Morgunblaðið - 15.07.1954, Blaðsíða 10

10
MORGV N BLAÐIÐ
Fimmtudagur 15. júlí 1954
'•»
Gullbrúðkaup
StEFÁN JÓNSSON bóndi á Húki
1 í ’Miðfirði og kona hans Kristín
, Kristmannsdóttir áttu 50 ára
; hjúskaparafmæii hinn 8. júli s.l.
Stefán er fæddur 20. febr. 1882,
i sonur Jónasar Guðmundssonar
| bónda á Húki. Móðir Stefáns og
j kona Jónasar var Helga Stefáns-
( dóttir. Systkyni Stefáns voru:
’ Jónas, faðir Sigurðar fyrrv. for-
( stjóra, Sigríður móðir Grettis
| Ásmundssonar ræðismanns og
í þeirra bræðra, og Afndís móðir
i Þorsteins Jónassonar bónda á
j Oddstöðum og þeirra systkina.
■ Eru þau systkini Stefáns nú öll
\ dáin. Kristín kona Stefáns er
í fædd 24. nóv. 1870 á Steinum í
; Borgarfirði, en fluttist norður
' hingað barn að aldri.
Þau Stefán og Kristín giftust
, 8. júlí 1904 ,eignuðust þau fjögur
; börn, tvær dætur giítar, Helgu
og Ásu, búsettar í Hafnarfirði,
og tvo syni, Jónas og Kristmann,
sem nú annast búreksturinn
heima á Húki með sínum öidruðu
^ foreldrum.
í Sama ár og þau hjón Kristín og
i Stefán, giftu sig hófu þau búskap
; á Húki, fengu þó aðeins % hluta
, af jörðinni til ábúðar, — bústofn- I
j inn aðeins 13 kindur og 1 hross, !
: — húsakynnin hin lélegustu, sem !
j raunar var algengt í þá daga, ekki
J. sízt á leigujörðum. Með framúr- ’
I skarandi áhuga og hagsýni tókst !
þéim hjónum að bæta efnahag
sihn furðu fljótt, og strax og efni
leyfðu, var hafizt handa um ýms-
ar framkvæmdir: Jörðin keypt
árið 1913, íbúðarhús úr stein-
: steypu reist 1916, túnið sléttað og
aukið, öll búpeningshús byggð
frá grunni með heygeymslum,
allt úr steinsteypu. Nærri má geta
að erfitt hefur verig um þessar
framkvæmdir á Húki í ;>á daga,
þar sem flutningaleiði'í var löng
vegleysa, svo að allt varð að
flytja á hestum. Hafði ég orð á
því vig Stefán, — er ég, ásamt
vinum og vandamönnum þeirra
hjóna, var gestur í afmælisfagn-
aði þeirra á Húki hinn 8. júlí, að
einhvern tíma hlyti hann að hafa
orðið að leggja hart að sér við
störfin. Neitaði Stefán að svo
hefði verig — og kvast hafa búið
„sér til gamans“. Síðan sagði
hann:
Mér var ekkert erfitt um að vinna,
oft ég hafði nægu til að sinna,
í því beztan fögnuð var að finna,
mín fáu dagsverk yrðu ei minni
en hinna.
Eftir stundarbið bætti hann við:
Siðan að ég sjálfur hætti að
vinna,
og síðan að ég minna hafði að
sinna,
síðan er enga sanna gleði að finna,
síðan er dund mitt enn þá meira
en hinna.
Þessi litlu erindi lýsa Stefáni
svo vel, að ég freistast til að setja
þau hér, þó í óleyfi sé.
Jörðin Húkur, eins og hún er
nú, vitnar vel um athafnir Stef-
áns bónda, — öllu er vel við
haldið, umgengni þeirra hjóna
úti og inni hefur alla tíð verið
með þeim snyrtibrag, að orð hef-
.ur af farið. Þau hjón hafa verið
gæfumenn, — vel metin og virt
að verðleikum. Árna ég þeim
allra heilla í framtíðinni og vona,
að við megum njóta samveru
þeirra enn um langa stund,
10. júlí 1954
Benedikt H. Líndal.
» • 14
| Kopsrefni í fisksaifinu veldur
gulunni í saiffiskinum
Árangur rannsókna Fiskifélagsiiis
RANNSÓKNARSTOFA Fiskifélags íslands, telur sig nú hafa
rannsakað til fulls, hvað valdi guluskemmdum í saltfiski. Sem
kunnugt er, hefur slíkra skemmda orðið alloft vart í ísl. saltfiski
til mikils tjóns fyrir saltfiskframleiðsluna. — ,Geir Arnesen efna-
verkfræðingur, hefur unnið að rannsóknum þessum og birtir tíma-
ritið Ægir niðurstöður hans af rannsóknunum, en hann telur frum-
orsök saltfiskgulunnar koparefnasamband eða koparsalt.
Ánægjuleg
skemmliferð
SÍÐASTLIÐINN sunnudag, 11.
júlí, fóru félög innan Fríkirkju-
safnaðarins í Reykjavík ásamt
presti safnaðarins, í skemmtiferð
til Akraness. Farið var á þremur
stórum langferðabílum, og voru
í förinni um 80 manns. Til Akra-
ness var komið kl. rúml. 12 á há-
degi, var þá snæddur miðdegis-
verður í hinu glæsilega hóteli
Akurnesinga Hótel Akranes, og
var allur viðurgjörningur þar og
framkoma hótelstjóra og þjón-
ustufólks hin prýðilegasta. Kl. 2
hélt svo allur hópurinn til Akra-
neskirkju, en þar skyldi prestur
Fríkirkjusafnaðarins í Reykja-
vík, síra Þorsteinn Björnsson,
messa þennan dag, og átti guðs-
þjónustan að hefjast kl. 2. Organ-
leikari Akraneskirkju og söng-
fólk annaðist kirkjusönginn, og
gerði það með prýði. Og var þessi
stund í Akraneskirkju mjög
áhrifarík, og öllum viðstöddum
til mikils ávinnings og fagnaðar,
enda ræða prestsins og allur
flutningur messunnar með snilld- t
arbrag. Að lokinni guðsþjónustu i
í Akraneskirkju, bauð svo prest- I
ur Akurnesinga séra Jón Guð- j
jónsson og sóknarnefnd öllum* 1
hópnum til kaffidrykkju í Hótel
Akranes. Var veitt þar af mikilli
rausn og hjartahlýju, og stjórn-
aði hinn þjóðkunni prestur Akur-
nesinga því samsæti, og fórst
honum þag sem annað vel úr
hendi. Þarna voru ræður fluttar,
og mikið sungið. Var presti Akur-
nesinga og sóknarnefnd þökkuð
innilega þeirra mikla hugulsemi
og rausn við ferðafólkið, að bjóða
því öllu til svo veglegra veitinga
og ánægjulegs mannfagnaðar og
þarna átti sér stað. Og er það
þakklæti enn endurtekið af mér
i þessari stuttu frásögn af ferða-
laginu. Öll viðstaða ferðafólksins
á Akranesi og það sem það naut
þar þann stutta tíma, sem það
gat dvalið þar, er stærsti við-
burður þessarar ágætu skemmti-
ferðar fríkirkjufólksins og mun
hjá því lengi í minnum höfð.
Frá Akranesi var svo ferðinni
haldið áfram í Vatnaskóg, og kom
ið að hinum prýðilega sumar-
skóla K. F. U. M. félaganna í
Reykjavík. Fengum við þar ágæt-
ar viðtökur og var okkur sýnt
umhverfi staðarins og hús öll.
Er umhverfi allt þarna dásam-
lega fagurt og hugljúfur blær
yfir öllu, bæði úti og inni, var
ánægjulegt að sjá þetta allt, og
svo hóp glaðra og hraustra
drengja, sem þarna dveija á veg-
um hins ágæta K. F. U. M. félags-
skapar.
Var svo enn ferðinni haldið
áfram eftir stundardvöl þarna, og
staðnæmst litla stund í Veitinga-
skála Ferstiklu, þar sem drukkið
var kaffi, og því ágæta fólki
innan félaganna í Fríkirkjusöfn-
uðinum, sem skipulagt hafði og
haft á hendi stjórn ferðalagsins,
var þakkað gott starf.
En heim til Reykjavíkur kom
I svo allur hópurinn kl. 12 um
j kvöldið í sólskinsskapi, eftir
ánægjulegt og viðburðaríkt ferða
lag þennan vorhlýja júlídag.
Kjartan Ólafsson.
í stuttum inngangi að grpin
sinni, þar sem saga þessara rann-
sóknar er rakin, segir efnaverk-
fræðingurinn að koparinnihald í
salti megi mæla með efnafræði-
legum aðferðum og hreinsa megi
koparefnið úr saltinu. Segir í
formálanum að gera ætti kröfur
til þess af framleiðendum fisk-
salts, að þeir láti hreinsa saltið,
nú þegar fengin er vitneskja um
skaðsemi koparsaltsins við fisk-
Isöltun.
I* Grein Geirs Arnesen er mjög
Jítarleg og í lokaorðum kemst
;hann m. a. svo að orði:
„Það verður ekki annað séð af
iþessum rannsóknum, en að hinir
guluvekjandi eiginleikar kopar-
saltsins séu skýrir og ótvíræðir.
Aftur á móti er ekki vitað hvaða
efnabreytingar það eru, sem eiga
sér stað í fiskholdinu, þegar fisk-
urinn gulnar, en sennilegast þyk-
ir mér af þeim athugunum, sem
fram hafa farið, að hér sé um
svonefnda ildingu (oxydation)
að ræða, en ekki skal það rætt
frekar að sinni. Það, sem mestu
máli skiptir fyrir saltfiskfram-
Feiðendur, er hvort nú sé hægt
með efnagreiningu að segja fyrir
um það, hvort salt valdi gulu við
fisksöltun eða ekki. Ef einhver
vottur af kopar finnst í saltinu
með þeirri mælitækni, sem rann-
sóknastofan hefur yfir að ráða,
verður saltið að teljast ótryggt,
og enda þótt enginn kopar finn-
Framh. á bls. 12
Framh. af bls. 6
j (texti eftir S. Stefánsson). Þetta
lag Karls er meðal hinna beztu 1
íslenzku sönglaga, — yfir því |
dimmur örlagaþungi og seiðandi
dulúð, enda nýtur það mikilla og
almennra vinsælda. En til leið- 1
. inda er, að lagið kemst ekki allt
fyrir öðrum megin á plötunni,
svo að slíta verður það í sundur.
! Píanó-undirleikur Fr. Weiss-
happels, er sem jafnan endranær,
prýðisgóður og öruggur að tækni j
og smekkvísi og upptakan hefur |
i tekizt ágætlega á öllum plötun-1
um. .
Um plötur Hauks Morthens
verður rætt hér síðar.
Oddvar.
Jóhann Haukur Jóhannesson
Mmningarorð
HINN 8. þ.m. lézt Jóhann Haukur
Jóhannesson á Landakotsspítal-
anum eftir stutta legu og verður
til moldar borinn í dag frá Foss-
vogskapellunni.
Þegar ég heyrði að Haukur
vinur minn væri dáinn fann ég
bezt hvað við mennirnir erum
smáir og megum okkur lítils í
baráttunni víð dauðann, því þeg-
ar við Haukur töluðum saman
fannst okkur dauðinn vera svo
langt í burtu frá okkur, því við
vorum enn svo ungir, en var það
ekki einmitt að þínu skapi vinur,
að kaiina ókunna stigu. Þú vildir
alltaf læra meira og vona ég að
þú hafir nú fengig svör við svo
ótal mörgu sem þig langaði til að
vita.
Haukur fæddist hinn 21. júlí
1925 hér í Reykjavík og var því
aðeins 28 ára þegar hann lézt,
sonur hjónanna Oddfríðar Þor-
steindóttur og Jóhannesar Ó. Jó-
hannssonar sjómanns, og ólst
hann upp hjá foreldrum sinum
ásamt systkinum sem öll lifa
hann nú.
Haukur var snemma settur til
mennta, eins og liugur hans stóð
til, að loknu barnaskólanámi fór
hann á héraðsskólann að Laugar-
vatni og lauk þaðan prófi 1941,
síðan settist hann í Samvinnuskól
ann og lauk þaðan prófi með
góðri einkunn, því Haukur var
góður námsmaður og vel af guði
gerður. En jafnhliða þessu námi
stundaði hann sjóinn á milli, því
þangað leitaði hugur hans jafnan
eins og svo margra annarra
vaskra manna og af þeirri
reynslu fann hann bezt að það
vildi hann gera að lífsstarfi sínu.
Hann myndaði sér snemma fastar
skoðanir á lífinu og vandamálum
þess.
Um vorið 1946 lauk hann prófi
við mótorskólann í Reykjavík og
vann við vélstjórn til sjós um
hríð, en hugur hans leitaði hærra
eins og alltaf áður, fór hann því
nú í Stýrimannaskólann og lauk
þaðan prófi úr fiskimannadeild
vorið 1951 og fór síðan til Noregs
i siglingar, því hann langaði að
sjá sig.um í heiminum. Sigldi
hann á ýms" n erlendum skipum.
Ag ári liðnu i hann heim aft-
ur og hafði hann þá kennt þess
meins sem síðar varð honum að
aldurtila, en 1953 virtist hann
hafa fengið bót á meini sínu og
settist því í farmannadeild Stýri-
mannaskólans og lauk þaðan
prófi síðastliðið vor með fyrstu
ágætis einkunn og var hann því
vel undir lífið búinn.
En var þetta þá allt til einskis,
hættir okkur mönnunum við að
spyrja. „Nei, ég held ekki því
vart get ég hugsað mér betri
minningar en þær sem Haukur
skilur eftir í hjörtum foreldra
sinna, því hann var góður sonur
í þess orðs beztu merkingu.
Ég sem þessar línur rita kynnt-
ist Hauk vel á unga aldri og hélst
sú vinátta óslitið síðan, því Hauk-
ur var vinur vina sinna, og finnst
mér það lýsa honum vel hve
innileg vinátta var á milli hans
og móður hans og heim á Fram-
nesveg 11 var unun að koma í
fylgd með Hauk, og vil ég votta
ykkur foreldrum hans og systkin-
um, mína innilegustu samúð og
með þessum fátæklegu orðum
minum vildi ég þakka honum
sjálfum fyrir mína hönd og fjöl-
skyldu minnar fyrir samveruna
og þær fögru minningar, sem
hann skilur eftir hjá okkur.
Blessuð sé minning þín.
V. G.
PíartótóRÍeikar Boherts Riofiings
ÞAÐ hefur verið óvenjumikið
um góða tónleika á þessu ári. Eru
jafnvel farnar að heyrast raddir
í þá átt að of mikið framboð sé
hér af klassískri tónlist. Það er
þó að sjálfsögðu ekki rétt álykt-
un, fremur en réttmæti felst í
þeirri fárániegu staðhæfingu að
ofmikið sé af sinfóníum í Ríkis-
útvarpinu, þar sem vitað er að
búið er að skera þetta útvarps-
efni ofan í eina sinfóníu á viku.
Það mætti kannske segja með
nokkrum rétti að hér væri að
verða of mikið af öllu. En þetta
mun alit leita síns jafnvægis ef
óeðiilegar hömlur ekki standa í
vegi. Þó vil ég eindregið láta í
ijós þá ósk að þeir sem hér
standa fyrir listrænum tónleik-
um, standi fast í ístaðinu og láti
ekki hið taumlausa framboð af
lélegri list og gerfilist gleypa
unga fólkið með húð og hári, en
það er af skiljanlegum ástæðum
veikast fyrir áróðri þeirra, sem
bjóða upp á fljóttekna ánægju,
en afimikil list og gróskurík
krefst meiri áreynslu og gefur
líka afrakstur í hlutfalli við
hana.
Það fer alls ekki á milli mála
hjá uppiýstu fólki, um menning-
ar- og uppeldisgildi æðri lista,
hitt er mál sem foreidrar, skóla-
menn og menningarfrömuðir
mega ekki láta sér sjást yfir að
list, eins og annað kjarnmikið
fóður, krefst áreynslu fyrir hin
andlegu líffæri ekki síður en hin
aimennu, og veitir að lokum
dýpri nautn, leiðir til hærra iífs-
mats og skapar hraustari sál og
líkama. Það má aldrei gleymast
þeim, sem finna til einhverarr
ábyrgðar gagnvart þjóð sinni,
metnaði hennar og virðingu, að
iistin, trúin og vísindin eru und-
irstaða sannrar og heilbrigðrar
menningar með þjóðum jafnt og
einstaklingum.
Hljómleikar norska píanósnill-
ingsins Róbert Rieflings voru
nokkuð seint á ferðinni, og vil
ég i vinsemd benda Tónlistarfé-
laginu á að það væri að mörgu
leyti æskilegt að öllum tónleik-
um væri lokið fyrir 17. júní. En
þó ég væri kominn í frí gat ég
ekki neitað mér um að hlusta á
þennan frábæra listamann, sem
tvímælalaust er bezti píanóleikari
á Norðurlöndum og yfirleitt í
fremstu röð píanósnillinga, enda
iðraðist ég þess alls ekki og var
mjög undrandi er húsið var þétt-
skipað áheyrendum tvö kvöld í
röð. Leikur Rieflings vúr í senn
ákaflega fágaður og með þeim
töfrum, sem sá einn nær, sem
hefur auðugt hugmyndaflug og
skaphita. í fám orðum sagt:
Framúrskarandi leikur.
Vikar.
A BE7T AÐ AUGLÝSA X
T í MORGUNBLAÐim T
l^iMHiHlHMHÍHÍHlHl