Morgunblaðið - 18.11.1952, Page 2

MORGVNBLAÐIÐ 7
Þriðjudagur 18. nóv. 1952 ]

Préfmái ekki skSlyrðl Sif 1
iel
hæstarétfarmáifiyfnings
Vandasamasfi þátturinn fyrir héraðsdémi
3jAGT var fram á þingi í gær frumvarp til laga um breytingu á
J.óg im frá árinu 1942, um málflytjendur. Er það meiri hluti alls-
3rerj irnefndar, sem frumvarpið ber fram, en þar segir:
Veglegasti dýrgripur íslenzkrar kirkju i lútherskuum sið
Ræðismannshjónin Ryel gefa kirkju
sinni forkunnar fagran skírnarfont j
1 1 ..^=*AKUREYRI, 17. nóv. — Síðastliðinn sunnudag fjölmenntu Akur<
eyringar til kirkju sinnar. Var þar hvert sæti skipað. Auk venju-
legrar messugjörðar skyldi þar afhenda og vígja nýjan skírnar*
font. Gefendurnir voru ræðismannshjónin frú Gunnhildur og
Balduin Ryel stórkaupmaður og börn þeirra.
fcEiILYRÐI FYRIR
WRL.-GRÁÐr
Dómsmálaráðherra veitir leyfi
ti'l málflutnings við hæstarétt
J.iVerjum þeim, sem:
1. er -30 ára gamall,
2. er lögráður og hefur forræði
íjár síns.
3. hefur óflekkað mannorð,
4. hefur islenzkan ríkisborg-
orarétt,
5. hefur lokið embættisprófi í
lögfræði í Háskóla íslands eða
jafngildu prófi í öðrum háskóí-
um samkvæmt íslenzkum lögum
«g
6. er héraðsdómslögmaður og
liefur ennfremur samtals 10 ár
gegrú föstu dómaraembætti eða
opinberu starfi, sem þarf til þess
a.ð verða skipaður í fast dómara-
ísæti. eða verið héraðsdómslög-
maður eigi skemur en fimm ár
og flutt eigi færri en 30 mál fyrir
■dómstólum, þar af séu að minnsta
Ikosti 20 munnlega flutt. Hæsti-
réttur getur veitt manni undan-
þágu frá þessum skilyrðum um
starfstíma, ef dóminum er það
kunnugt, að hann sé hæfur til
•að flytja mál fyrir hæstarétti.
ERFITT AÐ FÁ PRÓFMÁL
T'ÍL FLUTNINGS
í greinargerð segir:
Reynslan hefur sýnt, að næst-
uia ógerningur er að fá prófmál
fyrir hæstarétti, er rétturinn tel-
xir hæf til prófflutnings. En enn
Tneiri erfiðleikum veldur það, er
hæstiréttur mælti svo fyrir, að
framvegis verði eigi önnur mál
tekin gild sem prófmál fyrir
hæstarétti en þau, er þeir héraðs-
dómslögmenn, er próf vilja taka,
hafi sjóifir flutt fyrir undirrétti.
3Þá er það og skilyrði, að próf-
mál séu vandasöm í flutningi og
veigamikil. Slíkum málurn er alla
jafna í öndverðu ætlað að fara
fyrir hæstarétt, en af því leiðir,
að hæstaréttarlögmönnum er
yfirleitt falinn flutningur þess-
ara fnálá fyrir undirrétti. Er það
út af fyrir sig mjög eðlilegt, að
aðilar máls óski fremur eftir
því, að sami lögmaður flytji mál-
ið fyrir báðum dómstigum. Sam-
band aðila og málflutnmgsmanns.
er jafnan reist á gagnkvæmu
trausti og er á sinn hátt eins og
samband (sjúklings og læknis,
enda er þetta gagnkvæma traust-
samband viðurkennt í íslenzkri
löggjöf. Má í því sambandi benda
á þagnarskyldu lögmanna um þau
mál, er þeim er trúað fyrir í
starfa sínum. Þá er það og stað-
xeynd, að starfsheitið hæstarétt-
srlögmaður eitt út af fyrir sig
heftir þau áhrif á almenning, að
hann telur málum sínum betur
horgið í höndum hæstaréttarlög-
manna en héraðsdómslögmanna.
ÁÍSAMBOÐIÐ
ATVINNUFRELSI
Af framangreindri tilhögun
leiðir, að mjög erfitt er að öðl-
ást rétt tii málflutnings fyrir
hæstarétti. Er nær útilokað, að
menn geti náð þessu takmarki
með eðlilegum hætti. Slíkar
hindranir eru óþekktar í öðrum
hliðstæðum atvinnugreinum og
. verða að teljast ósamboðnar þjóð
tfélagi, þar sem atvinnufrelsi
irianna er viðurkennt.
Það er alkunna, að vandasam-
4sti þáttur málsmeðíerðarinnar
íer fram fyrír héraðsdónli. Þar
■er- lagður grundvöllur málsins,
hröfur gerðar og reifaðar. Þar
íara fram vitna- og aðilayfir-
heyrslur, og þar á yfirleitt að
íavér fran> öíIhh ■aílra.gagna-máls-
ins og síðast en ekki sízt alla-
jafna munnlegur málflutningur
þess.
Það er og athyglisvert í þessu
sambandi, að menn þurfa ekki
umfram embættispróf í lögum að
þreyta neins konar prófraur.ir til
þess að verða dómarar í liéraðs- J
dómi eða hæstarétti. Verða vand-
fundin rök fyrir því að gei'a
strangari kröfur til þeirra, cr
flytja mál fyrir dómi, en þeirra, '•
sem dæma mái.
AÐ gefnu tilefni uppiýsir Jón
Sigurðsson, framkvæmdastjóri
ASÍ, að Edvard Sigurðsson sé
ekki formaður hinnar sameigin-
legu samninganefndar verkalýðs-
félaganna. Nefndin hefur enn
engan formann eða framsögu-
mann kosið sér.
Skoifélap-mensi
sigruðu sjóUðana
af beitiskipinu
Á LAUGARDAGINN hinn 15.

{ GREIN sem próf. Gylfi Þ.
Gíslason skrifaði s. 1. laugardag
í Alþýðublaðið um sarnþykktir
og störf B.S.R.B. langar mig til
þess að leiðrétta eitt atriði. Pró-
fessorinn leggur þann skilning í
kröfu þingsins um „fulla dýrtíð-
aruppbót“ eins og það er orðað,
sbr. og ályktanir þingsins um
endurskoðun vísitölu, að með
því sé átt við það, að bætt séu
upp þau vísitölustig, sem munar
á kaupgjaldsvísitölu og vísitölu
framfærslukostnaðar, vegna þess
að verðhækkun landbúnaðaraf-
urða vegna hækkunar á kaupi
bóndans er ekldljætt^upm
— Þessi skilningur er ábyggi-
lega rangur. Hann kom að
vísu fram þar á þinginu, en ég
benti m. a. á það, að þetta bil
sem er á milli kaupgjalds- og
framfærsluvísitölu yrði ekki brú-
að með því að greiða kaup sam-
kvæmt framfærsluvísitölu. Ef
gengið er út frá því, að verð-
lagningargrundvöllur landbúnað-
arvara sé réttur, yrði að hækka
landbúnaðarvörurnar til sam-
ræmis við hækkun kaupgjalds-
ins um leið og það hefði verið
hækkað, og stæði launþeginn þá
í sömu sporum og áður þótt kaup
sé greitt samkvæmt framfærslu-
vísitölu. Ef bóndinn hinsvegar
sættir sig við það að bíða með
hækkun til næsta hausts, þá
væri honum eins hagkvæmt að
sætta sig við óhagstæðari verð-
lagningargrundvöll. Þingið taldi
þó ekki réttmætt né sanngjarnt
að gera -þá kröfu að bændur
væru látnir taka á sig þessa
byrði, og skil ég því samþykkt
þingsins um „fulla dýrtíðarupp-
bót“ þannig, að það sé almenn
krafa um óskertan kaupmátt
launa, og sé til þess beitt öllum
tiltækilegum ráðum.
Að öðru leyti vísa ég varðandi
grein próf. Gylfa, sem í he.ild er
miður heppilegt „innlegg“ kjara-
málum opinberra starfsmanna til
framdráttar, til greinar minnar í
Mbl. s. 1. laugardag.
í GÆRDAG fór fram í annað
sinn kjör fulltrúa Prentmynda-
smiðafélags íslands á væntanlegt
Alþýðusambandsþing. — Fyrri
kosningin var kærð og stjórn Al-
þýðusambandsins dæmdi hana ó-
lögmæta, þar eð tveir félags-
menn höfðu ekki verið boðaðir á
fund þann er fulltrúakjörið fór
fram, en lög félagsins mæla svo
fyrir. Við kosningu fulltrúa í gær
var kosinn sem aðalfulltrúi Gunn
ar Heiðdal og til vara Sverrir M.
Gísiason.
í Prentmyndasmiðafélaginu
eru nú tveir kommúnistar og
hafa þeir, svo sem þeirra er hátt-
ur, reynt að beita hverskonar
brögðum og lögleysum, í þeirri
von að ná yfirráðum í þessu fá-
nóv. fór fram keppni í skotfimi
milli liðs af enska beitiskipinu
H.M.S. Swiftsure og liðs úr Skot-
félagi Reykjavíkur.
Keppnin fór fram að íþrótta-
húsinu Hálogalandi. Skotið var á
25 yards færi með -rifflum cal.
22, liggjandi með járnsigti. Hver
keppandi skaut 10 skotum og
mögulegur stigafjöldi hvers 100
stig.
Jafnmargir menn eða 8 voru
í hvorri sveit og mögulegur stiga-
fjöldi hvorrar sveitar því 800 st.
Foringi brezka liðsins var Lt.
S. Andrews, en þess íslenzka
Njörður Snæhólm.
Leikar fóru þannig að sveit ís-
lendinganna vahn með 738 stig-
um. Stigafjöldi Bretanna var 659
menna félagi, sem telur 16 með-
limi. Hafa þessir menn haldið
uppi nokkrum skrifum í „Þjóð-
viljanum“ og borið þar á félags-
menn hverskonar lygi og áróður,
sem ekki er flugufótur fyrir. —
M.a. báru þeir að tveir félags-
manna, Gunnar Heiðdal og
Sverrir M. Gíslason, væru at-
vinnurekendur og skulduðu auk
þess félagsgjöld.
Fyrra atriðið var hrakið í
greinargerð meirihluta stjórnar-
innar fyrir kærunni yfir kosn-
ingunni til A.S.Í.,á þeim grund-
velli, að aldrei hefði orðið úr því
að þeir félagar tækju prent-
myndagerð Ól. Hvanndals á Ak-
ureyri á leigu, þar eð hún var
lögð niður. Þetta vissu kommún-
istarnir tveir, enda lagði Hvann-
dal sjálfur fram vottorð í mál-
inu. Varðandi hin ógreiddu fé-
lagsgjöld gerðu þeir Gunnar og
Sverrir strax skil og farið var
fram á það við þá, þó það hefði
kostað stímabrak vegna þess að
meirihluti stjórnarinnar, komm-
únistarnir tveir, Benedikt Gisla-
son og Sigurbjörn Þórðarson,
. bönnuðu gjaldkera að veita félags
gjöldunum móttöku. — Geta má
þess að forkólfur rógskrifanna,
Benedikt Gíslason, skuldar enn
hluta af árgjaldi yfirstandandi
árs.
Nauðsynlegt er að bera til
baka þann kafla í hinurn ódrengi-
legu skrifum Benedikts um sam-
starfsmenn sína í prentmynda-
iðninni, Gunnar og Sverri, að
þeir hafi farið í smiðju til þeirra
Gunnars Ilelgasonar og Þor-
steins Péturssonar, er þeir á-
kváðu að kæra kosninguna. Þær
fullyrðingar eru gjörsamlega úr
lausu lofti gripnar^ enda viður-
kenndu þeir báðir, Benedikt og
Sigurbjörn, í samtölum við fé-
lagsmenn, að fyrri fulltrúakosn-
ingin á AlþýSusambandsþingið
hefði verið ólögleg. Svona eru nú
heilindin hjá þessuna .komjrjún-
istum.
Heldur hljómleika í kvöSd
* n■ rnintmnrmmaatmmmrnmumam * ÍMmmmmmn nitMiiiiínniinifn i
Sinfóníuhljómsveitin heldur í kvöld hljómleika í Austurbæjarbíói,
og mun Ruth Hermanns fiðluleikari verða einleikari með hljóm-
sveitinni er fluttur verður konsert fyrir fiðlu og hljómsveit eftir
Mozart. — Þá leikur hljómsveitin verk eftir Wagner: Forleikur og
dauði Jsoldars. pg. atf lojtum. leikqr hljómsveitin Fyrstu Sinfóníu
Beethovens. — Olav Kjelland stjórnar hljómsveitinni.
Ólafur Björnsson.
Rommúnistarnir í Prentmíynda-
smiðafélaginu algjörlega knésettir
♦mörg ár og mikil
FYRIRHÖFN
Að lokinni messugjörð, er sérai
Pétur Sigurgeirsson flutti, gekk
hinn virti, aldni ræðismaður í
kórdyr. Skýrði hann þar frá til-
drögum þess að þeim hjónum
kom saman um að gefa hinnl
nýju Akureyrarkirkju skýrnar-
font og var það skömmu eftir
að hún var byggð, en kirkjan
er 12 ára í ár. Upphaflega höfðu
þau hjón ætlað að hafa fontinn
alíslenzkan að efni og formi til
og íslenzkur listamaður átti aS
vinna verkið. Ýmsir örðugleikar
urðu þess valdandi að frá því
varð að hverfa. Að lokum var
horfið að því ráði að hafa til
fyrirmyndar skýrnarfontinn ' í
Frúarkirkjunni í Kaupmanna-
höfn, en hann er sem kunnugt
er gerður eftir listaverki hálf-
Islendingsins Bertels Thorvald-
sens, skýrnarenglinum. Sóknar-
nefnd Frúarkirkjunnar gaf góð-
fúslega leyfi til þess að þetta
væri gert, en setti það eina skil-
yrði að eftirlíkingin væri ná-
kvæmlega eins og fyrirmyndin.
V ár skírnarfontur Frúarkirkj-
unnar því Ijósmyndaður og af
honum tekið nákvæmt mál, sem
síðan var sent til Ítalíu, en þar
hjó hinn kunni ítalski listamað-
ur Corrado Vidni frá Flórenz
fontinn í hvítan ítalskan marm-
ara. Er gripurinn frábærlega vel
gerður. Hefir honum nú verið
kornið fyrir vinstra megin við
kórdyr Akureyrarkirkju á sér-
stökum þar til gerðum palli.
, i
AFIIJÚPUN OG VÍGSLA
Að lokinni ræðu Ryels gengu
þær kona hans og yngsta dóttir*
þeirra hjóna, Hjördís, að skírn-
arfontinum og afhjúpuðu hann.
Þá gengu í kórdyr þeir vígslu-
biskup, séra Friðrik Rafnar og
Ryel ræðismaður, er las þar upp
gjafabréf það er fontinum fylgir
og afhenti hann formlega söfn-
uðinum, með því eina skilyrði
að hann yrði aldrei fjarlægður
úr Akureyrarkirkju. Vígslu-
biskup veitti gjöfinni móttöku
og þakkaði hana með ræðu. Gat
hann þess,. að þetta væri vegleg-
asti gripur, er nokkurri islenzkri
kirkju hefði verið gefinn í
lútherskum sið. Líkti hann hon-
um við hina miklu altaristöflu
er Jón biskup Arason hefði gef-
ið Hólakirkju á fyrstu biskups-
árum sínum. Flutti hann þeim
Ryelshjónum hinar beztu þakkir
Akureyringa. Að lokinni ræðu
sinni í kórdyrum vígði séra
Friðrik skírnarfontinn.
. Þá var framkvæmd hin fyrsta
skírn við þenna mikla dýrgrip
og hlaut þar ungur sveinn nafnið
Þorvaldur sonur frú Þórgunnar
Ingimundardóttur og Friðriks
Þorvaldssonar menntaskólakenn-
* ara.
Akureyringar flytja hr. og fró
Ryel og börnum þeirra alúðar-
fyllstu þakkir fyrir þenna veg-
lega og forkunnarfagra grip. ,
—Vignir. |
HANNOVER, 17. nóv. — Kring-
um 80 fyrrverandi meðlimir I
hinum bannaða nýnasistaflokkl
hafa verið kosnir í bæjar og
sveitastjórnir í kosningunum,
sem fram fóru nýlega í Neðra-
Saxlandi. Flestir voru í framboði
hjá flóttamannaflokknum eða
hji -ipmni. hægrisinnuðum flokk-
um. —NTB. **