Morgunblaðið - 30.05.1951, Qupperneq 10

10
M QRC UNiB LAÐIQ )
MiSvikudagur 30. maí 1951.

Ý "/V/
.

IiíÐ framræsta iand undir Ins:ó!fsfjaili í ÖIíusi. — xviyndin er teKin ur ioiti.
*
IVfesta samfelld túnrækt á Islandi
NOKKUR UNDANFARIN ár
hafa peir, sem átt hafa leið um
Suðurlandsundirlendið sjeð ný-
virki nokkur undir vestanverðu
Ingólfsíjalli í Ölfusi. Þar hafa
staðið yfir stórfelldar ræktunar-
framkvæmdir með nýtísku tækj-
um og vjeium. Á þessum staö
hefur landnám ríkisins undir for-
ystu nýbýiastjórnar og landnáms-
stjórn unnið að stofnun byggða-
hverfis.
Morgunblaðið hitti Pálma Ein-
arsson landnámsstjóra að máli
í gær og leitaði tíðinda hjá hon-
um af þessurn framkvæmdum.
420 HEKTARAR
RÆSTIR FRAM
Það var árið 1947, sem byrjað
var á undirbúningi að stofnun
byggðahverfis undir Ingóifsfjalli
í Ölfusi, segir Pálmi Einarsson.
En árið eftir var hafist handa um
framkvæmdir. Þá var byrjað á
framræslu landsins. Hafa nú verið
ræstir fram 420 hektarar lands.
Af því er búið að plægja um
100 hektara. Er nú verið að
ganga frá fullnaðar jarðvinnslu
á helmingi þess lands. Á s. 1.
ári voru 10 hektarar fullræktað-
ir. —
Jarðvinnslu á Jandinu er hag-
að þannig að það er tví- og
þríplægt. Er vinnsla þess því sjer
staklega vandvirknisleg. Um þess
ar mundir er verið að ganga fra
hejldargirðingum um þessi fyrn -
huguðu nýbýlalönd.
Þá er einnig búið að leggja
3V2 km langan akveg ft á þjóð-
veginum um nýbýlasvæðið.. Við
hann munu býlin standa.
Hvað er gert ráð fyrir mörgum
nýbýium á þessu Jandi, sem þarna
er verið að brjóta?
Þau verða átta. Verður byrjað
á byggingu fjögurra þeirra nú n
þessu vori. Hefur þeim býium
þegar verið úthlutað. Hinum fjór-
um mun verða úthlutað á kom-
andi hausti. Mikil eftirspurn er
eftir þessum nýbýlum.
Jeg geri ráð fyrir að ræktun-
arframkvæmdum og öðrum und-
irbúningi landsins verði fulllok-
ið í haust. Byggingu íbúðar- og
peningshúsa á býlunum ætti að
verða lokið á árinu 1953.
RÍKIÐ UNDIRBÝR LANDIÐ
— Hver er þáttur ríkisins í
þessum framkvæmdum? ^
— Það sjer um alian ræktunar-
undirbúning, framræslu, girðing-
ar, vegagerð og vatnsleiðslur frá
sameiginlegri vatnsveitu. i
Samkvæmt lögum um landnám,
nýbyggðir og endurbyggingar í
svæitum ber ríkinu að ski’a
hverju býli 5 hekturum af full-
ræktuðu landi. Þeim nýbýla-
mönnurn, sem þarna setjast að
mun ennfremur gefinn kostur á
að framkvæmd verði fyrir þi
ræktun, sem tryggi þeim 12—15
hejitara tún á hverju býii. Sí;m-
talg er gert ráð. fym «ið .Ijvert
r.ýbýii byggðahyerf^sjps 'hafi .42
—50 hektara iands.
— Með hvaða kjörum er land'ð
svo lelct? 4

m
Engóifsfjaili miðar vet áfrsm
Sasnfa! vii Pá'nta Einarss0flr laadnánisslióra

Skurðgrafa að verki.
— Bændurnir fá það á erfða-
leigu með venjulegum erfðaábúð-
arkjörum. Verða þeir svo sjálfir
að byggja á því íbúðar- og pen-
ingshús með þeim lánsstuðningi,
sem byggingarsjóður og ræktun-
arsjóður geta veitt þeim.
I
STÓRVIRKAIt VJEI.AR
Hvernig hafa þessar fram-
kvæmdir gengið?
i Þær hafa gengið vel. Hjer er
um að ræða stærsta sarrPeRdan
undirbúning að túnrækt á íslandi.
I Haía verið notaðar við hann stór-
virkar vjelar. Framræslan /0r
unnin rneð skurðgröfu með 13
kúbikfeta skófiu. Kílræst var
með 9 þumlunga kílpió».
Við jarðvinsluna hefur ,erið
notuð Caterpillar dráttarviet, JJ
4. við fyrstu vins’u og alla end-
ur p’æmngu. Við fínheifun lair!-
undir sáðninpu heíu'- verið nu'
uðFordsson dráttarvjel.
Þ;ssa dagana er veiið að virma
að varanlegri sáningu t.l tú.n-
ræktar.
SJÖ BVGGDAKVERFI
A» MYNDAST
Hvaða bj'ggðahverfi er verið að
undirbúa um þessar mundir?
Þau eru samtals sjö. Eru þau
í Ötfusi, á Hvolsvelli í Rangár-
vallasýslu, Þinganesi í Hornafirði
Reykl.ó uin í Barðastrandasýs’u,
fíkinrífcstöðum í Austur-Húniú
vat-ssýslu, Víðimýri í Skagafúði
og i Lýtáigssbaðaþr.eppi í Skuga-
tiiöl, þat- 'fífinj Nýbýlást.fóf n Ýhf-j
ur- keýpt'íánd oV u inið "er á?
stofnun einstakra nýbýla.
Þá vt’i ða ■ væntanlega hafr.ai
Memo r I an
framkvæmdir í sumar að b-,í"'ða
hverfi í LjósaVatnshreppi í Suður
Þineeýjarsýslu.
Framkvæmdir í öllurr. þessum
b'''"'ðahverfum munu byygðar á
s°ma gruadvelli og í Ölfusinu og
við höfum rætt um.
I sumar munu verða bvggð 3
nvbvli í bvcrrrðahverfinu á Hvols-
veili og 1 í Þinganesi í Hornafirð’
en hqr er áfo mað að byvgja sjö
nýbýli samtals.
20f NÝBÝLI Á VEGUM
EINSTAKLINGA
Kve mörg nýbýli eru nú í und-
i.búningi á vegurn einstaklinga?
Frá árinu 1947 hefur nýbýla-
stjórn samþvkkt stoínun um það
bil 200 nýbýla viðsvegar um lar.d
á vefum einstaklinga. Af þeim
miuiu 175 kcmin taluvert áleiðis.
E.i við 25 er ekki byrjað að vinna.
A um 50 nýbýlum er búið að
bygrja íbúðar- og peninnshús.
Hin eru skemmra á ve? komin.
Þannig komst landr.ámsstjóri
að o; ði um þessai í. arnk væm.dir
I nýbýlast'órn ei a nú bessir
menn sæti; Jón Pá'mason alþm.,
fo, maður, Jón Si"urðsson a þm,
Steingrírrur Steinþó. sson forsæt-
isráðherra, Haukur Jörundsson
kennari á Hvar.neyri og Ásmund
ui' Siguiðsson alþingismaður.
S. Bj.
KT fCR IsTJÁNSXON
, ( . JijeruSidónisiógi/iuúui
!■ AjuSturst.rætj 14. Sinn 1040
Skrifstofutiirii kl. 1—5
Annast allskonar lÖKfræðistörf.
tuiuiiiiilimiHmiiuntiiiiHÚlltMÍiiuiKiiliiiUíiiiulunH
UM LANÚA fiPjÍEÐ |á|>stf jjpéftl-
fpss fáar frjettir frá íslandi.
Sunnudaginn fyrstan í sumri, 22.
apríl, beyrðist þó alla leið til Haifa
að Hríðarvfcður hefði verið á Sum-
ardaginn fyrsta. — Þann dag var
Dettifoss fyrir austan Sikiley í
20° hita. —- Tvo næstu sunnudaga
var enginn tími til að hLusta á
útvarp. „Litla ferðafjelagið“ var
fyni daginn í Nazaret og Genes-
aret-för, en hinn í Kajró-för, reið
á úlföldum út að pýramidunum, og
sá seinna um daginn brúðkaup
Faróks konungs.
Á hvítasunnudag, rjett á eftir
fjölsótti'i guðsþjónustu á Dettifoss,
heyrðist íslenska útvarpið, —
óglöggt þó — suðaustur af Spáni.
En á þrijudagskvöld 15. maí fjekk
Fossinn lánað ágrip af íslenskum
frjettum hjá Vatnajökli, sem var
talsvert norðar og heyi'ði því bet
ur frjettirnar frá Islandi.
Þá frjetti jeg að Ingólfur lækn-
ir Gíslason væri látinn. Mjer brá.
Við áttum sarnan svo margar góð-
ar minningar frá skólaárunum •—
og síðar, að jeg hefði kosið að
geta kvatt hann vel að skilnaði.
Ingólfur kom jafnsnemma í
skóla og jeg — ef jeg man rjett, •—
en settist þá í 2. bekk, en jeg í
fyrsta. Nokkra vetur borðuðum við
miðdegisverð saman „hjá Helgu og
Gunnþórunni“ eins og þá var orð-
að. Iðulega vorum við samferða í
skólafei'ðum haust og vor. Það var
svo margar góðar minningar tengd
ir við það allt að mjer varð jafn-
/el ljett í skapi, er jeg hitti Ingólf
undanfarin ár, og nú er það einnig
liðin tíð.
Það er ekki sársaukalaust þeg-
ar maður er svo hastarlega minnt-
ur á að gamlir skólabræður og vin-
ir eru óðum að hverfa og sumir
uðrir orðnir þrcyttir og heilsu-
vana.
„Jeg stari þig, mín liðna æfin,
\, sem ástkært land af hafi jeg
sje að hverfa“, kemur mjer ósjálf-
rátt í hug.
Eftirlætisbörn fórnfúsra for-
eldra vorum vjer, ungir og bjart-
sýnir um gæfu og gengi. „Synir
gæfunnar“ að geta farið í latínu-
skólann, sögðu ýmsir jafnaldrar,
sem einnig þráðu að komast „yfir
fjöllin há“, en komust hvergi. Þeir
sátu stundum tárfellandi á smala-
þúfu, þegar skólapiltar fótu fram
hjá, eða hugsuðu með beiskri lund
skipað og gáfaður Skagfirðingur
sagði fyrir löngu: „1 torfflögum
ýtar sjá æfisögu mína“.
Því eldri sem jeg verð, því meiri
samúð hefi jeg með þeim. sem u-rðu
fyrrum að sitja heima, þótt náms-
j gáfur væru í besta lagi. Ólík urðu
æíisporin á marga lund, bæði
þeirra er fóru og hinna, er sátu.
Þó bar oss alla eða ber að sömu
j strönd við Dauða hafið, og þar eru
ekki farseðlar seldir fyrir fje nje
: frama. Þá eru það „gæfu börnin“,
! srm örugg leggja frá landi í
Jesú íafni.
Jú, vjer voi'um ljettlyndir æsku-
monn fyiTum, alveg eins og æslui-
menn þeirra ára, og sumir hverjir
aldrei ánægðari en í langferðum.
Válynd veður, vegleysur og straum
harðar ár voru oss ckki annað en
góð tilbreytni, sem brosað var að
þegar sest var að á góðum sveita-
bæ að kvöldi. Þeir, sern hlustað
j hafa á útvarpserindi Ingólfs, fara
! nærri um að hann muni hafa ýerið
í þeim hóp.
ÍÞingevingar, Vopnfirðingar og
Porgfirðingar geta sagt frá dugn-
aði hans og samviskusemi við
* læknisstörf. Alþióð bekkir skemmti
leg útvarpserindi hans. En fáir
eru eftir ovðnir samferoamenn
ha-s frá 19. "ld.
rjtvprnsevindi ha’-s in
skólapilta frá Kalmarstungu norð-
ur að Guðlaugssíöðum í Blöndu-
dal, í einum áfanga, fiekk góða
áheyrn. Vjer vorum 5 i þeirri ferð:
Eggert Claessen, Ingólfur Gísla-
son, Páll V. Bjarnason, Steingrím-
ur Matthiasson og jeg,.— ejnn
r.ft'ír.
Eitt haustið fórum við Eggert
JClaessen, tveir einir akirei þessu
Vaðl; fr'S'S’á\iðái'ki'öki tífti' Göng.u-
kköið og yfii' Blöndu hjá Holta
stöðum. Við Svínávátn sáum við 2
' ' ■ '
mf pB lioma stipnán með vi|nf og
veifa höttunumíog hvetja klarána.
Það voru þeir Einar Gunnarsson,
síðar ritstjóri Vísis og Ingólfur
Gíslason, er koma „framan af
Stóra-Vatnsskarði“. Enginn bæti-
ist við í hópinn alla leið suður, og
þó var ferðin svo skemmtileg að
við Ingólfur gátum brosað að
minningunum fram á áttræðisald-
ur. Vanir ferðamenn vorum vjer
allir orðnir þá og rötuðum sveitir
og fjöll suður jafnt ! haustmyrkri
sem sólskini, en „skemmtiatriðm“
voru mörg Ingólfi að þakka, þótt
þeir Eggert og Einar væru einnig
ágætir ferðafjelagar.
iNokkrir eru enn á lífi, eða voru
a. m. k-, þegar jog fór í Jórsala-
fÖrina, sem geta boi'ið um það með
mjer, ao svipað mátti segja um
Ingólf frá mötuneyti voru í Þing-
holtsstræti 11. Góður drengur og
glaðlyndur, vinsæll hvar sem hann
var, það var hann.
Vitanlega gæti jeg minnst á
margt fleira. T. d. gæti jeg sagt
frá því, að Ingólfur er eini mað-
ui-inn sem Irefir fundið að því viö
mig, „hvað jeg færi sjaldan í
kirkju“. Mjer þótti vænt um þá
aðfinningu, því að hún minnti mig
á, hvað hann var sjálfur tíður
kirkjugestur, og kirkjukær. Hitt
skifti minna máli, þótt hann í svip-
inn gleymdi því, að jeg var sjálfnr
oftast bundinn við mín prestsverk
á Elliheimilinu um messutíma í
Dómkirkjunni.
Hitt átti hann sannarlega skiT-
ið eftir 60 ára vináttu, að jeg
kveddi hann vel og fylgdi honum
síðustu förina hans hjerna megin,
en svo sit jeg hjer á Dettifoss
vestui- af Fralcklandsströndum og
rita fátækleg minningarorð, sem
seint komast til íslands.
Blessun Drottins sj.e með honum
uffl eilífð, — og þeim sem nú eiga
um sái't að bínda.
1C. mȒ 1951.
Si'jurbjörn Á. Gíslason.
»®ltllMMIIIIIIMIIII.IIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIHI#HI|||IH|imi|Mtt
: ;
i Verslunarhúsnæði i
: Við Miíbadnn, Laugaveginn :
| eða á öðrum góðum stað, ósk- |
: ast gott verslunarhúsnæði. — |
: Kaup á verslun koma til greina. I
: Tilboð merkt: „Verslunarhús- :
: næði — 25“ sendist á afgreiðslu |
: Morgimblaðsins fyrir 2, n. m. E
BARNALJÓSM VND4STOFA
Guðrúnar Guðmundadóttur
er í Borpartiúr ?
Sími 7494
iimfimmmmmmMmiiMiMmmttMMfiimtiimmmiif
99
T"i • «
Lsja
vestur um land til Akureyrar liinn
4. n. m. — Tekið á móti flutningi
til áci'tlunarhaína i dag og á morg-
un. — Parseðlar seldir á morguu.
M.s. Herðubreið
austur til Bakkafjarðar hinn 5. n.m.
Tekið á nióti fiutuingi til Hornaíjaið
aj', Djúpavogi. Breiðdalsvikur, Stóð -
arfjarðar. Mjóafjarðar, Borgarfjaiðaj-,
Vopnafjaiðar og BakUafjarðar. á fös'u
d.::g og árdegis á laugeid. Farscðh.r
seldi,- á mánudag.
mann
lil Vestmannaeyja í kvökl.
móltaka j'dag.
Vöi