Morgunblaðið - 30.05.1954, Blaðsíða 12

12
MO RGi «**»
Sunnudagur 30. maí 1954
— Reykjavíkurbréf
Framh. á bls. 9
nýræktarlandið mýri þarf að tví-
vinna landið undir grasfræsáning
una. Má því gera ráð fyrir, að
plæging og herfing á nýrækta
landinu þannig unnu verði kr.
1310 og því 655 krónum dýrari á
hektarann en hún verður á þurru
mólendinu.
Að sjálfsögðu verður nraður að
gera ráð fyrir að girða þurfi
landið.
Sé um að ræða samfellda girð-
ingu um nokkra hektara lands,
kemur um 200 metra girðing að
jafaði á hvern hektara hins girta
lands.
Vírgirðingar eru nokkuð mis-
munandi dýrar sem stendur,
verð þeirra reiknað kr. 8—11 á
hvern lengdarmetra í girðingun-
um.
Sé reiknað með lægra verðinu
verður girðingarkostnaðinn kr.
1600 á hektarann.
E'f um mýrajarðveg er að
ræða, þarf hann framræslu við.
Skurðgröfuvinna hefur reynzt á
undanförnum árum að nema að
meðaltali á framræstan hektara,
461 rúmmetra. En með verðlag-
inu undanfarið sumar ætti sú
vinna að kosta kr. 1521. Kílræsi
í hektara hvern kostar um kr.
180.00. Svo alls ætti framræslan
á hektara að kosta kr. 1700.
Hektarinn —
kýrfóðursvöllur
BÓNDI, sem ræðst í að rækta
hektara túns, á senr sagt að geta
gengið að því vísu, að hann hafi
kýrfóður upp úr nýrækt sinni á
fyrsta ári, og að geta haldið þess-
um fóðurauka áfram með sama
áburðarskammti og hið fyrsta
sumar, sem kostar um eða innan
við eitt þúsund krónur, og með
vinna að kosta kr. 1521. Kílræsi
sama tilkostnaði fengið ár-
lega kýrfóður sitt, og þannig
koll af kolli. Ætti honum ekki að
verða skotaskuld úr því að greiða
viðbótarkostnaðinn af framræsl-
unni og girðingunni haldi hann
áfram að nytja tún sitt og halda
því í rækt.
Enda er auðsætt að þessi hefur
reynslan orðið fyrir túnræktar-
bændunum, sem hafa gert sér það
að reglu, að auk tún sín á hverju
ári að undanförnu.
Afskekktu jarðimar
skapa erfiðieika
ÞAR sem Ræktunarsambönd eru
starfandi og sæmilega er greið-
fært með jarðabótavélar milli
bæja, ættu að geta verið góðar
horfur á, að bændur sæju sér
kleift, að efna til nýræktar á
hverju ári, meðan verðlag afurð-
anna er álíka hagstætt og það
hefur verið á undanförnum ár-
um.
En nokkuð öðru máli er að
gegna þegar jarðir eru svo af-
skektar, að örðugleikum er bund-
ið að koma jarðýtum og öðrum
stórvirkum vélum frá aðalbyggð-
inni til viðkomandi jarða. Er
mælt að þetta hafi tafið ýmsa
bændur við jarðræktarstörf
þeirra. En sigursæll er góður
vilji. Með sameiginlegu átaki og
einlægum ásetningi til úrbóta,
ætti að mega takast að koma
bændum þeim til aðstoðar, sem
útundan hafa orðið að njóta góðs
af nýræktinni.
Annað mál er svo það, hvernig
eigi að halda búunum gangandi
þegar fámennið er svo mikið í
sveitunum, að aleina tvær til
þrjár manneskjur eru starfandi
á hverjum bæ.
Einyrkjarnir og
jarðabætumar
ÞEGAR um einyrkja bændur er
að-ræða, er hafa Htla aefingU"og~
reynslu við jarðabótastörf er það
undir hælinn lagt hve mikla
vinnu þeir geta lagt fram sjálfir
við jarðabæturnar. En mér skilst,
að oft séu það mestu erfiðleik-
arnir að koma fram nýrækt í
dreifbýlinu. Bændur geta lítið
lagt þar til málanna, hafa tak-
markaða þekkingu á jarðabóta-
störfum. En þegar Ræktunarsam-
böndin sjá um jarðabótastörfin,
verði þau að annast alla vinnuna
og ganga að öllu leyti frá ný-
ræktarflögunum. Þá er hætt við,
að sum störfin beri upp á óhent-
ugan tíma og ræktunin verði af
þeim orsökum eitthvað misfalla-
söm.
Reynist þessi kostnaðaráætlun
rétt, sem hér hefur verið gerð
yfir nýræktaðan túnhektara,
ættu menn að geta gengið að því
vísu, að þeir geta komið sér upp
túnauka þar sem hektarinn kost-
ar þá fjögur til fimm þúsund
krónur. Sé sómasamlega frá
honum gengið, gefur hann af sér
45—50 hesta af töðu í lélegu gras-
ári og meira þegar vel árar. Ætti
ekkert að geta haggað þessari
framtíðaráætlun, nema ef vera
skyldi, þegar túnin skemmast
verulega af kali,
mm**-' ________
Bæklingur Sturla um
kalskemmdimar
Á ÁRUNUM 1951 og 1952 voru
kalskemmdir í túnum mjög víða
um land og þær tilfinnanlegar.
Þess vegna hefur magister Sturla
Friðriksson tekið sig til og skrif-
að ítarlega ritgerð um kal-
skemmdir þessar, þar sem hann
gerir grein fyrir, hvaða mismun-
andi orsakir valda kali og ekki
sízt hvaða grastegundir reynast
öruggastar í túnum okkar.
Sem kunnugt er var það mikl-
um erfiðleikum bundið að fá
hentugt grasfræ handa nýræktar-
bændum á stríðsárunum þegar
sambandið rofnaði við Norður-
lönd.
Eins og áður hefur verið
minnzt á hér í blaðinu, hefur
Sturla gert sér far um að ná við-
skiptasamböndum við frærækt-
arstöðvar í nyrstu landbúnaðar-
héruðum Norðurlanda. — Gerir
hann sér m.a. rökstuddar vonir
um, að á næstu árum fáist hing-
að til lands fræ af hinni ágætu
fóðurjurt, vallarfoxgrasinu af
norðlægum stofni.
Ættu íslenzkir bændur að geta
fengið nægilega mikið af þessari
tegund grasfræs, svo hún verði
ein meginstoð í nýræktinni hér
á landi.
Aukin þekking

ÞEGAR bændur eru farnir að
skilja eða fallast á þá skoðun að
atvinnurekstur þeirra byggist
fyrst og fremst á vísindalegri
þekkingu og þeir keppast við
hver sem betur getur að tileinka
sér þessa nauðsynlegu kunnáttu
í búrekstri sínum, líður ekki það
ár í ævi þeirra, a'ð þeir láti undir
höfuð leggjast að verða fróðari
um rekstur sinn og atvinnugrein
Með nákvæmri kunnugleika á
öllum greinum búrekstursins
verður þeim búskapurinn auð-
veldari. Að því verður að koma,
að íslenzkir bændur verði sam-
keppnisfærir í framleiðslu sinni,
við erlenda stéttarbræður sína,
svo ein eða fleiri búvörutegundir
þeirra verði seljanlegar til út-
landa fyrir verð er bændur geta
gert sig ánægða með. En þetta er
óumflýjanleg nauðsyn tii þess að
tryggðar verði hér eðlilegar fram
farir í búnaði vorum.
En þegar svo langt er komið
áleiðis, má segja að búskapur
okkar leysist úr læðingi. Þegar
við getum aflað okkur markaða
í útlöndum fyrir búnaðarafurðir
okkar, ætti ökkur ekki að verða
skotaskuld úr bví, að fá hagfélld
lán, ti lað rækta hinar íslenzku
jarðiry en með ræktunarbúskapn-
um einum getum við komið
rekstri hans á öruggari grund-
völl.
Fjöruskjögrið
rannsakað
ÞVÍ fer að sjálfsögðu fjarri að
allt sé fengið með því að tryggja
sér vissa fóðuröflun með tún-
ræktinni. Við þurfum Hka að
koma búfjárræktinni í gott horf.
Á því sviði hefur ýmislegt eft-
irtektarvert gerzt á síðustu ár-
um. Einn skemmtilegasti við-
burðurinn í þeim efnum er lækn-
ingin á fjöruskjögri, sem lýst er
í nýútkomnu Búnaðariti. Páll
Agnar Pálsson, dýralæknir og
Halldór Gíslason gera grein
fyrir, hver eru upptök þessa ill-
kvæma sjúkdóms í sauðfé, er
ranglega hefur verið nefnt fjöru-
skjögur.
I greininni er stuttlega rakið
hvað menn hafa álitið að valdi
þessum sjúkdómi, en um hann
hefur verið skrifað alla götu frá
því að Eggert Ólafsson og Bjarni
Pálsson skrifuðu Ferðabók síná
um miðja 18. öld. Seinna kom
Magnús Ketilsson til sögunnar,
er ritaði „undirvísun am þá ís-
lenzku sauðfiárhirðing", Jón
Hjaltalín landlæknir og fleiri.
Að sjálfsögðu' væri hægt að
skrifa skemmtilegt mál um alla
þá hjátrú og hindurvitni, er
menn hafa tengt við þennan leiða
kvilla í sauðfé, en nafnið er af
því komið að menn hafa talið að
mest beri á honum í lömbiím
undan ám, sem mikið er beitt í
fjöru um meðgöngutímann.
Einkennin eru þau að lömþin
fæðast aflvana eða máttleysi
kemur fram í þeim nokkru eftir
burð. „Við krufningu finnast
skemmdir í miðtaugakerfinu;
einkum heilahvelunum", segja
greinahöfundar. „Einkennum
fjöruskjögurs svipar mjög til
þambasjúkdóms sem þekktur er í
Ástralíu og Bretlandi“.
Höfundar þessarar greinar
Búnaðarritinu, sem eru starfs-
menn við stöðina á Keldum, hafa
komizt að þeirri niðurstöðu, að
lifrum úr sjúkum lömbum er
koparmagnið um 20—30 sinnum
minna en í lifrum í lömbum und
an ám sem aldrei koma í fjöru“.
Ennfremur segir að með til
ranunum sé sýnt fram á, að mjög
megi draga úr fjöruskjögri með
því að gefa ánum 0,3 gr. af koþar-
súlfat og 6 þúsundasta úr garmmi
af kóbaltklóríd á 10 daga frésti
um meðgöngutímann. Þessi lyf
kosta hverfandi lítið. en eiga að
geta tekið fyrir fjöruskjögrið.
I greininni segir ennfremur
..Ekki hefur tekizt að sýna frám
á að fjöruskjögrið sé næmur
sjúkdómur heldur mun hahn
standa í sambandi við skort á
kopar í fóðrinu".
En þó það sýni sig áþreifan-
lega að örlíiið af kopar sé sauð-
fénu nauðsynlegt, þá er ekki gert
ráð fyrir að almennt sé nauðsyn-
að sjá skepnunum fyrir þesáu
efni sérstaklega, enda er kopaj?-
inn talinn til hinna svonefnþu
snefillefna, þ.e.a.s. einhver ögn
er nauðsynleg í fóðrinu til þeás
að það reynist hollt og fullnægý-
andi, og þessi ögn er til staðar að
jafnaði í fóðrinu, án þess fyrír
því sé séð sérstaklega.
Skemmitlefra og gaenlegt að fá
að vita hið rétta um fjöruskjögr-
ið, svo öll hjátrúin og hindurr
vitnin geti horfið og eyðst með
öllu.
BÆJARBIO
— Sími 9184 —
GLÖTUÐ ÆSKA
(Los Olvidados)
LILLU-
kjarnadrrkkjar
duft. —
Bezti og ódýr
asti gosdrykk-
urinn.
H.f. Efnagerð Reykjavíkur.
Mexikon. lOiaunamynd, sem alls staðar netur vakið
mikið umtai og hlotið metaðsókn. Mynd. sem þér munuð
aldrei gleyma.
Miguel Inclan — Alfonso Mejia
Myndin hefur ekki verið sýnd áður hér á landi.
Bön ð fyrir börn. — Danskur skýringatexti
Sýnd vegna mikillar aðsóknar kl. 9.
HANS OG PÉTUR í KVENNAHLJÓMSVEITINNI
Bráðskemmtileg þýzk gamanmynd.
Sýnd kl. 3, 5 og 7.
VETRARG ARÐURINN
VETRARGARÐURINN
DANSLEIBUa
í Vetrargarðinum í kvöld klukkan 9.
Hliómsveit Baldurs Kristjánssonar leikur
Miðapantanir í síma 6710 eftir kl. 8.
V. G.

ffiwnmiBMd
í kvöld kl. 9.
HLJÓMSVEIT Svavars Gests.
Dansstjóri: Baldur Gunnarsson.
Aðgöngumiðasala frá kl. 6—7.
Hljómsveit Gunnars Ormslev leikur frá kl. 3,30—5.

aHNNINGARPLÖTUR
á leiði.
Skiltagerðin
Skólavörðustíg 8.
Hiífc
Ewskm feipar
GULLFOSS
Aðalstræti.
ÞÍZK SHMARTlZKA
Þýzkar STUTTK ÁPUR
teknir fram á mánudag.
Verzlun
Ingibjargar Jónsdéilur
KIRKJUHVOLI
hujj.ui«
fi.
■ MJtóaji