Morgunblaðið - 12.06.1954, Qupperneq 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 12. júní 1954

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavik.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í iausasölu 1 krónu eintakið.
Vítaverðar aðfarir varn -
málastjórnarinnar
Dariir vinna að fornieifa-
rannsóknum á hafsbolni
ÞAÐ sætir sannarlega engri
furðu þótt hin opinbera rann
sókn, sem varnarmáladeild utan-
ríkisráðuneytisins hefur hafið á
hendur nokkrum starfsmönnum
Keflavíkurflugvallar, sem hún
telur riðna við útgáfu Flugvallar
blaðsins, hafi vakið í senn mikla
athygli og andúð. Svo óvenjuleg-
ar eru slíkar aðfarir gagnvart ís-
ienzkum blöðum.
Það, sem raunverulega hef-
ur gerzt í þessu máli er það,
að Tíminn hefur heiftarlegar
árásir á einstaka starfsmenn á
Keflavíkurflugvelli og ber þá
allskonar sökum. Flugvallar-
blaðið, sem er fyrst og fremst
málgagn flugvallarstarfs-
manna, svarar þessum ásök-
unum og ber hönd fyrir höfuð
starfsmannanna, sem blað ut-
anríkisráðherrans hefur ausið
botnlausum svívirðingum.
Þessu svarar svo varnarmála-
deildin með því að hefja opin-
bera rannsókn á hendur aðstand-
endum blaðsins. Virðist sú rann-
sókn ekki fyrst og fremst beinast
að grein þeirri, sem ráðuneytið
taldi utanríkisráðherra borinn í
„saknæmum“ ásökunum, heldur
almennt að útgáfu blaðsins. Ein-
stakir flugvallarstarfsmenn eru
krafðir sagna um fjárreiður blaðs
ins og fleiri gersamlega óskyld
atriði. Yfirheyrslur eru hafnar
fyrirvaralaust . yfir mönnum og
réttur settur á vinnustað útsölu-
maans þess.
Hér er vissulega um vinnu-
brögð að ræða, sem ekki hafa
tíðkast áður af hálfu hins opin-
bera gagnvart íslenzkum blöð-
um. Að sjálfsögðu verður Flug-
vallarblaðið eins og önnur blöð
að vera við því búið að standa á-
byrgð fyrir orðum sínum. Og ráð
herrar geta eins og aðrir sótt
blöð til ábyrgðar, ef þeim þykir
sveigt að sér eða störfum sínum
á óviðurkvæmilegan hátt. Ligg-
ur þá beinast við að höfða meið-
yrðamál á hendur ritstjórum eða
ábyrgðarmönnum blaðsins.
En hér hefur varnarmála-
deildin ekki þennan hátt á.
Hún hefur fyrirvaralaust yfir-
heyrslur yfir ýmsum starfs-
mönnum KeflavíkurflugvaHar
og lætur spyrja þá í þaula um
ýmis almenn atriði varðandi
útgáfu Flugvallarblaðsins. Öx-
in virðist m. ö. o. vera reidd
beint að sjálfri útgáfu þess.
Það er svo kaldhæðni örlag-
anna, að Framsóknarflokkurinn,
sem látið hefur blað sitt í mörg
ár halda uppi svæsnum og rótar-
legum árásum á Bjarna Bene-
diktsson meðan hann var utan-
ríkisráðherra, skuli vera svo við-
kvæmur fyrir gagnrýni á sinn
eiginn ráðherra, að hann hefur
opinbera rannsókn á hendur mál-
gagni flugvallarstarfsmanna þeg-
ar það svarar árásum Tímans á
þá. Hvað myndu leiðtogar Fram-
róknarflokksins hafa sagt ef
Bjarni Benediktsson hefði rokið
upp og fyrirskipað opinbera rann
sókn á hendur Tímanum fyrir
hinar fjölmörgu árásargreinar á
hann fyrir framkvæmd varnar-
samningsins? Það er hætt við að
Timamönnum hefði fundizt slík-
ar aðfarir höggva nærri prent-
freisinu í landinu. Þeir hefðu
áreiðanlega ekki tekið þeim með
þökkum.
Kjarni þessa máls er sá, að
Tíminn, málgagn utanríkisráð-
KOGE BUKT — orrustuvöllur
danskra sjóvíkinga, stendur í
gömlum leksikon, — geymir á
botni sínum, merkilegar leifar
hinna vel vopnuðu tígullegu
dönsku orrustuskipa, sem á árun-
um frá 1677—1710 háðu margar
gríðarlegar- sjóorustur á þessum
slóðum sem seinna urðu heims-
frægar. Einmitt þarna urðu sjó-
hetjurnar Niels Juel og Ivar
Huitfeld frægir menn. En einnig
bæði fyrir og eftir þetta alræmd-
asta orrustutímabil, áttu sér stað
væringar í Köge Bukt, og örugg-
asta vitni 'þess er hafsbotninn,
sem hefur áð geyma ýmsar minj-
ar frá þeim örlagaríku bardögum
herrans, hefur mjög ódrengilegar sem þar vöru háðir.
árásir á einstaka flugvallarstarfs- (
menn. Þegar þeir bera hönd fyrir ! SIGURINN f JÚLÍ 1677
Nú hefur verið hafið mikið
starf til að bjarga þessum sögu-
legu fornminjum, þar sem kafar-
uu andi ihrifar:
H
Skráð lög og óskráð.
ÉR á landi sem annars staðar
gilda mörg óskráð lög, sem
hvorki einstaklingar né þjóðfé-
lagið í heild komast af án, enda
nær löggjöfin aldrei nándar
nærri til allra þeirra tilvika, sem
skapast í fjölbreytni lífsins.
Þannig hafa húsráðendur jafn-
an sett í það metnag sinn að
skiljast vel við íbúðir, sem flutzt
er úr, þvo þar allt hátt og lágt,
gera hreint fyrir sínum dyrum.
Misjöfn aðkoma.
ENN er þessi ágæti siður yfir-
leitt í heiðri hafður. Ég varð
var við þaff í vor, að húsmæður
lögðu nótt við dag til að þvo húsa
kynni, sem þær fluttust burt úr,
svo að nýju húsbændurnir þyrftu
ekki að láta það verða fyrsta
verk sitt að standa í skítverkum,
sem öðrum báru.
höfuð sér í sínu eigin málgagni
notar varnarmáladeildin vald
sitt til þess að hefja á það opin-
bera rannsókn, sem framkvæmd
er á gerræðisfullan hátt,
þannig að hún ber greinilegan
svip pólitískra ofsóknar á hendur
einstökum mönnum og felur þar
að auki í sér lúalega árás á prent-
frelsið í landinu.
Þetta atferli mun hljóta sinn
dóm, ekki aðeins hjá flugvallar-
starfsmönnum heldur hjá öllum
almenningi í landinu.
Sjálfstæðismenn kjósa ekk-
ert frekar en að góð samvinna
geti ríkt milli lýðræðisafl-
anna í landinu um fram-
kvæmd öryggis- og varnar-
málanna. Þeir hafa stutt nú-'
verandi utanríkisráðherra eft-
ir megni í hinu vandasama og
erfiða starfi hans. Þeir munu
halda þeim stuðningi áfram
meðan fylgt er þeirri grund-
vallarstefnu, sem lýðræðisöfl-!
in í landinu hafa mótað í ör- !
yggismálum okkar. En Sjálf-
stæðismenn munu ekki þola,
að beitt sé gerræði og ofbeldi
gagnvart einstökum mönnum,
sem að framkvæmd þessara
mála starfa á einu eða annan
hátt, _af fullum heilindum.
Fellur franska
stfórnin ?
I DAG verða örlög ríkisstjórnar
Laniels ráðin í franska þinginu.
Má vel svo fara að hún haldi
ekki velli og Frakkland verði
stjórnlaust í 20. sinn síðan síðari
heimsstyrj öldinni lauk.
Að þessu sinni er það fyrst
og fremst Indó-Kína málið, sem
hita og jafnvægisleysi veldur í
frönskum stjórnmálum. Stjórnar-
andstæðingar og jafnvel sumir
stuðningsmenn Laniels telja, að
stjórnin beri ábyrgð á stórfelld-
um mistökum í sambandi við fall
Dienbienpu. En ósigurinn þar olli
frönsku þjóðinni sárum harmi og
vonbrigðum.
Sannleikurinn er sá, að Frakk-
ar hafa ekki efni á að heyja átti fyrir skömmu tal við kunn-
Indó-Kína styrjöldina lengur.! ingja minn um þetta mál. Hann
Hún hefur kostað þá ógrynni fjár keypti laglega íbúð á fallegum
og líf fjölda franskra hermanna.1 stað í bænum fyrir nokkrum dög-
En þeim er nauðugur einn kost- ■ um, en aðkoman þar var samt
ur að mæta ofbeldi kommúnista heldur óskemmtileg.
þar eystra með öflugri mót-
spyrnu. Dónaskapur.
Frakkar hafa nú veitt fyrrver- TArÝJU eigendunum duldist ekki,
andi nýlendum sínum á þessum 1að forverar þeirra höfðu
sloðum stjórnarfarslegt sjálf- l ekki einu sinni sópað gólfi8 eftir
stæði. An Þeirrar akvórðunar að flutt var, hvað þá að strok.
hefðu þeir ekk, getað fenglð ið hefðl verið af ve eða lofti.
efnahagslegan stuðmng Banda- F yerk , gð
rikjamanna í barattunni vlð „ , . . , . f' .
kommúnista. Dulles utanríkisráð- i UUl’ UL Íi ÁtU!
herra lýsti því nýlega yfir, að
Dasiskur bafari kemur fil Isiands í ágúsf
fi! a? kafa í Þiugyalfavafni
undanfarið á skipi sínu Kafaran-
um. Með hjálp sjókorta, skips-
bókum skipstjóranna, þeim sem
til eru og hnfa verið geymdar hjá
flotastjórninni, einka dagbókum,
sem stundum eru talsvert ólíkar
skipsbókunum í frásögn, og öðr-
um hlutum sem einhverjar upp-
lýsingar gefa frá þessu tímabili
og eftir það.
Eins og kunnugt er var Niels
Juel yfirmaður flotans 1. júlí
1677 í Köge Bukt og gjörsigraði
með 25 fylkingarskipum og 1300
fallbyssum, Svía sem höfðu á
móti 36 fylkingarskip og 1800
fallbyssur. Eftir þetta afrek var
Juel útnefndur yfirsjóliðsforingi
danska flotans, en þessi sigur er
inn Jan Uhre, hefur unnið að því talin frægastur allra sem skráðir
Þó er nú svo komið, að nokkur
undanbrögð eru frá að fylgja
þessari góðu og gegnu reglu. Ég
eftir snarpa atlögu, þó að skítur
væri nógur, enda hjálpuðust
hjónin dyggilega að.
Slíkur viðskilnaður er smekk-
leysa, já dónaskapur, sem enginn
sæmilegur þegn getur látið um
Bandaríkin myndu ekki styðja
neina þjóð til þess að halda við
aldagamalli nýlendukúgun.
Miklar deilur standa einnig
ennþá í franska þinginu um að-
ildina að Evrópuhernum. Það ' spyrjast.
er því mjög hæpið, að stjórn
Laníels haldi velli í atkvæða-1 Langt niðri,
greiðslunni í dag, enda þótt það CjEM ég gekk niður Laugaveg í
Ll
sé engan veginn útilokað.
blíðviðrinu í fyrradag, heyrði
ég konu segja við stöllu sína:
„Hann er víst ægilega langt
niðri“. — „Ag vera langt niðri"
er eitt þeirra svipvana orðtaka,
sem farið hefur sigurför um borg
og byggð allra seinustu ár. Vafa-
laust er þetta komið inn í málið
fyrir áhrif erlendis frá, en þaö er
ekki það versta, því ag tökubörn
geta verið eins holl móður sinni
og skírgetin væru.
Hitt er öllu lakara, að orðtakið
er í senn litlaust og óljóst. Er það
látið koma í stag margra góðra
orða og orðtaka íslenzkra eins og
til að firra hugann öllu erfiði, á
sama hátt og ef við færum að
dæma frænda okkar og kölluðum
stert, rófu, stél, sporð, dindil,
skott o. s. frv. einu nafni — hala.
K
Lélegt málfar.
ÆRI Velvakandi Það er e.t.v.
að bera í bakkafullan læk-
inn að skrifa þér um útvarpið,
en ég get blátt áfram ekki orða
bundizt. Á miðvikudaginn annan
en var var fluttur garðyrkjuþátt-
ur sem oftar. Það getur vel verið,
að efni þáttarins hafi verið gott,
en allur flutningur og málfar
mannsins var svo fyrir neðan all-
ar hellur, að slíkt nær ekki nokk-
urri átt. Ég ætlaði að hlusta á
þáttinn með athygli, en mér var
ekki nokkur leið að hlusta á
hann að nokkru gagni.
Fyrir utan allt annað þjáðist
flutningsmaður af magnaðri
þágufallssýki. Svona manni ætti
rikisútvarpið ekki að hleypa að,
það er blátt áfram skaðlegt máli
og mennt.
Það er krafa okkar útvarpsnot-
enda, ag útvarpið hafi gát á,
hverjum það hleypir að hljóð-
nemanum. — Hlustandi“.
Kvöldbæn.
Verndi þig englar, elskan mín,
einkum þegar að máninn skín,
líði þeir kringum hvílu hljótt
á hvítum vængjum um miðja
nótt.
Nei, nei, það varla óhætt er,
englum að trúa fyrir þér;
engill ert þú, og englum þá
of vel kann þig að lítast á.
(Steingrímur Thorsteinsson).
f
Fleira veit sá
fleira reynir.
eru í sjóorrustusögu Dana. —
Hafa minjar frá þessari viðureign
fundist á botni Köge Bugt.
FUNDIÐ EFTIR 600 ÁR
Kafarinn Uhre, hefur fundið
mjög marga merkilega hluti svo
sem leifar af skipum og ýmislegt
annað verðmæti, í þessum rann-
sóknarferðum sínum í undir-
djúpunum. Fyrir eigi alllöngu
fann hann skipsflak á botni
Roskilde-fjarðar, sem talið er
vera af Dronning Margrethe. Eft-
ir að kafarinn hafði framkvæmt
mælingar á skipinu þar sem það
lá á hafsbotni, mjög brotið, og
teikning var gerð af eftir þeim
mæiingum sem hann gerði, kom
í ljós að skipið var sömu tegund-
ar og Dronning Margrethe hafði
verið. í sambandi við 600 ára ár-
tíð skipsins var gert líkan af því
eftir þessum teikningum og út-
mælingum, þar sem álitið var að
flakið væri af því. Kafarinn Uhre
hefur fundið milli 25—30 skips-
flök frá þessu tímabili.
HANN HIRÐIR JAFNT SMÁTT
SEM STÓRT
Uhre hefur látið í ljós óánægju
sína yfir því, hve aðrir kafarar
sem séu sendir út til þess að
bjarga úr skipsflökum, gangi illa
um á hafsbotni. Eins og til dæmis,
að hirða það stærsta og dýrmæt-
asta miðað við peninga, en ekki
ýmislegt smávegis sem jafnvel
mestar upplýsingar gæti gefið um
orsök slyssins. Sjálfur ætlar hann
að skrifa bók um rannsóknir sín-
ar á fornleifum á hafsbotni og
einnig að láta gera kvikmynd.
Hann hefur skýrt svo frá að hann
hafi nú kynnt sér svo rækilega
bot« Köge Bugten að þess verði
ekki langt að bíða að hann fari
að skýra frá árangri sínum þar.
TIL ÞÝZKALANDS
NEÐANSJÁVAR
í sumar ætlar Uhre að fara
gangandi á hafsbotni yfir til
Þýzkalands. Hann mun leggja
upp frá Rödby og halda til Fehm-
ern sem mun vera um það bil
22 km leið á hafsbotni. Hann
mun leggja einn af stað, en Þjóð-
verjar munu koma á móti honum
og mæta honum á miðri leið.
Hann hefur mörg járn í eldin-
um, til dæmis kennir hann mönn-
um köfun og kafarasund, og allt
þar að lútandi. Áður en hann
leggur upp í Þýzkalandsferðalag-
ið mun hann stunda humarveið-
ar í Kattegat, auðvitað neðan-
sjávar, en á hvern hátt er hann
ófáanlegur til að skýra frá.
ÆTLAR AÐ KANNA ÞING-
VALLAVATN í SUMAR
Uhre hefur ákveðið að koma
í sumar hingað til íslands og er
erindi hans að kafa í Þingvalla-
vatni. íslenzkur vinur hans sem
er stýrimaður, og lærði að kafa
hjá honum fræddi hann eitt sinn
á því að Þingvallavatn væri sagt
standa í sambandi neðanjarðar
við haí'ö umhverfis landið og nú
ætlar Uhre að ganga úr skugga
um hvort hér sé rétt með farið.
Þá ætlar hann einnig að kvik-
mynda í Þingvallavatni. Síðan
mun hann fara til Grænlands og
athuga r.eðansjávargróður þar
umhverfis ströndina.
WASHINGTON — Sagt er hér í
borg að fyrrverandi stjórnandi 8.
hersins í Kóreu, Van Fleet, eigi
að fara til Indó Kína til að kynna
sér ástandið þar. Hann hefur ný-
lega átt fund með Eisenhower
og Radford aðmíráli.