðin hófst í æðra veldi.
Frá dömim til ára fylgdist hún
með vexti dótturdóttur sinnar.
Valfríðar litlu, sat við rúm henn-
ar, las bænir yfir henni og raul-
aði hana í svefií. Eignaðist hin
trúaða kona nýtt áhugamál að
kenna litlu nöfnu sinni guðs trú
og góða siði.
Skyndilega dró ský fyrir sól.
Alvarlegur sjúkdómur rjeðist á
- Bókmentir
Framh. af bls. 11.
mentir þess tíma. Mætti ætla að
Bósa saga og Herrauðs hefði hjá
sumum siðavöndum samtíma-
mönnum hlotið eigi ólíka dóma
og þær síðari tíma bókmentir, er ;
þóttu brjóta í bága við ríkjandi
skoðanir á þeim efnum.
Enginn efi er á því að forn-
aldar sögurnar munu nú sem fyrr
verða mörgum kærkomnar, bæði
yngri kynslóðinni, sem nú kynn-
ist þeim í fyrsta sinn, og hin-
um eldri, sem fá tækifæri til að
rifja upp þær sögur, sem í æsku j
þeirra voru lesnar hátt fyrir:
fólkinu á kvöldvökunni.
Fyrirkomulag útgáfunnar er
hið sama sem á fyrri sagnaflokk-
um íslendingasagnaútgáfunnar.
Vandað registur yfir nöfn manna
og staða fylgir hverjum sagna-
flokki, og orðaskýringar þar sem
þess er þörf. Islendingasagnaút-
gáfan hefir leyst af hendi þarft
verk með útgáfum sinum og á
mikla þökk skilið fyrir.
Jón Bjömsson.
-GGERT KRISTJÁNSSON
hieraSsdómslögmaSur
vusturstrœti 14. Simi 1040
Skrifstofutimi kl. 1—5
nunast allskonar lögfræðistCrf
AKUREYRI, 6. mars. — Fram-
hald af skautamóti Akureyrar,
sem hófst í janúar, fór fram
sunnudaginn 4. mars og var þá
keppt í 1500 og 5000 m. hlaupi
karla. Einnig fór fram keppni í
hlaupi kvenna og drengja.
Úrslit urðu þessi:
1500 m.: — 1. Hjalti Þor-
steinsson, SA, 3.09,2.
5000 m.: — 1. Jón D. Ár-
mannsson, SA.
500 m. hlaup drengja 14—16
ára: — 1. Björn Baldursson, SA
61.3.sek.
500 m. hlaup kvenna: — 1.
Edda Indriðadóttir, SA 76,6 sek.
300 m. hlaup drengja 12—14
ára: — 1. Guðlaugur Baldurs-
son, SA, 41,2 sek.
Akureyrarmeistari í skauta-
hlaupi varð Hjalti Þorsteins-
son. Hlaut hann 260,817 stig, 2.
Jón D. Ármannsson 266,270 stig
268,463 stig. — H.Vald.
og 3. Svavar Jóhannesson, SA,
Barbara Stanwyck fær skilnaö.
BARBARA Stanwyck fjekk fyrir
nokkrum dögum skilnað frá
manni sínum Robert Taylor. Or-
sökin var sú, að Taylor vildi
áfram njóta þess frelsis, er hann
hafði notið á ferð til ítalíu fyrir
skömmu.
Bændanámskeíð á
vegum Búnaðarfjel.
BÚNAÐARÞING ályktar að
fela Búnaðarfjelagi íslands að
taka það upp í fasta starfsemi
sína að veita Búnaðarsambönd
unum stuðning við að halda
uppi búnaðarmálafundum á
sambandssvæðunum.
Stuðningur þessi sje í því
fólginn að leggja til menn til
fyrirlestra á þessa fundi af
starfsmanna liði sínu eða út-
vega aðra hæfa menn.
Ennfremur að Búnaðaríjelag
ið leiti samstarfs við aðrar fje
lagsmálastofnanir á sviði land
búnaðarins til þátttöku , í þess,
ari fræðslustarfsemi, svo sem
Sandgræðsluna, Skógræktina,
Stjettarsambandið, Nýbýla-
stjórn, Atvinnudeild Háskólans
Tilraunastöðina á Keldum og ef
til vill fleiri.
Reynt verði að mæta óskum
sambandanna um að senda
menn á þeirra fundi eftir því,
sem hægt verður og með sem
mestum jöfnuði.
Samböndin annast dvalar-
kostnað sendimanna á fundun-
um. Ferðakostnað milli fundar
staða innan sambandaniia greiði
viðkomandi samband að hálfu.
Lán fll úfgerðarmanna
í GÆR var til 2. umræðu i
Neðri deild Alþingis frumvarp-
um heimild fyrir ríkisstjórnina
til að ábyrjast allt að 214 millj.
króna lán til útgerðarmanna,,
er síldveiðar stunduðu sumar-
ið 1950. Er frv. þetta samhljóða
bráðabirgðalögum, sem gefin
voru út á s. 1. ári.
Sigurður Ágústsson var fram
sögumaður nefndar þeirrar, er
um málið hafði fjallað. Minnti
hann á, að hann og Pjetur
Ottesen hefðu flutt tillögu á
þessu þingi um auknar tekjur
fyrir hlutatryggingarsjóð. —
I.ögðu þeir til að aukið útflutn-
ingsgjald yrði lagt á saltfisk
og tollur á innfluttar vörur og
rynni það fje, er þannig kæmi
inn, til hlutatryggingarsjóðs. —
Tillaga þessi var felld. Sigurður
Ágústsson benti á hve aðkall-
andi væri að hlutatryggingar -
sjóður voru efldur svo að hann
gæti staðið undir þeim greiðsl-
um, sem honum bæri. Frum-
varpinu var vísað til 3. um—
ræðu.
Mciri framlö"
WASHINGTON; — Formaðurkjarn
orkumúlanefndar Bandaríkjanna seg-
ir, að á þessu ári verði farið fram á
aukið framlag til kjamorkufram-
leiðslu vegna „stríðstilburða" Rússa.
SEND HEIM
BELGISKÁ stjórnin hefur ákveð
ið að senda rússneska flótta-
stúlku heim til ættlandsins, en
hún hafði leitað sjer hælis í
Belgiu.

Vlark^i-
£
itli'JltllMMIItltUININW : •
r,^aet^msvi%rr-->^r^ ■:r.<nrvz'-

gftfc
1) — Við skulum öll fara
bátana, Diðrik skipstjóri.
íi 2) —Jeg vil að allir fái að að þefr sjái hvers vegna jeg 3) — Sjerðu þessa kletta
sjá þessa stórkostlegu sjón svo hef kallað þessa eyju Selaeyju. þarna, Diðrik skipstjóri. Nú
I- skulum við stefna beint á þá.