Morgunblaðið - 18.03.1953, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 18. marz 1953
Héraðsspílali
Sfarrinn á væniinlega effir
að breíðasf úf m aflf fand
Hann vií! bia í fuglahíssnm í aörlurii
FINNUR Guðmundsspn fugla-
fræðingur sagði frá því hér í
blaðinu í fyrradag, að gráþröst-
urinn væri nýr landnemi hér. —
Hann væri orðinn hér árviss
vetrargestur og búast mætti við
að þann færi að verpa hér.
&
Annar spörfugl, sem er mjög
algengur á meginlandi Ev-
rópu, er nú kominn lengra á leið
með landnám sitt á ís'andi. Það
er starrinn, sem allar líkur eru
til að breiðist út um aiit íand á
næstu árum.
&
Starrinn er spörfugl og er af
ís'.enzkum fuglum einna
skyldastur hrafr.inum. Starrarn-
ir eru alsvartir með bláleitri eða
grænleitri slikju og ljósum díl-
um. Þeir eru á stærð við skóg-
arþröst.
M
^ Heimkynni starrans eru fyrst
og fremst á öllu meginlandi
Evrópu, þar er hann einn algeng-
asti fuglinn. Einr.ig hefur hann
svo lengi sem menn muna verpt
í Færeyjum. Árið 1890 voru 100
starrar fluttir til Ameríku og
sleppt í Central Park í New York
borg. Það voru forfeður milljóna
kynslóða, því að nú eru starr-
arnir dreifðir um að minnsta
kosti öll austanverð Bandaríkin.
Þeir eru félagsfuglar líkt og
hrafninn. Hafa bandarískir fugla-
fræðingar þær sögur af þeim að
segja, »að starrarnir myndi sér
ákveðna svefnstaði, þar sem þeir
safnist saman til svefns. Segjast
þeir hafa séð tvímælalaust mörg
hundruð starra í einum hóp á
slíkum svefnstöðum.
a
^ Nú, en þá er það larídnám
starrans hér á landi. Starr-
ar hafa oft komið hingað sem
flækingsfuglar, en horfið jafn-
skjótt aftur. Dr. Finnur segir að
fyrstu frásagnir, sem við höfum
af starranum hér á landi sé frá
því fyrir aldamótin 1800, þá gef-
ur Sveinn Pálsson lýsingu á fugl-
inum í dsgbókum sínum. Síðan
eru heimildir frá ýmsum tímum
um að starrar hafi sézt sem flæk-
ingsfuglar.
U
S. 1? 20—30 ár hefur starrinn
verið algengur vetrargestur
hér á landi og á árunurri 1930 ti!
1940 er vitað til þess að hanr
gerði tilraunir til varps. M. a.
vorið 1935. þegar starrahjón
byggðu sér hreiður hérna inni í
Laugsrnesi, en hurfu síðan frá
því aftur.
• 3A
En kringum 1940 byrjuðu
starrar að verpa í Hornafirð-
inum og hefur greinilega farið
fjölgandi síðan. Og síðan 1950
hafa starrar verpt i Öræfunum
hjá Fagurhó'smýri. Þetta telur
dr. Finnur Guðmundsson að muni
e. t. v. vera byrjunin á frekari
útbreiðslu starrans um allt land
/ Telur hann líklegt ef aðstæður!
eru heppilegar að starranum
fjölgi á næstu árum og hann
verði þá varpíugl víðar. i
| óík
Starrinn er íugl, sem margir
í Evrópu hafa mætur á. —
Hann er fallegur, heldur sig all-,
mikið heima við hús. Hann hefur'
þann sið að verpa í holur og því
er hann einn þeirra fugla, sem
algengt er áð verpi í lítil fugla- ‘
hús, sem fólk í Evrópu setur oft
upp í görðum sínum. Grunur
hefur leikið á erlendis, um að
starrinn hafi borið milli á síðari
árum gin- og klaufaveiki. Ekki
er það sannað, en hugsanlegt þó
vegna þess, hve hann heldur sig
mikið við hús. Ekki ætti þó að j
vera mikil hætta á því hvað við-j
víkur þeim störrum, sem verpa
hér, því að þeir munu ekki flytja
sem farfuglar til annarra landa.
Myndin hér að ofan tók dr.'
Finnur Guðmundsson nú í síðari
hiuta febrúar suður í Gerðum. j
Þar voru 45 starrar saman í hóp
og sátu á símalínunni, en síma- j
línur eru uppáhaldssæti starr-
anna.
Auglýsendur, aíhugið!
Morgunbiaðið er helmingi út*
breiddara en nokknrt annað
íslenzkt blað — og því lang
bezta auglýsingablaðið.
BLÖNDUÓSI, 13. marz. — Fyr-
irhugað er að koma væntanleg-
um héraðsspítala Húnvetninga á
Blönduósi undir þak á næsta
sumri, en af þeirri byggingu er
þessi mynd. í húsinu verða um
30 sjúkrarúm, heilsugæziustöð,
íbúð fyrir starfsfó'k og læknis-
bústaður í annarri álmunni. Með-
al þeirra féiaga, sem gengið hafa
vel fram í því að safna fé til
þessarar fyrirhuguðu stofnunar,
er Ungmennafélagasamband
Austur-Húnavatnssýslu, sem
heldur árlega sérstaka skemmti-
viku í fjáröílunarskyni til menn-
ingarmála héraðsins.
Þessi skemmtivika er kölluð
Húnavakan (ekki vikan) og stóð
hún að þessu sinni dagana 3.—8.
marz. Var þar aðsókn mjög góð,
enda var tíðin frábærlega hag-
stæð og margt gott til skemmt-
unar. Ber þar fyrst að nefna leik-
ritið Rekkjuna, sem þau Gunnar
Eyjólfsson og frú Inga Þórðar-
dóttir léku í þrjú skipti á veg-
um Þjóðleikhússins við húsfylli
og ágætar undirtektir. Ennfrem-j
ur lék Leikfélag Höfðakaupstað- J
ar Spanskfluguna i þrjú skipti,
sömuleiðis við ágæta aðsókn. Eð- j
varð Sigurgeirsson frá Akureyri
sýndi í fimm skipti mjög fagrar
kvikmyndir af Hreindýraslóðum,'
björgun áhafnar Geysis á Vatna-j
jökli, Heklugosinu o. f 1., og karla
kórinn Húnar á Blönduósi söng.j
Ennfremur voru nokkur smærri
skemmtiatriði og svo auðvitað
dansað á hverju kvöldi, bæði
eldn og yngri dansar. Allmargt
af utanhéraðsfólki sótti skemmt-.
anir þessar.
Allur ágóði Húnavökunnar
rennur til ýmissa menningarmála
eins og áður er sagt, að þessu
sinni einkum til spítalabygging-
arinnar, en síðustu tvö árin á
undan hefur Ungmennafélaga-
sambandið gefið til hennar kr.
30 þús., til undirbúnings skóla-
stofnunar á Reykjum á Reykja-
braut kr. 15 þús., til kvikmynda-
töku innanhéraðs kr. 5000,00 og
til sundlaugar í Höfðakaupstað
kr. 3000,00.
Guðmundur Jónsson, sýslu-
nefndarmaður í Ási, sem er for-
seti sambandsins, stjórnaði Húna
vökunni nú eins og undanfarin
ár af hinum mesta skörungsskap.
Svipmynd af áfergisiegri
leit strokufólks í íslenzku
skipi í Austur-Þýzkalandi
ur sjoé
segir
Á RÓSAILMNUM ÞEKKIST ÞAÐ
Breining Haand-balsam-
smyrslið, sem færir húð-
inni aftur þau eðiilegu
fituefni, sem hinn dag-
legi uppþvottur með
misjöfnum þvottaeínum
sviftir hana, — smyrslið,
sem heldur höndunum mjúkum
og fögrum.
LSfíiD
dzéó de /zod-e
ÞEIÉ sem farmanns kufli klæð-!
ast, kynnast umheiminum, er'
gnoðin leitar til fjarlægra.
stranda. Eftir síðustu heimsstyrj-!
öld gerðust stórar breytingar á
landakorti Evrópu. Járntjaldið
svo nefnda fræðist til og með því
var breytt siðum og venjum
þjóða. |
Af vörum farmannsins má
hlusta á sögur og sagnir, er þeir
lýsa þessum miklu breytingum,
sem átt hafa sér stað og því sem
fyrir augun ber, er þeir heim-!
sækja borgir austan járntjaids-J
ins.
Til Áustur-Þýzkalands var ferð
inni heitið. Er nálgaðist ákvörð-
unarstað, var eins og manni fynd-!
ist, bæði vindur og báran blá,
anda köldu á móti. Við fyrstu sýn
strandarinnar brá ósjálfrátt upp
i huga manns mynd af þeirri hlið
tjaldsins, sem að oss snýr, trúleysi
hinns villta samvizkulausa heims
kommúnismans, harðstjórn, ánauð
og kúgun, með stálhanzkann al-
kunna greyptan hamri og sigð.
Þegar siglt var í höfn og lokið
var við að tengja skipið við hafn-
arbakkann sá maður strax og
fann, hvað var að gerast og hvers \
er að vænta innan tjaldskaravinn-
ar.
Vopnaður flokkur, sveínvana,
hungraðra manna steðjaði um
borð, í daunillum skítugum ein-
kennisklæðum, heimtaði varð-
stöðu í vélarúmi, stjórnpalli, aft-
ur og fram þilfari, meðan skip og
skipshöfn voru skoðuð og metin.
Tve.ir hinna einkennisklæddu
herra þurftu eigi annað en yl frá
íbúðum skipverja til þess að
sofna á verðinum. Það varð
þeirra ógleymanlega draumaland,
skyldurækni og dáða. Eftir að
skoðun á skipi og gagnrýni á
vegabréfum, ásamt tortryggilegri
rannsókn á hverjum skipverja,
var lokið, var okkur tilkynnt
bann við landgöngu.
Hvort við vorum sekir fundnir,
veit ég eigi, en fangar vorum við,
í þeirri merkingu, að við máttum
ekkert frá eða úr skipi fara.
Þessu til staðfestingar var settur
vörður við skipshlið, vopnaður
hríðskotabyssu og öðrum smærri
vopnum. Varðgæzla þessi átti sér
stað dag sem nótt.
Eftir að þessi harkalega skoðun
var afstaðin og vopnaði vörðurinn
þrammaði þungum skrefum á
hafnai'bakkanum við skipshlið,
var horfin úr huga áhafnar öll
löngun til landgöngu; okkur
fannst allt benda í þá átt. að ekk-
ert gæti fundist hér, sem huga
eða hönd gleðji.
Þegar fermingu skipsins var
lokið, urðum við að bíða í marga
klukkutíma, þar til siglingarleyfi
fékkst. Að því fengnu, var annað
skoðunaráhlaup. hafið. Nú hafði
bætzt við í herdeildina flokkur
manna, vopnaður margra metra
löngum járnteinum. Réðust þeir
á allar lestar og lúgur og boruðu
með teinum þessum í farminn.
Hér var hafin áfergisleg leit að
strokufólki, í farmi og um allt
skip, og með tortryggni litið á
ailt og alla.
Að lokinni þessari fáséðu
,,árás“ gafst loks tími til að kasta
landfestum og snúa skipinu til
hafs, með fullri ferð vélarinar.
Um leið brast fjötur fóta vorra
og samstilltur léttleiki skips og
skipshafnar náði sínum fyrri
veruleika.
Skipið öslaði áfram, titraði und
an ofurkrafti vélarinnar og bar
okkur óðfluga úr myrkrinu til
'ljossins, freisis og friðar, til
hafna, þar sem óvopnað, glað-
vært og frjálslegt fólk tekur á
móti skipinu, þegar það leggst að
hafnarbakkanum, þar sem skips-
höfnin má fara frjáls ferða sinna
í landi og tala vijS fó!k, eins og
heima hjá sér. Þangað sem mann
dómur og menning ríkir.
Sjómaður.
mgafagnar
SEOUL, 16. marz. — Ástralskar
Metero-flugur sundruðu nieð óllu
lest flutningavagna Norður-
Kóreumanna. Átti lest þessi að
flvtja lið og- vistir til hafnarbæj-
arins V/onsan á austurströnd-
inni. Komu njósnaflugmenn auga
á lestina, sem þá var’ stödd á
þröngum fjallavegi. Áströlsku
flugurnar gerðu siðan harða hríð
að henni, eyðilögðu alla flutn-
ingavagnana og ekkert lífsmark
sást á veginum þegar frá var
horfið. — Voru um 150 vagnar
í flutningalestinni.
NTB-Heuter,