Morgunblaðið - 29.09.1953, Síða 9

Þriðjudagur 29. sept. 1953
MOKGUISBLABIB
9
Þrír voru með tólf rétta
1782 kr., 1717 og 1402 kr. í vinninga
ÞÁTTTAKA í getraununum hef-
ur farið mjög vaxandi að undan-
förnu. Nýlega kom það fyrir að
kona ein hér í bæ gat rétt til um
úrslit allra leikjanna 12. Hún
greiddi 4,50 kr. í þátttökugjald
en hlaut um 6500 krónur í vinn-
ing, þar í falinn aukavinningur,
sem íslenzkar getraunir greiða
þeim er getur rétt til um úrslit
allra leikjanna 12.
Nú í síðustu viku jókst þátttak
an enn og nú voru það 3 sem
voru með allar ágizkanirnar rétt-
ar. Skiptist því aukaverðlauna-
sjóður á milli þeirra, en hann
hefði annars gengið óskiptur til
þess, sem hefði verið einn um
árangurinn. Nú komu inn 3 seðl-
ar með 12 réttum, 25 raðir með
11 réttum og koma 45 kr. á hvern.
Vinningar fyrir þessa þrjá
seðla verða kr. 1782 fyrir 32 raða
kerfi, 1717 kr. fyrir 27 raða kerfi
og 1402 krónur fyrir 8 raða seðil.
16—17 þús. fjár
verður sláfrað á
Sauðárkróki
SAUÐÁRKRÓKI, 24. sept. —
FJÁRTAKA hófst hér s.l. mánu-
dag á hinu nýja og fullkomna
sláturhúsi Kaupfélags Skagfirð-
inga, Sauðárkróki.
Fé er talið með vænna móti,
lömb feit og þung, en ekki mjög
stór. Áætlað er að 16—17 þús.
fjár verði flutt hingað til slátr-
unar á þessu hausti.
Fiskgfli er mjög rýr, og hefur
svo verið seinni hluta sumars.
Uppskera garðávaxta er mikið
yfir meðallag, og engra sjúk-
<dóma orðið vart í kartöflum. —
Bændur og aðrir, sem unnið
hafa að heyskap hafa fyrir all-
löngu hirt hey sitt, sem eru bæði
mikil að vöxtum og gæðum.
landlegur hjá
Hafnarfjarðarbáfum
HAFNARFIRÐI — Togarinn
Surprise kom af veiðum í gær
með um 180—190 tonn af fiski.
Var hann með töluvert af þorski,
sem verður hertur.
Reknetjabátarnir hafa ekki*
íarið út í nokkra daga sökum
illtíðar. Tveír voru þó úti í fyrri-
Tiótt, Egill Skallagrímsson, sem
fékk um 60 tunnur og Illugi um
■20. — Bátarnir fóru ekki út í gær
'SÖkum slæmrar veðurspár. —
Jökulfollið kom hingað s.l.
•sunnudag með tómar tunnur.
Skipting vinninganna er annars:
1. vinningur 1392 kr. fyrir 12
rétta (3)
2. vinningur 45 kr. fyrir
rétta (25)
3. vinningur 10 kr. fyrir
réttar (144).
11
10
skáldkona, látin
?Ég vildi vinna sem ósleitilegast
oð auknu sumbondi og gugn-
kynnam íslendinga
og Norðmanna“
kvæmum
AKUREYRI, 28. sept.: — I morg- j
un lézt að heimili sínu hér í bæ
hin þjóðkunna skáldkona, frú
Kristín Sigfúsdóttir, 77 ára að
aldri, eftir þunga sjúkdómslegu.
Kristín var fædd 13. júlí 1876 að
Helgastöðum í Eyjafirði, dóttir
Sigfúsar Hanssonar bónda þar
og konu hans, Guðrúnar Jónsdótt
ur.
NORSKI sendikennarinn við Há-
skóla íslands, Ivar Orgland er
nýkominn heim úr sumarleyfinu,
sem hann varði í heimalandi sínu,
Noregi. Orgland er íslendingum
þegar að góðu kunnur, fyrir hið
mikla starf, sem hann hefir unn-
ið til aukinnar kynningar milli
Noregs og íslands, bæði hér
heima og úti í Noregi. Þetta er
fjórði veturinn, sem Orgland
dvelur hér á landi auk þess sem
hann var hér sumarið 1948.
Fyrstu tvo veturna, 1950—52 var
hann sem styrkþegi við Háskól-
ann hér og lagði stund á íslenzku
og íslenzkar nútímabókmenntir,
en síðastliðinn vetur var hann
skipaður sendikennari í norsku
og mun hann halda starfi sínu
við háskólann áfram á komandi
vetri.
Mbl. kom fyrir fáeinum dög-
um að máli við Orgland og spurði
hann frétta af starfi hans og
fyrirætlunum.
NORSKUKENNSLAN*
VIÐ HÁSKÓLANN
— Vetrarstarfið við háskól-
ann er nú um það bil að hefjast,
segir Orgland. Norskukennslan
mun verða með svipuðu sniði og
s.l. vetur. í fyrsta lagi kennsla
til B. A. prófs í norsku máli og
bókmenntum og svo einnig nám-
Rælt við Ivar Orgland, sendikennara
Kristín Sigfúsdóttir og maður fyrir almenning þar sem
hennar Pálmi Jóhannesson,
bjuggu lengi í Kálfagerði í Eyja-
firði en nú um allmörg ár hafa
þau verið búsett hér á Akureyri.
engrar undirbúningskunnáttu er
krafizt. Nemendum er þar kennt
jafnhliða að lesa, skrifa og tala
norsku og ætti það að vera sér-
Kristín er einn hinna sönnu staklega gagnlegt fyrir þá, sem
fulltrúa íslenzkrar menningar.
Að lokinni dagsihs önn settist
hún við að skrifa sögur sínar og
leikrit, sem alþjóð er löngu kunn
Gerizt því ekki þörf að rekja
þau hér. Rit Kristínar voru eins
og hún sjálf, hógvær, hugljúf og
full mannkærleika. Kristín var
kona sannmenntuð þótt ekki
gengi hún í Lærðaskóla. Ritverk
hennar bera skörpum gáfum
hennar glöggt vitni, enda var
hún skjót að nema og las. allt er
hún komst yfir. En fyrst og
fremst sótti hún menntun sína
til íslenzkrar alþýðu. Þar las
hún þær perlur er hún síðar festi
á bókfell.
Heimili þeirra hjóna. Kristínar
og Pálma var sem allt annað
er þeim tilheyrði, vinalegt
og hlýtt. Þar var gott að vera,
þar leið öllum vel. Margir munu
því í dag renna saknaðarhuga til
þessa heimilis sem nú sér á bak
elskaðri eiginkonu, móður og
ömmu. — Vignir.
ætla sér út til Noregs til dvalar (
og auðvitað einnig fyrir þá, sem
hafa áhuga á norsku hér heima.
MIKIL ÞÁTTTAKA
— Er þátttakan mikil í þess-
um norsku námskeiðum við há-
skólann hér.
— Já, hún var ágæt í fyrra. Ef
til vill mundi fólk hafa ennþá
meiri áhuga á norsku, ef hún
væri kennd í íslenzkum skólum,
og er vonandi, að norskukennsla
muni færast í vöxt á Islandi í
framtíðinni.
Einnig eru margir dálítið hik-
andi við að leggja út í norsku-
nám, vegna tvískiptingar máls-
ins — í ríkismál (bókmál) og ný-
norsku, en það er í rauninni
alveg óþarfi. Málin tvö eru það
lík, að engum erfiðleikum veld-
ur. Þau eru notuð jafnhliða og
verka hvort á annað og tel ég
vafalaust, að þau muni smám
saman renna saman í eitt alls-
herjarmál, enda er nauðsynlegt
að stefna að samræmingu máls-
ins, að minnsta kosti til almennr-
ar notkunar. Hinsvegar tel ég, að
fyrir skáldskap og bókmenntir
hafi það holl og frjógvandi áhrif
að hin ýmsu séreinkenni máls-
ins fái að njóta sín.
— Kennið þér ríkismálið hér
við háskólann?
— Síðastliðinn vetur gerði ég
það, já. Hinsvegar býst ég við að
nota nýnorskuna í aúknum mæli
í framtíðinni. Vildi ég reyna að
sýnda í kennslunni sambandið
milli nýnorsku og íslenzku. Ný-
norskuna má skoða sem nokkurs-
konar tengilið. Hún heyrir til
hinni vestrænu hlið norrænunn-
ar eins og íslenzku og færeysku,
þar sem hinsvegar ríkismálið
stendur dönskunni óg sænskunni
nær.
ÍSLENZK LJÓÐ Á NÝNORSKU
—- Þér hafið fengizt mikið við
. þýðingar og ritstörf, ekki svo?
I — Jú, ég hefi þýtt töluvert af
Her á myndinni sést einn hinna ungu listmálara, sem um þessar jg]enzkum ijóðum á nýnorsku,
mundir sýna verk sín í Listamannaskálanum; er það Hörður (agauega eftir Davíð Stefánsson
Ágústsson.—Á annað þúsund manns hefur nú komið á sýninguna^g Stefán frá Hvítadal, einnig
í Listamannaskálanura. Inokkuð eftir Tómas Guðmunds-
Frá Hausbýninguani
Ivar Orgland
son. Síðasta kvæðið, sem ég lét
birta eftir Davíð á norsku var
„Ég sigli í haust“ og birtist það
nú í haust í tveimur dagblöðum,
„Dagbladet“ (Osló) og „Bergens
Tidende".
í þýðingar á löngum skáldsög-
um hefi ég ekki ráðizt. Það tæki
of langan tíma, enda eru það
fyrst og fremst ljóðin, sem liggja
mér á hjarta. Á engu erlendu
máli njóta íslenzk ljóð sín betur
en einmitt á nýnorskunni — án
þess að glata tón sínum og styrk-
leika.
VAXANDI KYNNING Á ÍSL.
BÓKMENNTUM
— Eru íslenzkir höfundar
þekktir í Noregi?
— Hingað til hefir verið of lít-
ið um kynningu á íslenzkum bók-
menntum í Noregi, en hún fer,
sem betur fer mjög í vöxt nú á
síðustu árum. Ljóð Davíðs, sem
birzt hafa í norskri þýðingu hafa
vakið mikla athygli og geysi
mikla hrifningu vakti leikrit hans
„Gullna hliðið“, er það var sýnt
í Osló og Bergen. Er óhætt að
segja, að Davíð er brátt orðinn
frægur í öllum Noregi — vin-
sældir hans eru þegar miklar.
KILJAN OG KRISTMANN
— En hvað um Kiljan?
— Kynning á verkum hans
hefir fram að þessu verið mjög
af skornum skammti og hafa í
seinni tíð komið fram óánægju-
raddir út af því í Noregi, enda
er nú hafizt handa um þýðingar
á verkum hans. Salka Valka hef-
ir þegar verið þýdd af John Sol-
heim og annar Norðmaður, Wil-
helm Kaurin hefir þýtt Islands-
klukkuna og standa vonir til, að
hann taki fyrir fleiri af verkum
hans.
Einnig fer í vöxt áhugi á verk-
um Kristmanns Guðmundssonar,
og nörskur maður, Hans Hylen
að nafni hefir þýtt mikið af ís-
lenzkum ljóðum allt frá Bjarna
Thorarensen til Tómasar Guð-
mundssonar. Nefnist ljóðasafnið í
þýðingu hans „Millom Frendar“.
RITGERD UM STEFÁN
FRÁ HVÍTADAL
— En segið mér. Hafið þér
ekki siálfir fengizt við ljóðagerð?
— Ég hefi gert allmikið af því
að yrkja og árið 1950 kom út
Ijóðabók mín, „Lilje og Sverd“ —
á nýnorsku, gefin út af Gylden-
dahl í Osló. Hefir hún verið til
sölu í bókabúðum á íslandi.
Einnig vinn ég að umfangsmik-
illi ritgerð um Stefán frá
Hvítadal. Ég hefi viðað að mér
svo miklu efni, að ég hefi nóg •
að vinna úr.
;— Hvað um önnur nútíma-
skáld Norðmanna — mikið um
„atóm“-ljóð?
— Nei, „atófn“-kveðskapur er
svo að segja óþekktur í Noregi
Aðeins eitt ungt skáld, Paal
Brekke, hefir komið fram, sent
aðhyllzt hefir þá stefnu. Hins-
vegar var hún all áberandi í
Svíþjóð á árunum 1940—50 und-
ir nafninu „Fyrtiotalisme“ og
býst ég við, að íslenzk skáld
hafi aðallega orðið fyrir áhrifum
þaðan og svo frá enska skáldinu
T. S. Elliot.
STÓR HÓPUR
Það er erfitt að taka út úr ein-
stök nöfn af nútímaskáldum og
rithöfundum Norðmanna, það er
stór hópur og nokkuð sundur-
leitur. Överland og Hoel mætti
eflaust nefna meðal hinna
fremstu og einn þekktur norskur
höfundur Tarjei Vesaas, sem rit-
ar á nýnbrsku vakti mikla at-
hygli s.l. ár með bók sinni „Vind-
ane“ (Vindarnir), sem er safn af
smásögum og hlaut hún verð-
laun í bókmenntasamkeppni á
Italíu sem bezta bók Evrópu ár-
ið 1952. Einnig náði skáldsaga
hans „Huset í mörket“ feyki
miklum vinsældum á sínum tíma
en hún fjallar um hernám Noregs
og þrengingar norsku þjóðarinn-
ar á stríðsárunum. Hafa bækur
Vesaas verið þýddar á ýmis
tungumál.
Ég hefi í hyggju að halda fyr-
irlestur um Vesaas hér í háskól-
anum í vetur. Til gamans mætti.
geta þess, að fornafn hans Tarjei
sem er nafn úr Þelamörk, er upp-
haflega sama nafnið og norræna
og íslenzka nafnið Þorgeir —
(norska: Torgeir).
UNI MÉR VEL MEÐAL
ÍSLENDINGA
— Gerið þér ráð fyrir að ílend-
ast hér á Islandi?
— Um það er ekki gott að
segja að svo stöddu, Ég er ráðimx
hér, sem sendikennari við há-
skólann til þriggja ára, en þetta
er annað skólaárið, sem nú er aS
hefjast. Svo mikið er víst, að ég
uni mér sérstaklega vel á íslandi,
innan um Islendinga og ég vil
leitast við að vinna sem ósleiti-
legast að málefnum íslendinga
og auknu sambandi þeirra og
gagnkvæmum kynnum við land
mitt og þjóð. Ég á svo mikiS
eftir ógert í þeim efnum, segir
Ivar Orgland að lokum, að mér
finnst tíminn alltof fljótur aff
líða.
sib.
★ ★
Norskueknnslan vió háskólann
er nú um það bil að hefjast Þeir
sem áhuga hafa á að taka þátt
í námsKeiðunum fyrir almenning
mæti til viðtals í háskólanum n.k.
fimmtudag, kl. 8 e.h. Kennslan
verður með svipuðu sniði og s.l.
vetur eitt hvöld í viku, tvo tíma
í senn, en ekki er enn ákveðiS
hvaða dag vikunnar það verður.
Þeir, sem ætla að leggja stund
á norsku til B.A. prófs snúi sér
til skrifstofu háskólans hið allra
fyrsta og riti nöfn sín á lista, sem
þar liggur frammi.