Morgunblaðið - 29.03.1952, Side 7

r Laugardagur 29. marz 1952
MORGUNBLAÐIÐ
7 1
Hvers ©i
spyrnume
STRAX og það var vitað að til
etæði að ísl. knattspyrnumenn
;yrðu sendir til Ólympiuleikanna í
iHelsingfors. á sumri komanda,
hlupu menn til og skrifuðu grein-
ar í dagbl. Vísi til þess að ófrægja
ísl. knattspyrnu og töldu sig með
ekrifi þessu vera að bjarga heiðri
og sóma íslenzku þjóðarinnar.
Það hefur nú um áraskeið ver-
£ð skrifað í blöð bæjarins qf
rneira skilningsleysi, mér liggur
við að segja illvilja, um íslenska
íknattspyrnu en dæmi eru til áður.
Ég man heldúr ekki til þess að
mokkur hafi lyft fingri til þess
að verja knattspyrnuiþróttina
gegn þessum, oft á tíðum ómak-
3egu skrifum, og er nú svo komið
að blöðin eru búin cð hamra það
ánn í fjölda fólks að knattspyrnan
sé svo fyrir neðan allt að engu
tali taki. Er þetta nú alveg rök-
Jrétt og sanngjörn mynd, sem
blöðin hafa dregið upp, af íþrótt
íinni eins og hún er í dag. Mun
ég nú, með nokkrum orðum leiða
rök að svo er ekki.
Það er mála sannast að kring-
<um 1938 stóð knattspyrnuíþróttin
sneð miklum bióma hér í borg.
Voru þá erlendir knattspyrnu-
íiokkar, þ. á m. enskir, danskir
iog þýzkir að byrja að sækja okk-
tur heim fyrir alvöru. Sjaldnast
máðu okkar menn þó að sigra
'mina erlendu gesti en þó kom fyr-
5r að jafntefli náðist. Um líkt
levti byrjuðu íslenzkir flokkar að
sækja til útlanda til þess að
ikanna styrkleika sinn og læra af
Jþeim sem lengra voru komnir.
Eftir því sem árin hafa svo lið-
5ð hafa íslenzkir knattspyrnu-
öienn sótt í sig veðrið og klifið á
brattann, og nú er svo komið að
uam langan tíma hefur ekkert er-
Sent knattspyrnulið sótt okkur
íheim, sem ekki hefir meira eða
sninna farið halloka fyrir íslenzk-
um knattspyrnumönnum. Þessum
staðreyndum getur enginn á móti
irnælt, og samanburðurinn við
«rlend lið er það eina sem \ ið
getum stuðst við þegar um knatt-
spyrnulega getu*er að ræða.
5slenzkir knattspyrnumenn hafa
gert meira. Þeir hafa ráðist í að
Seika landsleiki í knattspyrnu, og
<er það hlutur, sem enginn hefði
Sþorað að láta sig dreyma um á
árunum kringum 1938, þegar
Sþróttin var í sem mestum upp-
gangi. íslenzkir knattspyrnu-
snenn hafa nú smátt og smátt, á
alllöngum tíma, öðlast það sem
einna mest ríður á, þegar leika
skal gegn erlendum mönnum, en
það er leikvaniogreynsla þó segja
smegi að nokkuð skorti enn á, til
f>ess að við getum talist jafnokar
toræðraþjóðanna, þeirra er bezt-
ar teljast. Þó hafa íslenzkir flokk
ar farið utan í keppnisferðir með
prýðilegum árangri og vil ég m.a.
nefna för KR til Noregs 1949 og
þó sérstaklega för Vals 1950 til
sama lands. I þeirri för lék Valur
7 leiki og sigraði í öllum, að ein-
um undanskildum. Hefur slík sig
nrför aldrei áður verið farin af
Islenzku knattspyrnuliði og sýnir
hvert stefnir með aukinni reynslu
kunnáttu og leikvana.
Það hafa og verið leiknir 6
landsleikir og þar af hafa Islend-
ingar sigrað í tveim þeirra, eða
unnið þriðja partinn, sem er betri
útkoma en þeir bjartsýnustu
þorðu að vona. Svíar voru t.d.
sigraðir s.l. sumar Þrátt fyrir
það að sumir tala um heppni
íslendinga gegn Svíum, getur eng
in á móti mælt að íslenzka lands-
liðið sýndi að það var vel æft,
hafði mikinn kraft, sigurvxlia og
kunni leikaðferð sem nægði til
þess að tryggja íslandi stærsta
sigur sem unnist hefur í knatt-
spyrnu hérlendis.
Ég þykist nú hafa leitt r5k að
því, svo ekki verði um villst, að
knattspyrnumenn eru í stöðugri
framför og hafa aldrei staðið sig
foetur en einmitt nú hin síðustu
ár. En nú ætla ég að venda kvæði
mí iu í kross og spyrja: Hvaða
■ tilefni er til þess að ráðist er nú
.Þegar býðiir þjóðarsómi -
ÞESSI mynd var tekin í Þýzlcalandsför Fram og Víkings. A mynd-
inni eru, taíið frá vinstri: Geilenberg, skólastjóri íþróttaskólans i
Duisburg, Gísli Sigurbjörnsson, fararstjóri, Staut, leiðsögumaðar
Fram—Víldngs og dr. Bauwen, forseti þýzka knattspyrnusambands-
ins. — Myndina tók Jón Þórðarson.
á knatspyrnuna í blöðumim á
þann hátt sem gert er í áður-
nefndum greinum í Vísi. Tilefnið
virðist vera Þýzkalandsför Fram-
Víkings s.l. vor, og út frá þeirri
för er svo íslenzk knattípyrna
dæmd af herrum þeim er um
þessi mál rita, en minna virðast
vita. Undirritaður hefur verið
áhorfandi er Noregur tapaði
landsleik gegn Svíþjóð með 10
gegn 0, en enginn talaði um
skömm eða smán. Er Fram-Vík-
ingur fóru í boði Rínarsambands-
ins til Þýzkalands s.l. vor, nánar
tiltekið í maí, hafði veðráttan
verið svo óhagstæð til knatt-
spyrnuæfinga, eins og menn vænt
anlega muna, að illmögulegt var
að stunda æfingar útivið að
nokkru gagni. Voru menn því
ekki í því „formi“ er almennt er
reiknað með á þeim tíma og er
fara átti. Hins vegar var ekki,
fyrir margra hluta, sakir hægt að
hætta við förina á siðustu stundu.
Svo sem kunnugt er tapaði Fram
-Víkingur mest með 12 mörkum
gegn 1, sem var móti atvinnu-
mannaliðinu Neuendorf frá
Koblenz. Var það ekki sarna liðið
og kom hingað til lands i boði
Fram-Víkings árið áður? Jú, það
var meira að segja skipað ná-
kvæmlega sömu leikmönnum.
Hver kærir sig nú um að muna
það að er Fram-Vikingur léku
hér heima við þessa sömu menn,
endaði sá leikur með iafntefli
2— 2, og KR-Valur, sameiginlega,
tókst að sigra Neuendorf með
3— 2. Hver kærir sig um að miða
getu Fram-Víkings við leikinn
í Trier, sem leikinn var seinni
hluta ferðarinnar og lauk 3—2, en
Trier lið þetta hafði hálfum mán
uði áður sigrað Neuendorf með
1—-0. Með þessu vil ég aðeins
segja að hið mikla tap Fram-
Víkings hlýtur ag eiga sér aðrar
orsakir en þær, að svo herfilegur
munur sé raunverulega á liðum
þessum.
Það er ekki æltun mín að af-
saka á neinn hátt frammistöðu
ökkar manna í umræddri ferð, en
hins vil ég beiðast, að þeir sem
um þessi mál tala og rita, kýnni
sér málavöxtu og staðreyndir,
áður en þeir fella dóma sina um
íslenzka knattspyrnu yfirleitt,
þar sem þeir virðast byggja allt
sitt vit á einum eða tveim mis-
heppnuðum leikjum tveggja fé-
laga við erlend lið. Það er væg-
ast sagt ósanngjarnt, en mér er
nær að halda að þessir menn viti
betur, og að umrædd sknf séu
aðeins átilla. — Annað liggi 'raun
verulega að baki og mun
ég ræða það síðar ef ég sé að
þessi muni þörf. Að lokum vil ég
segja þetta. íslenzkir knattspyrnu
menn hafa aldrei farið til
Olympíuleika. Það hafa hins veg-
ar sundmenn. skíðamenn og frjáls
íþróttamenn gjört. Þeir hafa, sem
vonlegt er, ekki komist nærri því
að hljóta nein sigurlaun. Hins
vegar skilja flestir að það er
mikill styrkur og uppörfun fyrir
hverja þá íþróttagrein sem á því
láni að fagna að sækja slíka leika.
Það hvetur menn til meiri dáða
og hleypir nýju lífi í íþróttina,
henni til styrktar og framdráttar.
Þegar svo þess er gætt að ‘J
sundmenn og 11 skíðamenn voru
sendir til síðustu Ólympíuleika og
einnig frjálsíþróttamenn sem
skráðir voru til keppni en tóku
þó aldrei þátt í henni, þá kemst
ég ekki hjá því að spyrja. Hve’-s
eiga íslenzkir knattspyrnum^^o
að gjalda, að hamast er nú að
þeim svo sem raun ber vitni?
Hafa þeir minna til unnið en áður
nefndir flokkar? Staðreyndirnar
tala sínu máli, hvað svo sem
ísmeysilegir áróðursmenn vilja
vera láta.
G.g.
Ánægjulegur aðal-
Þindur Finnfands-
vinaiélagsins
„Suðmi"
FINNLANDSVINAFELAGIÐ
Suomi hélt aðalfund sinn s.l.
fimmtudagskvöld í Oddfello’.v-
húsinu. Form. félagsins, Jer.s
Guðbjörnsson, setti fundinn og
bauð félagsmenn velkomna og þá
sérstaklega finnska íslandsvin-
inn phil. mag. Maj-Lis Holmberg,
sem hann færði að gjöf ísl. borð-
fána á þjóðhátíðarstöng, frá
stjórn Suomi. Maj-Lis Holmberg
stundar hér nám við Háskólann.
Fundarstjóri var Eiríkur Leifs
son, aðalkor.súll Finnlands.
Stjórnin gaf ýtarlega skýrslu um
störfin. Síðan fór fram stjórnar-
kosning. Jens Guðbjörnsson var
endurkosinn form. í einu hljóði.
Aðrir í stjórn eru Sveinn K.
Sveinsson verkfr., Friðrik K.
Magnússon. stórkaupm., Guð-
mundur Einarsson frá Miðdal,
myndhöggvari, Benedikt G.
Waage, forseti Í.S.Í. í varastjórn
Jóel B. Jakobsson og frú Lind-
quist. Endurskoðendur Magnús
Joohumsson, póstmeistari og
Björn Jónsson.
Formaður skýrði frá því, að
stjórnin vinni nú að því að búa
finnska stúdentaherbergið á
Nýja Garði, nýjum húsgögnum,
o* hafa margir Finnlandsvinir
tr-kið vel undir og stvrkt stjórn-
ina í þessu efni, en betur má ef
duga skal.
Að loknum pðalfundarstörfum
hófst skemmtifundur á bví að
phil. mag. Mai-Lis Hcimberg
flutti mjöe frúðlegt erindi um
Kallivalaljóðin, uppruna þeirra
og nýjustu rannsóknir. Fr. Holm-
berg er ágætis fyrirlesari, scm
flytur mál sitt þannig, að allir
fylgjast vel með.
Karl ísfeld las upp úr þýðing-
Frh. á bls. 12.
Láttu standa á lífsbák þinni
lika þeirra nafn sem þitt.
ENGINN er svo andlega við-
bragðsfljótur að hann þurfi ekki
nokkra stund til að átta sig á
hverju einu nýju, og áður en við
áttum okkur til fulls, áttum við
okkur til hálfs. Ekki er ég alveg
frá því, að fleiri kunni þeir að
vera en ég, sem ekki eru enn til
fulls búnir að gera sér það fylli-
lega lióst hvað eiginlega felst í j
þvi, að Morgunblaðið beitir sér '
fyrir því, að íslendingar fái al- '
mennt að vita um það tækifæri, *
sem þeim býðst nú til þess að
heiðra nafntogaðan lærdómsmann
skozkan, er mjög hefur haldið uppi
hróðri okkar gagnvart umheimin-
um, mann, sem raunar iiefur gert
meira en það fyrir ísland, því
hann „hvatti þess dreng'i, sem
drengur því vann og dugíi því allt
hvað hann kunni“, eins og alda-
vinur hans sagði um annan mann
erlendan. Ég hygg, að það sjáist
glöggast í framtíðinni, hvað með
því var unnið að greiða fyrir
því, að við mættum sýna Sir
William Craigie hvern hug við
berum ti! hans, og þar með öðrum
þjóðum, hvers við metum það, er
hann hefur fyrir okkur gert. En
svo mikið sjáum við nú þegar, að
við skiljum það vel, að með þessu
er verið að halda uppi þjóðarheiðri
okkar. Og svo er fyrir aö bakka,
að Craigie hefur aldrei þurft að
kenna á því sorglega vanþakklæti
íslendinga, sem Rask varð að
reyna, og vitað er, að varð hans
þurtgbærasta raun. Það má vel
ofbióða Caesar að sjá Brútus á
meðal samsærismannanna.
Enn mun Sir William Craigie
fá að sjá það, að hversu gallaðir
sem við erum, þá á hann býsna
mikil ítök í íslenzkri þjóð, og lengi
mun hún geyma nafn hans. Við
erum ekki að skrifa okkur fyrir
eintökum af æfisögu hans og rita-
skrá til þess að styrkja Clarondon
Press, og veit þó hamingjan,
að í mikilli þakkarskuld stendur
ísland við þá stofnun. Við gerum
það til þess að votta honum sjálf-
um virðingu okkar, þakklæti og
vinarhug — að færa sönnur á það,
að við berum ti! hans svipaðan hug
og hann hefur með orði og athöfn
sýnt og yfirlýst, að hann beri til
okkar lands. Það er annars tjón,
að ekki skuli hafa geymst nerna í
minnum áheyrenda ræður þær er
þeir fluttu, hann sjálfur og Dr.
Björn Þórðarson, í kveðjusamsæti
því, er honum var hér síðast hald-
ið, því það er eins og Sveinbjörn
Egilsson segir: vox emissa fugit;
og 'nann bætir við hinu forn-
jkveðna: litera scripta rnanet. En
j þarna var enginn stafur ritaður.
Nú aftur á móti er um að ræða
litera scripia. 1 þeirri bók, sém nú
er verið að gera úr garði til minn-
ingar og leiðbeiningar urn hið
mikla, óvenjulega og ágæta æfi-
starf þessa manns, þeg'ar líður
undir sólarlag, piga nú að geymast
nöfn þeirra íslendinga, sem við
þetta tækifæri minnast skozka Is-
lendingsins. Nei, ekki rröfn þeirra
allra. Það yrði of stór bók, jafnvel
það, en ekki efa ég að um þá heim-
sókn hefir honum þótt vænt. Hann
skildi þáð ofurvel, að þessi fátæk-
lega búni maður var einmitt að
varðveita þau þjóðarverðmæti Is-
lendinga, sem honum hefur fund-
ist við vanmeta svo hrapallega, og
að með þeim var þannig andleg’ur
skyldleiki.
Sir Wílliam Craigie hefur verið
gestur konunga og annarra þjóð-
höfðingja, og þegar hann vai hér
síðast, vottuðu æðstu valdamenn
þjóðarinnar, frá forsetanum og
niður eftir, honum hylli sína. —
Fjármálaráðherrann (Jóhann Þ.
Jósefsson) skipaði svo fyrir að
í fjarvist sinni yrði allt gert ai
ríkisstjómai’innar hálfu til þess.
að heimsóknin mætti verða honum
ánægjuleg. Dr. Alexander Jóhann-
esson gegndi þá rektorsembætti
Háskólans, og ekki var gestiisri.in
síðri af har.s hálfu. En vart sstla
ég að honum hafi þá fundist m
annað meira en viðtökur þær, er
hann fékk á bóndabæ einum í
Húnavatnssýslu, Geitaskarði, þar
sem harni gisti. Stjórnarráðsíull-
trúi sá, er með honum var, sagði
líka, að það hefði sýnt sig jafn-
skjótt og þeir komu í hlaðið, að
þar var húsfreygja sem kumii að
taka á móti tignum gesti — tuka
á móti lionum sem jafningja. Kún
hefði sómt sér sem forsetairú
kor.an sú. Æt!i ekki að Craigie
hafi minnst orða Matthíasar, að
„víðar en í siklings sölum svanna
fas er prýði glæst“? Trúað gæti
ég því.
Afmæli hans er arnars ekki
komið. Það er ekki fyrr en 13.
ágúst. Það er því varla tímabært
að skrifa um hann nú: En skaði
er það, hve seint Morgunblaðið
fékk tilkynningu um þær ráðstaf-
anir, sem nú er verið að gera á
Bretlandi til þess að minnast hans.
Um þær mun í rauninni flest óljóst
hér. Það eitt er vitað mcð vissu,
að margar menntastofnanir hafa
bundist samtökum og að skipuð
hefur verið nefnd, sem í eru ein-
göngu heimskunnir menn. Samsæti
er elcki unnt að halda í Oxford í
ágústmánuði, því þá er þorri
menntamanna fjarverandi, marg-
ir erlendis. Það verour því haldið
7. októher. Okkur, sem skrifum
okkur fyrir bókinni, verður sent
boðsbréf að mæta þar, en það er
víst óhætt að fullyrða að ílest
munum við sitja um kyrrt hér
heima á Islandi. Hér er vík á milli
vina. En sökum þess að tíminn.
er svona naumt skammtaður að
áskriftalistinn verður að fara
I héðan með flugpósti 7. apríl, er
| hætt við að fáir utan Reykjavíkur
t nái að skrifa sig á listann. Að
■j visu hefur Morgunblaðið beðið um
•frest fram yfir páska, en hæpið
er að unnt verði að veita hann.
i Menn ættu að skrifa sig á sem
allra íyrst. Sn. J.
fyrir Clarendon Press, þó að þjóð
okkar sé smá. En þeir, sem þarna
láta rita nöfn sín þeir koma fram
scm fulltrúar íslenzkrar þjóðar,
hver og einn, karl og kona, jafnt
1 sjómaðurinn og þvottakonan, sem
ráðherrann og hefðarfrúin. Og
^ allra þeirra hylling mun Craigie
jafn kær. Það var sennilega satt
um Jörund, að „mannanna aðals
! og ættgöfgis skraut hann aðeins
! af framgöngu mat“. Fyrir vist er
| það satt um Sir William Craigie.
Ég- hefi séð það á mínu eigin
heimili (og þurfti þó ekki þess
vitnisburðar) hvernig hann tók á
móti verkamönnum í vinnufötum
og gömlum konum sem heimsóttu
hann fyrir það eitt, að hann var
rímnavinur. Þessu fólki hvarf
fljótt uppburðarleysið, þegar það
var setzt hjá honum. Hann brosti
góðlátlega þegar verkamaður einn
skautzt til hans úr vinnu sinni með
eintak af Skotlandsrímum, til þess
að biðja hann að rita nafn sitt á
Scngfélagið Stefnir
skemmlir í lllégarði
REYKJUM, Mosfellssv., 26. marz
— Söngíélagið Stefnir var stofn-
að um áramótin 1939-—’40 og hóf-
ust æfingar þá þegar. 1 upphafi
æfði bæði karlakór og hlandaður
kór, en nú seinni árin aðeins karla-
kór. Núverandi formaður kórsins
er Lárus Halldórsson. Ýmsir ágæt
ir menn hafa stjórnað kórnum á
þessum árum, svo sem Oddur
Andrésson, Hálsi, Kjós, Guiinar
Sigurgeirsson, Páll Halldórsson og
nú síðast Birgir Halidórsson, en
hann ték við kprstjórn um siðustuc.
áramót og eru miklar vonir tengd-
ar við hann. A söngskránni eru.
12 lög, eftir innlenda og erlenda
höfunda, tveir einsöngvarar koma
fram á söngskemmtuninni.
Það er alltaf mikill viðburður
hér í sveit, er Stefnir lætur til
sin heyra og munu héraðsbúar og
aðrir velunnarar söngfélagsini*
áreiðanlega fjölmenna í Hlégarð
á laugardaginn. —J.