Morgunblaðið - 13.07.1951, Page 5

Föstudagur 13. júlí 1951
MORGUXBLÁBIÐ
5
Krisfín SgfúsdéHir
75 ára
►« ÍH
i <
FYRIR mörgum árum síðan
hringdi ritstjóri norsks kvenna-
blaðs til mín og bað mig að skrifa
grein um mestu skáldkonu ís-
lands.
,.Hver er sú?“ varð mjer að
orði.
..Kristín Sigfúsdóttir!“
Greinin var skrifuð. — t>á
hafði Kristín nýlega gefið út
leikritið „Tengdamamma", sem
vakti mikla athygli. Að vísu hlaut
það nokkuð yfirdrifið hrós. Frá
listarinr.ar sjónarmiði er því tals-
vert áfátt, en þó athyglisvert. Og
athyglisverðust er sú staðreynd.
að höf. var bóndakona í af-
skelcktri sveit á íslandi, sem lítill
ar menntunar hefur notið og
sjaldan sjeð leikrit sett á svið.
Auk þess má satla að starf hús-
mæðra í sveit sje þannig vaxið,
að þeim gefist eltki margar tóm-
stundir til ritstarfa. Þrátt fyrir
það hefur Kristín Sigfúsdóttir gef
ið út að minnsta kosti átta bæk-
ur. (Ef til vill fleiri, þó mjer sjeu
þær ekki kunnar). Og mestu af-
rek hennar eru engan vegin leilc-
ritin, þótt þau sjeu góðra gjalda
vcrð.
Árið 1924 kom út bók eftir
Kristínu, cr nefnist „Sögur úr
sveitinni“. í lienni eru sex sögur
flestar góðar, sumar ágætar. Frá-
sögnin er litrík og lifandi, stund-
um nokkuð angurvær og ekki
laus við tilfinningasemi, en eink-
ar hugljúf. Höfundurinn þekkjr
líf og aðstæður persóná sinna,
skilur þær og finnur til með
þeim. — Þó að Kristín hefði ekk;
látið annað frá sjer fara en þessu
tók, myndi nafn hennar geym-
ast á heiðarlegum stað í bók-
menntasögu Islendinga. Jeg býst
við að fleirum fari sem mjer, ao
hafi þeir lesið „Sögur úr sveit-
inni“ einu sinni, muni þeir líta
í hana aftur öðru hvoru. Það cr
jákvæð bók, full af samúð, mann
viti og fegurð.
Þá hefur Kristín skriíað skáld-
söguna: ,,Gestir“. Þar er og margt
vel sagt og viturlega, sagan dá-
vel byggð, persónunum lýst af
innsæi og skilningi, en dálítið
einhliða. Sagan er athyglisverð —
og þegar tekið er tillit til allra
aðstæðna, merkilegt afrek á sínu
sviði.
„Gömul saga“ er enn ein bók
Kristínar. Um hana má margt
gott segja, og er hún þó síðii,
sem skáldverk, en „Sögur úr
sveitinni" og „Gestir“.
Þegar litið er yfir bókmennta-
feril Kristínar Sigfúsdóttur, er
ekki hægt annað en undiast hve
miklu og góðu hún hefur afkastað
við hin örðugustu skilyrði. Hún
hefur skilað eðru æfistarfi, er
flestum konum reynist ærið nóg:
Hún var húsfreyja og móðir,
bóndakona, við fábrevtt og fá-
tækleg kjör. Eigi að síður vannst
henni tími og þrek til að skapa
verk, sem munu lengi íifa. Hún
er nú sett á bekk með góðskáld-
um og nýtur þar virðingar allra
góðra íslendinga, er unna bók-
rnenntum. í þeirra nafni árnar
,,Morgunblaðið“ henni atlra heilla
á sjötugasta og fimmta afmælis-
dogi hennar.
Kristmann GuðmuntJsson.
IÍÓMARORG—Nýlega samþykkti
ítalska þingið ný lög, svoköliuð
heiniayarnarlög, sem miða að því
a5 kveða niður hermdarvea'k komm
úíiista á ítalíu.
r
I.
Jeg var staddur í Strandárklrkju ]
í Selvogi í fyrradag, i boði biskups
ásamt mörgum öðrum synódus-
prestum, og er jeg honum mjög
þakklátur fyrir boðið.
Að vísu hefði jeg kosið að koma
þangað á björtum og fögiunt degi,
en því var ekki að heilsa. Veðrið
var mjög örnurlegt, stormur, ngr,-
ing og kalsi.
Veðrið gat ieitt. hugann að því,
hversu litla kirkjan á sandinum,
rjett við brimótta strönd, hafði
svo öldum skifti staðið af s.jer
storma og stórviðri, líkt og klett-
ur úr hafinu, einmitt á þessum
afvikna stað, efalaust veikbyggð
lengst af, þó nú hefði hún íengóð
þá búningsbót, er hæfðí helgi
hennar.
Það er einkennilegt og lærdóms-
ríkt, a5 vera staddur á þeim stað,
þar stm hugir manna hafa stefnt
að sjerstaklega svo öldum skifti
í von'um h.jálp og líkn í lýðanna
og eigin stríði og vandræðum. —
Það va.r þó í reyndinni ekki kirkj-
an sjálf, hið litla, veikbýggða og
lengst af óásjáiega Guðshús, sem
vænst var hjálpar frá, hún var
aðeins farvegur fyrir ieitandi og
þurfandi hugi að hinni einu náðar
og máttarlind, sem övugg reynist
í þeim efnum, er um rssðir og til
handa hverjum, sem á í hlut.
Áheitin og gjafirnar til Strand-
arkirk.ju streyma að úr öllum átt-
um enn sem fyr, og ekki í mirtni
mæli en verið hefir, ncma enn
framar væri.
Sumir kynnu að líta á áheitin.
eins og hjátrú og ekkert annað, en
það er hinn mesti misskilníngur
að svo sje. Áheitjn og gjafirnar
eru efalaus vottur um trú á hann
Qg traust til hans, sem cinn getnr
bæát úr böli. Og hin mörgu áheit
og gjafir sýna, að menn hafa ekkj
orðið fyrir vonbrigóum, heldur orð
ið að trú sinni og von, cn vil.ia
með lítilli fórn styð.ja og styrkja
málefni Guðs með þeim hætti, í
þakklætis skyni. Þess vegna meg-
um við fagna við áheitin á Strand-
arkirkju, sem hefir verið farveg-
ur, leiðin, ef svo mætti segja, að
mildinnar og máttarins lindum.
Jafnframt eru áheitin og gjafirn-
ar augljós vottur þess, að enn
flýja rnenn á náðir hans í navið-
um sínum,. som einn getur bylgjur
bundið og bngað storma her, bætt
úr böli, I jatt af herðum þungum
áhyggjum og látið yndisvonir rœt-
ast.
Strandarkirkja, sem staðið hefir
af sjer ofsa og óveður um liðnar
aldir, sýnir, að sú hönd er sterk,
sem stutt hefir hana sjálfa og var-
ið fjilli og hina fámennu íslensku
þjóð á liðnum öldum og fvam ti*
þessa, og framvegis cígum vjer að
vænta h.iálpar hjá honum. sem vfir
henni hefir vakað, í sjerhverjum
þjóðarvanda.
II.
Strandarkirkja y." /{ a<< a’tti fiii
minna oxa öll á önnwr Gn&shús
þessa lands. — Einnig þau hafa,
hvert fyrir sig, í-cynst farvegur,
— leiðin að hinum oilífu lindum
huggunarinnar og máttarins. Þang
að haía menn komið, kynslóð fram
af kynslóð, á gleði og sorgarstund-
um og gera enn þann dag í dag.
í kirkjurnar, Guðshúsin, koma
menn á viðkvæmustu stundum Hfs-
ins, þó ekki væri nema að fylgja
þangað látnum ástvinum, þar r.cm
þjónn ovðsins leggur blessun yfir
þá í hinsta sinn í heimi þessum
og aðrir viðstaddir eflaust í hljóði,
— á leið til hinr.ar þogulu grafar.
Það mundi efalaust ávinningur
Íslensku þjóðfjélagi og islenskum
söfnuðum, að álíka helgi hvíldi yfir
kirkjunum í meðvitund þeirra og
bersýnilega hvílir yfir Strandar-
kirkju í meðvitund fjölmargra frá
kyni til kyns, aö hún yrði eins og
hlið hcimsins í meðvitund inanna,
bó hvar sem við erum síödd, sje.u
Drottins ástararm,a]' opniv oss til
líknar; og hjálpari Qg að því, að
Guðshúsin gætu vaxið að heiðri
í meðvitund íslenskra safnaða,
jþurfa allii' að atefna.
I Hvernii/ væri nú, að menn tivlci
I npp þann sið, að heita á kirkjum-
j ar, hverja á sínum stað, likt því,
sem gerst hefir með Strandar-
kirkju? Áheitin eða gjafirnar yrði
vitaskuld staerri eía minni, eftir
atvikum, oftast án efa smáar upp-
hæðir, en safnast þegar samán
kemur, cn mundi hjálpa til þess,
meðal 'arinars, að opna augu fólks-1
ins fyrir því, hvers virði Guðshús-1
ið er á hverjum stað, íramar því
sem er og verið hefir.
Þó hjer kæmi smáar upphæðir
allra oftast, gæti þær hjálpað íil
þess að prýða kirkjurnar ajálfar
eða umhverfi þeirra, eða við cnd-
urbygging þeirra. Jeg er sannfærð
ur um, að þetta mundi verða fólk-
inu til blessunar, og ef Guðshús-
ið á hverjum stað hækkaði í heiðri
í meðvitund fólksins. En um leið
og Guðshú.rið sjálft hækkaði í
heiðri í meðvitivnd fólksins sem
helgistaður og griðastaður, mundi
það vei'ða allra helst hann, sem
s.jerhveirar gleði, hjálpar og
huggunar cr að vænta :”i'á.
Sumir söfnuðir hafa sýnt kirkj-
um sínum hinn mesta sóma og ein-
stakir mcnn, og er cngum vafa
bundið, að af þeirri ræktarsemi
hefir lcitt mikla blessun. Þetta
út af fyrir sig sýriir einnig at-
hyglisverðan manndóm. Svipaða
nærgætni og ræktarsemi þyrfti að
sýna sjerhverju Guðshúsi þessa
lands. Ef það yrði gert, mundi
af hljótast þjóðarblcssun.
m.
Sumir hafa þann sið, að heita
á aðra menn, að gleð.ja þá með
einhverjum smágjöfum, ef ein-
hverjar þráðar vonir rætast cða
greiðist íram úr einhverjum
vanda. Þeir sem á er heitið þannig,
er oftast fátækt fólk eða umkomu-
lítið eða þurfandi fyrir samúð.
Áheitin, sem þetta fólk veit eigi,
hvaðan kemur, er þessu fóiki vott-
ur þoss, að einhverjir aðrir hugsi
hlýtt til þeirra og vildu fegnir
geta að einhverjú litlu leyti bætt
þeirva böl eða glatt Imgi þeirra.
En þegar menn heita á aðra
menn, cr þaft í trú á mált og mildi
Urotlins s.iálfs og áheitin lítill
þakklætisvottur fyrir veittar vel-
gai-ðir.
Áður fyr gáfu menn íil Guðs
þakka, sem kallað var. Yafalaust
hafa sumar þessar gjafir venð
áheit. Af hvorttveggja hefir án
efa Ifeitt ýmislegt gott og án efa
sjernvað á öllum tímum, sem er
sprottið af rót trúar og a'austs.
Jeg lcyfi mjer nú að beina þeirri
ósk ti! allra, sem lesa þessar )ín-
ur, P.ð hugsa um þetta rnál í fullri
alvöru og styðja Guðshúsin og
íslenska kristni að cinhverju leyti
með þeim hætti, sem að hefir verið
vikið. Og gæti þessi orð mín orðið
þess valdandi, að einhverjir, þótt
fáir væri í fyrstu, sem breyttu
eftir þeim, vseri tilgangi mínum
náð, því einnig veit jeg vel, að
mjór cr löngum mikils vísir.
HaIIdó r Jút> sson,
frá Reynivöllum.
Helmirigi útbreiddara en noHurl
annað íslenskt blað — og þvri
beata auglvsíngahluðið
íkcfaæskan
>h
+ +* «
FRÚ INGIBJÖRG Halldórsaóttir
frá Búð í Hnifsdal á sjötugsaf-
mæli í dag. Hún er fædcl. í Búð
13. júlí 1881, dóttir hjónanna Hall
dórs Pálssonar frá Ósi í Bolungar
vík og Sigríðar Össurardóttur.
Ólst Ingibjörg upp hjá móður
sinni því faðir hennar drukknaði
þegar hún var kornung.
Þann 10. október árið 1903 giít-
ist hún Háiídáni Hálfdánss;rni,
skipstjóra og síðar útgerðarmanni
Reistu þau þegar bú í Búð og
bjuggu þar lcngstum. Hálfdán
Ijest rúmlega sjötugur að aldri 2.
r.príl árið 1949. Höfðu þru hjón
þá búið nokkur ár á ísafirði.
Heimili frú Ingibjargar og
Hálfdáns í Búð var hið mesta
myndarheimili. Húsbóndinn var
stórbrotinn atnafnamaður, sem
oft hafði mikið umleikis. En hús-
freyjan var hæggerð en þó skör-
ungur í lund og reynd.
Frú Ingibjörg Halláórsdóttir er
ágætlega gefin kona, trygg og
skapföst. Á heimili hennar ríkti
gestrisni og myndarskapur. Hóg-
værð og yfirlætisleysi rnótaði
ævinlega allt hennar starf. Hún
gekk að verki sínu, hvert sem það
var, af hljóðlátunr skörungsskap
og íestu.
Þeir, sem þekkja hana vita að
hún er hin nresta mannkostakona.
Þeim Irigibjörgu og Hálfdáni
varð ekki barna auðið. En þau
tóku fjölda iosturbarna og ólu
upp og reyndust þeim senr bestu
foreldrar. Hygg jeg það rjett far-
ið með að frá heimili þeirra hr.fi
fermst samtáls 14 börn.
Frú Ingibjörg, sem í dag á sjö
tugsafmæli, ber aldur sinn vel.
Hún er ennþá fríð kona og yfir-
bragð hennar mótast af sömu
j mildinni cg jafnan hefur hvílt
i vfir iasi hennar. Vinir hennar og
venslamenn óska henni til ham-
ingju með sjötugsafmælið.
S. Bj.
ÆUafti aft rjúfa hafnbannið
FORMOSA — Þjóðernissinna-
st.iórnin á Fovmosa ulkynnti ný-
lega, að hei'skip henr.ar hefðu tek-
ió flutningaskipið Hollina, sem
reyndi að rjúia hafnbannið á
Kommúnista-Kína. Skipið var
hlaðið ýmsum hernaðarlega þýð-
ing'crmiklum vörum.
Hr. ritstjóri! ^
JEG hefi verið að bíða eftir atf
einhver atvinnurekandi í iðnað*
svaraði ,,Móðir“, vegna skrif.'v
hennar í Morgunblaðinu 23. þ. m.r
en þar sem jeg hefi ekki sjeð neití-
svar til hennar, en mjer finnri'-
það mál þurfa athugunar við, ogr
það er hin starfandi æska scm viS
þurfum, að njóta í okkar þjóð-
fjelagi, langar mig ao svara hem é
með nokkrum orðum og um leitS
þakka henni fvrir sín skrif.
Jeg hefi í mínu starfi oi'ðið W.r
við að mjög mikið af ungum stúlk -
um og einnig piltum, hafa sótí’-
mjög fast eftir að fá vinnu í ýms—
um iðnaðarvci'ksmiðjum, og það etr
satt eins og „Móðir“ segir, að þv*
rniður' hefur ekki verið. hægt a>5-
verða við úsk þeirra.
En þá vill hún um h.ið fá i:<?
vita hver orsokin er að atvinnut -
rekendúr geta ekki iekið unglingar
í vinnu.
Þær eru margar, en aðalorsökir*.
er að iðnaðurinn hefir dregist sv*>
saman að verksmiðjur sem höfði*-
t. d. 20—30 manns í vinnu und-
anfai in ár hafa orðið að segja upp
starfsfólki vegna samdráttar í
iðnaðinum, til þess liggja margai."
orsakii', en aðallega. liggur hún hj;i-
ríkisvaldinu, sem leyft hefur afí
fiytja inn erlent vinnuafl, og skap-
ar um leið landsbúum erfiðleika.
til að nota sínar hendur til starfa.
Til að fyrirbyggja misskilning*
meina jeg að þær vörur, scrn flutt-
ar eru til landsins, en er hægt ;J>
framleiða í landir.u, þó hráefnirv
verði að flytja inn, íaka vinnuafl-
ið frá okkur og við verðum aíJ*
greiða erlent vinnuafl með okkasr
dýrmæta gjaldeyri.
Margir hafa sagt að hin íslenskrv
framleiðsla sje ekki samkeppnis-
fær við erlenda vöru, en því ev-
hægt að svara, að þær verksmiðj -
ur sem hjer hafa starfað unrlan—
farin ár hafa flestar mjög góðunv
fagmönnum á að skipa, en það senv
aðallega hefnr hamlað þeim, er
það að ekki hefur fengist leyfi i t-
að kaupa liráefni á þeim stöðum,
sem best og hagkvæmast hefur vct-
io á hverjum tíma.
Eeynslan hefur líka sýnt það afF
þau fyrirtæki, sem hafa átt kost.
á hiáefnum frá framleiðsluland—
inu hafa gctað búið til cins góðai-
vöiur, ef ekki !x>tri, en flutt hefur*
, verið inn af hir.um og þcssun*
j heildsölum, sem því miður eru <>t
; margir og hafa ekki vit á því sera
að þeini er rjett, margir hverjir.
Að endingu þetta iil „Móðir'*.
Kaupið heldur íslenskar jðnaðar-
vömr og fáið kunningjakonur yð-
ar til þess Hka, heldur en kaupa.
innfluttar vilbúnar vörur, það .1. *
ar meiri vinnu í landinu og gætt
orðið ti! þess að allir þeir ungling—
ar sem hafa óskað eftir vinnu yfir
sumartímann gætu orðið þoss að—
n.iótandi að hafa tækifæri til þessi
að nota sínar hendur til vinnu fyr-
ir okkar kæia föðurland, þegar
þeir hafa lokið sinni skólagöngu.
Með bestu kveftju.
Iðnrekandú

AÐVÖ
:
tli kaupenda
Morgunblaðsins
Athagið að hætt verð'ur án frekari aðvörunar að senda
blaðíð til þeirra, sem ekki greiða það skilvíslega. Kaup-
endur utan Keykjavíkur, sem fá blaðið sent frá afgreiðslu
þess hjer, vt-rfta að greiða það fyrirfram. — Eeikninga
verður að greiða strax við framvísun og póstkröfur innan
14 daga frá komudegi.
w>
3*