Morgunblaðið - 05.04.1952, Qupperneq 8

f
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 5. apríl 1952 -!
8
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði, innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið. Kr. 1,25 með Lesbók.
Ur skrítinni átt
KOMMÚNISTUM hér á íslandi
er ákaflega illa við hinar glöggu
fréttagreinar, sem ungur íslenzk-
ur námsmaður hefur skrifað
sunnan úr Grikklandi fyrir
Morgunblaðið. í þessum greinum
hefur m. a. verið skýrt frá rétt-
arhöldum yfir nokkrum mönnum,
sem gerst hafa sekir um njósnir
í þágu erlendra ríkja og ýms
önnur frekleg afbrot gagnvart
landi sínu.
Hversvegna skyldu nú komm-
únistar hér heima vera svona
uppnæmir vegna þessara rólegu
og öfgalausu fréttagreina hins
unga námsmanns?
Ástæðan er auðsæ. íslend-
ingurinn, sem er staddur suð-
ur í Grikklandi hefur betri
aðstöðu til þess en fólkið hér
lieima, að vita og þekkja sann-
leikann í þessum málum. —
Hann hefur sjálfur fylgzt með
réttarhöldunum. Hann hefur
sjálfur kynnzt hinum pólitíska
ástandi í Grikklandi. Af þess-
um ástæðum hlýtur meira
mark að verða tekið á frásögn
hans en ella. Sjón er alltaf
sögu ríkari.
Kommúnistar óttast hina
rólegu og hlutlausu lýsingu á
því, sem hefur verið að ger-
ast í Grikklandi. Þeir vita að
íslenzkt fólk telur hana meira
virði en æsingaskrif „Þjóð-
viljans“ um morð á grískum
„ættjarðarvinum“. Þessvegna
svívirða þeir hinn unga náms-
mann og bera honum á brýn
alls konar ódygðir.
í síðustu grein Sigurðar M.
Magnússonar frá Grikklandi
kemst hann m. a. þannig að orði
um kommúnistana, sem dæmdir
Voru:
„Meirihluti hinna dæmdu ját-
uðu á sig sakir, sem í löndum
austan járntjalds hefðu hiklaust
kostað þá höfuðið alla saman.
Þótt ég sé persónulega and-
vígur dauðarefsingivn, hvar svo
sem þær tíðkast, þá finnst mér
það koma úr skrítinni átt, þegar
kommúnistar reka upp Rama-
kvein yfir dauðadómum fyrir
sakir, sem skoðanabræður þeirra
víða um heim telja dauðasyndir
og hika ekki við að drepa menn
fyrir þær sakir í þúsundatali.“
Flestir íslendingar hafa áreið-
anlega svipaða afstöðu til dauða-
refsingar og fram kemur í þess-
um ummælum. En hitt er auð-
sætt, að það kemur úr mjög
skrítinni átt þegar kommúnistar
telja dauðadóma fyrir afbrot
grísku njósnaranna sérstaklega
fráleita. Það er alveg rétt, sem
greinarhöfundur segir, að ein-
mitt kommúnistar hafa undanfar-
in ár staðið í stöðugum aftökum
pólitískra andstæðinga sinna,
sem þeir telja að framið hafi
svipuð afbrot og þau, sem
grísku kommúnistarnir hafa
gerzt sekir um.
Þetta vita allir að er sannleik-
urinn sjálfur. Kommúnistastjórn-
irnar fyrir austan járntjald hafa
ekki aðeins tekið menn af lífi
fyrir njósnir. Þeir hafa tekið
pólitíska andstæðinga sína, sem
hafa það eitt til saka unnið, að
vera mótfallnir stjórn þeirra, og
hengt þá eða skotið.
Svo koma fimmtuherdeildir
kommúnista í vestrænum lýð-
ræðisþjóðfélögum og þykjast
vera sérstakir andstæðingar
d auðar ef singar innar!!!
Önnur eins hræsni og yfir-
drepsskapur getur varla slegið
ryki í augu margra íslendinga.
Það er raunar kjarni máls-
ins, að kommúnistar hafa
hvergi komizt til valda nema
með manndrápum og blóðsút-
hellingum. Þeir hafa heldur
hvergi haldið völdunum nema
með dauðadómum og ofsókn-
um að hætti galdrabrennu-
alda. Dauðarefsingin er þann-
ig í raun og veru sterkasta
haldreipi kommúnismans í
þeim Iöndum, sem hann hefur
brotið undir sig með ofbeldi.
Fram hjá þessari staðreynd
verður ekki gengið opnum
augum.
Vextir og verðlag
STJÓRNARANDSTÖÐUBLÖÐ-
IN hafa síðustu daga gagnrýnt
mjög þá ákvörðun stjórnar Lands
banka íslands að hækka vexti
af innlánum og útlánum. M. a.
heldur Alþýðublaðið því fram í
leiðara sínum s. 1. fimmtudag, að
vextahækkun muni bæði auka
dýrtíðina og atvinnuleysið í land-
inu.
Sú kenning er þó harla
furðuleg, að hækkun vaxta
muni hækka verðlagið, því að
ekki er betur vitað en hag-
fræðingar og fjármálamenn
hafi hingað til verið sammála
um það gagnstæða.
Enda ætti það að vera ljóst,
að þegar dýrara verður fyrir
kaupmenn og framleiðendur að
liggja með vörubirgðir, verða
þeir að hraða sölunni, en það
þýðir venjulega, að þeir verða
að sætta sig við lægri álagningu
og stundum jafnvel töp.
Hinu má halda fram með
nokkru meira sanni, að þar sem
vaxtahækkunin íþyngi atvinnu-
rekstrinum muni draga úr at-
vinnu. En það er nú svo með
flestar þær ráðstafanir, sem hægt
er að gera til þess að draga úr
dýrtíðinni að þær íþyngja at-
vinnurekstrinum á einhvern hátt,
þannig að hætta verður á því,
að eftirspurn eftir vinnuafli
minnki. Ef svo væri ekki, væri
dýrtíðarvandamálið auðleyst, og
víst er um það, að ábendingar um
þær dýrtíðarráðstafanir, sem
engum valda óþægindum hafa
ekki komið frá stjórnarandstöð-
unni.
AB-blaðið segir að nær væri
að gera ráðstafanir til þess að
uppræta svartan lánamarkað en
hækka vextina, en eins og fyrri
daginn lætur blaðið vera að
benda á nokkur úrræði til slíks.
En hver ætli hafi nú verið
ástæðan til þess, að margir
hafa að undanförnu fremur
kosið að ávaxta fé sitt í ýmis-
konar áhættusömu braski, þar
sem að vísu eru greiddir mjög
háir vextir, en að ávaxta það
í bönkunum? Ætli hún sé ekki
sú, að fólk hefir verið óánægt
með þá lágu vexti, sem bank-
arnir greiða af innstæðum?
Gæti þá ekki verið að hækk-
un innlánsvaxta bankanna
leiddi einmitt til þess, að láns-
fé það, sem áður hefir verið
á svörtum markaði kæmi inn
í bankana, þannig að raun-
verulega myndu vextir ekki
hækka eins mikið og hækkun
hinna löglegu útlánsvaxta
næmi? Það verður að telja
ekki ólíklegt, að það sé m. a.
þetta, sem íyrir stjórn Lands-
bankans hefur vakað, er hún
ákvað vaxtabækkunina.
Reikniheilarnir leysa á svipstundu
verkefni, sem þúsundir manna
þyrftu að spreyta sig á öldum saman
í EÓMABORG eru vísindamenn |
frá fjórum heimsálfum að því
komnir að uppfylla eina heitustu
ósk vísindanna. Undir forystu
S.Þ. er verið að koma upp á þessu
ári fyrstu vísindalegu stærðfræði
miðstöðinni í Evrópu. Reikni-
heili, sem er jafnafkastamikill
og beztu vélar af slíku tagi í
Bandaríkjunum, mun taka að sér
að leysa stærðfræðileg verkefni,
sem enginn vísindamaður og
enginn háskóli hefur þorað að
fást við — einfaldlega vegna þess
að það myndi taka fleiri hundruð
ár.
REIKNINGSHEILINN
MIKLI í RÓM
UNESCO á hugmyndina að
þessari stofnun, og í framtíðinni
geta þeir vísindamenn, sem hafa
löngun og peninga, ,,pantað“
svar við flóknustu gátum frá
reikniheilanum í Róm.
Grundvöllur stofnunarinnar er
alþjóða samningur. Fram að
þessu hafa eftirfarandi ríki und-
irritað_ hann: Belgía, Egyftaland,
Irak, Israel, Italía, Japan, Mexi-
kó og Tyrkland, en búizt er við,
að fleiri gerist stofnaðilar.
Reiknimiðstöðin í Róm verður
ekki aðeins búin vél-heila. Hún
fær einnig venjulegar og fábreytt
ari reiknivélar til umráða. En
miðdepill stöðvarinnar verður
reikni-heilinn, sem er miög dýr,-
og enn sem komið er hafa að-
eins fáar vélar af slíkri gerð ver-
ið búnar til. Bandaríski flotinn á
eina, Princeton-háskólinn aðra.
Vélin, sem verður sett upp í
Róm, og sem er ef til vill bezt
þeirra allra, er eign International
Business Machines í New York
og Columbía-háskólans og er um
þessar mundir til sýnis í New
York.
UNDRAVERÐ LEIKNI
Þessi vél hefur nýlega loxið
verkefni, sem tekíð hefði heilan
hóp vísindamanna fleiri aldir að
ljúka. Hún hefur i fyrsta skipti
í sögunni svarað spurningu/ir.i:
Hvar í geiminum eru reikistjörn-
urnar Júpiter, Satúrnus, Úraní-
us, Neptúníus og Plútó með 40
daga millibili frá nú og til árs-
ins 2060. . . og hvar voru þær í
geiminum með 40 daga millibili
allt frá árinu 1653 og fram á vora
daga? Véiin hefur skilað svarinu
í bók, sem er 327 þéttskrifaðar
blaðsíður með talnaröðum upp og
niður hverja síðuna eftir aðra,
samtals 1,500,000 tölur. En til
þess að ná þessum árangri hefur
vélin orðið að fá 150 milljón sér-
upplýsinga. Hún hefur margfald-
að og deilt 5 milljón sinnum og
lagt saman og dregið frá 7 millj.
sinnum, allt tölur með mörgum
tölustöfum.
Það er í sjálfu sér hugsanlegt,
að menn gætu "ert svo marga út-
reikninga. En til þess þyrfti ó-
grynni reikniþræla, sem yrðu að
strita daginn úr og daginn inn í
mörg hundruð ár til að ná sama
árangri. Leyndardómurinn við
reikniheilann er sá, að hann vinn-
ur svo fljótt. Spurningunni:
Hvað er 1,537,684,732 sinnum
437,009,753 svarar hann fljótar
en hægt er að smella fingrun-
um. Einungis þarf að slá á lykl-
ana í öðrum enda vélarinnar og
svarið kemur út í hinum.
Vélin hefur sjálf reiknað út
hversu fljót hún er að reikna.
Hún getur dregið tvær tölur með
19 stöfum hvora frá annarri á
einu mþúsund og fimmhundrað
asta hluta úr sekúndu.
TRÚTT MINNI~ “ "
En til vélarinnar þarf allmiklu
meira en til mannsheilans. Reikni
heilinn þarf um 12.500 útvarps-
lampa, 21.400 rafmagnsleiðslur og
yfir 40.000 tengingar. Hann notar
nokkra lampana t-1 að leikna með
en aðra til að muna. Reikniheil-
Hann getur munað 480 þús. tölur í einu.
inn getur munað 400.000 tölur í
einu.
En samt sem áður hefur hver
heili sínar takmarkanir og það
hefur reikniheilinn einnig. Hann
verður að fá rétta meðferð því
annars lendir allt í rugiingi.
Venjulegir heilar lifa á sykri.
Reikniheilinn lifir á rafmagni.
Hann notar 180 kílóvött, sem
breytt er í hita í hinum ótal
mörgu lömpum og til þess að
hann ofhitni ekki verður að kæla
hann mikið og kælikerfið notar
tvær lestir af ís á klukkustund.
STARFSLIÐ MEÐ VÉLINNI
Reikniheilinn er mjög dýr og
hann verður að vera í notkun
allan sólarhringinn til þess að
rekstur hans beri sig. Fjórir stærð
fræðingar starfa í einu að því að
panga frá verkefnum fyrir hann.
Þeir vinna í þremur vökum. Það
gerir 12 starfsmenn, en auk þess
eru tveir stærðfræðingar til vara.
Hér við bætist fjöldinn allur af
vísindamönnum, sem taka við
verkefnunum að utan og fara yfir
þau og kynna sér hvernig bézt
verði að leysa þau á stærðfræði-
legan hátt og reikna sum atriði
þeirra út í einfaldari vélum. Þeir
verða að hafa verkefni fyrir
reikniheilann tilbúin mörgum
Framh. á bis. '0
Velvakandi skrifar:
ÚB DAGLEGA LÍFINU
Gjögtið í uæturkyrrðinni
ÆTURGÖLTARI, sem ég
hitti á förnum vegi, sagði
mér þessa sögu.
Nýlega var ég á labbi heim
klukkan langt gengin tvö um
nótt. Þegar ég fór fram hjá
Steininum við Skólavörðustíg,
heyrði ég greinilega létt högg í
næturkyrrðinni. Og þar sem ég
vissi ekki hverju þetta sætti,
staldraði ég við og litaðist um.
Ég sá fljótlega, hvers kyns var.
Utan á fangelsismúrnum hékk
snæri og í því lítil tuðra á stærð
við vettling. Við tuðruna var
bundin spýta eins og sakka og
gjögti hún hún við vegginn, því að
ýmist var kippt í eða slakað á
eins og þegar dorgað er.
Á miða, sem fylgdi útgerðinni,
stóð eitthvað á þessa leið: Veg-
farandi góður, viltu gera svo vel
og láta 3 sígarettur og eldspýtur
í pokann. Þrír fangar. —
fylgir óskiljanlegu lögmáli. Sér-
hverjum er þó ætíð leyft að
leggja sína eigin mælistiku á
hlutina og er það hin mesta sára-
bót og vörn gegn ósamræmi til-
verunnar.
Já, kæri Velvakandi. Sjálfsagt
er það margt, sem vert væri að
geta um í þessu sambandi.
Ég vil samt hér aðeins geta um
einn af áðurgreindum andlegum
réttum, sem nú er á boðstólum.
Yfirlitssýning á verkum
Kristjáns Magnússonar
LLIR eða a.m.k. flestir þeir,
sem gaman hafa af list og þá
jafnt leikir sem lærðir fylgjast
með málverkasýningum í Lista-
mannaskálanum.
Sem oft áður, lagði ég leið
mína þangað nýverið. Þar er nú
yfirlitssýning á málverkum
Kristjáns heitins Magnússonar.
Ég nota hvorki stór orð né er
myrkur í máli, þegar ég tel þessa
sýningu mjög merka, jafnvel eina
beztu sýningu, sem borgarbúum
hefir verið gefinn kostur á að
sjá um langt skeið.
A sýningunni eru um 80 olíu-
málverk, teikningar og þurrlita-
myndir. Meðferð lita er mjög
góð og sums staðar frábær. —
Skynjun Kristjáns á íslenzku
landslagi hefir verið hárfín. Ég
hygg, að engum, sem virðir fyrir
sér Þingvallamyndir hans, bland-
ist hugur um þetta. Sama máli
gegnir um myndirnar Drápu-
'hlíðarfjall og Skjaldbreið. —
Mannamyndirnar eru og ágætar
og er óþarfi að geta nokkurrar
sérstakrar.
Dymbilvikan fer í hönd
Á misskilningur veður nú uppi
og er ekki nýr, að vikan, sem
fer í hönd, heiti páskavika. Með-
al annars hefi ég rekizt á þessa
villu í stórri auglýsingu til skíða-
fólksins.
Þetta er rangt, þó að ekki væri
að öðru en því, að páskarnir eru
alls ekki í næstu viku, heldur
bænadagarnir.
Næsta vika heitir að fornu og
nýju dymbilvika. Dymbill er
dregið af dumbur og er heiti á
trékólfinum, sem settur var þá í
kirkjuklukkurnar til að rjúfa
ekki kyrrð vikunnar.
Margir andlegir réttir
ÆRI VELVAKANDI. Margt
er það, sem höfuðstaðurinn
hefir upp á að bjóða andanum til
upplyftingar og hinni síhungruðu
sái til saðningar.
Vissulega er þessi andlega
fæða þó misjöfn að gæðum og
raunverulegu inntaki, en ekki
tjóar um það að fást, þar eð slíkt
Málverk hans í tveim
heimsálfum.
AÐ er vissulega undrunarvert,
að Kristján heit., sem dó :
ungum aldri, skuli hafa afkastað
jafnmiklu, bæði að magni og geð
um, sem raun ber vitni.
Hér á sýningunni er þó aðeins
hluti af málverkum Kristjáns.
Mörg þeirra eru erlendis á list-
söfnum og í einkaeign, bæði í
Evrópu og Ameríku, en þar hélt
hann sýningar á málverkum sín-
um við mikinn orðstír.
Kæri Velvakandi, þetta skrif
mitt á ekki að vera gagnrýni, til
slíkra hluta er ég ekki fær. Ég
vildi aðeins vekja athygli manna
á sýningunni og segja um leið á-
lit mitt, og ef þeir fyrir bragðið
yrðu aðeins fleiri, sem fá að njóta
þess sama og ég naut nú síðast,
þegar ég lagði leið mína inn í
Listamannaskálann, er tilgangin-
um með þessu bréfi mínu til þín
náð.
Þinn einlægur
H. ?!