Morgunblaðið - 27.09.1953, Blaðsíða 7

Sunnudagur 27 sept. 1953
MORPUNBLAÐIÐ
7
Dawson o
f BREZKA vikuritinu ILLU-
STRATED, sem kom út í Bret-
landi í gaer, birtist sem aðal-
grein frásögn af landhelgisdeilu
Breta og íslendinga, svo og lönd-
Unarbanninu og undirbúningi
George Dawsons kaupsýslu-
manns undir fiskverzlun sína
við íslenzka togaraútgerðarmenn.
★ ★
BLAÐ þetta er eitt útbreiddasta
vikublaðið í Bretlandi og birtir
greinar og fréttamyndir um ýmis
þau mál sem efst eru á baugi
innanlands og utan. — Blað
þetta fæst hér í bókabúðum. —
Þetta nýútkomna blað af Iilu-
strated barst Mbl. í gær. Grein-
ina skrifar Allen Andrews, og
myndirnar, sem eru fjölmargar,
tók Joseph McKeown. Er grein-
in hin ítarlegasta, skrifuð af
þekkingu og skilningi og er hún
alveg hiutlaus. í henni er hvorki
dreginn taumur Breta né íslend-
inga. Greinina nefnir blaðamað-
urinn: Dawson gegn hinum.
George Dawson: — Bragðlaus,
Það er einmitt orðið yfir íiskinn
á brezka markaðnum. Þið ættuð
að bera hann saman við fiskinn,
sem þeir eta á íslandi. Ég ætla
að sjá um að brezkar húsmæður
fái fyrsta flokks fisk og því fljót-
ar sem hægt er að koma honum
til þeirra, þeim mun betri er
hann. Ég get komið upp nýtízku-
legu og fullkomnu fiskflutninga-
kerfi. Ætlun mín miðar að því
að byrgja fiskkaupmenn upp að
góðum fiski ef ég get, en ef þeir
neita, þá sel ég fiskinn annars
staðar. Voldugir hagsmunahópar
eru að reyna að eyðileggja áætl-
un mína. Ég viLheiðarleg við-
skipti við fiskkaupmenn í Grims-
by og aðstoða þá eftir megni,
sem vilja kaupa af mér fisk.
Almenningur í Grimsby á allt
sitt undir því að fiskur berist ó j
land í Grimsby. Eftir því sem J
fiskmagnið er meira, því meiri
atvinna, og þeím mun meira í
aðra hönd fyrir alla aðila. — Ég
veit að verkamenn í Grimsby
eru dugmiklir og kunna sitt verk,
þeir beztu sem ég get fengið, —
en aðrar hafnir bíða starfs míns
líka.
Þannig fórust Dawson orð við
blaðamanninn.
Jack Croft Bak
er, er sá sem
mest hefur lát-
ið til sín heyra
í sambandi við
löndunarbann-I
ið, epda er
hann fprmaður
í samtökum
brezkra togara-
eigenda, forstj.
banka togara-
í Grimsby og
einnig forstjóri fyrir ísféiaginu í
Grimsby. Það er í blaðinu The
Fishing News, sem Croft Baker
hefur einkum haslað sér völl.
*— í samtali við blaðamann Illu-j
strated, kemst Croft Baker m. a.
svo að orði: Ég er friðsamur ná-
Ungi, en mér þykir lögleysur
hafðar í frammi í máli þessu.
Við eigum ekki í deilu við Daw-
son heldur ríkisstjórn íslands,
sem hefur rekið okkur burt af
5000 fermílna svæði, þar sem
beztu fiskimiðin eru.... Hann
(Dawson) er aðeins verkfæri í
höndum ísl. ríkisstjórnarinnar í
viðleitni hennar til að brjóta
löndunarbannið.
al
Myndskreytt frásom
Lr
Dawson svaraði ísbanni togaraeigenda með því að festa kaup á
íshúsi í nágrenni Grimsby. — Á myndir.ni sést Dawson, til v.,
ræða við fyrrum eiganda íshússins, lengst til hægri, um fram-
tíðarmöguleika fyrirtækisins. ^
.... m
útgerðarmanna
John Bennet er
framkvæmda-
stjóri Northern
★1 KPfcj" "W Trawlers, sem
. telur innan
sinna vébanda
þriðjung alls
togaraflota
Grimsby; hann
sagði við frétta
manninn: Ég sel engum þeim
fiskkaupmanni roð, sem kaupir
fisk af Dawson. Þessi borg þarf
á ísl. fiski að halda, en þó ekki
fyrr en landhelgisdeilan er leyst..
Harwood skip-
stjóri, formað-
ur félags tog-
arayfirmanna í
Grimsby, sagði
við blaðið: Við
erum öndverð-
ir gegn Daw-
son. Við gerð-
um verkfall,
þegar íslenzkir togarar reyndu
að brjóta löndunarbannið á síð-
astliðnu ári. Og höfðum sigur.
— Ef Dawson keypti fisk af
brezkum togurum, þá myndi það
hafa orðið mikill ávinningur
fyrir . Grimsby.
Bill AVilkins'yf-
irmaður félags
hafnarverka-
manna í Grims
by, sagði þetta:
Jafnvel þó að
togarayfirmenn
geri verkfall,
getum við ekki
neitað að landa
fiski fyrir Dawson, sem er við-
Urkenndur atvinnurekandi hér.
Frank McGre-
gor fiskkaup-
manni í Grims-
by fórust svo
orð: Ég hef allt
af verið mót-
fallinn löndun-
arbanninu á ísl.
fiski, sem félag
fiskkaupmanna
á hlutdeiid að. — Hvaða rétt hef-
ur kaupmaður til þess að segja
ísl. rikisstjórninni fyrir um það,
hvað hún skuli gera. — Stjórnin
verður að útkljá þetta mál hið
bráðasta. — Okkur vantar fisk-
inn.
★ ★
í lok greinarinnar eru túlkað-
ar skoðanir ýmissa aðila sem
hagsmuna hafa að gæta í þessu
máli og fer hér á eftir lauslegur
útdráttur úr þvi.
Brezkir togaraeigendur álíta
að þeir hafi rétt til þess að nota
styrkleika sinn og aðstöðu til að
knýja ísl. ríkisstjórnina að hverfa
frá hinum nýju fiskveiðitakmörk
unum. Þeir eru fúsir til að ganga
ekki á fiskistofninn, svo honum
sé hætta búin, jafnvel á sumum
stöðum utan við fiskveiðitak-
mörkin, ef hin auðugu fiskimið
í flóum og fjörðum eru opnuð
þeim á ný.
Brezkir sjómenn eru íslend-
ingum reiðir. Togarayfirmenn
eru reiðubúnir að hefja verkfall
ef það yrði til þess að viðhalda
löndunarbanninu. — En við verð-
um að taka ,með í reikninginn,
að þetta á ekki við alla yfirmenn
togaranna og bæði hásetar og yf-
irmenn eru i klípu, vegna þess
að þeir eiga starf sitt undir tog-
araeigendum og þvi knúðir til
að taka upp málstað þeirra. Nóg
er af skipstjórunum, margir
þeirra vinna sem hásetar.
Brezkir hafnarverkamenn geta
ekki gert verkfall hjá einum
vinnuveitanda, sem viðurkennd-
ur er, hversu mikil sem samúð
þeirra kann að vera með sjó-
rpönnum. Sem kunnugt er, er
hinn ísl. umboðsmaður Dawsons
viðurkenndur í Grimsby.
Brezkir fiskkaupmenn taka við
öllum fiski, sem þeir geta fengið-
Eftir því sepa þeir selja meira,
því meira bera þeir úr býtum, en
í Grimsby er þeim sagt að þeir
íái ekki brezkan togarafisk
(Bretar veiða 90% af því, sem
berst þar á land), ef beir kaupa
fisk af íslendingum. ' — Mun
Dawson þó reikna með því, að
fylkingar fiskkaupmanna riðljst,
þeir gangi í berhögg við togara-
eigendur og láti hótanir þeirra
sem vind um eyru þjóta.
Brezkar húsmæður. Þær hafa
sannarlega þörf fyrir hinn góða
fisk, sem íslendingar veiða, sér-
staklega nú í vetur. Að vísu er
þorskurinn, sem þær hafa getao
fengið, ekkert dýrari en hann var
fyrir löndunarbannið, en verð á
öðrum fisktegundum hefur hækk
að. — En þær verða ,að læra að
meta fiskinn eftir gæðum, en
ekki eftir verði.
- Un? þeir jála
Framh. af bls. 1.
ritað og ég skrifaði undir.
Ég undirritaði játningu, en svo
breyttu þeir henni og teygðu á
tuttugu veg'ina, svo að hún var
óþekkjanleg.... Og seinna meir,
þegar mér var sýnd játningin,
vissi ég ekki mitt rjúkandi ráð.
„Þetta hef ég lesið, þetta hef ég
sagt, endurtók ég í sífellu,“ er
síðum ákæruskjalanna var flett
fyrir mér. Ég var örþreyttur, ör-
magna og þeir gátu farið með
mig eins og þeim sýndist....“
FRÖNSKUNÁMSKEIÐ ALUIANQE FRANCAISE
hefjast í októberbyrjun. Kennarar verða: Ungfrú
Delahaye og Magnús G. Jónsson. Allar nánari upplýs-
ingar á skrifstofu fprseta félagsins, Mjóstr. 6, sími 2012.
SKAK
Eftir ÁRNA SNÆVARR og BALDUR MÖLLER
ATHYGLI skákunnenda beinist
nú mjög að hinu stórmerka
skákmóti, sem háð er þessa dag-
ana í Sviss. Af fregnum má ráða
að baráttan sé mjög jöfn milli
hinna 15 stórmeistara, sem þarna
eigast við, og að vonum eru
jafntefli þar mörg, en svo sem
sjá má af skák þeirri, sem hér
birtist, er í þeim oft barizt af
meiri hörku en í mörgum skák-
um, sem ekki lýkur svo friðsam-
lega. Er þessi skák tefld í 11..um-
ferð skákmótsins 16. þ. m.
HVÍTT: Paul Keres
SVART: Samuel Reshersky.
Nimzovitsch-vörn.
1. d2—d4 Rg8—f6
2. c2—c4 e7—e6
3. Rbl—c3 Bf—b4
4. e2—e3
Þetta afbrigði varnarinnar er
mjög ofarlega á baugi eftir ein-
vígi þeirra Reshevsky og Naj-
dorf á þessu sumri, en þeir
tefldu það i meira en helmingi
18 skáka.
4. c7—c5
5. Bfl—d3 0—0
Nú bregður Keres út af því
sem algengast var í einvíginn
(6. Rf3, d5 7. 0—0, Rc6 8. a3,
og e. t. v. væri varlegra fyrir
sv. að leika d5 strax eftir upp-
skiptin, þar sem hv. fær mögu-
leika á sterku miðborði.
6. a2—a3 Bb4xRc3f
7. b2xBc3 b7—b6
8. e3—e4 Bc8—b7
Nú væri mögulegt fyrir hv. að
leika f3 en sv. mundi þá e. t. v.
leika Rh5 með hornauga á f5.
9. Bcl—g5 h7—h6
10. h2—h4! d7—d6
Sv. má ekki taka biskupinn
þar sem drottningin kæmi á h5
með óverjandi hótanir ef riddar-
inn færi síðan af f6.
11. e4—e5! d6xe5
12. d6xe5 Bb7—e4!
Krókur á móti bragði!
13. Hhl—h3 Be4xBd3
Svo fjölþættir eru möguleik-
arnir í stöðunum hér á undan
og eftir að ótæmandi má kalla.
14. Hh3xBd3 Dd8—c7!
15. Bg5xRf6 g7xBf6
Það hefði óneitanlega verið
freistandi fyrir hv. að reyna 15.
exR, hxB o. s. frv. en Keres hefir
ekki talið kóngssóknina nógu
álitlega en peðastaða hans hms-
vegar ekki góð til frambúðar.
16. Ddl—g4f Kg8—h8
17. Dg4—f3 Rb8—d7
18. 0—0—0 Rd7xe5
19. Df3xf6ý Kh8—h7
Nú leikur hv. mjög djarft en
honum er e. t. v. nauðugur kost-
urinn.
20. Hd3—d6 Re5xc4
30. Kcl—c2
31. Kc2—d2
32. Dd5—d5
33. Dd5xc4
34. Kd2—cl
35. Kcl—c2
36. Kc2—b3
37. Dc4—d4
38. Kb3—b4
c5—c4
Kh8—g8
Df6xh4
Dh4—Í2+
Df2—glf
Dglxg2t
b6—b5
Dg2—fl
Dfl—c4t?
Þenna leik sýnist óhætt aí*
dæma sem tímahraksleik. Stað-
an er mjög erfið hjá hv. eftwr
Dblf 39. Ka5, Db3!
39. Dd4xDc4 b5xDc4
40. Kb4xc4 He8—c8t v
41. Kc4—d4
Samið jafntefli.
— Borgarsfjórinn
í Edinborg
Framh. af bls. 2.
Hátíð þessa sækja listamenh
frá flestum löndum Evrópu dg:
einnig margir frá Ameriku. í
þetta skipti dvöldu samtals um
250,000 gestir víðsvegar frá úr
heiminum í Edinborg þær þrjár
vikur, sem hátíðin stóð. Er það
mikið verk að sjá öllum þessum
fólksfjölda fyrir verustað og
annarri fyrirgreiðslu í ekki
stærri borg. En Edinborgarbúun*
þykir vænt um þessi hátíðahöjd
og ég vona að þau hafi orðið
borginni til sóma og gestum okk-
ar til ánægju.
— Þér hafið komið einu sinhi
áður hingað til íslands?
— Já, ég var hér i 3 daga seln
ferðamaður árið 1947, en síðán
finnst mér mikil breyting hafa
hér á orðið. Mér finnst svipur
Reykjavíkur hafa fríkkað auk
þess sem hún hefur stækkað
verulega.
I gær fór ég til Þingvalla og
skoðaði ennfremur orkuverin
við Sogsfossa. í Skotlandi höfum
við unnið að vatnsaflsvirkjunum
undanfarið, en ég hefi hvergi séð
orkuver byggt niður í jörðina
nema hér, segir borgarstjóri
Edinborgar að lokum.
Sir James Miller borgarstjóri
er 48 árá gamall. Hanp hefur átt
sæti í bæjarstjórn Edinborgar
siðan árið 1936 og gegnt fjölþætt-
um störfum í þágu borgar sinnar.
Borgarstjórinn lét í ljós ánægja
sína með komuna hingað Og
kvaðst fagna því að borgarstjóri
hinnar íslenzku höfuðborgar
hefði komið í opinbera heimsókn
til Edinborgar árið 1949.
S. Bj.
tm - i I §J
m éí -'Í 4 ■'íf
i I 1 i
m, m. gg m '
■ ■ m
m m. WM 1 m vHÍ&h Éi! i S Bll HH fm 'm
61) K.F.U.H.
21. Rgl—£3!! Rc4xHd6
22. Rf3—g5t! Kh7—g8
Taki sv. R. mátar* hv. á h-
linunni!
23. Df6xh6 f7—f6
24. Rg5xe6 Dc7—e7
25. HdlxRdö Hf8—f7
Á þessu byggist 20. leikur hv.
Sv. má nú ekki taka H vegna
máts.
26. Dh6—d2 Ha8—e8
Nú á sv. nokkrar vinningsvon-
ir, en hv. bjargast á hagkvæmri
R-stöðu, þótt vera megi að sv.
eigi einhversstaðar falinn vinn-
ing fyrr en í lokin.
27. f2—Í4 £6—f5
28. Dd2—d5 Kg8—h8
29. Dd5—e5t De7--f6
KVÖLDSKÓLI KFUM verðpr
settur í húsi KFUM og K vlð
Amtmannsstíg, fimmtudaginn ;1.
október, kl. 8.30 síðdegis, og etu
væntanlegir nemendur vinsamlega
þeðnir að koma til skólasetningár
eða senda annan fyrir sig. Innrít-
dð verður yerður í skólann til tndn
aðarmóta í verzl. Vísi, Laugavegi
1. — Skólinn starfar vetraila
eftir kl. 7 á kvöldin, og eru náms-
greinar: íslenzka, danska, enska,
kristinfræði, reikningur, bókfærsla
og handavinna, en auk þess upp-
lestur og íslenzk bókmenntasag^: í
framhaldsdeild. Allar fi-ekari upp
lýsingar veitir skólastjóri í síroa
2526. .—
Praíiimi sökk
í tiÖÍíULUlÍ ?
í GÆR var að því unnið að
bjarga í höfninni flutninga-
pramma, sem Guðmundur Kolka
o. fl. eiga. Hafði hann rekið uþp
í Faxagarð og sokkið í veðrinu í
fyrrjnótt. Björgun prammans
gekk vel og var m. a. notuð
kraftmjkil dæla.frá slökkviliðinu.
Prammi þessi tilheyrði setuliðinu
á styrjaldarárunum.