Morgunblaðið - 13.12.1951, Qupperneq 2

MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 13. des. 1951 ^
í 2
í GffiR svaraði Ejarni Benedikts-
«on dómsmálaráðherra, fyrir-
spurnum Skúla Guðmundssonar
varðandi rannsókn þá sem íarið
fiefir fram á atvinnurekstri Kelga
Benediktssonar í Vestmanr.aeyj-
um.
Kom þá i ljós, að Helgi Bene-
diktsson hefir ekki allt sem hrein
ast í pokahorninu og er rannsókn
~á máli hans mjög umfangsmikil
.og stoðugt nýtt og nýtt að koma
Í ljÓ3.
KELGI BEN. FLUTTI INN
VÖttU« ÁN INNFLUTNINGS-
LEYFA
Tók Skúli Guðmundsson fyrst
-til máls og hafði í frammi rr.ikil
«tóryrði um framkvæmd rann-
sóknarinnar og lét í veðri vaka að
-einungis væri hér um að ræða
-ómaklegar ofsóknir gegn Helga
Benediktssyni.
Bjarni Benediktsson dómsmála
ráðherra, svaraði því næst fyrir-
epurnum Skúla og skýrði nokkuð
f í á gangi alls þessa máls.
Fyrsti liður fyrirspurnarinnar
var um, hvert tilefnið hafi verið
fyrir að rannsókn gegn Helga
Ben. var hafin 1948.
Þessu gvaraði dómsmálaráð-
.herrann á þessa leið.
Með bréfi þáverandi viðskipta-
nefndar til dómsmálaráðuneytis-
ins. dags. 2. júni 1948, tilkynnti
nefndin, að með skipum Helga
Benediktssonar, Vestmannaeyj-
um, m/s Helga V.E. 333 og m/s
Helga Helgasyni, V.E. 343, hefðu
verið fiuttar til landsins vörur er
ongin innflutningsleyfi hafi verið
gefin fyrir, svo sem hljóðfæri og
.glervara. Nefndinni hafi ekki
"t.ekist að afla fullnægjandi gagna
um innflutning þennan og haft
hún því ákveðið að senda ráðu-
neytinu málið. ___
.
■GUNNAR A. PÁLSSON
SKIPAÐUR VEGNA MIKILLAR
REYNSLU í RANNSÓKN
J5LÍKRA MÁLA
Um þetta-leyti var sýnt, að þá-
verandi bæjarfógeti í Vestmanna
•eyjum, Sigfús M. Johnsen, gæti
•ekki komist til að sinna
þessari rannsókn. Var því Gunn-
ar A. Pálsson, lögfræðingur, skip-
aður til þess, með sérstakri um-
boðsskrá, dags. 13. júlí 1948, að
framkvæma rannsókn í máli
þessu, enda hafði Gunnar þá haft
með höndum rannsókn ýmissa
mála, varðandi innflutning m. a.
rannsókn á starfi viðskiptaráðs,
og hafði því mikla reynslu í rann
sóknum slíkra mála. Umboðsskrá
þessi náði eingöngu til þess að
rannsaka innflutning nefndra
skipa Helga Benediktssonar á
tímabilinu 1. maí Í948 til dagsetn
ingar umboðsskrárinnar 13. júlí
sama ár.
HAFÐI MARGT ÓHREINT
í POKAHORNINU
Við þessa rannsókn kom margt
í ljós, er þótti benda til að um
rnun víðtækari brot væri að ræðk,
svo sem gjaldeyrisbrot í sam-
bandi við greiðslu á hinum inn-
iluttu vörum og gjaldeyrisvan-
£kii, verðlagsbrot, rangar skýrsl-
ur til yfirvalda, innflutningur á
vörum án tilskilinna leyfa, toll-
lagabrot o.’-fl. Þótti því rétt að
víkka starfssvið rannsóknardóm-
arans og var það gert með við-
bótarumboðsskrá, dags. 5. júlí
1950, og jafnframt ákveðið, sam-
kvæmt ábendingu rannsóknar-
-dómarans, að fram skyldi fara
ítarleg rannsókn á bókhaldi
Helga Benediktssonar árin 1948,
1949 og 1950. Bókhaldsrannsókn
þessari er nú nýlega lokið og hef-
ir rannsóknardómarinn sent ráðu
neytinu málið til fyrirsagnar.
MÁLIO UMFANGSMIKIÐ OG
FRFITT VIÐFANGS
Annar liður fyrirspurnar Skúla
Guðmundssonar var um, hvort
dómsmálaráðherra væri kunnugt
' um „ó’sæmilega og vítaverða fram
komu setudómarans og aðstoðar-
manna har.s gegn rannsóknar-
þola við meðferð málsins."
Svar Bjarna Benediktssonar,
dómsmálaráðherra var þannig:
Mér er ekki kunnugt um ósæmi
lega og vítaverða framkomu setu
dómarans og aðstoðarmanna hans
gegn rannsóknarþola við meðferð
málsins. Eg tel að vísu að um of
hafi orðið dráttur á málinu og
hefi fundið að honum við dómar-
ann, en er þó sannfærður um a?
enn meiri dráttur hefði orðið, ef
málið hefði verið tekið af dóm-
araníim og fengið öðrum, enda
hefur dómarinn fært ýmsar ástæð
ur fyrir drættinum, sem á sínum
tíma verða efaust metnar af æðra
dómi, ef mál verður höfðað og
hfildur áfram, t. d. það hve málið
sé umfangsmikið, veikindi endur-
skoðanda o. fl. Hefi ég skýrslur
endurskoðanda hér með höndum
og er auðsætt, að ekki hefir verið
flýtisverk að semja þær né auð-
velt að brjótast fram úr rann-
sóknarefninu.
Sýndi ráðherra þingheimi 3
þykkar bækur, sem höfðu rann-
sóknina að geyma, og bauðst til
þess að leyfa Skúla Guðmunds-
syni að skoða sýnishorn bókhalds
Ilelga. En Skúli tók því íálega og
virtist engan áhuga hafa fyrir
því, að kynna sér frumheimildir
málsins.
RÁÐSTAFANIR GERÐAR TIL
AÐ HRADA MEBFERÐ
OPINBERRA MÁLA
Siðan hélt ráðherrann áfram:
Ýms önnur mál út af gjaldeyris
vanskiium hafa líka dregist mjög
mikið í meðförum dómenda, t. d.
var eitt slíkt mál kært af við-
skiptamálaráðuneytinu 23. ágúst
1949 til sýslumannsins í Mýra-
og Borgarfjarðarsýslu, en endan-
leg rannsókn í því máli barzt
dómsmálaráðuneytinu ekki fyrr
en 27. okt. s.l., eftir eftirrekstur '
af minni hálfu, og hefir það nú
verið aígreitt til dómsálagningar,
og er þar um ólikt einfaldara og
óbrotnara mál að ræða en þetta.
Tel ég nauðsynlegt, að ráðstaf-
anir verði gerðar til að fiýta meir
meðferð mála en lengi hefur
tíðkast og mun ég gera sérstakar
ráðstafanir til þess, ef ég verð
áfram í þessari stöðu og hefi þeg-
ar hafið undirbúning þess.
GRUNUR UM Æ FLEIRI
SAKAREFNI KOMA í LJÓS
Einnig má á það benda, eins
og fram kemur hér að framan, að
rannsóknin hefur leitt í ljós grun
um æ fleiri sakarefni og nú síðast
9. nóv. s.l. barst ráðuneytinu, að
visu alveg óháð þessari rannsókn,
kæra frá núverandi verðgæzlu-
stjóra þess efnis, að trúnaðar-
menn hans hefðu staðreynt tölu-
vert umfangsmikil verðlagsbrot
hjá Helga Benediktssyni á tíma-
bilinu eftir að viðbótarumboðs-
skráin var gefin út og til 10. júlí
1951, og er nú til athugunar hvað
gert skuli af þessu tilefni.
Tveir starfsmer.n verðlags-
stjóra, sem sendir voru til aðstoð-
ar við rannsókn rnálsins, hegðuðu
sér að starfi sínu loknu öðru vísi
en vera ber, og hefur mál verið
höfðað gegn þeim af því tilefni,
og kemur það þessu máli út af
fyrir sig ekki við.
VARHUGAVERT F,F
RÁÐHERRA SKIPTíft UM
DÓMARA AJ9 VÍLD
Viðvíkjandi síðasta lið fyrir-
spurnar Skúla Guðmundssonar
um hvort dómsmálaráðherra sjái
ekki ástæðu ti að taka rannsókn
málsins gegn Helga Benedikts-
syni úr höndum setudómarans
sagði ráðherrann:
Mér hefur ekki borist nein
sú vitneskja, sem réttlæti að taka
málið úr höndum dómarans, og
tel ég á engan hallað þótt sagt sé,
að nokkuð mikla trúgirni þurfi
til þess að trúa frásögnum Helga
Benediktssonar um viðskipti
þeirra. Vil ég og almennt lýsa því
yfir og án sérstakrar hliðsjónar
til þessa máls, að það er mjög
varhugavert, ef ráðherra skiptir
um dómara að vild sir.ri. Sak-
borningur hefur hinsvegar í
hendi sér jafnt í þessu máli sem
öðrum, að krefjast úrskurðar
dómara um að hann víki sæti i
málinu, sbr. 124. gr. laga um með-
ferð opinberra mála nr. 27 1951,
og mætti síðan kæra þann vir-
skurð til Hæstaréttar að uppfyllt-
um skilyrðum 171. gr. sömu laga.
ER EITTIIVAD GRUGGUGT
VID AFGREIÐSLU HELGA
BENEDIKTSSONAR
í VESTMANNAEYJUM
í þessum umræðum gerði
Ingólfur Jónsson þá fyrirspurn
til ríkisstjórnarinnar, hvort rann
sókn sú sem hér væri um að ræða
á starfsháttum Helga Benedikts-
•teonar næði einnig til starfsemi
hans fyrir hönd Skipaútgerðar
ríkisins.
Ríkisstjórninni væri sennilega
Ijóst að Helgi Ben. annaðist af-
greiðslu í Vestmannaeyjum fyr-
ir Skipaútgerð ríkisins. Mætti
merkilegt telja ef ríkisstjórninni
væri ekki kunnugt um að af-
greiðslunni er á ýmsan hátt ábóta
vant.
Sagði Ingólfur Jónsson að hann
þekkti vel til fyrirtækis sem hafi
sent Helga B. vörur fyrir allt að
20 þús. kr. í póstkröfu með Vest-
mannaeyjabátnum snemma á s.l.
sumri. Vörur þessar hafi Helgi
Benediktsson tekið og selt án þess
að greiða póstkröfuna. Póstkraf-
an væri enn ógreidd og hyggðist
Paitonsbrúin fræga rifin
í síðustu heimsstyrjöld var þessi brú byggð af verkfræðingadeild úr brezka hernum, er hann var kom-
inn að bökkum Rínar, í sókn sinni inn í Þýzkaland. Brúin var skírð eí'tir hinum fræga hershöfðingja;
Bandaríkjamanna, Patton. Nú hafa verið byggðar tvær nýjar brýr yfir fljótið og er þá hlutverki þefcs-|
arar mikiivægu brúar talið lokið og er nú verið að rífa hana.
fyrirtækið því að höfða mál a
hendur Skipaútgerðarinnar sem
væri í ábyrgð vegna afgreiðslunn
ar í Vestmannaeyjum.
Taldi Ingólfur óiíklegt að þetta
væri eina dæmið um óráðvendnS
í afgreiðslunni og mætti því ætla
að um jafnvel stærri fjárhæðin
væri að ræða, sem líkt stæði á
með. tj
Gæti því átt sér stað, að Skipa-
útgerðin ætti von á málssóknum
úr fleiri áttum. Viidi Ingólfur fá
að vita hvort ríkisstjórnin ætlaði
að láta það afskiptalaust að Skipa
útgerð ríkisins héldi áfram að
nota mann sem hagar sér óráð-
vandlega í starfi. ]
ÆTTI AÐ BIÐJAST
AFSÖKUNAK Á ÓVIRÐINGAR
ORÐUM SÍNUM
Skúli Guðmundsson kvaddi sér
aftur hljóðs í þessum umræðum
og tók þá enn upp hanzkann fyrir
Helga Benediktsson og fór mikl-
um óvirðingaroroum um endur-
skoðanda þann er rannsakað hef*
ir bókhald Helga vegna þess að
hann hefði setið að drykkju eitt
kvöld í Vestmannaeyjum meðan
á rannsókn málsins stóð.
Benti Bjarni Benediktsson á að
hér hefði Skúli látið sér um munn
fara stóryrði sem hann ætti að
beiðast afsökunar á, endi hittu
þau engan fremur en skjólstæð-
ing hans sjálían. T. d. væri það
kunnugt að sjálfur Helgi Bene-
diktsson héldi nú, er hann er for-
setf bæjarstjórnar í Vestmanna-
eyjum, miklar drykkjuveizlur, 1
ÓLÖGLEG ÁLAGNIN Á
IIENGILÁS OG BRÝNI
10—20 ÞÚS. KR.
Ut af því, sem dómsmálaráð-
herra skýrði frá varðandi kæru
frá núverandi verðgæzlustjóra
um verðlagsbrot Helga Benedikt3
sonar s.l. sumar, þá vildi Skúli
sem minnst úr því gera og sagði
að brotið hefði aðeins verið það,
að selja hengilás og brýni of háu
verði.
Dómsmálaráðherra upplýsti að
hengilásinn og brýnið mundu þá
hafa verið seld fyrir ærið hát(3
verð, því að skv. upplýsingum
sem hann hafi fengið hjá full-
trúa í dómsmálaráðuneytinu þá
næmi þessi ólöglega álagning
Helga Benediktssonar hvorki
meira né minna en á milli 10 og
20 _bús. krónur.
Álagningu væri einkennilega
háttað í kjördæmi Skúla Guð-
mundssonar ef honum fyndisl
það ekki mikið að leggja 10—2G
þús. kr. á einn hengilás og brýni,
Vegna fyrirspurnar Ingólfð
.Jónssonar kvaðst ráðherrann
ekki hafa kynnt sér það mál og
gæti því ekki gefið upplýsingar,
um það að svo stöddu, endá
hevrði skipaútgerðin að þessU
leyti ekki undir sig. i
-----------------■• ,
Ríkisstjórninni faiið
að koma á verð-
jðínun á olíum
og benzíni
TILLAGA SÚ, sem Sigurðufl
Ágústsson þingmaður Snæfell-
inga bar fram í sameinuðu þingi,
um að rikisstjórnin komi á verð-
jöfnun á olíum og benzíni í land-
inu, var samþykkt óbreytt í gært
setn ályktun Alþingis. \
Allsherjarnefnd hafði athugac5
tillöguna gaumgæfilega og mæltl
með að hún yrði samþykkt. Jafn-
framt beindi nefndin því til ríki3
stjórnarinnar að hún gefi því góð
ar gætur, að útsöluverð á olíum
og benzíni hækki ekki vegna verðl
jöfnunarinnar. I
, Enníremur ef torvelt reyndisl
að koma þessu í framkvæmd ára
sérstakrar lagasetntngar, þá teluij
nefndin, að ríkisstjórnin eigi að
koma málinu íram með seth-
' ingu bráðabirgðalaga.......Jj