Morgunblaðið - 04.04.1954, Page 9

Sunnudagur 4. apríl 1954 MORCVIVBLAÐIÐ 9
Reykjavíkurbréf: Laugardagur 3. apríB
Frá aðalstöðvum hinna sameinuðu flota Atlantshafsbandalagsríkjanna í Norfolk, Virginíu í Bandaríkjunum, Þar eru fánar hinna 14 aðildarríkja dregnir að hún hvera
enorgun. _
Rösklega unnið að framkvæmd stjórnarsamningsins — 5 ára
Framkvæmd stjórnar-
sáttmálans
NÚVERANDI ríkisstjórn hefur
gengið rösklega að framkvæmö
þeirra fyrirheita, sem hún gaf
þjóðinni í málefnasamningi þeim,
sem flokkar hennar gerðu við
myndun stjórnarinnar. Fyrir ára-
mót setti Alþingi lög um afnám
fjárhagsráðs og stóraukið fram-
kvæmdafrelsi í landinu. Var það
mjög í samræmi við eindregin
fyrirheit málefnasamningsins og
loforð Sjálfstæðismanna fyrir al-
þingiskosningarnar á s.l. sumri.
í skjóli hins aukna fram-
kvæmdafrelsis býr mikill fjöldi
einstaklinga um land allt sig nú
undir byggingarframkvsemdir og
umbætur í húsnæðismálum sín-
um.
Við samningu fjárlaga, sem,
einnig var lokið fyrir áramót
hafði stjórnin einnig hliðsjón af
ákvæðum málefnasamnings síns.
Framlög til raforkumálafram-
kvæmda voru stóraukin og veru-
legar fjárgreiðslur heimilaðar úr
ríkissjóði til atvinnubóta á þeim
stöðum við sjávarsíðuna, sem við
atvinnuerfiðleika hafa átt að etja.
Eftir áramótin hefur stjórnin
svo lagt fram frumvarp um breyt
ingar á skattalögum eins og hún
hafði gefið fyrirheit um. Er með-
ferð þess nú lokið í fyrri þing-
deild. Með því eru skattar lækk-
aðir verulega og ýms ný ákvæði
sett til mikilla hagsbóta fyrir
skattgreiðendur og þá fyrst og
fremst allan almenning í land-
inu. Hefur það mál verið skýrt
og rætt undanfarnar vikur og er
alþjóð kunnugt.
Stærsta skrefið í raf-
orkumálunum
LOKS hefur stjórnin nú í viku-
iokin lagt fram frumvarp um
stórhuga framkvæmdaáætlun í
raforkumálum strjálbýlisins. Er
það enn í samræmi við gefin lof-
orð stjórnarsáttmálans. — Sam-
kvæmt því skal a. m. k. 250 millj.
kr. varið til raforkuframkvæmda
sveita og sjávarsíðu næstu 10 ár.
Hefur ríkisstjórnin þegar tryggt
það fjármagn. Er gert ráð fyrir
að 11 millj. kr. verði árlega lagð-
ar fram í þessu skyni næstu J 0
ár. Er þar með séð fyrir 110 millj.
kr. framlagi úr ríkissjóði.
Þá hefur ríkisstjórnin feng-
ið loforð íslenzkra banka fyr-
ir því að þeir leggi fram 140
millj. kr. á sama tímabili. Er
það ákaflega mikíls virði að
slíkt fyrirheit skuli hafa feng
* izt. Hafa bankarnír brugðizt
barátta Norður-Atlantshaísbandalags-
ins í þágu friðar og uppbyggingar
mjög drengilega við óskum
ríkisstjórnarinnar um framlög
af þeirra hálfu til þessara
þjóðnytjaframkvæmda. Verð-
ur því unnt að hefja raforku-
framkvæmdir þegar á kom-
andi sumri. Samkvæmt upp-
lýsingum ríkisstjórnarinnar á
Alþingi verða þessi framlög
bankanna lögð fram sem hag-
stæð lán til 15—20 ára. Frá
vaxtakjörum mun hins vegar
ekki vera endanlega gengið.
Sérstakt fagnaðarefni
fyrir Sjálfstæðismenn
ÞAÐ er Sjálfstæðismönnum um
land allt sérstakt fagnaðarefni,
að svo vel skuli horfa um fram-
kvæmd stjórnarsamningsins að
því er snertir raforkuframkvæmd
ir þeirra landshluta, sem hingað
til hafa setið á hakanum um af-
nota hinna glæsilegu lífsþæginda
og atvinnumöguleika, sem raf-
orkan jafnan skapar. I raun réttri
er nú að rætast sú draumsýn,
sem þeir Jón heitinn Þorláksson
og Jón á Reynistað mótuðu í
raunhæfum tillögum á Alþingi
fyrir 25 árum: Raforka út um
sveitir og sjávarbyggðir. Þessir
framsýnu forystumenn Sjálfstæð-
isflokksins mörkuðu stefnuna í
raf orkumálunum á stofnái i
flokks síns. Þar sem Sjálfstæðis-
menn hafa ráðið einir, svo sem
í höfuðborg landsins, hafa þeir
unnið ósleitilega að stórfram-
kvæmdum á þessu sviði. Þess
vegna hafa glæsileg orkuver ris-
ið við Sogsfossa. Þess vegna nýt-
ur Reykjavík, kaupstaðir og
kauptún Suðvesturlands í dag
nægrar raforku til iðnaðar og
heimilisnota. — Þess vegna er
Aburðarverksmiðja risin og þess
vegna teygja raftaugar sig nú út
um blómlegar sveitir þéttbýlasta
hluta landsins.
Sjálfstæðismenn fagna því
einnig, að góð samvinna rík-
ir milli þeirra og Framsókn-
arflokksins um framkvæmd
þsssa mikla hagsmunamáts
alþjóðar. Enda þótt þessa
stærstu flokka landsins hafi
greint á um margt, einnig um
raforkumálin fyrr á áruni,
standa þeir nú hlið við hlið í
baráttunni fyrir rafvæðingu
sveita sem sjávarsíðu. Deilu-
mál liðins tíma eru látin víkja
fyrir þörf fólksins fyrir jafn-
ari aðstöðu til þess að njóta
atvinnumöguleika og lífsþæg-
inda hinna hvítu kola, rafork-
unnar, sem frarhleidd ~ér með
afli íslenzkra fljóta og fossa.
Framfarasókn, þrátt
fyrir ýms víxlspor
VIÐ ÍSLENDINGAR höfum
stígið ýmis víxlspor í efnahags-
málum okkar síðan land okkar
öðlaðist fullveldi. Stjórnmála-
barátta okkar hefur of oft mót-
azt meir af þroskaleysi og yfir-
borðshætti en festu og ábyrgð-
artilfinningu. En þrátt fyrir allt
verður því ekki neitað, að þessi
litla þjóð og stjórnmálamenn
hennar hafa starfað að stórhug
og einlægum vilja til þess að
bæta aðstöðu fólksins og treysta
efnahagslegt og pólitískt sjálf-
stæði lands og þjóðar.
Hvorttveggja þetta verðum við
að gera okkur ljóst. Við megum
hvorki vera ánægðir með allt
sem við gerum né heldur gagn-
rýna og ráðast á hverskonar fram
kvæmdaviðleitni.
Atluntshafsbandalagið
5 ára
HINN 4. apríl árið 1949 undir-
rituðu utanríkisráðherrar 12
þjóða sáttmála með sér í Was-
hington. Norður-Atlantshafs-
bandalagið var stofnað. Þessi
merku samtök eru því í dag fimm
ára gömul.
Þau ríki, sem að þessum sam-
tökum stóðu voru Bandaríkin,
Bretland, Kanada, Belgía, HoL
land, Danmörk, Noregur, ísland,
Frakkland, Portúgal, ítalia og
Lúxemburg.
í febrúar 1952 bættust svo
Grikkland og Tyrkland í hópinn
þannig að 14 riki eru nú aðiljar
að bahdalaginu.
Aðdragandi Atlantshafsbanda-
lagsins er öllum heimi i fersku
minni. Yfirgangur og útþenslu-
stefna Rússa í lok heimsstyrjald-
arinnar hafði fyllt þjóðir Vest-
ur-Evrópu ugg og kvíða. Hver
þjóð Austur-Evrópu á fæturann-
ari hafði glatað sjálfstæði sínu.
Fámennar klikur kommúnista
meðal þessara þjóða höfðu með
stuðningi rússneskra byssu-
stingja brotizt til valda og lagt
fjötur kúgunar og einræðis á
fólkið. Á sama tíma sem hin
vestrænu stórveldi afvopnuðust
hertu Rússar vígbúnað sinn.
Rauði herinn vofði yfir Evrópu
eins og dimmur skuggi.
Reynslan af hlut-
leysisstefnunni
ÞEGAR þannig var komið tóku
hinar frjálsu þjóðir að snúast
til varnar. Smáþjóðir Evrópu
höfðu beizka reynslu af hlut-
leysisstefnunni. Hollendingar,
Belgíumenn, Danir, Norðmenn
og Luxemborgarmenn höfðu all-
ir treyst á að hlutleysi þeirra
tryggði þeim grið utan við átök
heimsstyrjaldarinnar. En allar
þessar þjóðir urðu hrægammi
nazismans að bráð og urðu að
þola langt og eyðileggjandi her-
nám hans.
Nú ógnaði hinn rauði skuggi
kommúnismans frelsi þeirra og
öryggi.
Þá var það, sem þessar
þjóðir létu sér reynsluna að
kenningu verða. Þær yfirgáfu
blekkingu hlutleysisstefnunn-
ar og leituðu sjálfstæði sínu
og öryggi skjóls í samtökum,
sem þær mynduðu með hin-
um vestrænu stórveldum. —
Hinar frjálsu þjóðir Vestur-
Evrópu og Norður-Ameríku
stofnuðu með sér bandalag,
sem hafði þann tilgang fyrst
og fremst að vernda heims-
friðinn, koma í veg fyrir að
ófyrirleitinn árásaraðilji
rændi þær sjálfstæði og
mannréttindum.
Mikill árangur
SÍÐAN hafa þessar þjóðir unn-
ið kappsamlega að því að treysta
varnir sínar. Og af því starfi
hefur orðið mikill árangur. Þeg-
ar Norður-Atlantshafsbandalag-
ið var stofnað voru varnir hinna
frjálsu þjóða veikar og hernaðar-
legir yfirburðir Rússa miklir.
Ottinn við að þriðja heims-
styrjöldin brytist út þá og þeg-
ar var mikill og almennur.
í dag er viðhorfið gjörbreytt.
Stefna kommúnista er að vísu
óbreytt. En hinn frjálsi heimur
stendur ekki lengur upþi varn-
arlítill gagnvart henni. Þess-
vegna er trúin á möguleika þess,
að takast megi að varðveita
heimsfriðinn nú miklu ríkari í
brjóstum friðelskandi manna um
víða veröld.
Norður-Atlantshafsbanda-
lagið hefur því unnið gagn-
merkt starf í þágu heims-
friðarins og þeirra þjóða, sem
mynduðu það af miklum skiln
infi og raunsæi á eðli þeirrar
haettu, sem yfir vofði.
En þessi samtök hafa ekki
aðeins unnið að eflingu land-
varna þeirra þjóða, sem
byggðu þau upp. Þau hafa jafn
hliða veitt þjóðum sínum fjöl-
þættan stuðning á sviði efna-
hags- og menningarmála. —
Gagnkvæm hjálp og aðstoð i
hinu mikla uppbyggingarstarfi
hefur mótað alla stefnu
þeirra.
Þátttaka íslands
VIÐ íslendingar vorum ein
þeirra smáþjóða, sem sögðu skil-
ið við hlutleysisstefnuna og
gengum í varnarsamtök hinna
frjálsu þjóða. Einnig okkar
reynsla hafði sannað að í hlut-
leysinu var ekkert skjól. Ein-
angrun íslands var rofin og fjar-
lægðirnar þurrkaðar út. Landið
var mitt í hringiðu hrikalegra
heimsviðburða.
Það hefði sýnt mikinn skort
á raunsæi og skilningi á aðstöðu
þess ef íslendingar hefðu hafn-
að þáttttöku í þeim samtökum,
sem hinar frjálsu þjóðir mynd-
uðu til vemdar frelsi sínu og
mannréttindum. Sem betur fer
gerðum við það ekki. Undir
öruggri forystu Bjarna Bene-
diktssonar; sem þá var utanrík-
isráðherra, og með atbeina allra
lýðræðisflokkanna gerðist ísland
stofnaðili að Norður-Atlants-
hafsbandalaginu.
Síðan sú ákvörðun var tek-
in hefur íslenzka þjóðin tví-
vegis gengið til alþingiskosn-
inga. í þeim hefur yfirgnæf-
andi meirihluta íslendinga.
lýst yfir eindregnum stuðn-*
ingi við þátttöku lands þeirra
í varnársamtökum hinna
frjálsu þjóða. Hinum vitfirrtu
og ofsalegu árásum kommún-
ista á Bjarna Benediktsson og
þá utanríkisstefnu, sem hann
hafði forystu um að marka,
hefur þannig verið mætt með
Framhald á bls. 12