Morgunblaðið - 22.03.1951, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 22. mars 1951
H i> K I, I/ n H L S tti I #
„Mundi Stulin vern sumþykkur?‘V¥ikwr byggingarelni
Ný samvisku
spurning
í Sovjet-
ríkjum
NOKKRU eftir stríð gerðust
t>au tíðindi í Rússlandi, að
stjórnarvöldin þar bönnuðu
þegnunum að giftast útlending-
um. Banni þessu var framfylgt
með vægðarlausri hörku og varð
að heimsblaöamáli, er komm-
únistar neituðu nokkrum rúss-
neskum konum, sem giftst
höf ou breskum borgurum á
stríðsárunum, um leyfi til að
fara úr landi og til manna
sinna.
Þessu lauk svo, að konurnar
sátu í Rússlandi, fengu ekki
fararleyfi, þrátt fyrir margend-
urteknar tilraunir eiginmanna
þeirra og bænask :r, sem send-
ar voru einræðxsherranum í
Kreml.
MIKILVÆG SPURNING
Nú berast þær fregnir, að enn i
sje hert á eftirliti með ástum I
í Sovjetríkjunum. Nú virðist
það hreint og beint vera orðin
skylda unga fólksins í Sovjet,
sem verður ástfangið, að velta
eftirfarandi spumingu ræki-
lega fyrir sjer: „Mundi Stalin
vera vali mínu samþykkur?“ * 1
Rík áhersla er lögð á þessa
siýju tegund Stalindýrkunar í
ýmsum rússneskum bókum, I
leikritum og kvikmyndum, sem
sjeð hafa dagsins Ijós upp á
síðkastið. Gott dæmi um þetta
er að finna í leikritinu „Hin
ástin“, sem Pravda segir að nú
sje sýnt víðsvegar um Sovjet-
ríkin. Leikritið gerist á sam-
eignarbúi í Georgíu, föðurlandi
Stalins.
Söguhetjan er ung stúlka,
Grunja, sem lýsir yfir því í
upphafi leiksins, að aldrei sje
hún hamingjusamari, en þá hún
sje „starfandi fyrir föðurland-
ið“ á samyrkjubúinu.
Rodion, pilturinn, sem hún
verður ástfangin af, er líka
duglegur landbúnaðarverka-
maður, en sá er hængurinn á,
að hann „starfar ekki fyrir
föðurlandið", heldur „til þess að
afla sjer frægðar og frama“.
ÁSTIN OG SKYLDAN
Þetta tekur Grunja ákaflega
sárt og hún einsetur sjer að
leiða hann í sannleikann. Hún
talar um fyiár honum, reynir
af bestu getu að bjarga honum
frá villunni og sannfæra hann
um það, að hann sje á rangri
braut.
En Rodion er hugsjónalaus;
hann vill komast áfram í líf-
inu.
Leikritinu lýkur svo, að
Grunja fórnar ástinni á altari
skyldunnar. Ríkið er fyrir öllu,
það er hennar stærsta ást,
Rodion er aðeins, og þegar allt
kemur til alls, „hin ástin“.
vv
NYLEGA var Georges nokkur
Raymond handtekinn í Mars-
eilles (Frakklandi) og sakaður
um að ráðast með barsmíð á
Jean Marie Fontes. Georges
tjáði lögreglunni: „Það \ ar hún,
sem hyrjaði“. En í rannsókn
leiddi í ljós, að það vaF'fýrir 26
árum, og þau höfðu ekki sjest
aftur fyr en hinn örlagaríka
dag.
Þetta er víst ný lausn á „sokkavandamáli“ kvcnfólksins. Hann
heitir Rex Stoke, maðurinn, og hann er að „tattóera“ eftirlík-
ingu af sokkasaum á hreska stúlku. Ilaldgóð aðferð, mundu
ýmsir segja, en býsna langt gengið.
Samtíningur úr ýmsum álfum
og af ólíkusfu viðburðum
FYRIRTÆKI eitt í San Franc-
isco býður nú til sölu handmál-
aðan karlmannanærfatnað. Fyr
ir aukaþóknun getur viðskipta-
vinurinn fengið mynd af konu
sinni eða kærustu á nærfötin.
V'V'
PHILIP Bajkovich hershöfð-
ingi, aðstoðar-innanríkisráð-
herra Júgóslavíu, skýrði nýlega
frá því í blaðagrein, að ttnnið
væri að því að bæta starfsað-
ferðir júgóslavnesku leynilög-
reglunnar.
Hershöfðinginn játar það, að
hin kommúnistiska leynilög-
regla Titos einræðisherra hafi
oft beitt óbreytta borgara of
miklum hörkuhrögðnm.
Bajkovich lýsir yfir því í
grein sinni, að framvegis verði
komið í veg fyrir, að „fólk sje
dregið fyrir dómstólana, grun-
að um það eitt sð hafa óvin-
veittar stjórnmálaskoðanir“!!
v v
DR. R. E. G. ARMATOE í New
York hefur um 30 ára skeið
rannsakað hárvöxt á mönnum.
Niðurstöður: Hár vill vaxa á vör
og höku þeirra kvenna, sem ná
óvenjumiklum andlegum
þroska. Fræðimenn týna hárinu
og verða oft sköllóttir. Og hvað
þá um dr. Armatoe? Hann er
nauðasköllóttur.
v v
FBÖNSK hlöð skýra frá því, að
Moreau nokkur, lögregloforingi
í Casahlanca, hafi haft tann-
pínu í 24 klukkustundir, ætlað
til tannlæknis, en siiúist hugur
og framið sjálfsmorð í staðinn!
v v
EGÝPSKAR konur hferða rtú
baráttu sína fyrir jáínrjetti á
við karlá'. Þær krefjást kösn-
ingarjettar og kjörgengis, og
hafa stofnað með sjer samtök,
til þess að framfylgja kröfum
sínum.
Nýlega gengu um 1500 konur
fylktu liði til egypska þing-
hússins og báru í fylkingunni
kröfuspjöld, sem á var letrað
meðal annars: „Ekkert þing án
kvenna“, „Baráttumál kvenna
eru baráttumál allra Egypta“
og „Takið höndum saman við
konurnar í baráttunni fyrir
aukinni þekkingu og bættu sið-
ferði“.
I þessu sambandi má skjóta
því að, að við þjóðaratkvæða-
greiðslu í Svisslandi var nýlega
felt að veita konum þar kosn-
ingarjett.
v
JOSEPH nokkur King var ný-
lega sakaður uni brot á um-
feiAarlögum í Bandaríkjunum.
Lögregluþjónn að nafni Joseph
King var vitni í málinu og verj-
andinn hjet Joseph King!
vv
ERICH BRANDEL, sex ára
hnokki í Þýskalandi, var ný-
lega að leika sjer að garðsiöngu
að húsabaki heima hjá sjer, er
hann sá í gegnum eldhúsdyrn-
ar, að feldur var kominn i föt
móður hans. Hann beindi garð-
slöngunni að henni. eyðilagði að
vísu hádegismatinn, en bjargaði
um leið lífi hennar.
vv
STJÓRN Caccia klúbbsins í
Rómahorg hafnaði fyrir nokkru
inntökubeiðni de Paccio greifa.
Greifiuu skoraðí alla tíu stjórn-
armeöliniina á hólm, háði við
þá einvígi hvern fyrir síg — og
sáirði þá allá. Ssótti svo aftur
og var samþykktur einuin
rómi!!
TALSVERÐUR áhugi rík-
ir hjer á landi fyrir vikri
sem byggingarefni, enda
niikið til af honum hjer.
— Ungur húsameistari
hefir tekið eftirfarandi
saman um vikur sem bygg-
ingarefni.
NOTKUN vikurs til byggingar,
er hægt að rekja aftur í tíma
Rómverja og þeirra bygginga.
Á meginlándi Evrópu hefir
notkun vikurs farið mjög í vöxt
undanfarín ár. Einnig hjer í
landi. hefir vikur rutt sjer til
rúms mjög mikið, og skilning-
ur fólks fer sívaxandi á gæðum
vikurs til byggingar. Sjerstak-
lega hefir vikurhleðsla rutt sjer
braut á meðal smærri húsa og
í stærri íbúðarhúsum, scm ljett
skilrúm og einangrun, einnig í
verksmiðjur, og mjög víða sem
einangrun í frystihús.
Gæði vikurs í steypu og
hleðslu hafa borið góðan árang-
ur í Bandaríkjunum og Eng-
lanc’, í margvíslegum tilraun-
um með vikur og vikursteypu,
og einnig í þegar byggðum
byggingum.
Glöggt, dæmi um sparnað við
notkun vikurs höfum við frá
Los Angeles, þar sem ein af
nýju byggingum símans kost-
aði 1.600.000 dollara. Þar kost-
aði venjulegur sandur og möl
38.920 dollara eða 2.4% af heild
arkostnaði. Vikur 59.720 doll-
ara eða 3.7% af öllum kostnaði.
MismunUr 20.800 dollara eða
1.3% af öllum kostnaði.
En vegna þess, hve vikur er
ljettur, var hægt að spara 300
tonn af stáli á 130 dollara tonn
ið eða 39.000. Svo að hreinn
sparnaður nam 18.200 dollurum
auk bess er byggingin mun bet
ur .einangruð fyrir hita og
hljóði. Einnig minni hætta á
jarðskjálfta eyðileggingum,
sem eru tíðar þar á slóðum.
EINANGRUN
Einangrunarmöguleikar vik-
urs eru mismunandi eftir gæð-
um vikursins og blöndunni er
steypan er úr. Þó getur „K“ eða
hitaleiðandi factor í vissum
tegundum af vikri eða vikur-
blöndu verið 2.0 til 2.5 á móti
12 í vanalegri steinsteypu með
2500 Þ.S.I. (pund per fer
tommu), þetta þýðir það áð 10
cm. þykkur vikur veggur hefir
2.2 til 2.5 meiri einangrunar-
gildi en 10 cm. þykkur veggur
úr venjulegrí. steinsteypu.
Til dæmis er mögulegt að
halda á bút af 2.5 em. þykkum
vikri í hendinni og hita annan
endann, allt upp í 7.000 gráð-
ur á Fahrenheit, án þess að
brenna sig.
Vegna einangrunareinkenna
vikurs er enginn saggi nje raki
i vikursteypu. Hefir þetta mjög
mikla þýðingu þar sem raka-1
samt íoftslag er, og þá sjerlega
við byggingu húsa, sem nota á
sem vistarveru, þar sem háar
kröfur eru gerðar til þæginda
og sr, rnaðar við upphitun.
Sökum þess, hve einangrunar
einkenni vikurs eru mikil, tók
það marga mánuði í tilraunar-
stofum California Testifig La-
bratory, að fá vikur til að
frjósa.
NEGLT OG SAGAÐ
Það er hægt að saga vikur-
steypu eins og trje, svo mun
i auðveldara er að vinna við vik-
ur vegna þeirrp gæða.
Éinnig má negía -í vikur engu
síður en í trje, pg: naglahald í
| ýiJaú er jafiv.niiídð og i trje.
j Þetta er nvjcjg hervtugt í húsa-
bygguigar,;þar. sem oft þarf að
höggva fýrir rörum og öðru,
sem er mjög erfitt í húsum, sem
gerð eríl úr venjulegri stein-
steypu.
ELDVARNIR
Við tilraunir sem gerðar voru
af „National Bureau of Stand-
ards“ í USA, er sagt að vikur
hafi tvöfallt eldþol á við venju
lega steypu. Tilraunir í Banda-
ríkjunum og Englandi, sem
geroar hafa verið við vikurhús,
sem byggð hafa verið í tilrauna
skyni og síðan brennd við svo
mikinn hita, að stál, gler,
gluggaumbúnaður og vatnsrör
bráðnuðu, en ekki svo mikið
sem sprunga kom í vikurinn.
Tilraunir hafa einnig verið
gerðar í Bandaríkjunum með
þrýsting og þol vikurhúsa í
miklum loftþrýsting, kom þá
í ljós að hús úr venjulegri stein
steypu hrundu, en hús, byggð
úr vikri, stóðu ósködduð.
HLJÓM-EINANGRUN
Vikur er mjög góður í hljóm
einangrun, og er því mun betri
til byggingar allra. Þó sjerlega
þar sem hávaðasöm störf eru
unninn, sem í- verksmiðjum,
skrifstofum og fjölbýlishúsum,
Þó vikur-steypa sje mjög lík
venjulegri steinsteypu, þegar
búið er að blanda og víberera
eða hrista í mót, verður þó efna
leg breyting hvað snertir,
hljómflutning í veggjum vikur-
steypu, vegna þess, hve gljúp-
ur vikurinn er, og sýnir þá
efnalega hljómrýrnun.
í sjerstakri notkun vikur-
blöndu, þar sem jöfn flokkun
hefir verið gerð, og takmörkuð,
og fíngerð sikti hafa verið not
uð, svo sem -x- 10 möskva—30
möskva fyrir hljómeinangrun-
ar pússningu, (acoustic), og
— %” möskva—%” (tommu)
möskva í hljóm einangrunar
plötur og blokkir, og munu þá
þeim nægan arð til að lifa af
hljóm einangrandi stuðlar ná
frá 35% til 75% á 512 hljóm-
bylgjum, sem þó er að nokkuru
leyti háð froðuefnum sem bætt
er í við sementsblönduna.
|
HLUTFALL MILLI
STYRKLEIKA OG ÞUNGA
í vikursteypu er hlutfall milli
þunga og styrkleika 30.7 á
móti 21.4 í venjulegri stein-
steypu, og hafa 105 pund per
rúmfet á móti 150 pund per rúm
fet í vanalegri steypu, með
styrkleika 3220 P.S.I. (pund per
fer tommu). Þessi hlutföll eru
ekki einungis þýðingarmikil í
þjöppum heldur líka í lárjettum
þrýsting eða afli, sem á sjer
stað t. d. í jarðskjálfta. Ýti- og
þanþol, styrkleiki og binding
í vikursteypu er jafn mikil og
í venjulegri steypu.
Að jaínaði þarf 15% minna
stál og styrktarjárn í vikur-
steypu.
Byggingar eru reistar eftir
rúmmáli en ekki vikt. Þeim
ljettara sem efrýð er þeim
meira rúmmál, með sömu
vinnu. Ákjósanlegur er vikur
í loft og flöt þök, vegna þess,
hve ljettur hann er, og ein-
angrar vel. Þunginn er frá %
til % minni en venjuleg steypa
í þesskonar notkun, sem leiðir
af sjer sparnað í súlum og
lengya haf á milli þeirra.
TEYGJA
Teygjuþol (modulus of ela-
sticity) í vikursteypu er
i 750.000 til 1.500.000 á móti
I 3,-000.000 til 4.5,00.000 í venju-
legri steyp% spm sýnir meijá •
tog-þol. Sem sagt, vikursteypa
! getyr bogpað i'ineii'a en veiiju-.
leg steinsteypa án þess að
( brotna. .í;, ;■-■; i:«
Þetta leiðir af sjer að hægt
Framh. á bls. 11.