Morgunblaðið - 18.09.1951, Blaðsíða 9

'Priðjudagur 18. sepf. 1951
M ORGU A’ IiLAÐI Ð
Bardagi Rcbinscns og Turpín
Sannleiksirinn um kommúnisti
liátíðina i l@flin

Þetía er hið afdrifaríka augnahlik í keppninni um heimsmeistara-
titilinn í millivigt milli „Sugar“ Ray Robinson og Randolph
Oí urpin. Dómarinn gengnr á milli, er Robinson liafði láíið högginn
elynja á andstaeðing sínum, sem var orðinn svo sinnulaus að hann
reyndi ekki að verja sig. 8 sek. voru þá eftir af loíunni. — Það
er álit sumra, að Turpih hefði gctað haldið bardaganum áfram og
jafnvel unnið, ef leikurinn hefði ekki verið stöðvaður og hann
getað jafnað sig á milli lotanna. — Robinson og Turpin hafa báðir
lýst því yfir, að þeír vilji gjarnan hittast þriðja sinni.
Eftir GASTON COBEENTZ
Prisren, Jógóslavíu.
NÝLEGA hafa borist fregnir,
Nýlega voru talsverð brögð að
því, að ökumenn á farartækjum
ríkisstjórnarinnar vætu vegnir úr
sem telja verður áreiðanlegar, um launsátri á fjallaveginum Kukes-
atburði, í hinu afskekkta leppríki
Rússa, Albaníu, aðeins £ níu mílna
fjarlægð hjeðan. j
Yfir iandamærin er stöðugur
straumur albanekra flóttamanna,
Shokoder, en það er ein helsta
leiðin um norðurhluta land’sins.
Taldi iiðsforinginn, að menn, sem
hefðu flúið heimaþorp sín fyrir of-
ríki og kúgun stjórnarinnar, væru
sem leita sjer hælis hjá Tító mar- i valdir að slíkum verkum.
skálki. Islam Domi, 25 ára gamall
liðsforingi í albanska hemum,
Ekki taldi
'k
liðsforinginn
s.ier
kommúnisti, en andvígur Rússum, ; kunnugt um vopnaðar fjöldaupp-
■til skamms tíma foringi í fyrstu • reisnir þúsunda skæruliða úr hópi
fótgönguliðsdeildinni í Tirana, stjórnarandstæðinga, cn fregnir
ihöfuðborg Albaníu, er heimildar- ( um það hafa nýlega birst í ítölsk-
arnaður að því, sem hjer fer á um og breskum blöðum. Kvað
eftir. hann stjórnina að mestu hafa
Það er skoðun liðsforingjans, að afvopnað ættflokkana í norður-
albanska stjórnin setjimjög traust hjeruðunum að styrjöld lokinni
sitt á sjerstaklega vopnaðar her- ] og hefði flestum fyrirliðum þeirra
sveitir, sem hver telur um 300 verið komið fyrir kattarnef. •—
nnenn undir forustu höfuðsmanns, | Dró hann í efa að þeim væri
Yil þess að halda uppi reglu í
Sandinu. Taldi hann, að andstaða
gegn stjóminni væri víða öflug,
en óskipulögð. Hafa áður borist
fært að koma af stað meiri háttar
uppreisn eins og sakir standa og
ekki kvað hann sjer kunnugt um
erlend sambönd eða aðstoð svo
‘fregnir af lögreglusveitum þess- neinu nemi.
um, en liðsforinginn virtist geta
gefið frekari upplýsingar.
Kvað hann hersveitimar styðj-
ast við vjelknúin hergögn og hafi
iþær bækistöðvar t sveitaþorpum.
'Vissi hann um þrjár slíkar her-
sveitir, sem hafa bækistöðvar á
Tþremur stöðum í norðanverðri Al-
'baníu: 1 Shkoder, en fregnir ala
lierma, að þar sje hatrið á ríkis-
stjórninni mjög mikið, í Peshkopi,
f fjöllum nálægt jugóslavnesku
landamærunum og í Kukes, einnig
5 fjöllunum skammt frá heima-
,Jþorpi hans, Bicaj.
Hersveitirnar eru búnar sjálf-
■Virkum vopnum og rússneskum
yifflum með sjónaukum á. Eru
"teknir í þær aðeins tryggustu sov-
jjetvinir í albanska kommúnista-
flokknum.
Kvað liðsforinginn þeím heimilt
að skjóta hvem þann, sem er á
ferli um sveitir landsins eftir kl.
S að kvöldi, og ekki fer eftir sett-
•um reglum. En reglurnar em þær,
sað sjerhver sem er á ferli að næt-
tirlagi, verður að hafa tíl þess
©pinbera löggildingu o.r bera auk
þess ljósatæki (kerósen eða smá-
Wys).
I Norður-Albaníu, en þar eru
fieimkynni fjalla-settflokkanna,
Itvað hann hersveitir þessar stöð-
aigt á ferli. I Tirana em engar
slíkar hersveitir, þar ha)d,? hinar
reglulegu öryggissveitir höfuð-
þorgarinnar uppi regSu.
Hann sagði, að 27 Sovjet-liðs-
foringjar störfuðu við herdeild
sína í Tirana og samkvæmt núgild-
andi reglum væri háttsettum al-
bönskum foringjum í hernum
skylt að hlýða fyrirskipunum
lægra settra rússneskra foringja.
Ekki vissi hann um heildartölu
rússneskra liðsforingja, og borg-
í landinu, en kunnugt var
honum um nærveru þeirra í Tir-
ana, í hafnarborgunum Valona og
Durazzo, í suður-albönsku borg-
unum Permet, Djinokaster, og
Korce, nálægt grísku landamær-
unum, og í Elbassan, í miðju Jand-
inu.
Á öndverðu ári 1950 barst síð-
asta Æendingin af Sojet-vopnum
til herdeildar hans. Taldi hann,
að Sovjet-hergögn væru stöðugt
send til landsins, en afferming
þeirra önnuðust eingöngu trú-
verðugustu stjórnarsinnar í kom-
múnistaflokknum. Hann áætlaði,
að ur.i það bil 25% albanskra
rauðiiða væru öruggir fylgismenn
núverandi ríkisstjórnar.
Þýtt úr Nev; York Tribune.
Herlögum afljett í Síam
BANGKOK —- Þegar r
flotinn gerði upprcisn í ji
í þeim tilgangi að reyna að
Pibul Songkram frá völdu
sett herlög í ! r'iitiv. Þeir
nú vevið ui!ic , cikV, alH
k»c „rxian leikur í
Kaupmannahöfn í september,
— ÞAÐ ÉR engum efa uridir-
orpið, að hátíðahöld kommún-
ista í Austur-Berlín í fyrra mán-
uði, komu þeim ekki svipað því
að þeim notum, er þeir ætluðust
til, sagði stud. mag. Helge.HuIt-
berg við mig, er jeg átti tal við
hann um þetta efni. Hann var
staddur í Berlín á meðan komm-
únistar hjeldu þar þessa hátíð
sína.
Hultberg er ritstjóri Stúdenta-
blaðsins og i miklum metum
meðal fjelaga sinna.
— Og af hverju markar þú
það?
• Fyrst og fremst af því, að
hrifningin meðal þátttakendanna
var ekki eins mikil og
kommúnistarnir vonuðust eftir
og ætluðust til. Og svo var hitt,
að fyrir kommúnista og áróður
þfcirra var staðurinn, sem valinn
var til hátíðahaldanna, óheppileg
ur fyrir þá, vegna þess að meiri-
hluti þátttakendanna, er óhætt
að segja, notaði sjer hið einstæða
tækifæri, til að kynnast snöggv-
ast af eigin raun, ástandinu og
andrúmsloftinu, þar sem vest-
rænt frelsi ríkir. Þeir gátu sjálf
i? gert samanburð á daglegu lífi
almennings austan og vestan
„Járntjaldsins". En eins og allir
vita, er það eitur í beinum sovjet
herranna, að hinum ánauðugu
þjóðum Austur-Evrópu gefist
kostur á að gera þenna saman-
burð.
FYRIR opnum tjöldum
— Hvers vegna völdu kommún
istar þá þe.-^ia stað til hátíða-
haldanna?
— Bersýnilega vegna þess, að
þarna gátu þeir sett upp hina
stórfeldu skrautsýningu, er átti
að vera til dýrðar kommúnism-
anum, fyrir opnum tjöldum V-
Evrópumanna, því að íbúar V-
Berlínar hafa greiðar samgöngur
við Austur-Berlín. Innan borgar-
innar er ekkert „Járntjald". —
Menn geta t.d. stundað atvinnu
sína í Vestur-Berlín, þó að þeir
sjeu búsettir á rússneska svæði
borgarinnar.
— En hvað er þá um sögu-
sagnirnar af fjölda flóttamanna,
er gripu tækifærið til að komast
úr hinni austrænu ánauð, með
því að flýja til Vestur-Berlínar
þá daga, sem hátíðahöldin stóðu
yfir?
— Kommúnistar sögðu sjálfir
frá, að þátttakendur í hátíða-
höldunum hafi verið um 2 millj.,
er komu til Berlínar frá hinum
austrænu og vestrænu löndum.
En eftir því sem næst verður
komist, komu 1,200,000 hátíða-
gestanna í heimsókn til Vestur-
Berlínar þá daga, sem hátíða-
höldin stóðu yfir, og það enda
þótt hin kommúnistisku yfirvöld
í Austur-Berlín gerðu margs
konar ráðstafanir, til þess að
koma í veg fyrir þenna gesta-
straum vestur yfir takmörk borg
arhverfanna.
í hvert skipti, sem fólksflutn-
ingavagnar á vesturleið komu að
„iandamærunum" var tilkynnt í
g.iallarhornum, að nú yrðu allir
hátíðagestir að fara úr vögnun-
um, áður en til Vestur-Berlínar
kæmi. Ljetu þeir slíkar fyrir-
skipanir sem vind um eyrun
þjóta. Þeir höfðu þá smeygt sjer
úr einkennisbúningum sínum,
til að láta minna á sjer bera.
Aðrir smeygðu sjer gegnum fá-
íarnar götur vestur yfir, svo að
lítið bar á, til að geta skyggnst
um eina dagstund eða svo, þar
sem hið vestræna- frelsi ríkir.
TIL AÐ BORÐA SIG SADDA
Mjög var það áberandi þessa
daga, hve margt var um hina
austrænu gesti í Vestur-Berlín.
Það voru þeir, „se<n settu svip
; á bæinn“.
! Jeg gaf mig á tal vi marga
ikl þessa unglinga og spur' þá m.a.
; »• I að því, I hvaða e’: r.dagerðuni
• ! j þeir væru.
1 »|? Flestir svöruðu ó þá lcið, að
■■ ui- þeir hefðu komið vestur yfir, til
cóiegt. þess að geta — ald. • ; þessu
vant — borð&ð sig • :ddá. Fyrsta
1,2 millj. hátíðagestannci
skrapp til V.-Berlínar
i óþökk yfirva íá anna
Verk þeirra var því að gefa sig ’ litu því gamallega út“, þó að þau
fram á veitingastöðunum, þar væru ný(!)
sem þeir fengu ókeypis máltíð.
En er þeir höfðu fengið í svang-
inn, flýttu þeir sjer aftur út á
göturnar til að kynna sjer, hvaða
vörur voru til sýnis í búðarglugg ] þeir vildu ékki skreppa yestur
AÐSTAÐA BARNANNA
TVÍSKIPT
Er jeg vjek að því við þá, hv&rt
unum, til að hafa tal af fólki og
spyrja um ástandið í hinum vest-
rænu löndum.
Jeg kynntist m.a. 14 ára dreng,
er komið hafði til Berlínar á
kommúnistahátíðina, og fór með
honum í bíó. Hann var stórhrif-
inn af myndunum, sem líann sá,
m.a. vegna þess, hve þrautleiður
hann var orðinn á hinum til-
breytingalitlu pólitísku kvik-
myndum fyrir austan.
En er jeg bauð drengnum að
gæða sjer á brjóstsykri, þvertók
yfir og kynna sjer af eigin raun
mismun borgarhlutanna, tóku
þeir því víðsfjarri. Þeir hefðu
svo mikið að gera við að liynna
sjer fimm ára áætlanir og þess
háttar.
Er jeg átti tal við Þjóðverja
einn um þessa ólyst landa minna
á því að kynnast Vestur-Berlín*
cg mismuninum á borgarhlutun-
um, komst hann að orði á þessa*
leið:
„Mjer þykir þetta ekkert
merkilegt. Þeir vita sem er, að-
hann fyrir að snerta hann. Þeg- þeír eiSa ekki að lifa lifi sinu 1
ar jeg spurði, hvort honum
þætti brjóstsykurinn vondur,
svaraði hann: „Mamma hefir
ekki bragðað kaffi í 10 ár“. Hann
fjekk ofurlítið kaffi með sjer.
— Hvað voru það margir af
„austurgestunum“, sem stað-
næmdust í Vestur-Berlín, sem
smeygðu sjer vestur yfir?
— Jeg fjekk ekki að vita tölu
þeirra nákvæmlega, en jeg átti
tal við forstjóra Flóttamanna-
hjálparinnar. Langfiestir þeirra,
sem komu til Vestur-Berlínar
þessa daga, voru sendir til baka
enda þótt þeir kysu að ílengjast
í Vestur-Þýskalandi. Flóttamenn
frá Austur-Þýskalandi, er leita
vestur fyrir „Járntjald“, hafa að
undanförnu verið um 20,000 á
mánuði. Engin leið er að útvega
öllum þessum fjölda atvinnu og
viðunandi húsaskjól, og því var
ekki hægt að taka við nema til-
tölulega fáum til dvalar í Vestur-
Þýskalandi af öllum þessum
fjölda, sem til Vestur-Berlínar
kom, í sambandi við kommún-
istahátíðina. Þeir einir fengu að
vera fyrir vestan, sem gátu sann-
að að það væri hrein lífshætta
fyrir þá að snúa til baka.
ÍSLENDINGAR
RÓMSTERKASTIR
— Haíðirðu nokkurt samband
við Norðurlanda kommúnista, er
hátíðina sóttu?
— Já, jeg held nú þaff. Jeg hitti
landa mín þar. Talið var að beir
væru um 1,000. Þeir voru til húsa
í skólabyggingum i miðri borg-
inni. Og þar Voru íslenskir
kommúnistar líka.
Islendingarnar vöktu þar sjer-
staka eftirtekt á sjer með því að
vera rómstyrkari en aðrir í til-
tölu við fólksfjölda, að því er
skýrt var frá í blöðum.
Hinir dönsku kommúnistar og
hinír íslensku fjelagar þeirra
voru að sjálfsögðu yfir sig hrifnir
af viðurgerningnum, er þeir
fengu þar, og af öllu því er þeir
sáu og heyrðu.
Er jeg sagði þeim, að jeg kæmi
frá Vestur-Berlín, litu þeir á mig
rneðaumkunar augum og spurðu,
hvort ástandið væri ekki hræði-
legt þar. Jeg sagði þeim frá end-
urreisnarstarfinu í V-Berlín. Og
að þar væri sýnilega mikið meira
af vörum á boðstólnum :*n í
hmni kommúnistisku parad.::;.
Þeir þóttust hafa sannanir i'yr-
ir því, að endurreisnarstaríinu
miðaði mun betur áfram í aust-
urhlutanum en í vesturhluta
borgarínnar. Er jeg dróg það
efa, þá höfðú þeir þá ský- ngu
takteinum að erfitt væri aö áUa
sig á, h\ ð vævi nýbyggt i aust-
urborgi: ai, vcgna þess að húsin
væru oyggð úr gomlu efni og
þeim kringumstæðum, sem hjer
ríkja. Þeir geta farið frjálsir
ferða sinna heim til frelsisins á
ættjörðinni“.
Allt öðru máli er að gegna með
Þjóðverja. Þeir hafa ekki þetta
að hugga sig við. Þeir eru
sljóvgaðir af 6 ára skipulögðum
áróðri. Þeir eiga ekki frelsis von.
Framtíð þeirra ber meiri og'
rneiri undirokun í skauti sínu.
Ennþá er þetta ástand þó ekki
komið á hæsta stig. Meira en
90% af foreldrunum eru andvíg'
r.úverandi stjórnarháttum og
skapa þannig — ennþá — mót-
t’ægi gegn einráðum kommún-
isma í skólunum.
Aðstaða barnanna verður því
einkennilega \tvískipt. Þau vita
ekki, hverju þau eiga að trúa.
Þau eru alltof ung, til þess að
geta valið um pólitískar stefnur,
en neyðast þó til þess.
Ekki þannig að skilja, að þeim
sje beinlínis þröngvað til að vera
í FDJ (fjelagsskap þýsks æsku-
lýðs). En þeir, sem ekki eru með
limir, geta ekki komist í æðri
skóla og ekki fengið stöður i
þjónustu ríkisins. Eini möguleik-
inn til að standa utan við er sá,
að fara úr skóla og fá stöðu sem
lærisveinn hjá „privat“ iðnmeist
urum. En þeim fer stöðugt fækk-
andi.
V. St
Best að senda þá
li! f öðurhúsann&i
BAGDAD, 6. sept. — Nýlega birt
ist viðtal við Mohammed Amm
Islami frá A-Turkistan í blaði í
Bag'dad. Þar segir m. a., að komm
únistar hafi aldrei sýnt andstæö-
ingum sínum neina linkind, virð-
ist þeir enga betri refsingu þekkja
en taka þá af lífi. 1 kommúnista-
ríkjunum mundi sá faðir drep-
inn, sem kenndi syni sínum, aö
enginn annar guð vaeri til ec.
drottinn allsherjar.
1 írak eru margir fýlgisnienn
kommúnismans, sem alls ekki
hafa hugmynd um, hvað sú stefna
er.
„Við, sem höfum brennt okktrr
á eldi kommúnismpms,- höfum jafn
vel orðið að skilj:) foreldra okkat
og börn eftir í víti hans til &ð
komast sjálfir undan. Við hefð-
um áreiðanlega aldrei hegðað okk
ur svo, ef um nokkurn snefil
frjálsræðis hefði verið að ræða í
Rússlandi.
Ef það kæmi undir mig að
ref. a koipmúnista, þá mund; jeg
alls ekki gera rjettarrannsó! u.
Jeg munci senda hann beint í víti
k ,’ri nis* ríkisíns og losa íánc'
ið þ: mig ’ tj stciðsemi hans,1.