Morgunblaðið - 12.07.1951, Blaðsíða 5

Fimmíudagur 12. júlí 1951
MORGUISBLAÐIÐ
5
Sigurður á
sextugur
l’AÐ hefur verið sagt og oft með
sanni að þegar litið vævi heim á
sveitabæi mætti þeg'ar greina,
hvernig býlið væri setið, hversu
g’óður búhöldur rjeði þar ríkjum.
Þegar komið er inn með ísa-
f jarðardjúpi norðanverðu, þar sem
heitir ísafjörður og þetta land er
1 alið draga nafn af, blasir m. a.
við augum stórbýlið Laugaból. Þar
er tún mikið og vítt, íbúðarhús
liátt og reisulegt og peningshús
góð. Á móti gestum andar blæ
myndarskapar og stórhugar. Það
verður ljóst þegar við fyrstu heim-
Býn, að þessi jörð er vel setin, að
þar er unnið af heiihug og trú á
landið.
Á Laugabóli býr nú Sigurður
Þórðarson, en á undan honum
bjuggu þar Þórður faðir hans og
Jón Haildórsson afi hans. Lauga-
ból hefur átt því láni að fagna,
sem er sorglega fátítt á íslandi,
að þar hefur búið sama ættin i |
um það bil hálfa aðra öld. Þar j
hefur náð að skapast sú tryggð
©g ræktarsemi við jörðina, sem i
iillum löndum er undirstaða blóm-
legs landbúnaðar og gróskumikili-
ar sveita.menningar.
Fn það var um Sigurð á Lauga-
bóli, sem þessar línur áttu að
vera. Þessi heiðursmaður og mynd
arlcgi og bjartsýni bóndi, sem
ævinlega er í stórsókn á hendur
viðfangsefnum sínum, á sextugs-
afmæli í dag. Jeg held að það lýsi
best vinnubrögðum Sigurðar að
hann sje ávallt í sókn i baráttunni
fyrir áhugamálum sínum. Honum
kann að vísu að miða misjafnlega
hratt áfram. En hann lætur merki
sóknarinnar aldrei niður falla.
'í’mist sækir hann hratt fram eða
dregur að sjer birgðir til nýrra
áhlaupa, rjett eins og nútimaher
búinn nýtísku tækjum.
En sókn Laugabólsbóndans hef-
nr ekki mannvíg og eyðileggingu
að takmarki. Hún er allt annars
eðlis. Hugsjón hans er aukin rækt-
un, betra land, fegurra I.augaból,
betri hús yfir menn og skepnur,
fullkomnari tæki til þess að vinna
lueð störfin.
Sem betur fer hefur Sigurði
Þórðarsyni orðið mikið ágengt.
Forfeður hans skiluðu honum að
vísu fögru stórbýii. En þar var
engu að eíður gnægð verkefna. Sig
ui-ður hefur gert þeim mikil og
góð skil. Hann hefur haldio íækt-
nninni áfram, byggt mvndarleg
gripahús, endurbyggt hið veg-
lega íbúðarhús og aflað mikils og
góðs yjelakostar. Hann er sjálfur
fjölhæfur starfsmaður og ekki við
eina fjölina felldur í verklegum
cfnum. Og öllum kröftum sinum
hefur hann einbeitt að því að fegra
og bæta jörð aína.
Þegar Sigurður á Laugabóii
ákvað að gerast bóndi á ættarleyfð
sinni átti hann ýmsra annara
kosta völ. Ilann hafði ágæta mennt
nn, var fær um r.ð gegna margs-
konar störfum og átti marga vini,
sem treystu honum og vissu að
hann var fjölhæfur og dugindi
maðu)-. En hann valdi þann, sem
næstur var skapi hans og mjer
virðist, þegar á allt er liH5, non-
nm samboðnastur, að í-ika við
hinu sviphýra stórbýli í tsafivði.
Þar situr hann í dag að búi smu
við )'ausn og höfðingsskap, sjulí-
stæður og óliáður.
Jeg trúi því ekki að Siguvður á
Laugabóli befði o)'ðið me' :'t grvfu-
maður cða að hæfileikar hans,
ágæt greind, dugnaður og di'engi-
legt og skemmti.Iegt viðmót. hefðu
notið sín betur, þó að ha.u; liefði
horfið frá föSui'lcyfð sinni og
gerst forstjóri eða skrifstofustjóri
einhvorsstaðar í skrifstofubáknum
jíjóðfjelags okkar. Jeg er þvert á
móti hræddur um að þessi stai fs-
glaði og gunnreifi áhlauparnr.ðar
he'fði glatað einhverju af sjálíum
sjer, einhverju af bjartsýni sinni
og hressileik við að grafast niðiir
í kili k.ladda og höfuðbóka. At-
hafnasvið hans er ekki þar heldur
úti á túni, við dráttarvjelina, plóg-
inn, herfið eða sláttuvjelina.
Það er ekki ætlun mín að liafa
Lemgabéii Ályktanir 11. þings S.li.S.
Siguiður Þórðarson.
uppi langa lofgerðarollu um jrenn-
an góða dreng og myndarlega
bónda á sextugsafmæli hans. En
við Norður-ísfirðing-ar vitum að
hjej'að okkar á trygð hans og rækt
arsemi við heimhaga mikið að
þakka. Við vitum að hann og frú
Ásta kona hans, sitja citt fegursta
býli ísafja)ðardjúps með sæmd og
prýði. Fyrir allt þetta og ógleym-
anlegar samvistir, d)-engskap og
ma)mdóm, þökkum við honum um
leið og við sendum honum kveðj-
ur og árnaðaróskir sextugum.
S. Bj.
ENDURSKOÐUN
STJÓRNARSKRÁRINNAR
11. þing S. U. S. telur með engu
móti megi lengur dragast að ljúka
endurskoðun stjórnarskrárinnar,
svo að hið unga lýðveldi eignist
viðunandi stjórnarskrá.
Þingið leggur á það megin-
áherslu, að stjóinarskráin 'cryggi
sem best lýðræðislega og heilb)'igða
stjórnhætti í landinu og almenn
mannrjettindi bovgaranna.
Þingið telur mikilvægt að taka
til rækilegrar athugunar hvaða 1
ákvæði sjeu líklegust til að tryggja
í senn sem mest jafnrjetti borg-
aranna til áhrifa á stjórn iands-
ins og einnig sem ö)‘uggasta stjórn
arhætti, þannig að ekki þurfi að
verða langvinnar stjórnarkrepp-
ur.
Þingið bendir í þessu saniþandi
sjerstaklega á nauðsyn þess að
stuðla að breyttri flokkaskipan í
landinu með það í huga að hrein-
ar flokksstjórnir geti farið með
völd. Telur þingið því rjett að
íhuga vel þá hugmynd að auka
vald forsetans og aðgreina meir
framkvæmdavaid og löggjafarvald
enda þótt þingið teiji þá skipan
mála ekki enn vera nægilega at-
hugaða til þess að lýsa á þessu
stigi málsins afdráttarlausu fylgi
við hana.
Þingið lítur svo á, að óeðlilegt
sje, að Alþingi gangi fxá stjórn-
arskrárákvæðum, sem m. a. af-
marka valdsvið þess, og sje því
rjettast að efna til sjerstaks stjó)'n
lagaþings til þess að afgveiða mál-
sfjórnarskrá @ Ufanríkismá! ® Landh&ígím
Verkaiýósmál ® Hetinfun æskunnar
Kirkja og krlsfindórnur
Sjaldgæft aímæli
HINN 8. júlí 1881 burtskráðust
úr Latínuskólanum 15 stúdentar.
Af þeim eru enn á lifi 2, báðir
91 árs gamlir, þeir sjera Þorvald-
ur Jakobsson síðast i»restur í Sauð-
lauksdal og Páll Björnsson frá
Eyjólfsstöðum á Völlum.
Sjera Þorvaldur hjelt upp á
þetta 70 ára stúdentsafmæii sitt
með þvi að bjóða heim sínum
gamla bekkjarbróður, sem er enn
vel rólfær, en orðinn nokkuð gleym
inn og heyrnarsljór. Ennfremur
liauð sr. Þorvaldur Fjelagi fyrv.
sóknarpresta að halda hjá sjer
sinn mánaðarlega fjelagsfund, en
sr. Þorvaldur er einn af fáum eft-
irlifandi stofnendum fjelagsins.
Það vildi svo til, að þennan óvenju-
lega afmælisdag bar upp á venju-
leg-an fundardag f jelagsins, sem er
2. sunnudagur í hverjum mánuði.
Boðið var að sjálfsögðu þegið með
fögnuði, því að f jelagsmönnum var
vel kunnugt um frábæra gestrisni
á heimili sjei'a Þorvalds, dnstra
hans og sona)1, en engum þeiri'a
I var þó kunnugt um, hvevsu merk-
I ur dagurinn var í lífi gestgjafans.
Þegar allir voru r.amankomnir,
, sem væntanlegir voru, )'eyndist
fundurinn vel sóttur og hófst hann
meö stuttri bænargerð og sálma-
! söng, er.sjera Haildór Jónsson frá
| Reynivöllum annaðist og stóð fyr-
i ir. Síðan var gengið f)á nauðsyn-
legiim fundarstörfum. Að þvi
I loknu settust „jubilantarnir" á-
j samt nokkrum börnum og vanda-
j mönnum og prestunum að m.jög
j rausnarlegu kaffibo) ði. Undir borð
, um ávarpaði formaður fjelagsias
I gestgjafann og bekkjarbj'óður hans
’ nokknim oi'ðum og flutti þeim
heillaóskir og þakkaði sjera Þor-
valdur moð skemmtiiegum gaman-
yrðum. Þegar staðið var upp frá
börðum var ’jósmyndari kominn á
vettvang og tók iiann mynd af
„jubilstúdentunum" báðum sitj-
andi við boi'ð nieð stúdehtahúfurn-
ar fyrir framan sig og blóm i
barmi. Síðan var iekin mynd af
: þeim ásamt öllum prestunum, er
| stóðu fyrir aftan 4 níræða öldunga
! sitjandi hiið við hlið, en beir eru
1 sjera Kristinn Daníelsson, þiræp.
j hon., sem varð níræður 15. febrúar
s. 1., og sjera Magnús Bl. lónsson,
sem verður níræður 5. nóv. n. k.
Sjera Þorvaldur cr vel ern. 1-Iann
er skemmtilegur gestgjafi, síhugs
andi um gesti sína, glaður og reif-
ur. Það iíður öllúm vei i návist
hans.
V.ðstaddur.
ið.
íerðasiglingum svo sem nú cr. Þá
telur þingið nauðsynlegt að notað-
ir sjeu hraðskreiðir bátar og flug-
vjelar við gæsluna eftir því sem
við verður komið.
Þingið treystir því, að breska
stjómin virði löglegar aðgerðir is-
lenskra stjórnarvalda í sambandi
við uppsögn landhelgissamnings-
ur verði ekki til þess að hindruc
námsfúsa æskumenn í að afia sje>*
menntmjar. Reglur þær, sem mt
giida uni styrkveitingar þess opin -
bera þaif að endurskoða og íak;v
þá m. a. tillit til frumvarps Stú -
dentar áðs um iánasjóð.
Þingið telur, að brýn þörf sj<*
á enduvskoðun núgildandi fræðslu -
ins frá 1901 og skorar á víkis- laga, þar eð fræðslukerfið hefun-
stjórnina að halda fast fram rjetti , þanist óþarflega út og oi-ðið ot'
íslendinga í því máli. | kostnaðarsamt í framkvæindinní*.
Þingið lýsir að lokum yfir, að en ekki reynst fært um að bæt;?
það telur baráttuna fyrir stækk-
un landhclginnai' þátt í sjálf-
stæðisbaráttu þjóðarinnar,
ATVINNA HANDA ÖLLUM —
FRJÁLSVERKLÝÐSSAMTÖK
Ungir Sjálfstæðismenn telja að
leggja beri sjerstaka áh&rslu á að
efla atvinnuvegina og þav með
auka framleiðslu þjóðarinnar, og
að næg atvinna fyrir alla sje frum , , ,,
, j... , .skolar, sem mota opmberrar v
skilyr&i þess, að þjoðm fai bætt . ’. ...
, urkennmgar, hijoti svo nfleg
lifskior sin. 1 s
menntunarskilyrðin að sama skapi.
Þingið álitur reskilegt, að mið-
skóladeild starfi við Menntaskól-
ann á Akureyri, og skorar ;*
nienntamálaráðhei'ra að gera þeg—
ar í stað ráðstafanir tii að deild ■
in geti tekið til starfa á hausti.
! komanda. Einnig þarf að vindat
bi'áðan bug að því að bæta úr hús-
j næðisþörf Menntaskólans í Reykj.s.
vík. Þingið telur rjettlátt, að einkrs.
við-
I urkenningai', hl jóti svo riflegai*
SAMSTARF VIÐ
LÝÐRÆÐISÞJÓDIRNAR
Ungir Sjálfstæðismenn telja, að
sjálfstæði íslands rg frelsi sje
best boigið með þ.'í að styrkja
samstarf við aðrar lýðrreðisþjóðir,
sem Isiendingar eiga sarnieið með
vegna legu landsins, menningar
þjóðarinnar og stjórnskipunar.
Þingið bendir á, að þátttaka ís-
lendinga í efnalragssamtiikum lýð-
í'æðisþjóðanna hefur gert þ jóðinni
fært að hefja stórstígar verkleg-
ar framkvæmdii', svo sem viðbót
arvirkjun Sogs og Laxár og bygg-
ingu sements- og áburðarverk-
smiðja.
l'ingið lýsir stuðningi sínum við
þá stefnu í utani'íkismálum, nem
fvigt hefur verið á síðari árum
og skapað liefur þjóðinni ti'aust og
álit annari-a þjóða.
Ungir Sjálfstreðismenn velja
einsýnt, að íslendingar vevði eins
og aðrar þjóðir að legg.ia sitt af
mörknm til að sigur vinnist í bar-
áttunni fyrir frelsi og mannrjett-
indum i heiminum.
LANDGRUNNIÐ ÍSLENSK
LANDHELGI
31. þing' S. U. S. telur stækkun
landhelginnar og verndun fiski-
miðanna kringum landið eitt
helsta hagsmunamál þjóðarinnar.
Teiur þingið augljóst, að tslend-
ingar eigi breði lagalegan og sið-
feiðislegan rjett til þess að njóta
einir fiskimiðamia næst ströndum
landsins, þar sem þeir sækja ekki
á mið annari'a þjóða, enda efna-
hagslegt sjálfstæði þjóðarinnar í
veði, ef þurausin verða fiskimiðin
umhverfis kmdið.
Þingið skorar á Alþjngi og ríkis-
stjórn að hera afdráttarlaust fram
þá kröfu á alþjóðavettvangi, að
allt iandgrunnið verði viðurkennt
sem ísiensk landheigi, þar sem hjer
er raunverulega um að rreða hluta
af landinu. Jafnfi'amt teiur þing-
iö sjálfsagt, að íslensk stjórnar-
völd lýsi yíir, strax og samning-
urinn við Bretland er úr gildi fall-
inn á þessu ári, að íslensk land-
heigi sje frá þeim tíma að minnsta
kosti fjórar mílur, mælt frá ystu
annnesjum, og allir firðir og f!ó-
ar sjeu innan landhelgi. Veiði um
leið gerðai' ráðstafanir til að verja
þessa landhelgi fyri-r ágengni er-
lendra fiskiskipa, og telur þingið
það beát tiyggt með því að feia
sjei'fróðum manni „yfirstjórn land-
helgisgæslimnar, þar : eð vai'sla
landholginnar getur ekki svo-vel
fai-i samrýmst strand- og skeinmti
Þingið fagnar þeim árangri, sem
náðst hefur i þessa átt á siðari
árum, og þeim verklegu fram-
kvæmdum, sem nú eru á döfinni,
sem hafa í för með sjer stóraukna
möguleika til aukinnar atvinnu í
landinu.
Þingið teiur, að hagsmimum
laimþega og þjóðarinnai' aiirar sje
best borgið með sem vinsamleg-
astri samvinnu atvinnuí-ekenda og
launþegasamtakanna í atvinnu- og
kau pgj a i dsmál um.
Ungir Sjálfstæðismenn álíta, að
taka eigi upp hið svokallaða hlut-
deildarfyrirkomulag í atvinnu-
i'ekstri, sem er í því fólginn, að
kjör verkamanna miðist að veru-
legu leyti við arð þeiri’a fyrirtækja
er þeir vinna við.
Það er skoðun ungra Sjálfstæðis
manna, að samkvæmt eðli sínu sjeu
verklýðssamtökin hagsmunasam-
tök vinnandi fóiks, sem leiða eigi
hiá sjer flokkspólitisk deilumál.
Vítir þingið því harðlega þá við-
leitni vinstii fiokkanna að nota
samtökin í flokkspólitísknm til-
gangi til franidráttar málum, er
ekkert eiga skylt við hagsmuni
fjelag'anna og oft beinlínis and-
streð þeim, ehda hafa launþegar
oft lilotið af því tjón.
Sjérstaklega vill þingið vara við
hinni þjóðhættulegu starfsemi,
sem kommúnistar lialda uppi inn-
an vei'kalýðssamtakanna í nafni
„einingar" og „lýði-æðis“ og for-
drernir yfirgar.g þeirra og lögbrot
i samtökniuim. Telur þingið, að
i'cynslan hafi sannað, að hag la.un-
þega sje þeim mun betur borgið,
I sem völd kcunmúnista eru minni
og fagnar þvi síauknu fylgistaiTi
, kommúnista í verkaiýðssamtökun-
um.
L'ngir Sjálfstæðismenn minna á
fyrri stefnuyfirlýsingar sínar varð
andi lýðræðislegri stjórnarhætti i
. launþegasamtökunum og telja að
|taka eigi upp hlutfailskosningar
innan þeirra til trúnaðar- og
st ióvnarstarfa og tryggja með því
að rjettur minnihlutans sje ekiti
með öllu fyrir borð borinn.
BÆTT MENNTUNARSKIL-
YRÐÍ ÆSKUNNAR
11. þing S. LT. S. teiur ljóst. að
menntun og menning íslensku þjóð'-
arinnar sje grundvöllur njálf-
streðis kennar.
Þingið telur sjálfsngt að cfla
og breta menntunarskilyrðin fyrir
æskulýð landsins, ekki síst að því
er varðar undirstöðumeníitun í
hap'nýtum fræðum á sviði fram-
ieiðslunnar.
! styrk, að nemendur þurfi ekki aö
forðast þá vegna of hárra skóla-
gjalda.
Þingið telur að búa þurfi betm'
að menntun kennara, bæði með
eflingu Kennaraskóla íslands meíi
hagnýtri kennsiu, nýrri refinga-
deild og húsbyggingu, — og einnig-
með því að auka kennslu. í heim-
spekideikl háskólans, svo að þa r
sje að fá nauðsynlega fræðslu i
hcistu greiiium, sem kenndar eri*
við ungiingaskóla, enda gefist stú -
dentum kostur á að ijúka i þeirefc
B.A. prófi.
Þir.gið lýsii* yfir, að þr.ð teiiiL-
sjálf-sagt, að í skólum landsins*
sje lögð rækt við þroskun einstak-
lingsins og æskulýðnum inni'fect
vii'ðing fyrir hugsjónum i.vðræði-A
og mannhelgi. Föðurlandsást ogr
virðing fyrir hinum þjóolegu tákn-
um, fána og þjóðsöng, verði æ »
heiðii höfð. 1 því sambandi bendit*
þingið á, að viðeigandi væri ;;.i
hafa íslenskan fána í sjerhvcrr*
skólastofu landsins.
KIRKJA. KRISTINDOMUR
OG SIDGÆÐI
1). þinð S. U. S. telur, að leggj.x
þurfi meiri áhersiu á siðferðiiegt.
uppeidi þjóðarinnar og bendir á.
gildi kristindómsins í því sam-
bar.di.
Þir.gjð lý&ir virðingu sinni fyr—
ir starfi kirkjunnar heima og er-
lendis á þe'm eifiöu umrótatím—
um, cr nú standa yfir í heimin—
um, og Iieitir stuðningi sínum viðk
frjálsa kirkju í iandinu.
— Finnar
I'ramh. af bls. 2.
son íræðslufulltrúi leiðsögumað-
ur í þeirri för. Á þriðjudaginn fór
dahsfólkið austur fyrir fjali og
fjekkinjög vingjarnlegar móttök-
ur í Hveragerði. Sýndi Holgi
Geirs-on skólastjóri því gróður-
hús í Fagrahvammi og sundlaug-
ina og i sömu ferðinni var komiS'
við í Grænu matstofunni, þar
sem Sigurjón Pjetursson tók á
móti gestunum. Þá var farið upp>
að Geysi og Gullíossi og í baka-
leiðinni að Hijegarði i Mosfells-
sveit, þar sem fiokknum vrr
mjög ve! tekið eins og hvarvetna
annarsstaðar.
Nú fer að styttast vera finnska-
flokksins hjer á landi. í icvöidr
verður Firmunum haldið kveðju
samsæti í Listamannaskálanuia
c-g koma þar saman m. a. Finnar
búsettir hj.er og Finnlandsvinirv
ailir helstu forustumenn i ung-
Þingið bendir í þcssu rarabandi mennaíjelögunum og íþróttafje-
á. að freisið til náms er grund-
völlur alls námskerfisins, — hver
cinasti reskumaður, sém vill' læra,
á skilyrðisiaust að. eiga þéss kast.
Ilins vegar verður að te.ljast m.jög
lögunum og fleiri. En annaðf
kvöid leggur flokkurinr. af stað
rtieð Drottningunni til Kaup-
mannahafnar. Þáðan verður hakf"lí
ið til Noregs, en í Elverum.i í’
vafasam| að þ,viiiga æskurtienn iil Noregi ætia Finnarnir nð verá ut
náms, sein þeir Iiiieigjást ekki að. viðsíaddir Norræna æskulýðssJ<',d
Tryggja verður bað, að efnaskort- inótið. .í