Morgunblaðið - 18.12.1955, Blaðsíða 12

S8
teORGU KBLAHIO
Sunnudagur 18. des. 1955
Höfum fyrirliggjandi nokkur stykki af hinum
viðurkenndu Bauknecht-hrærivéíum
MAGNÚS KJAHAN
Umboðs- og heildverzhm
KÆLISKÁPARNIR
eru loksins komnir aftur í stærðunum
7, 9 og 10 cub. fet.
ALDREI GLÆSILEGRI EN EINMITT NÚ
Látið ekki henda ykkur að kaupa annað, en það allra
vandaðasta.
5 ÁRA ÁBYRGÐ
Laugavegi 166
as ráðsiefnu fimgu- Brsndur Brandssoú - miunlfig
N
DR. RICHARD BECK, prófessor
í Norðurlandamáium og bók-
menntum við ríkisháskólann í
Norður-Dakóta og forseti hinnar
erlendu tungumáladeildar háskól
ans, sat sérstaka ráðstefnu há-
skólakennara í þeim fræðum í
New York borg laugardaginn og
sunnudaginn 8. og 9. október,
í boði Allsherjarfélags tungu-
málakennara í Bandaríkjum
(The Modern Language Associ-
ation of America). Var hann einn
af átján háskólakennurum, sinn
úr hverju ríki, sem kvaddur var
til þáttöku í ráðstefnunni, er tók
til rneðferðar tungumálakennslu
á breiðum grundvelli. Hann var
kjörinn formaður þeirrar nefnd-
ar ráðstefnunnar, sem fjallaði
um mikilvægi tungumálaþekk-
ingar í nútíðarlífi og samskipt-
um milli þjóða.
Sem gestur Thor Thors, sendi-
herra íslands í Bandaríkjunum
og aðalfulltrúa þess á þingi Sam-
einuðu þjóðanna, sat dr. Beck
mánudaginn 10. október fund
þess alþjóða félagsskapar, og
hlýddi þar á merkilegar umræð-
ur um friðsamlega notkun kjarn-
orkunnar. Fyrir atbeina Thors
sendiherra gafst honum einnig
tækifæri til að eiga viðtal við
herra Dag Hammarskjöld, fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu þjóð-
anna. En dr. Bedk á sæti í nefnd
þeirri í Grand Forks, sem hefur
með höndum undirbúning hátíða
halds bar í borg í tilefni af tíu
ára afmæli Sameinuðu þjóðanna
á þessu hausti.
Löebers
ÝLEGA er iátinn einn af elztu
bændum í Mýrdal, Brandur
Brandsson, fyrrv. bóndi í Prest-
húsum.
Hann var fæddur að Reynishjá-
leigu 2. apríl 1871. Var hann því
rúmlega 84 ára gamall þegar
hann lézt.
Hann var sonur Brands Einars-
sonar, bónda að Reynishjáleigu,
en hann var sonur Einars Einars-
sonar, bónda, sama stað, og Mar-
grétar, konu hans.
Móðir Brands Brandssonar var
Vilborg, dóttir Magnúsar Magn-
ússonar, óðalsbónda í Skaftárdal.
Var Magnús víða kunnur fyrir
gáfur, hyggindi og sérstakt fjár-
málavit, enda varð hann úr fá-
tækt og allsleysi einhver auðug-
asti bóndi í Skaftárþingi, sem
sögur fara af, á síðari öldum,
bæði að löndum og lausum aur-
um.
Vilborg var síðari kona Brands
Einarssonar. Áður var hann gift-
j ur Kristínu Einarsdóttur Jóhanns
sonar, hreppstjóra, og Ragnhildar
Jónsdóttur, ljósmóður, konu hans
í Þórisholti. Með henni eignaðist
hann 3 börn, sem til aldurs kom-
ust: Einar, bónda á Reyni, Einar,
sem fluttist til Ameríku og er
hann látinn fyrir nokkrum ár-
um í hárri elli, og Margréti, konu
! Gísla Gíslasonar, oddvita í Þóris-
holti. Hann fluttist einnig til
Ameríku, en Margrét dvaldi eftir
það fyrst að Reyni, hjá Einari,
j bróður sínum, en síðast í Norður-
Vík og er hún einnig látin í hárri
elli, þrotin að sjón og heilsu. Öll
voru þessi systkini úrvalsfólk að
greind og mannkostum.
Með Vilborgu eignaðist Brand-
ur Einarsson þessi böm: Vigfús,
Brand, Kristínu, Valtý, Sigur-
finn og Vilhjálm. Eftir af þess-
um systkinum eru nú aðeins 2
á lífi. Vigfús nær 85 ára og
Kristín, 82.
Brandur ólst upp með foreldr-
um sínum fram um fermingar-
áldur, en fór þá til nokkurra ára
dvalar til Jóns Jónssonar, bónda
í Reynishólum og Sigríðar Ein-
arsdóttur, konu hans. Hann fór
svo aftur til móður sinnar að
Reynishjáleigu, þegar faðir hans
léz og hún stóð ein uppi með sinn
stóra barnahóp, því að eldri syst-
kínin voru þá öll gift og flutt í
burtu. Var Brandur svo ásamt
Vigfúsi, bróður sínum, fyrir búi
móður sinnar fyrst um sinn. Kom
fljótt í ljós að þeir bræður voru
vel til búskapar fallnir, og kunnu
vel með fjármuni að fara.
Árið 1905 giftist Brandur unn-
ustu sinni, Jóhönnu Árnadóttur
frá Holti í Mýrdal, og hóf um
það leyti búskap í Presthúsum.
Jóhanna er látin fyrir mörgum
árum. Þeim varð ekki barna
auðið.
Þegar faðir Vilborgar, Magnús
í Skaftárdal, lézt, erfði hún Prest-
húsin, en þau voru í eigu hans.
Nokkuð mun hún einnig hafa erft
af lausafé. Við þetta rýmkaðist
hagur hennar nokkuð, enda voru
bömin samhent um að styðja að
velgengni heimilisins. Litlu síðar
festi Vilborg kaup á Reynishjá-
leigunni, og gat þar með séð 2
elztu sonum sínum fyrir jarð-
næði, Brandi í Presthúsum og
Vigfúsi í Reynishjáleigu, en þar
bjó hann lengi síðan.
Yngri bræðurnir lærðu sína
iðnina hver. Valtýr úrsmíði, Sig-
urfinnur trésmíði og Vilhjálmur
gullsmíði og leturgröft. Þeir voru
allír dverghagir og sumir þeirra
urðu hinir mestu listamenn.
Þótt þau Brandur og Jóhanna
eignuðust ekki börn, var þó jafn-
an margt barna og unglinga í
vist með þeim. Við sum þessi ung
menni tóku þau svo miklu ást-
fóstri, sem þau væru þeirra eigin
börn, og ólu þau upp að mestu
eða öllu leyti án nokkurs endur-
gjalds.
Þau tóku Ingveldi, dóttur Tóm-
asar heitins Gíslasonar frá Göt-
um, unga og ólu hana upp, sem
hún væri þeirra eigið barn. Síðar
giftist hún Guðjóni Guðmunds-
syni frá Kvíabóli. Tóku þau þá
við búi hjá Brandi og dvaldi
hann svo hjá þeim til dauðadags.
Og má óhætt fullyrða að hann
lét sér ekki síður annt um bú-
skap þeirra og afkomu en sinn
eigin hag. Tekjur þær, sem hon-
um féllu í skaut eftir að hann
hætti búskap, mun hann að mestu
leyti hafa látið ganga til umbóta
á jörð og húsum.
Þegar Tómas heitinn lézt af
slysförum, tóku þau Brandur
Pál son hans ungan, og ólu hann
upp eftir það. Um líkt leyti missti
Skafti, bróðir Tómasar, konu
sína (eftir að hún hafði alið tví-
bura), frá stórum barnahóp í
æsku Tóku þau Presthúsa-hjón
þá annan tvíburann (Skafta) og
gjörðu hann að fóstursyni sín-
um. Þess skal getið að þetta fólk
var þeim að öllu óskilt eða vanda
bundið.
Brandur var aila tíð mjög barn
góður og hændust börn og ungl-
ingar því að honum og voru hon-
um hlíðin.
Brandur var alla tíð hinn mesti
ráðdeildarmaður og kunni vel
með fé sitt að fara, enda öll hin
síðari ár talinn vel efnaður. Hann
kunni góð skil á því, sem að gagni
mátti verða, og var jafnan í
fremstu röð um umbætur á jörð
sínni og húsum. Hann fór vel með
allar skepnur einkum hin síðari
ár og hafði mikið yndi af um-
gengni við þær.
Jafnframt búskapnum stund-
aði Brandur sjósókn og fuglaveið-
ar og setti sig hvergi úr færi þar
sem um bjargræðisvegi var að
ræða. Enda hafði hann megná
andstyggð á leti og annarri ó-
mennsku og óreglu. Hann var
mjög forsjáll bóndi, allt af allra
manna birgastur með hey og
varð oft bjargvættur annarra,
þegar þá bar upp á sker í þeim
efnum. Forðagæzlumaður var
hann um nokkurra ára skeið. —
Þótti hann þá allkröfuharður um
ásetninginn og fóðrunina, sem
von var til, því að hann mátti
djarft um tala.
Öll síðari ár ævi sinnar átti
Brandur við talsverða vanheilsu
að búa, gigtveiki, sem gerði hann
haltan. En hann bar það með
karlmennsku, og geklc að störfum
þó að bagaður væri.
Brandur var ekki að braska
með jörð sína eða aðrar eignir.
Það mun hafa verið áform hans
að þær gætu staðnæmst hjá upp-
eldisbörnum sínum, þar sem
hann átti enga einkaerfingja og
mun hann hafa gengið frá að svo
mætti verða, áður en hann lézt.
Við samferðamenn Brands
þökkum honum fyrir samfylgd-
ina, og fyrir mörg holl ráð, og
þann þátt sem hann átti í menn-
ingar- og efnahagslífi sveitarinn-
ar okkar.
Með Brandi í Presthúsum er
genginn einn af duglegustu og
forsjálustu bændum aldamótaár-
anna i Mýrdal.
M. V. F.
Mikið úrval af trúlofunar-
hringjum, steinhringjum,
eymalokkum, hálsmenum,
skyrtuhnöppum, brjóst-
hnöppum, armböndum o. fl.
Allt úr ekta gulli.
Munir þessir eru smiðaðir
i vinnustofu minni, Aðalstr.
8, og seldir þar. Póstsendi.
KJARTAN ÁSMUNDSSON
gullsmiður.
Sími 1290. — Reykjavík.
EGGERT CLAESSEN og
GÍJSTAV A. SVEINSSON
liæstaréttarlögmenn.
Þórshamri við Templarasund.
Slmi 1171.