Morgunblaðið - 16.01.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 16. jan. 1955
MORGVISBLÁ&IB
V
Reykjavíkurbréf:
Laugardagur 15. janúar
KéEnar i loffi — VáBbátaútgerð Vestfirðinga í hershöndum — Helmingaskipti mifli
Hermanns og IHalenkovs — Leiðbeining fil bænda um bjóðvarnarffokkinn — Hverju
á sveifafólkcð að trúa? — Meðmælandi sem
segir ce& — 99Löggi5ding44 nýs stjórnmálaflokks
Kólnar í lofti
UNDANFARNA daga hefur
kólnað mjög í lofti hér á
landi. Við strendurnar hefur
yfirleitt verið frá 10—16 stiga
frost um land allt þessa viku
en 12—19 stig í innsveitum. Mest
hefur frostið orðið í Möðrudal á
Fjöllum, 28 stig. Virðist útlit
fyrir að frostin haldist næstu
daga.
Snjór er hinsvegar lítill um
land allt og ekki hefur snjóað
svo heitið geti undanfarna daga.
Á Norðurlöndum, Englandi og
víðar í Vestur-Evrópu hafa einn-
ig verið kuldar og snjókoma
Hefur veðurlag víða valdið tölu-
verðum truflunum á samgöng-
um.
Vetrarvertíðin
VETRARVERTlÐ er nú komin í
fullan gang víðast hvar nema í
Vestmannaeyjum, þar sem á-
greiningur er uppi um ráðninga
kjör og fiskverð. Hafa róðrar því
ekki verið hafnir í þessari lang-
samlega stærstu og þróttmestu
verstöð landsins. Er það mjög
illa farið og veldur að sjálfsögðu
miklu tjóni, bæði útgerðarmönn-
um, sjómönnum og þjóðinni í
heild. Afli hefur enn sem komið
er ekki verið mikill hér við Faxa-
flóa. Eru sjómenn þó sæmilega
hjartsýnir um aflahorfur.
Uggvænlegar fregnir
að vestan
FYRIR Vestf jörðum hefur ágang-
ur erlendra togara verið gífur-
legur upp úr áramótunum.
Hundruð togara hafa stundað
þar veiðar. Hefur það eins og
oft áður bitnað mjög á vest-
firzkri vélbátaútgerð, sem ekki
sækir þó eins langt út og togar-
arnir.
En urni á síðkastið hafa hin-
ir vestfirzkn vélbátar ekki
aðeins orðið fyrir harði tog-
aranna vegna rányrkju fiski-
miðanna. Síðan á áramótum
hafa brezkir togarar siglt á
tvo báta, sökkt öðrum úti i
hafi með þeim áransrri að
tveir ungir sjómenn létu líf
sitt, og stórskemmt annan og
sökkt honum inni i höfn á
Þingeyri.
Slys geta að sjálfsögðu alltaf
hent. En þessir atburðir fvrir
Vestfjörðum gefa þó nokkra
hugmynd um frekju og ágang
hinna erlendu togara fvrir vest-
an. Það er athyglisvert, að vélbát
urinn Súgfirðingur, sem brezkur
togari sökkti s.l. miðvikud. 35 míl
ur út af Súgandafirði, var á venju
legum fiskimiðum þar úti. Engu
að síður er aðgætni togaraskips-
hafnarinnar ekki meiri en svo,
að það er fyrst í þann mund,
sem áreksturinn er að gerast,
sem menn á stjórnpalli sjá bát-
inn, þrátt fyrir gott skyggni og
bezta veðurH
Svona taumlaust er skeyting-
arleysið af hálfu hinna brezku
togaramanna á slóðum íslenzka
bátaflotans.
Framkoma stjórnenda brezka
togarans, sem sigldi á vélbátinn
núverandi Sósíalistaflokks“ taki
höndum saman.
íS&i
“ M
Krossinn á kortinu sýnir staðinn þar sem brezki togarinn sigldi
vélbátinn Súgfirðing niður s. I. miðvikudag.
með festu ef ekki á mikið illt Þjóðvarnarmenn og „helmingur
enn eftir af að hljótast.
Kyrrlátt á stjórnmála-
sviðinu.
Á VETTVANGI stjórnmálanna
er fremur kyrrlátt um þessar
mundir. Ríkisstjórnin hefur nú
sæmilegt næði til þess að undir-
búa þau mál, sem hún mun leggja
fyrir Alþingi er það kemur sam-
an að nýju.
Það hefur vakið nokkra at-
hygli að blað Framsóknarflokks-
ins, Tíminn, er mjög úrillt um
þessar mundir. Kemur blaðið
varla svo út, að ekki séu í því
fúlustu svívirðingar um Sjálf-
Vegna þessara ummæli hef-
ur komið upp í senn gleði og
kurr í liði kommúnista. Öll
gleðst „þjóðin á Þórsgötu 1
yfir því, að formaður Fram-1
sóknarflokksins skuli telja
hana samstarfshæfa, þó ekki
sé nema helming hennar. Hins
vegar ríkir nokkur óvissa um
það, hvaða helming kommún-
kommúnistaflokksins Fram-
sóknarformaðurinn ætii sér
til samstarfs. Er þegar tekið
að gæta nokkurrar afbrýði
innan raða Þórsgötuþjóðar-
yrðir þar, að skoðanir Fram-
sóknarmanna, jafnaðarmanna,
Þjóðvarnarmanna og „helmings
núverandi Sósíalistaflokks" séu
svo skyldar, að þessum flokkum
beri að stjórna landinu saman,
„eiga að stjórna landinu sam-
kvæmt því“, segir Hermann
Jónasson.
Ekki kemur þetta nú allskostar
heim við röksemdafærslu Tím-
ans undanfarna mánuði. Þar hef-
ur því verið haldið fram, að
„íhaldið ausi fé í Þjóðvarnaflokk-
inn en kommúnistar leggi þeim
til leiðtoga".
En nú kemur formaður Fram-
sóknarflokksins til flokksmanna
sinna og segir:
Það er ekkcrt vit í því
fyrir okkur að vera í stjórn
með Sjálfstæðisflokknum,
hinum bændaflokknum í land
inu. Hann er gerspilltur, Suð-
ur-Ameríkuíhald, milliliða og
okraraflokkur.
Þjóðvarnarflokkurinn er
hinsvegar ágætur, líka „helm-
ingur núverandi Sósíalista-
flokks“, að ógleymdum Al-
þýðuflokknum, sem er að vísu
„opinn að aftan" rétt í bili.
Með þessum flokkum eigum
við að vinna og mynda með
þeim vinstri stjórn.
Hverju eiga bændur
að trúa?
ÞESSA leiðbeiningu um Þjóð-
varnarflokkinn sendir þá for-
maður Framsóknarflokksins
bændum í flokki sínum um ára-
mótin.
Hverju á fólkið í sveitunum nú
að trúa? Á það að leggja trúnað
samstarfinu við Sjálfstæðis-
flokkinn.
Slík yfirlýsing formanns
Framsóknarflokksins hlýtur að
sjálfsögðu að gefa Þjóðvarnar-
flokknum byr undir báða vængi.
Hitt er svo annað mál, hversu
mikið hún styrkir Framsóknar-
flokkinn, sem nú má illa við nýj-
um áföllum í mörgum héruðum
landsins. Það er hinsvegar alveg
öruggt, að þessi ummæli Her-
manns Jónassonar veikja ekki
Sjálfstæðisflokkinn. Hann hefur
aldrei verið á tveimur-áttum
gagnvart hrærigrautarstefnu
Þjóðvarnar. Sjálfstæðisfólk í
landinu veit vel, hvar rætur
hennar liggja. í augum þess er
Gils Guðmundsson nákvæmlega
sá sami þótt hann dragi í bili nið-
ur hamar og sigð en þykist í
staðinn sigla undir merki þjóð-
ernisstefnu og heitrar ættjarðar-
ástar.
,>L,öggilding“
Þjóðvarnarflokksins
FORMAÐUR Framsóknar-
flokksins hefur nú veitt flokki
Þjóðvarnarmanna nokkurs-
konar „löggildingu“, ef svo
mætti að orði komast. Hann
hefur skýrt þjóðinni frá þvi,
að hann telji það eitt af skil-
yrðum heilbrigðs stjórnarfars
í landinu, að Þjóðvarnarflokk-
urinn fái aðild að rikisstjórn,
„vinstri stjórn“, sem mynduð
sé af „Framsóknarmönnum-f-
jaf naðarmönnum+helmingi
núverandi Sósialistaflokks+
Þjóðvarnarinönnum------
Þetta er þá sú ríkisstjórn, sem
formaður Framsóknarflokksins
telur þjóðinni hentugasta, t. d.
eftir næstu kosningar. Er það
mjög gagnlegt, að kjósendur hafa
séð mynd dregna upp af henni
í tæka tíð. Ennþá eru rúm tvö
ár eftir af yfirstandandi kjör-
tímabili. Gefst því gott tækifæri
til umhugsunar, ef ekki verður
kosið fyrr en að því loknu.
Formaður Framsóknarflokksins tryggir sér „helming núverandi
„vinstri stjórnar“.
Sósíalistaflokks" til myndunar
stæðisflokkinn og einstaka leið-
toga hans. Er blaðið nú á ný tek-
ið að jafna Sjálfstæðismönnum
við óaldarflokka í Suður-Amer-
íku. Er ekki ólíklegt, að óeirð-
Gullfaxa við bryggju á Þineevri irnar í Costa Rica og Nicaragua
ber einnig vott einstökum frunta- hafi tendrað ritstjóra biaðsins
hætti. Togarinn rennir á vélbát-
inn og stórskemmir hann eftir að
búið er þó að reyna að bjarpa
honum undan árekstri, og sekk-
upp til þessara dáða.
Ætti hann þó að minnast þess,
að þessi ríki munu teljast til
Mið-Ameríku. Má vel vera að
ur honum. Var hrein mildi áð Þar séu betri flokkar en þeir,
ekki hlauzt manntjón af er stefni sem hann hefur jafnað Sjálf-
togarans gekk inn í kinnung. stæðisflokknum við í Suður-
bátsins og alla leið inn í lúkar- , Ameríku!
inn, þar sem einn skipverja svaf.
Öðrum hafði tekizt að forða sér
þaðan áður, er þeir sáu hvað
verða vildi.
„Helmingur núverandi
SósíaIistaflokks“
Það er sannarlega ekki orð-! ÞAU UMMÆLI í áramótahug-
um aukið, að vélbátaútgerð- leiðingum formanns Framsóknar-
in á Vestfjörðum sé i hers flokksins, sem sennilega hafa
höndum vegna ágangs togar-
anna, og þá fyrst og fremst
brezkra togara. En gegn þess-
vakið mesta athygli eru þau, að
auðvelt sé að mynda „vinstri
stjóm" í landinu ef Framsóknar-
um ágangi verður aS snúast.flokkurinn, Aiþýðuflokkurinn,
innar vegna þessarar óvissu.
Ennfremur eru tilfinningar
kommúnista töluvert blandn-
ar kvíða yfir því, að „félagi"
Malenkov muni ekki láta sér
í léttu rúmi liggja, hvernig
þessi helmingaskipti fari
fram. Þykjast framsýnir menn
jafnvel sjá fram á mikil átök
milli höfuðstöðvanna í Eddu-
húsinu og í Kreml.
Ekki er að svo stöddu vitað
um viðbúnað Moskvumanna und-
ir þessi átök. En í Edduhúsinu
mun unnið af miklu kappi að
framkvæmd helmingaskiptanna.
Leiðbeining til bænda
um Þjóðvarnarflokkinn
í ANNAN stað hafa þær leiðbein-
ingar, sem formaður Framsókn-
arflokksins gefur bændum í
grein sinni um Þjóðvarnar
flokkinn þótt nokkrum tíðindum
sæta. Flokksformaðurinn full-
á daglegar svívirðingar Tímans
um þjóðvarnarmenn, sem „íhald-
ið eys í fé og kommúnistar leggja
til leiðtoga“, eða á það að trúa
Hermanni Jónassyni, sem vill
mynda með honum „vinstri
stjórn“. Ef formaður Framsókn
arflokksins telur það þjóðar
nauðsyn að Þjóðvarnarflokkur-
inn verði tekinn með í ríkis
stjórn, hvernig ætlar hann þá
að fá fólk sitt til þess að trúa
því, að þessi flokkur sé óalandi
og óverjandi.
Nei, sannleikurinn í málinu
er sá, að formaður Framsókn-
arflokksins hefur gerzt bezti
s meðmælandi þess flokks, sem
flokksblað hans hefur lagt
ofurkapp á að berja niður
undanfarna mánuði. Hann
hefur tilkynnt bændum það
sem sína skoðun, að nauð-
synlegt sé að hefja náið sam-
starf við Þjóðvörn en slíta
r
u
Framh. »f bls. 8
betur, er á líður. Persónur sög-
unnar allar eru frábærlega skýr-
ar, svo að þær standa allar ljós-
lifandi fyrir sjónum lesandans,.
án þess þó að nokkrar venjuleg-
ar mannlýsingar sé að finna í
sjálfri bókinni. Er það nokkuð
annað en hjá sumum yngri rit-
höfundum, þar sem flestar per-
sónurnar hjá þeim eru sveipað-
ar einskonar þokumóðu, af því
að þeir virðast ekki hafa tök á
því að gera þær glöggar og lif-
andi, svo að lesandinn kannist
við þær, þrátt fyrir ýtarlegar lýs-
ingar.
í Brimhendu kemur lítilshátt-
ar við sögu ein aukapersóna, sem
maður hefði gjarnan viljað vita
betri skil á, en það er prestur-
inn. En við nánari athugun, verð-
ur það ljóst, að þetta er í raun-
inni alveg óþarft, því að þarna
er einn Vogsósa-presturinn ljós-
iifandi kominn, en af honum eru
til nægar sagnir annarsstaðar.
Sérhvert verk verður svo bezt
metið, að eitthvert hliðstætt
verk áður þekkt verði haft til
samanburðar. Því hef ég verið að
velta fyrir mér, hvaða skáldverk
við ættum, sem hélzt þyldi sam-
anburð við Brimhendu Gunnars
Gunnarssonar. Sennilega kæmi
þar helzt til greina hin spaklegu
kvæði Einars Benediktssonar. —•
Þótt Brimhenda sé í söguformi,
er hún raunar ljóð í óbundnu
máli, gjört af frábærri list, magn-
að fágætum kyngiþrótti og djúp-
um skilningi á mannlífinu. Það
eru aðeins stórskáld, sem senda
frá sér siikar gersemar.
Benjamín Sigvaldason. ,