Morgunblaðið - 12.06.1955, Blaðsíða 9

Sunnudagur 12. júní 1955
HÚRGVlSkfLASÍB
9
I rausfar kynbæfur aðaíafriðið
í húnabarframförunum
Elztca naatgripaTæktarsambazid
lanásins 25 ára
I Samfai við Bjarna Arason réðunauf S.N.E.
SAMBAND nautgriparæktarfélags Eyjafjarðar var stofnað 1929,
en hóf starfsemi sína í ársbyrjun 1930. Það hefir því nú
6tarfað í rúm 25 ár. Starfsemi sambandsins öll þessi ár hefir
lika sýnt mikinn og góðan árangur. Það hefir frá upphafi haft
ráðunauta í þjónustu sinni, enda var og er meginmarkmið sam-
bandsins sameiginleg leiðbeinirrgarstarfsemi um fóðrun og kyn-
bætur nauðpenings hér í héraðinu. Sambandið rekur nú lang
stærstu og elztu tæknifrjóvgunarstöð landsins. Hefir hún gefið
góða raun og á auknum vinsældum að fagna meðal bænda.
Ráðunamar sambandsins hafa
verið frá upphafi Árni Ásbjarn-
arson, nú bóndi í Kaupangi, Jón-
as Pétursson frá Hranastöðum,
nú tilraunastjóri á tilraimabúinu
að Skriðnklaustri, Eyvindur
Jónsson, nú forstjóri búreikninga
Ekrifstofu ríkisins, þá Hjörtur
Eldjárn, nú bóndi að Tjörn í
Svarfaðardal og loks Bjarni Ara-
60n núverandi ráðunautur.
TÆKNIFRJÓVGUNAR-
STÖÐIN
Ég brá mér hér á dögunum
upp að Grisabóli, en þar er tækni
frjóvgunarstöð sambandsins. —
Hitt ég þar þá Bjarna Arason
ráðunaut og Bjarna Finnbogason
samstarfsmann hans. Báðir eru
það ungir menn og ötulir, enda
vinsælir mcðal bænda. Ég skoð-
aði stöðina, sem er að sönnu í
litlu og fremur ófullkomnu hús-
næði. Voru þar allmargir tarfar
hinir myndarlegustu gripir. Tveir
þeirra hafa fengið 1. verðlaun að
sögn Bjarna Arasonar. Annars
voru þarna nautkálfar á öllum
aldri, sem valdir hafa verið af
beztu fáanlegu kynjum í hérað-
inu, en starfsemi tæknifrjóvgun-
■ I
maður þess frá upphafi og Jónas
gjaldkeri. Á herðum þessara
manna hefir hvílt mjög mikið
starf og þeim á sambandið mest
að þakka vöxt sinn og velgengni
enda er elju þeirra og dugnaði
viðbrugðið
Hvert er og hefir verið megin-
starf ráðunautanna?
Það er fyrst og fremst leið-
frjóvgunarstöðvarinnar er orðin
all mikil.
Þú nefndir skýrsluhald, sem
eitt af störfum ráðunautanna. í
hverju er það fólgið?
Það er í rauninni eftirlit með
skýrsluhaldi bænda um naut-
gripi sína. Það er mjög þýðing-
armikið í sambandi við kynbæt-
urnar. Hvergi er skýrsluhald jafn
algengt og hér á sambandssvæð-
inu.
KÝRNAR FA KJARNBETRA
FÓÐUR
Samkv. skýrslum er Eyjafjörð-
ur með 73,5% af kúm á skýrslum.
Til samanburðar má taka Árnes-
inga, en þeir eru með 61,4% á
skýrslum og Borgarfjörður með
41,5%, en þetta eru sem vitað
er stærstu mjólkurframleiðslu-
héruðin sunnan lands. Samkv.
skýrslum var meðalársnyt full-
mjólka kúa 3236 kg. með 3,75%
fitu eða 12 160 fitueiningar, og
hefir ársnytin aukizt frá árinu
1952—1953 um 521 fitueiningu
Skjöldur Reykdal nr. 132. Hefur fengið 1. verðlaun. Ættaður frá
Einarsstöðum í Reykjadal.
tveimur árum hefir því fituein-
ingafjöldi vaxið um rúml. þúsund
fitueiningar
Hverju þakkar þú aðallega
þessa aukningu afurða?
Bjarni Arason, ráðunautur S.N.E.
arstöðvarinnar er að sjálfsögðu
aðallega að kynbæta kúastofninn
á sambandssvæðinu.
FO R VÍGISMENNIRNIR
Hverjir hafa verið helztu for-
ustumenn þessa sambands?, spyr
ég Bjarna Arason.
Það eru þeir Halldór Guðlaugs
son bóndi í Hvammi og Jónas
Kristjánsson mjólkursamlags-
stjóri. Halldór hefur verið for-
Kolur nr. 105. Hefur tvisvar fengið 1. verðlaun. Ættaður frá
Litla-Hvammi í Hrafnagilshreppi.
beining um fóðrun og meðferð
nautgripa, val kynbótagripa,
! skýrsluhald og ættbókarfærsla.
I Einnig fitumældu þeir mjólk
áður en samlagið tók við því
starfi.
Síðan tæknifrjóvgunarstöðin
hóf starfsemi sína seinni hluta
sumars 1946, er fyrsti starfs-
maður hennar Hjörtur Eldjárn.
Þá verður tæknifrjóvgunin eitt
af aðalstörfum ráðunautanna. —
Þessi tækniírjóvgunarstöð er hin
elzta í lai.dinu og var algert
nýmæli hér er hún tók til starfa.
Enn sem komið er, er hún lang
stærst sinnar tegundar hér á
landi.
/ -*
1795 KÝR FRJÓVDÆLDAR
Hvað er segja um vöxt og við-
gang þessa fyrirtækis og vin-
sældir þess meðal bænda?
Vinsældir þess hafa farið sí-
vaxandi og má t. d. geta þess,
að á s.l. ári ukust tæknifrjóvg-
anirnar um 17% og voru kúa-
eigendur alls 351, sem við stöð-
ina skiptu á s.l. ári. Af þeim
kúm, sem frjógaðar voru, frjóvg-
uðust 70,7% við irystu frjóv-
dælingu og alls voru frjóvdældar
1795 kýr með árangri. Má af
' þessu sjá, að starfsemi tækni-
inn. Þó hefur lítilsháttar verið
fengið af uautum aðsent t. d. 3
sunnan úr Hreppum af Klufta-
kyni og af þeim hefur eitt verið
notað verulega. Dálítið hefur
einnig verið fengið að af öðrum
nautum.
TIILRAUNABÚ
Það mun vera ákveðið að S. N.
E. kaupi búið að Lundi og Rang-
árvöllum, sem tilraunabú fyrir
sambandið. Með hverjum hætti
er fyrirhugað að það verði rekið?
Þar er ákveðið að hafa af-
kvæmarannsóknir á nautum. —
Ætlunin er að afkvæmarannsaka
undan cveimur nautum á ári,
taka 15 kvígukálfa undan hvoru
nauti, ala þá upp við sömu skil-
yrði og hafa þá þarna yfir fyrsta
mjólkurskeiðið. Síðan er ætlunin
að nota þau naut, sem bezt reyn-
ast við þessa rannsókn. Þegar
nautið er 5 ára á að vera komið
í ljós hvort það er gott til und-
aneldis eð r ekki. Af þessu má sjá
að rannsókn þessi er ekkert
áhlaupavevk.
Hafið þið ekki fengist eitthvað
við tæknifrjóvgun á sauðfé?
; Það hefur verið lítið. Það lítið,
■ sem við það hefur fengist hefir
gefist vel. Annars hafa mæði-
veikivarnir bannað flutning á
( sæði milli varnarsvæða í hérað-
inu, en varnargirðingar eru hér
1 víða sem kunnugt er. Annars er
fyrirhugað að hefja tæknifrjóvg-
! un sauðfjár þegar sauðfjárveiki-
varnir leyfa, segir Bjarni Arason
I að lokum.
Vignir.
Ameríska sinfóníuhljdmsveitiii
AMERÍSKA hljómsveitin, sem
kennd er við flugherinn þar
í landi, kom hingað í þriðja sinn
fyrir nokkrum dögum. Að þessu
sinni var hún skipuð með svip-
uðum hætti og venjulegar sin-
fóníusveitir, en áður var aðal-
kjarninn tréblásturshljóðfæri. í
sveitinni er án undantekningar
úrvals lið, beinlínis afburða-
menn í hverju sæti. Stjórnand-
inn George Howard offursti, er
ákaflega þekkilegur og yfirlætis-
Meðalnyt hafði á árinu vaxið um' iaus maður enda er hann þrótt-
102 kg. og um 0,04% fitu, að mikill stjórnandi og fer þetta
meðaltali á fullmjólka kú. En á tvennt oftast saman.
árinu 1951—52, stendur fitan í
stað en mjólkurmagnið eykst um
Tónleikar hljómsveitarinnar
voru hinn merkasti viðburður,
135 kg. og fitueiningafj öldi því 0g miklu meiri en menn hafa
vaxið um 531 fitueiningu. — Á almennt áttað sig á, vegna þess
að obbinn af því fólki, sem kann
að meta góða nútíma tónlist
hafði ekki fengið að vita hvað
hér var á ferðinni Tónleikarnir
sýndu okkur einn af þeim þátt-
Það er fyrst og fremst að þakka um amerískrar menningar, sem
bættri heyverkun me ðauknumjvig höfum alltof fá tækifæri til
súgþurrkunartækjum og súrheys ag kynnast, en viljum kynnast
verkun þ. e. kýrnar fá kjarn-
betra fóður, svo og má þakka
þetta aukinni beit á ræktað land
og nokkuð aukinni kjarnfóður-
gjög. Auk þess tel ég að kyn-
bætur stofnsins eigi nokkurn þátt
í þessari aukningu. Kjarnfóður-
gjöfin var 1953 266 kg. að meðal
tali á fullmjólka kú.
Hvað eru margir félagsmenn í
S.N.E., og hvað nær það yfir stórt
svæði?
Félagsmenn eru alls 305 bænd-
ur í 13 'Sveitarfélögum og sam-
bandið skiptist í 10 deildir.
Hafið þið lagt stund á ræktun
einhvers sérstaks nafngreinds
kúastofns?
Nei, tæpast er hægt að tala um
það. Það hefir verið lögð stund
á að kynbæta eyfirzka kúastofn-
Lundur, jörðin, sem íyrirhugað er að verði tilraunabú Sambands nautgriparæktarfélaga í Eyjafirði.
og, þurfum að kynnast.
Á efnisskrá tónleikanna, ef frá
eru talin nokkur blökkumanna-
lög, voru einungis tónverk nú-
lifandi tónskálda í Bandaríkjun-
um, þar á meðal tvö eftir George
Gershwin og Samuel Barber,
sem báðir eru þekktir hér, sér-
staklega þó Gershwin. Önnur
tónskáld er verk voru leikin eft-
ir munu hér lítt eða ekki kunn
áður.
Það er sagt að allt sé mest í
Ameriku og á það að minnsta
kosti við hér. Það á sér vafalaust
ekkert fordæmi að opinberar
sendinefndir fari í aðrar heims-
álfur til þess að kynna samtíma-
list þjóðar sinnar, hvað þá að í
þeim erindum séu heilar sin-
fóníuhljómsveitir látnar taka sig
upp með allt sitt hafurtask. —
Slikan merkisviðburð hefði ver-
ið beinlínis nauðsyn að undir-
búa miklu betur og með allt öðr-
um hætti en hér hefir verið gert,
því sendinefndir af þessu tagi
munu hvarvetha hinir mestu
aufúsugestir allra þeirra, sem
vilja kynnast kjarnanum í menn-
ingu landanna, þeim kjarna, sem
aðeins verður túlkaður af þjóð-
unum sjálfum.
Þó tónleikar, þai sen( einungis
eru leikin ný verk, séu nártúr-
lega dálítið rtrr—*■■■
áheyrendur, mun flestum erfitt
að dylja aðdáun sína á svo stór-
mannlegu áhættuspili, samhliða
furðulegri bjartsýni og trú á
skapandi mátt samtíðar sinnar.
í heild voru tónleikarnir við-
burður, enda eru verkin sem
flutt voru sum frábær og öll
mjög athyglisverð. Mesta hrifn-
ingu vöktu að sjálfsögðu Ger-
shwin og Barber og hin skemmti-
lega Sinfonietta eftir Hartley.
Tvö stærstu verkin, Symphony
eftir Moore og Suite eftir
Taylor væri mjög æskilegt að
fá að heyra oftar. Hafa þau von-
andi verið tekin á segulband.
Tenórsöngvarinn William Du-
pree söng fjögur blökkumanna-
lög aðdáanlega fallega. Hann.
hefir bjarta og mjög persónu-
lega rödd og er söngur hans
gæddur ríkri tilfinningu og inni-
leika. Meðferð hans á „Were you
there when they crucified my
Lord“ var sannarlega ógleyman-
leg.
Margir mundu hafa viljað
þakka hljómsveitarstjóranum.
fyrir það traust er hann sýnir
okkur með því að efna til slíkra
hljómleika hér og verður að
harma að þeir skyidu ekki vera
endurteknir.
R. J.
NOKKRIR ágætir menn hér í
bænum hafa stokkið upp á nef
sér út af því, að útlendingar,
klæddir einkennisbúningum varn
arliðs hinna vestrænu þjóða, hafa
áður haldið hér hljómleika á veg-
um Tónlistarfélagsins. Slikur
úlfaþytuF er skiljanlegur, þar
sem til hans er stofnað af þeim
mönnum, sem afsalað hafa komm
únismanum sál sinni og taka
harðsvíraðasta hernám og of-
beldi fram yfir frjálst samstarf
vinveittra þjóða. Það mætti því
að fyrra bragði teljast ástæðu-.
laust að kippa sér upp við að-
finnslur úr þeirri átt, en vegna
heimsóknar hinna amerísku
hljóðfæraleikara og stjórnenda
þeirra langar mig samt til að
segja þetta:
Hér eru á ferðinni þeir menn,
er á sínum tíma áttu mestan þátt
í að bjarga okkur og öllum heimi
undan brjálæði þýzkra hernaðar-
sinna. Þá vorum við öll, rauð sem
hvít, á einu máli um það að lána
land okkar til varnar frelsi rnann
kynsins, og öllum þótti sjálfsagt
F ramh. á bls. 12