Morgunblaðið - 27.07.1951, Síða 7

Föstudagur 27. júlí 1951.
W *# H #, I V H i 4 » f

tarf Evrópyþliigslng
Þetta eru íararstjórar norrænu þjóðanna á kvennamótinu, sem
liaidið er hjer. Talið frá vinstri: Mary Ek í'rá Finnlandi, Stella
Kornerup írá Ðanmörku, Ðagny Eseberg-Holmsen frá Noregi,
íf'igne Wennberg frá Svíþjóo og Carl Broberg, grænlenski fulltrú-
ínn. — Faereyska fararstjórann vantar. — (Ljósm. Ragnar Vignir).
CÉ©ysiI®g aðsóksa elfia'
að komcast á norræna
kvenir<ffimótið á Ksiandi
SfufS viðfal við frú Sfellu Kornerup fararsf jéra
ÞAÐ var danska konan Stella Kornerup, sem átti uppástunguna
og mest og best hefur barist fyrir því að hin mikla hópför norrsenna
kvenna kæmist á. Frú Stella er skólastjóri verslunarskóla í Kaup-
mannahöfn, en 25 ár eru siðan hún tók að vinna af alefli að aukn-
um kynnum og samstarfi norrænna kvenna. — Skömmu eftir að
Mripið Brand V. hafði lagst að bryggju í gærmorgun, fór frjetta-
maður Mbl. um borð og átti stutt viðtal við frúna.
I YKSTA MÓTIÐ 1935 um búið í meðan við dveljumst lijer.
— Það mim hafa veríð upp úr
1930, segir frú Kornerup, sem mikill GEYSILEG EFTIRSPURN
áhugi vaknaði fyrir því meðal EFTIR FARI
tianskra kvenna að aukai kynníri við
J onur ó hinum Norðurlöndunum. —
Þegar þessar clönsku konur mættu
saniskonar vilja og vináttu i hinum
lcndunum, var efnt til fyrrsta nor-
ræna kvennamótsins. Var það haldið
1 Kaupmannahöfn 1935. Tókst það á-
kaflega vel og hafa slit mót verið
haldin árlega síðan nema á stríðsár-
tmum.
I KIFMNG MEÐ ÍSLAðiOSFERÐ
— Hefir verið mikil eftirspurn
eftir fari?
— „Kolossalt“, svarar frúin. Eftir
'sóknin hefir verið miklu stórkostlegri
en okkur gat dreymt um. Við höfum
litið sem ekkert auglýst ferðina, að-
eins komið smátilkynningar i kvenna
'blöðum, en við hefðum getað fyllt
fimm skip á borð við Brand V, svo
mikil er löngunin eftir að komast i
ferðalag til íslands og taka þátt í
slíku móti. Oíí ennhá meiri var að-
En livenær knm fyrst tíl tals sótæin eftir að dagblöðin skvrðu fré
að lialda slikt mót á ísíamdi? að fnra ætti ferðina f l>á bókst.aflege
- Jeg held að það hafi lengi húið rigndi fyrrirspurnunum yfir okkur.
c’tkur í hug að halda itorrænt kvenna
mót hjer. Islenskar komtr tóku þátt EFLING NORRÆNNAK
1 hinum mótunum, m. a. Dagný 'SAMVINNU
Kllingsen. í fyrsta mcVtínu. En flestum Jeo; vil t»ka h»ð fram. segir frú
'cix það í augum að koma satnan á Korneruo að iotum. að hað er en"
Jdandi, því a$ kffin cr löng og inn einn ákveðinn fielafjsskanu”
fuðakostnaður talsvert meirí en milli sem stendur á b»k við hessi mót. h"1'5
hinna Norðurlandaima. Fn á nor- n> eru bau árannur samvinnu kvo”
r ena kvennamótinu, sem lialdið var {íela<ra c" norræ.nu fiolacrenna O"
5 Kaupmannahöfn 19>fS voru saman- meHrniðið er að “f'a vinéttnhön'lr-
I omnir fulltrúar frá öRum þeim sjö r»illi r'>'"'e>nvi hlfVðanna. Þoð h»f>"-
l'indum, sem jeg tel til Noiðurlanda, ]ík» verið -m-nslan unJanförnnm
T'mnlandi, Sviþjciíi, Noregí, Ðan- mótum að á ív>irn h»fir ska.nast síent
ntörku, FaRreyýum, fslandí og Græn ;ð t-ous*’ cwr vinétte þátttöku-
liindi. I-agði jeg þá til, aS eins fljótt kvenna frá öllum Norðurlöndnnum.
SVO MARGAR rtiþjóðastofnan-
ir ?.ru :oú starfandi i heiminum,
ið vart verður tölu á komið. Auk
Sameinuðu þjóðanna eru sjerstofn
rnir, sem fjalla um einstök mái,
og alls konar bandaiög ríkja á
milli svo sem Atlantshafsbanda-
Ipgið. Er skipulag þessara stofn-
tna með ýmsum hætti, en þær
oiga það sameiginlegt, að að þeim
ttanda ríkisstjómir þátttökuríkj-
anna. Eru því fulltrúar þeir, sem
i þeim starfa, opinberir erindrek-
\r, sem túlka í einu og öllu skoð-
anir stjórna sinna.
Skipulag Evrópuráðsins er að
því leyti merkilegt, að á þingi þess
sitja fulltrúar úr þjóðþingum þátt
tökulanaanna, og eru þeir yfirleitt
valdir eftir hlutfailslegum styrk
stjórnmálaflokkanna í hinum ein-
stöku ríkjum. Gefur þingið bví
góða mynd(,af stjómmáiaskiftingu
álfunnar, að öði'u leyti en því,
að engir kommúnistar eiga þar
sæti, enda hafa þeir verið and-
vígir Evrópuráðinu frá upphafi.
Evrópuþingið hefur aðeins ráð-
gjafarvald, og verða allar sam-
þykktir þéss að fara fyrir ráð-
herranefndina. I henni eiga sæti
utanríkisráðherrar eða 'ulltrúai'
þeirra, og verða sa,mþykktir nefnd
arinnar að vera einróma íil að öðl-
ast gildi. Hefur því hvert riki í
raun og veru aigert neitunarvaid.
Samþykktir ráðsins eru senclar
ríkisstjórnum bátttökuþjóðanna
til frekari framkvæmda, cn bað
hefur þó ekkert vald éil að knýja
hin einstöku ríki cil að framfylgja
þeim. I þessu felst skýringin á
neitunarvaldinu. Ríkisstjórnirnar
eru ófúsar að veita Evrópuráðinu
vald yfir sjer í nokkru máli, og
vilja því í ráðheri'anef ndinni geta
komið í veg fyrir samþykkt að-
gerða, sem þær eru mótfallnar.
Það er einnig augl.jóst, að slík sam-
tök sem Evrópuráðið, nundu ieys-
ast upp, ef neyða ætti einstök
Síðari grein Jóhannesar Nerdal
um Evrópuráðið í Sfrassborg.
ágætar og koma hjer fram hin
ólíkustu sjónarmið. Þingið er að
vísu nokkuð þungt í vöfum, eins
og oft vill verða um samkomur
manna af ýmsum iungum. —
Franska og enska oru hin opin-
beru mál þingsins og oru ræður
fluttar á öðru hvoru nálanna, og
þýddar jafnóðum á hitt, gegn um
heymartól. Gengur betta íurðu-
vel, þótt imittyrði og önnur cil-
þrif í máli vilji fara forgörðum
í þýðingunni. Alvarlegri er þó að-
stöðumunur sá, sem er milli þeirra,
sem eíga annað hvort hinna opin-
beru mála að móðurmáli og hinna,
sem taka verða bátt í flóknum
umræðum á erlendri tungu. Er
því ekki fui'ða, þótt á þinginu beri
mest á Frökkum, Belgum og Eng-
lendingum og þeir Virðast haida
bestar ræður.
Iíinn frægi belgíski stjórnmála-
máður, Spaak, er forseti þingsins.
Mirinir hann í útliti ótrúlega mikið
á Churchill. Hann er mikiil ræðu-
maður og í forsæti öruggur og
skjótur til úrræða, hvað sem fyrir
kemur. Á hann drjúgan þátt í
því, að Evrópuráðið hefur náð
þeim þroska, sem raun ber vitni.
DEILUMAL
Eftir stofnun Evrópuráðsins
risu brátt upp miklar deilur á
þinginu um valdsvið ráðsins og
skipulag. Þeir voru margir, eink-
um á Meginlandinu, sem litu á
Evrópuráðið r.em undanfara
Bandarikja Norðurálfu. Vildu
þeir efla ráðið á allan hátt, af-
nema neitunarvaldið í ráðherra-
nefndinni og gefa ráðgjafaþinginu
löggjafarvald. Fremstir í þessum
", '4=\' >,' -?zzipi '"zzxx % n *
FRA.AITIDARHI.UTVERK
ÞINGSINS
Nú er svo . komið, að þingiS
hefur gert sjer ljóst, að tilgangs-
Iaust er að lialda áfram deilurt
úm skiþulag ráðsins og hollara
að snúa sjer að raunhæfum við-
fangsefnum. Hefur begar orðið
alimikill árangur af starfi þess’,
s.jerstaklega ef þess ar gætt, hvo
stuttur starfstími þess or, aðein-Ú
f.jórar vikur á ári. Frá því komu
tillögur, sem leiddu cil Schuman •
áætlunarinnar og Greiðslubanda •
lags Evrópu. Hefir það oinniy
samið merkilcga mannrjettinda-
skrá, sem samþykkt hefir verið i
öllum þátttökulöndunum.
Vald þess er lítið, en þó getui’
það komið miklu cil ieiðar. Þaö
hefur lengi vantað vettvang, þar
sem fjallað er um alþjóðamál á
breiðaii grundvelli, en hægt er á
fundum fulltrúa ríkisstjórna og'
sjerfræðinga þeirra. Evrópuráðið
gegnir því hlutverki ágætlega,
enda hefur :nú, tekist samvinna
fyrirEfnahagssamvinnustofnunina
stofnunimii, sem getur orðið báð-
I um til mikils ga'gns. Er mikilvægfc
fyrir Efnahagssamvinnustofunina
j að fá álit Evrópuþingsins ú helsV*
vandamálum, sem við cr að ctja
og þingið nýtur svo hinsvegar í
umræðum sínum sjerþekkingar, cr
istofnunin lætur því í tje.
Höfuðtilgangur þinga cr r.ö
ræða mál, sem best og feyna með
þvf að finna 'ausn vandamátanna.
Þessu hlutverki geta bau gengt,
enda þótt þau hafi ekkert förmiegt
ivald. Valdaleysi getur jafnvel orð-
ið til góðs, umræður verða "rjáls-
ari og líklegra, að menn láti álit
sitt hreinskilnislega I Jjós.
I Evrópui'áðið hefur okki cnn bá
náð fulium þroska, en iíklegt er,
að þess bíði mikið hlutverk í iíl'i
álfunnar. Það or því full ástæða
fyrir okkur íslendinga að fylgj-
ast vel með starfi þess og taka
þátttöku okkar í því, sem alvar-
iegasta. Viö oigum þrjá fulltrúa
á þinginu og getum því haft nokk-
ur áhrif. Er það mikilvægt, því
að margt er rætt þar, sem getur
orðið afdrifaríkt fyrir framtíð
okkar.
J. N.
WíxiáSááS'á&iJ’ííSífi;
Hús Evropuráðsins í Strassborg.
Þ. T(,.
'r-j auðið væri, skyMtmt við gera |
í'lvöru úr því aS beimsækja Island
o': var beirri tillögu tekiiS xn?S mik-
j’ii hrifningu. Þar var á mótínu frú
Arnheiður Jónsdóttír úr Beykjavik
r-; hófum við begar náíS samstarf
v'ð b.ina til að koma hugmyndmni i
f amkvæmd.
í KHUGUEIKARNIK
YFIRUNMK
—r Örðugleikamfr vírtust óyfirstig-
rnli gir i fyrstu. Fetðin befði orðið
J'tjcg dýr með áæthmarskípum og
< uk þcss enginn möguleikí á að taka
] ier á móti svo stárum hóp gesta.
J"g kom hingað til lands 1949 til
l iðagorða og varð þoss eínmitt var,
r marean hátt hve islenskar konur Naðist í dag samkomulag um til-
] fðu lifandi áhuga á að ha>gt vaui lögu, sem á morgun (föstudag)
í ð hrfa norrænt kvennamót hjer. — verður lögð fyrir utanríkisnefnd
N’ar þá ákv-ðið að halda hugmvnd- ríkisstjórnarinnar. Sú nefnd
ínni vakandi og vjnna að þvi öllum mun ganga frá áliti, sem lagt
árum að koma h‘>nin fram. jverður fyrir þingið.
— Og nú hefir það tekist. | Óstaðíestar fregnir herma, að
— Já, fyrr en við bjuggumst við. áform stjórnarinnar sje að senda
l',ið vorum svo hepnnar, að Dágny éiria her'deild, Ca 1000 menrþ til
T'gebergTIolmsen í Osfo komst i sam lters S. Þ. I henni verða liðsfor-
bond við eiganda skípsms Brand V ingjar og aðrir, sem þekkingu
og með þvi voru allír erfiðleikar h&fa á nýtísku vopnum, en her-
1< ystir. Fargjöld Eæfjleg csg auk þess deildina má ekki senda til
er skipið fijótandi hóteíj sem við get- Kóreu. •— NTB—Reutor.
Danir ræða um var-
anlegf framlag
til hers S. Þ.
KAUPMANNAHÖFN, 26. júlí. —
Danska stjórnin ræddi í dag úm
varanlegt framlag Dana til sam-
e;ginlegs hers hinna Saméinuðu
þjóða, samkvæmt beiðni samtak-
anna frá því í nóvember í fyrra.
ríki cil að framfýlgja samþykkt-
um, sem þau eru andvíg. •— Ef
nægur vilji er cil samkomulags,
má ná allgóðum árangri þrátt fyr-
ir neitunarvaldið, en það hlýtur þó
að draga mjög úr stai-fshæfni ráðs
' ins.
VINNUBRÖGÐ ÞINGSINS
Evrópuþingið hefur aðeins 'áð-
gjafarvald og or því lagaiega
valdaminna on ráðherranefndin,
en þó hefur það í reyndinni orð-
ið þungamiðja Evrópui'áðsins. —
Ríkisstjórnir þær, sem aðild eiga
að ráðinu, höfðu áður samvinnu
sín á milli á margvíslegan hátt
sem þátttakendur í Efnahagssam-
vinnustofnun Evrópu, Atlantshafs
bandalaginu cða á "ðrum vett-
vangi, Var því vart að btiast
við 'iýstárlegum aðgerðum ’uii-
'ti'úa þeiri'a í ráðherranefndinni.
Öðru máli gegnir um þingið. •—
Með því var hafih ný tilfáun í sáni'
■ :vinnú þjÓðá, á niilii, sém effii'tðkt
blaut ao vekja. í Stfassborg koma
saman þingmeníf úf cimiúfán iönd-
um, og er þar margt hipiia ágæt-
ustu iiláhná, senr'el'u briúrif óbáðir
í skoðunum. Eru úmræður því oft
' flokki stóðu ítalir og aðrir Suður-
I Evrópumenn, on andvígir beim
voru aðallega Bretai' og Norður-
! landabúaj-. Vildu hinir síðari "ara
hægt í sakirnar og láta starfsvið
ráðsins smáaukast neð vaxandi
reynslu bess og þroska.
Lá við sjálft, að Evj-ónuráðið
klofnaði af þessum orsökum og
sambandsríki yrði stofnað án þátt-
töku Norður-Evrópuþjóðanna, eif
Isvo fór þó ekki og var það oinkum
jað þakka milligöngu Frakka og
jBelga. Margt olli þessum ágrein-
jingi. Riki þau, sem lengst oru
; kominl í lýðræði og almennri vel-
^megun, eru ófús að láta stjórn
slíkrf*. mála i hcndur r.tofnun, bar
sem þau oj'u einatt í minnihlúta.
Bretar og Noi'ðurlandabúar cru
I þar að auki i nánum cengslum við
Ameríku »g jnnur ríki utan Ev-
í’ópu og vilja okki aukið r.amstarf
við þjóðir Evrópu, ef það cr á
kosthað sánivjnnú þeirra við bessi
l'iki. Þeir ei'u því alveg mdvígir
jþeini dfáurrii rriargra manna á
j Meginlandinu að byggja úþp :iýtt
I stóivekli í Vestur-Evrópu, ccm
jskákað gæti bæði Rússum og
Bandaríkjam'önnum.
Fóru iandveg irá
Hornafírði lil
Reykjavíkur
I DANÍEL PÁLSSON bifreiðarsti.
Jfr& Rauðabergi í Austur-Skafta-
. fellssýslu, en nú til heimilis að
Lágafelli hefur nú lokið allsjer-
kenniiegri ferð, þar sem hann
ók nýlega 10 farþegum frá Höfn
í Hornafirði, norður og vestur
um land og til Reykjavíkur. Er
það í fyrsta skipti, sem svo stórri
| farþegabifreið er ekið þessa leið,
enda er Hornafjörður ekki kom-
inn í samband við aðalvegakerfi
landsins.
i Bifreiðin, sem notuð var til
ferðalagsins er stór herbifreið
með drifi á öllum hjólum. —
Keypti Daníel hana sjerstaklega
til þessa ferðalags og ók henni
frá Reykjavík til Hornaí'jacðar.
Versti kaflinn á leiðinni er fyrir
Berufjörð ög var Daníel 12 klst.
að aka þar 20 km leið, enda varð
hann hvað eftir annað að fara út
°g ryðja steinum til hliðar. —
Sömuleiðis er öllum vegum þar
fyrir sunnan mjög ábótavant, svo
scm Lónsheiði, en um Almanna-
skarð er sæmileg leið.
, I Hornafirði haíði Daníei mælt
sjer mót vi.ð ferðaí'ólkið og lögðu
þau af stað frá Höfij í Hornafirði
, 19. júlí, en komu til Reykjavíkur
t í fyrradag. Gekk ferðin mjög vel
og var ferðafólkið ljómandi
I heppið níeð veður alla lciðir.a.