Morgunblaðið - 24.12.1954, Page 3

Föstudagur 24. des. 1954
MORGUNBLAÐIÐ
3
ar í Frakklandi en í Charente-
dalnum.
FRÁ DÖGUR LÚÐVÍKS XIV.
Um leið og okkur er sýnd
verksmiðjan, segja starfsmenn-
irnir okkur sögu Martells. Frá
því sagnir hófust var Charente-
héraðið frægt fyrir vínyrkju.
Þaðan komu hin beztu borðvín
Að sjálfsögðu er það fyrst og
fremst vínandinn sem gufar upp,
en listin er að láta visst magn
af öðrum vínefnum fylgja. Ella
yrði framleiðslan aðeins venju-
legur apóteks-spíri.
Þarna í einum sal eru eimingar-
katlarnir, margar mannhæðir að
stærð með glampandi koparrör-
um í allar áttir. Fylgdarmaður
Konjakið er átappað.
Ljósm.: Þ. Th.
miðaldanna, bæði hvítvín og
rauðvín. Voru þau keypt sérstak-
lega af Hollendingum og Norð-
urlandabúum.
En um aldamótin 1700 á dögum
Lúðvíks 14. voru teknir upp nýir
framleiðsluhættir, sem hafa ger-
breytt öllum aðstæðum þessa
héraðs. Áfengi, sem héraðsbúar
höfðu eimað úr víninu fyrir sjálfa
sig tók að vinna vinsældir víðar
út um lönd. Árið 1698 gerðu bæði
Bretar og Danir samninga um
kaup á allmiklu magni af þessu
nýja áfengi. Umheimurinn var að
kynnast hinum mesta kína-lífs-
elixis, sem upp hefur verið fund-
inn. Árið 1715 fluttist Jean Mar-
tell til Cognac frá Ermarsunds-
eyjum, þaðan sem hann var upp-
runninn og stofnsetti hina fyrstu
verksmiðju í dálitlu steinhúsi,
sem ennþá stendur á miðri verk-
smiðjulóðinni og geymir safn um
hina elztu og fyrstu framleiðslu-
hætti. Síðan hefur verksmiðjan
fært stórkostlega út kvíarnar. —
Virðist mér nú að hún taki ekki
yfir minna svæði en allur Mið-
bærinn milli Lækjargötu og Að-
alshtrætis, hafnarinnar og Tjarn-
arinnar. Húsrúm ærið þarf undir
allar vínþirgðir hennar, sem eru
tröllauknar.
MED BERUM TÁNUM
Bændurnir í nágrenninu yrkja
sjálfir sitt vin, pressa vínþrúg-
urnar með því að kremja þær
með berum fótunum í stórum tré-
kerium og láta þær gerjast. Síðan
verða þeir sjálfir að eima það
einu sinni. Það er vandaverk og
eru til um það, hvernig vakað er
undir því að vel takist er það
komið, hvprt afurðunum verður
veitt móttaka. Margar lýsingar
á bændabýlunum daga og nætur
meðan athöfn þessi fer fram. —
Bóndinn flytur rúm sitt fram í
eimingarklefann, það er hans
bækistöð og hann hlustar íhug-
ull á gufuseiminn, bragðar á
vökvanum við og við. Hér á landi
er það talinn mikilvægur hæfi-
leiki bónda að vera fjárglöggur;
í Charente-dalnum er sá beztur
bóndi, sem er bragðglöggur.
Þegar vínið hefur verið eimað,
ekur bóndinn víninu í tunnum á
stórum hestvögnum til verk-
smiðjunnar. Þar fer fram mót-
taka. Bragðarar frá verksmiðj-
unni rannsaka afurðirnar vand-
lega og sé bragðið ekki hið eina
og rétta þá er vægðarlaust neitað
að taka á móti því, enda einskis
nýtt.
í SILFURHÚDUÐUM
PÍPUM
í verksmiðjunni er vínandinn
eimaður í annað sinn. En eiming
á konjaki er mikil list, sem lærist
varla nema með langri æfingu.
okkar segir að til þess að forðast
aukaþragð af málminum séu öll
þessi óralöngu rör húðuð að inn-
an með silfri. Þetta er lokaeim-
ing. Þegar vínandinn kemur úr
eimingartækinu er hann litlaus,
kristalstær og um 70% að alkó-
hólmagni.
Er hann látinn renna í 300 lítra
eikartunnur og þá hefst hinn
langi geymslutími. Þessi vínandi,
sem nú er verið að vinna verður
sennilega ekki drukkinn fyrr en
eftir 8 til 10 ár.
í VÍNKJÖLLURUNUM
— Hvernig er vínið geymt all-
an þennan tíma? spyrjum við.
— Fylgið þið mér, þá skal ég
sýna ykkur það, segir leiðsögu-
maðurinn. Við göngum út úr eim-
ingarsalnum, yfir dálítinn húsa-
garð. Inni í stórum skála opnast
okkur furðuleg sýn. Þetta er
gríðarlegur salur dimmur og ryk-
ugur og í honum stórkostlegur
þrefaldur hlaði af stórum eikar-
tunnum, sem allar eru fullar af
vínanda. Þannig förum við fram-
hjá hverjum skálanum á fætur
öðrum. Þetta er svc gífurlegt
magn að það er mjög erfitt að
gera sér grein fyrir því. Hver
salur er þetta 100 metrar á lengd
og 30 á breidd, fullur af vín-
tunnum. Hérna t. d. í þessum
skála eru um 5000 þrjúhundruð
lítra tunnur.
— Hvað á verksmiðjan miklar
birgðir af vínanda? spyrjum við.
— Það mun vera um 80 þúsund
tunnur, sem hver tekur um 300
lítra og gerir það um 24 milljón-
ir lítra.
— Við reynum að leita að ein-
hverju til samanburðar. Síldar-
tunnuhlaðar á Siglufirði. Nei.
þeir eru aðeins smáræði á móti
þessu og þó er hér aðeins um að
ræða vínbirgðir einnar koniaks-
verksmiðju.
— í þessum tunnum er vín-
andinn geymdur svo árum skipt-
ir. Hér breytist hann og fær á
sig sitt endanlega bragð og blæ
og verður enn að gæta algerlega
vissra aðferða, sem ekki má
hvika frá.
LIMOUSIN-EIKIN
Það verður sérstaklega að gæta
þess að tunnurnar séu úr sérstök-
um við. Það er eik, en ekki dugir
að taka hvaða eik sem er. Kon-
jaks-eikin vex einvörðungu i
Limousin-fjöllunum austur af
Charente. Einkum þykir viður-
inn úr Trocais-skógi frábær. Svo
mikið er víst að það er þýðingar-
laust að ætla að geyma konjakið
á öðrum tunnum en úr Limousin-
eik, því að þá fær vínandinn ann-
að bragð. Sést þetta bezt af því,
að þeir sem reyna að brugga
konjaks-eftirlíkingar í öðrum
löndum leggja mikið á sig til að
kaupa þessa eikartegund frá
Frakklandi.
í tunnunum hefst hægur en
stöðugur efna-samruni vínandans
, og eikarinnar. Nokkur uppgufun
! verður gegnum tréð svo áfengis-
magnið lækkar lítillega, en um
leið gefur viðurinn vínandanum
hinn sérstaka brúna lit og bark-
andi bragð, sem einkennir kon-
jakið. Styzti geymslutími í tunn-
unum er átta ár. Fyrr er lögurinn
ekki orðinn söluhæfur. En oft er
hann geymdur lengur og verður
því betri og dýrari sem geymslu-
tíminn er lengri.
KÖNGULÆR GERA GAGN
Ég veiti því athygli í einum
geymsluskálanum að köngulær
hafa spunnið vefi sína milli tunn-
anna. Að vonum furða ég mig á
þessu og læt í ljós að mér þyki
þetta heldur sóðalegt.
— Nei, svarar leiðsögumaður-
inn. Við ræktum hér sérstaka
köngulóartegund og er nauðsyn-
legt að hafa þær til að útrýma
ýmsum smáskordýrum, sem ella
mundu skaða eikina á hinum
langa geymslutíma. Þær forða
áreiðanlega miklu tjóni. Væri
erfitt að koma við annarri skor-
dýraeyðingu, því að notkun eit-
urefna myndi eyðileggja áfengið.
Þegar áfengið hefur legið riógu
lengi í tunnunum, þá er það orð-
ið að konjaki. Er það þá sett I
miklar ámur þar sem lögurinn
úr um 50 tunnum er blandaður
saman í hverri ámu og látið ganga
gegnum stórvirkar síur. Þá er það
blandað vatni, mismunandi mikið
eftir því hvert á að senda það,
því að áfengisreglur hinna ýmsu
landa eru mismunandi. Síðan p"
það tappað á flöskur.
FLÖSKURNAR FYLLTAR —
SENDAR ÚT UM VÍÐA
VERÖLD
Það má vera að við höfum ekki
getað skilið til fulls, hve gífur-
Yfirsmakkarinn í Martell kennir
okkur hvernig á að drekka kon-
jak úr „túlípana“ glasi.
legar vínbirgðir lágu þarna i
tunnunum. Það er nú einu sinni
svo að við erum ekki vön að
telja konjak í tunnum. Ef til vill
er það vegna þess að við erum
vönust því að sjá það í litlum
þriggja pela flöskum, sem við
fundum það bezt, þegar við kom-
um í flöskusalinn, hvílíkt magn
hér er um að ræða.
í þessum eina stóra sal unnu
stórvirkar vélar og 250 manns
stanzlaust að því að setja kon-
jakið á flöskur. Þarna voru 10
löng borð með færibandi. Við
anoan enda hvers borðs hófst
verkið með því að hver einasta
flaska var vandlega þvegin upp
úr — ja, hvað haldið þið? — upp
úr sólskinssápuvatni? — ónei, —
þær voru baðaðar upp úr hreinu
konjaki. Að hverju færibandi
lágu sverar vatnspípur, silfurhúð-
aðar að innan og eftir þeiin
streymdi konjakið stöðugt eins
og árflaumur. Hraðvirk áfylling-
arvél mældi réttan skammt á
hverja flösku. Með annarri vél
Frh. á bls. 15
Verzlun Páls Hallbjörnssonar,
Leifsgötu 32. — Sími 5776
Almennar Tryggingar h.f,
Hreyfill s.f,
og farsælt komandi ár. Þökk fyrir viðskiptin á liðna árinu,
Mummabúð
Afgreiðsla smjörlíkisgerðanna h.f.
Silfurskeifan h.f., Blái borðinn,
Ljómi, Svanur
Verzlun Halla Þórarins h.f.
NÝJA SKÓVERKSMIÐJAN H.F.
Bræðraborgarstíg 7
Efnalaug Hafnarfjarðar
Verzlunin Vöxtur
BOLSTRARINN,
Hverfisgötu 74
Verzlun Guðm. Guðjónssonar,
Skólavörðustíg 21
HELLAS,
Laugaveg 26