Morgunblaðið - 12.11.1952, Page 2

f2
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 12. nóv. 1952
r LiU m íiiib-
tóð D.fl.
MÉR fara á efíir tiliögur aííal-
funclai’ L.Í.Ú. um auknar tek.iur
* Hlutatryggingasjóð og breyting-
ar á lögum og reglugerðum um
tiann, um aukna síklarleit og til-
raunir til sildvciða með nýjum
veiðitækjum, um aðstoð við fiski
e»kip á fjarlægum miðum og um
ííkaðabætur til útvegsmanna, sem
Jiurft hafa að hætta botnvörpu-
*íg dragnótaveiðum vegna stækk-
■unar landhelginnar,
HLUTATRYGGINGASJÓÐUR
Aðalfundur L.f.Ú. haldinn í
Keykjavík dagana 6.—8. nóvem-
fcer 1952 skorar mjög eindregið
á Alþingi það, er nú situr, eð taka
\jpp í lög tillögur Fiskifélags ís-
lands um auknar tekjur i Hiuta-
trj’ggingasjóð bátaútvegsins eða
að gera jafngóðar ráðstafanir til
tekjuöflunar handa sjóðnum.
Kandssambandið hefur áður tekið
cindregið undir þessar tillögur
Fiskifélagsins.
Fundurinn telur það eitt hið
brýnasta hagsmunamál útvegs-
manna og sjómanna, að starfs-
igrundvöllur- Hlutatryggingasjóðs
sé tryggður og. bendir í því sam-
Uandi á, hvernig mesti vandi út-
vegsmanna og sjómanna vegna
hins algera aflabrests á síðustu
suraarsíldarvertíð var leystuv íyr-
ir milligöngu sjóðsins.
Jafnframt leggur fundurinn
áherzlu á, að lán það, sem ríkis-
.sjóður ábyrgist vegna síldveiði-
eieildarinnar hjá hinni almennu
deild sjóðsins, verði endurgreitt
með sérstöku framlagi úr rikis-
njóði, og að rannsakað verði,
T,vort almenna deildin sé bóta-
skyld fyrir síðustu þorskvertíð.
Loks leggur fundurinn áherzlu
á, að rækileg endurskoðun verði
látin fara fram á reglugerðum
hlutatrygging'asjóðs, með tilliti til
fenginnar í’eynslu, m. a. með það
fyrir augum að veiðiaðferðir, sem
ckki eru bættar samkv. gildandi
reglum fáist bættar, t. d. síldveið-,
ar með reknetum og lúðuveiðar,
endurskóðuð verði skiptingin í
bótasvæði, flokkun skipa eftir
stærð og mannafjölda, og önnur
atriði, sem ástæða kynni að þykja
til að breyta.
AUKIN SÍLDARLEIT OG
TILRAUNIR TIL SÍLDVEIÐA
Mlífi NÝJUM VEIÐITÆKJUM
Aðalfundur L;Í.Ú. haldinn í
F.eykjavik dagana 6.—8. nóvem-
toer 1952 fagnar áhuga þeim, sem
í.am hefur komið á Alþingi þvi,
■■sem nú situr fyrir aukinni síldar-
leit.
Fundurinn leggur áherzlu a
eftirfarandi atnði:
1. Nauðsynlegt er að síldarieit
fari fram við strendur landsins
og í hafinu umhveríis það, þar
sem líklegt er að síldar sé að leita.
2. Síldarleitin þarf að starfa
meginhluta ársins.
3. Brýna nauðsyn ber til að
lialda áfram tilraunum meó nýj-
■um veiðitækjum og einkum að fá
■úr því skorið hvort takast megi
að veiða síld í flotvörpu.
4. Fundurinn telur, að til síld-
srleitarinnar þurfi að velja skip,
iem sé hentugt fyrir hverskonar
veiðiaðferðir, þ. e. flotvörpu,
fjnurpu, reknet o. s. frv. og þar
sem auðvelt sé að koma fyrír
}>eim tækjum, sem til leitarinnar
},arf að nota. Athugað verði,
Fvort m.s. Fanney fullnægi þess-
vm skilyrðum.
5. ítrekaðar séu fyrri tilraunir
til þess að fá asdic-tæki til síldar-
Jeitar. Naúðsynlegt er að auka
Ijárveitingu á 16. gr. B. fjár-
lagafrumvarps fyrir næsta ár, til
}>ess að standa straum af kostn-
.aði við ráðstafanir þessar.
AÐSTOÐ VIÐ FISKISKIP
Á FJARLÆGUM MIÐUM
Með þvíj að ekki er ólíklegt, pð
áíldveiðar ■ verrði á ■ næsta -surhri
•cða hausti stundaðar í ríkari
mæli en verið hefur á hafinu
norðaustur eða austur ’af íslandi,
þá lítur fundurinn svo á, að nauð-
syr.legt sé að gerðar verði ráð-
stafanir til að rannsóknar- og
björgunarskip verði fengið til að-
stoðar við veiðiflotann þar svo-og
að Veðurstofa íslands birti veð-
urfregnir og veðurspár fyrir veiði
svæðið. Ennfremur að fullnægj-
andi talsambandi verði komið á
við veiðjflotann.
Samskonar veðurfregnir og
veðurspár verði látnar í íé ú-
lenzkum fiskiskipum á Græn-
landsmiðum, og einnig verði þeim
sendar ísfregnir eftir því, sem
föng eru á.
SKAÐABÆTUR TIL LTVEGS-
MANNA, SEM I>URFT HAFA
AÐ HÆTT BOTNVÖRPU- OG
ORAGNÓTA VEIÐ UM
Fundurinn samþykkir að fela
L.Í.Ú. að beita sér fyrir því, að
þeim bátaeigendum, sem drag-
nóta- og botnvörpuveiðar stund-
uðu verði bætt veiðarfæri bau,
sem lcgð hafa verið niður vegna
nýju landhelginnar.
★
í frásögn blaðsins af áðalfundi
LÍÚ í gær féllu niður nöfn
tveggja manna í varastjórn þeirra
Ólafs H. Jónssonar og Ingvars
Vilhjálmssonar.
Koslð í stjérn Sliid-
Framhald af,bls. 1 |
bers listasafns og stofnun vísis að
ríkisskóla fyrir málaralist, ]
þar sem hin fullkomna þjón-1
usta við lífið og listina sitji í
fyrirrúmi fyrir öllu öðru og skiln-
ingi og algeru hlutleysi sé beitt
gagnvart mönnum og jistastefn-
um, én Asgrímur lítur mjög al-
! varlegum augum á pólitísk og
persónuleg afskipti af listinni,
sem eru af öðrum toga spunnin,
' og tilraunir til þess á þann hátt
1 að hafa vafasöm áhrif á þróun
hennar,
I
NATTURA, SAGA OG
ÞJÓÐLÍF EFNIVIÐURINN
[ Okkur, sem átt höfum þeirri
hamingju að fagna að hafa um
tugi ára skeið átt samleið með
Ásgrími Jónssyni og haft náið
samstarf við hann, kemur þessi
höfðinglega gjöf alls ekki á óvart,
því að hann hefur ávallt metið
list sína og fósturjörð að jöfnu.
i íslenzk náttúra, saga og þjóðlíf
' eru efniviðurinn, sem hann hef-
ur ummótað i persónuleg lista-
1 verk og hann á enga ósk heitari
1 en þá að þeir, sem átt hafa land-
' ið með honum og skapað sögu
þess um aldir, njóti verka hans á
sama hátt og þeirra, sem erjað
hafa jörðina og gert hana byggi-
lega framtiðinni. Ást hans á
landinu og fólkinu verður ávallt
í augum bjóðarinnar hinn ein-
faldi leyndardómur listar hans og
hinn hái listræni þroski hans er
ávöxtur mikilla þjáninga og misk
unnarlausrar sjálfsafneitunar.
. Þannjg /órust skrifstctfustjórj-
anum orð.
Að svo komnu máli er
hægt að segja hve mikið
fnyndum Ásgrí.ms er í eigu hans.
En vitáð' ér't. d. áð méginið af
myndaúrvali því, er sent var til
ekki' sýningar í Stokkhólmi í haust er
af úr einkasafni hans.
Braylryg;andi ©g slórhuga Ifslvimir.
t
evrar
t?? i
AKUREYRI, 11. nóv. — Aðal-
fundur Stúdentafélags Akureyr-
ar var haldinn nýlega. Þessir
menn voru kosnir í stjórn: Ásgeir
Valdemarsson, verkfræðingur,
formaður, Friðrik Þorvaldsson,
menntaskólakennari gjaldkeri og
Ragnar Steinbergsson, ritari.
Ákveðið hefur verið, að fyrsti
almenni félagsfundurinn á þess-
um vetri, verði á fimmtudaginn
kemur, 13, nóv. en ekki 17. eins
og boðað hafði verið. Þessi íund-
ur mun ræða um Háskólafrum-
varp það er liggur fyrir Alþingi
nú. Frummælandi verður Árni
Kristjánsson menntaskólakenn-
ari.
— H. Vald.
Reilingsafii hjá
fsafjarðarbálum
ÍSAFIRÐI, 11. nóv. — Síðustu
viku voru góðar gæftir og reit-
ingsafli, 3—4 tonn í róðri, mest
5 tonn. — Lögðu bátarnir lóðir
sínar oftast austur við Drangál,
en þangað eru um 50—60 sjó-
mílur eða 7—8 klst. sigling á
miðin. Ef gert er ráð fyrir 3 klst.
legu og 7—8 klst. fari í að draga
linuna, tekur sjóferðin 26—27
klst. Mundi það víða þykja lang-
sótt og erfiðir róðrar.
6 bátar eru nú byrjaðir róðra
með linu héðan frá ísafirði, og
er aílinn af 5 þeirra hraðfrystur
en saltaður af einum.
Togararnir eru báðir á saltfisk-
veiðum, og ieggur ísborgin af stað
til Esbjergs á morgun með full-
fermi af saltfiski. Var hún fyrst
á veiðum við Grænland, en síðari
hluta veiðiferóarinnar var hún
hér á Halanum. — Sólborg er enn
á veiðum við Grænland, og er það
4. veiðiferð hennar þar á þessu
ári. —-_J.____________
• NEW YORK, 11. nóv. — Enn
er haldið áfram að telja at-
kvæði í bandarísku kosning-
unum. Síðast þegar til var vit-
að, var atkvæðatala Eisen-
howers komin upp í 33,1
■ •mUijón, «n Stév.ensons í 26.6
milljón.
ÞJÖNUSTAN VIÐ HINA
EILÍFU SANNUEIKSLEIT
Ásgrímur Jónsson er nú 76 ára,
og hann er í dag jafnnæmur og
fullur áhuga fyrir list samtíðar-
innar og lífi og starfi mcðborgar-
anna og æskumaðurinn, sem ekki
hefur kynnst því misjafna í fari
þeirra. Líf hans, svo að segja frá
vöggu til þessa dags, hefur allt
verið helgað því einu, sem hann
vissi sannast og réttast. Engin til-
viljum, ekkertumrót, jafnvelekki
tvö heimsstríð, hafa hrakið hann
hársbreidd frá þeirri lífsskoðun
að þjónustan við hina eilífu sann-
leiksleit væri guðleg köllun lista-
mannsins. Þess vegna mun list
hans áreiðanlega endurnýjast
með mörgum kynslóðum og þang
að mun íslenzk æska meðal ann-
ars sækja ríka og ferska gleði og
lífsfyllingu.
BIRGIR THORLACIUS
þakkar
Síðan flutti Birgir Thorlocius,
skrifstofustjóri, stutta ræðu, þar
sem hann fyrir hönd menntamála
ráðherra þakkaði hina stórmann-
legu gjöf og komst hann þannig
að orði:
Ég leyfi mér fyrir hond
menntamálaráðherra, að þakka
lyður og vandamönnum yðar þá
stórmannlegu gjöf, sem þér hafið
í dag gefið ríkinu. Þetta er ekki
1 fyrsta gjöf yðar til íslenzku þjóð-
arinnar. Alla starfsævi yðar haf-
ið þér verið henni gjöfull son-
ur á fegurð og list, og einmitt
á hinn sama hljóðláta og yfir-
lætislausa hátt og þér hafið kos-
ið að hafa á afhending þessarar
gjafar í dag. Þær gjafir yðar
verða ekki einungis þakkaðar af
kynslóðinni, sem hefur orðið yð-
ur samferða, heldur munu ís-
lendingar minnast nafns yðar og
ævistarfs meðan fögrum listum
er unnað. Frammi fyrir mikilli
list, hvaða formi, sem hún er
bundin, hrynur af mönnum a-
lagahamur hversdagsleikans og
menn verða eins og þeir eru
innst inni: unnendur hins fagra
og góða, þótt vafstur daglegs lífs
felli á okkur öll að meira eða
minna leyti önnur gerfi. Þess-
vegna er miklum listamönnum
búið eilíft lff’ í vitund1 þjóðarinn-
ar, og enginn efar, að þér eruð
i þeim hópi.
Ég endurtek þakkir þær, sem
ég bar fram áðan, og ^rna yður
allra heilla i áframhiHdandi
starfi.
FYRRI hluti þeirrar aldar sem nú
er að líða, er og mun áreiðanlcga
ávallt síðar verða talið eiít við-
burðaríkcsta tírnabil íslenzkrar
menningar, það tímabil sein mest
hefir verið magnað lífskrafti og
margvíslegri frjósemi menning-
ar cg lista. Svo ótrúleg er þessi
saga okkar á þeim stutta tíma,
að við nánari athugun er hún
líkari ævintýri eða draumi, held-
ur en veruleika.
Á þessu tímabili hefir þjóðin
gert gömlum érfðum — skáld-
skap og bókmenntum — þau skil
að list okkar á þessu sviði er nú
í dag margfallt ríkari en nokkru
sinni fj’rr. Meðal skálda og rit-
höfunda höfum við eignast fram-
úrskarandi menn, ágæta snill-
inga sem skapað hafa þjóðinni
nýjan heim, og fært henni á nýj-
an leik þau gömlu sannindi, að
skáldskapur, bókmenntir og list-
ir, eru órjúfanleg'a tengd íslenzku
eðli, og að enginn myndi framar
þekkja íslenzkt fólk, sem bjóð
síns lands, ef að listin og skáld-
hneigðin hyrfu úr huga okkar.
Hið nýja lífsmagn þessarar ald
ar lét sér ekki nægja þau viðhorf
eða það form er áður var; list-
hneigð þjóðarinnar varð að fá
útrás á annan hátt, á fleiri vegu
og með auknum krafti. Nýjar
listgreinir koma fram, vaxa og
dafna. Myndlist og tónlist höfðu
verið til með þj'óðinni, en ekki
notið að þróast á sama hátt og
orðsins list.
En nú hefst nýr þáttur í sögu
íslenzkrar myndlistar, og þar
kemur brautryðjandi okkar ungu
málaralistar, Ásgrímur Jónsson,
fyrstur við sögu. Hann er reynd-
ar ekki sá fyrsti er lagði rnálara-
listina fyrir sig hér á landi —
síður en svo — því ýmsir ágætir
listamenn höfðu starfað á þessu
sviði á undan honum. En svo er
sem með komli hans vakni þjóð-
in til nýrra dáða á þessu sviði.
Mtð verkum sínum vekur hann
áhuga á myndlist, hann yefur
þjóðinni nýja mynd af lar.dinu,
leiðbeinir ungum listamönnum,
o 1 brýtur 'yrstur :nanna :úður
þá trú að myndlist sé ósamrým-
anleg íslenzkum staðháttum.
Hann gerir listina að lífsstarfi
sínu, og þar með að sínu hlut-
skipti — en geíur þar fordæmi
sem hefir orðið myndlist okkar
að ómetanlegu gagni.
Það er ekki ætlunin að gera
hér grein íyrir starfi Ásgríms
Jónssonar 1 sögu íslenzkrar mynd
listar — alþjóð veit að hann et
einn okkar allra fremstu lista-
manna á þessu sviði.
Hitt rauriu færri hafa vitað að
hann hefir ætíð verið ötull stuðn-
ingsmaður íslenzkrar listar, og
það á margan hátt. Með hlé-
drægni og í kyrrþey hefir hann
unnið að því að bæta hag ungra
og lítið þekktra listamanna.
Hann hefir keypt mörg listaverk
af þeim, svo hann á nú allstórt
safn mynda eftir ýmsa listamenn
sem nú eru orðnir þekktir, og
hann heíir á margan annan hátt
r.otað aðstöðu sína til að greiða
götu ungra listamanna. Hið síð-
asta og um leið stærsta verk hans
til styrktar íslenzkri list er aS
hann hefir nú gefið þjóðinni all-
ar þær myndir sem eru í hans
eign, bæði sín eigin verk og ann-
arra ásamt húsi því er hann býr
nú i. Þetta er höfðingleg gjöf,
sem aðeins ar ætlandi stórbrotn-
um gefanda.
Þjóöin stentlur i þakklætis-
skuld við Ásgrím Jónsson, fyrst
sem framúrskai’andi listamann, i
öðru lagi scm ágætan og stór-
huga höfðingja og listvin.
Þessi síðari þáttur í starfi Ás-
gvíms Jónssonar er eðlegur —•
því eins og ailir sannir listamenn
hefir hann ætíð fundið að listin
er ekki ^instaKlingsnyggja heid-
ur samstarf listamanna — og
sameiginleg eign allra manna. •
Gunnlaugur Scheving
Brefar nálgasl Sjár-
■
LONDON, 11. nóv. — Bret-
land hefur nú náð fyrsta áíang-
anum að því takmarki, að ná
fjármálaöryggi, sagði Richard
Butler í ræðu í neðri máistofu
brezka þingsins í dag. ,
Bu.tler minntist á það, að
Bretar hafa nú náð jafnvægi; í
verzlunarjöfnuðinum. Árið 1951
var greiðsluhallinn 460 milljón
sterlingspunda, en á fyrra helm-
ingi þessa árs var greiðsluaf-
gangurinn á verzlunarjöfnuði 5Q
milljón sterlingspund.
Þar sem járn, virði er sandi orpið
. (VS . '1 I
’ > ’
* >■ úxajrrtnjur ^
■' ■ ' v .... i \
: \ X'' ■ •=' .
/fH ’: ■' \K'i ■
V*. m ■st í
4' ■
C- 1 í. :
&. W:v' ,
r,
° Á1
VÍr/tajÁnmir*
Hér er sett ut í kort af Mýrdalssandi liið umdeilda hrájárn á Dyn-
skógafjöru, svæðið milli fjörumarkanna tveggja. Járnið, sem er
um 5000 tonn, er í tveim bingjum. Því var varpað í sjóinn þar fyr-
ii rúmlega 11 árum úr lestum farmskipsins Persíer, til að létta
skipið er því var bjargað af strandi. Kort þetta er meðal skjala
þeirra, er lögð hafa verið fram við rannsókn málsins. Kortið skýr-
ir sig nokkurn veginn sjálft, en benda má á þá breytingu, sem
orðið hefur á strandlínunni fr^á því að Persier strandaði og þar
til nú í sumar er leið. Bærinn Kerlingadalur sést ekki á kortir.u,
enda er hann alllanga leið frá. . _ ."_ ,u