Morgunblaðið - 10.03.1956, Blaðsíða 16

Veðurúliif í dag:
Allhvass V og éljagangur.

59. tbl. — Laugardagur 10. marz 1956
Vsrðfag j
og verðlagseftirlit. Sjá grein
á blaðsíða 9.
efiirtekjo af störfum
.okuraefndafinuar
j
Ekfcnaijéif íslands ^frcla fcennar blrl í gær en sakacfémari
eráisorgun ' heWisr rannséfcn áfram
E’INS OG kunnugt er var s.l. vetur sett á fót svokölluð okurnefnd,
< sem átti að rannsaka, að hve miklu leyti og með hvaða móti
Skipbrotsmennirnir við komuna til Reykjavíkur
Togari bjargaði öllam
fiiönnuiium af Rifs-bátmim
UM klukkan hálffimm í gær kom togarinn Hallveig Fróðadóttir
hingað til Reykjavíkur af veiðum. Á leið til hafnar fór togar-
inn til hjálpar hinum nauðstadda vélbát frá Rifshöfn, Hafdísi.
fckipsmenn á bátnum yfirgáfu hann í stórsjó og komust upp í
tðgarann, sem lagði að bátnum, sem hrakti stjórnlaus í stórsjó.
SOFNUNARDAGUR Ekknasjóðs
íslands verður á morgun og fram
vegis annan sunnudag í marz. , , _ ...
Sjóðurinn var stofnaður 1943 af °kur/ fe vlogenglst' Formaður nefndar þessarar var Skuli Guð-
Sigurgeiri Sigurðssyni þáverandi ™undfon "tari hennar Gylfi Þ. Gíslason. Nefndin birti í gær
biskupi, en núverandi formaður skyrs!u um störf sín. Er það allmikið lesmál, en því miður er furðu
er Asmundur Guðmundsson, htið ^ þeirri skyrslu að græða. Er meginefni hennar bollaleggingar
biskup. um hugtakið okur og þróun þess allt frá dögum Aristótelesar.
Á morgun verða "rjá’s sam-! Að lokum er greint frá því að nefndin hafi þann 11. nóvember
skot í kirkjum landsins til ágóða s.l. ritað dómsmálaráðherra bréf, þar sem hún óskar þess að fram
fyrír sjóðinn og merki hans verð- f&ri réttarrannsókn á lánastarfsemi nokkurra manna. Skv. þeirri
ur selt á götum bæjarins. Verða ósk fól dómsmálaráðherra sakadómaranum í Reykjavík að hefja
I þau afhent í Sjálfstæðishúsinu slika réttarrannsókn. Stendur hún enn yfir.
i (litla salnum) frá kl. 10 f. h. á
’ morgun. ! Skýrsla okurnefndar skiptist í
Hjalti Þórarinsson, xæknir, flyt fimm kafla og nefnast þeir: I.
ur ávarp frá sjóðnum í hádegis- Verkefni nefndarinnar og skipun
hennar, II. Lagaákvæði um okur,
III. Rlutverk og gildi okurlög-
útvarpinu í dag.
,ri
byriar
9 víndsfig og
VAR A HEIMLEID
Tíðindamaður Mbl. átti stutt
samtal við skipbrotsmepn um
borð í togaranum í gærdag. Þeir
höfðu farið í róður á miðviku-
•dagskvöldið Óveðrið skall á þá
síðdegis á fimmtudaginn og var
etórsjór kominn skömmu síðar.
Báturinn var á heimleið, er
á hano kom heljarólag og færði
'ésann að mestu í kaf. í þessu
ólagi skolaði öllu lauslegu af
$»iJ fari, — og veiðarfærin fóru í
skrúfu bátsins með þeim afleið-
ingum, að hann varð stjórnlaus.
RAK STJÓRNLAUS
Veðrið hélzt óbreytt allt kvöld-
ið og nóttina. Komu þá margir
hnútar á bátinn. Ekki kom þó
leki að honum, að því er skip-
verjar töldu, en sjór komst nið-
úr í lúkar og víðar. Skipverjar
gátu ekkert aðhafzt til þess að
bjarga bátnum, og var mesta
furða hve hann varðist í þeim
éskaplega stórsjó, sem var, sagði
einn munnanna.
Klukkustundirnar voru lengi
að líða þessa nótt. Bátinn hrakti
óðfluga undan veðri og sjó, en
framundan var Baiðaströndin.
Öttuðust skipverjar að svo kynni
e.ð fara, að bátinn bæri þar fyrr
Vipp, en hjálp bærist.
MÁTTI EKKI TÆPARA
STANDA
Um klukkavi 11 í fyrrakvöld
var Bæjarútgerðartogarinn
Hailveig Fróðadóttir á leið til
Reykjavíkur, þegar skipstjór-
inn var beðinn um að fara
bátnum til aðstoðar, af talstöð
inni á Hellissandi,
Nýsköpunartogarinn kiaiuf
stórsjóana og sigldi með eins
mikilli ferð og hægt var Haf-
dísi til aðstoðar. Og um klukk-
an 4 um nóttina var togar-
inn kominn að hinum nauð-
stadda báti. — Létu yfirmenn
á togaranum hann lóna hægt
upp að bátnum og mynda
þannig skjól fyrir hann. — í
tveim slíkum atrennum
stukku skipsmenn allir af
bátnum upp í togarann, nema
einn, ánnar tveggja Færey- j
inga, sem á bátnum voru, —|
Einhverra orsaka vegna var
sem hann treysti sér ekki að
stökkva upp í togarann.
Einn hásetanna á togaran-
um, sundmaður góður og þrek
menni, Guðmundur Einars-
son að nafni, fór þá úr sjó-
stakknum og eftir að bundin
hafði verið utan um hann
lína, og togarinn enn látinn
nálgast bátinn, stökk hann
yfir í hann, greip manninn,
og það skipti engum togum,
að Guðmundur eins og rétti
manninn yfir í togarann og
kom sjálfur á eftir, án þess
að blotna verulega. — Róm-
uðu yfirmenn togarans mjög
dugnað Guðmundar og karl-
mennsku hans.
ÓMEIDDIR
Skipbrotsmenn af Hafdísi voru
allir ómeiddir að heita mátti,
einn hafði tognað lítilsháttar.
Skipstjórinn á bátnum, Erlingur
Viggósson, Sandi, mun hafa tal-
ið vonlítið eða vonlaust að bjarga
bátnum eins og veðri var hátt-
að, og ekki talið forsvaranlegt að
hafa menn sína í bátnum og því
var ákveðið að yfirgeta hann.
Það er talið nokkum veginn
öruggt, að hann hafi borið á land
á Barðaströndinni og brotnað þar
því að mjög nákvæm leit varð-
skips í gærdag varð árangurs-
laus.
ÞAKKIR
Um æið og skipbrotsmennirn-
ir gengu af skipsfjöl, báðu þeir
Mbl. að færa yfirmönnum og
skipsmönnum öllum á Hallveigu
Fróðadóttur þakkir sínar.
Á vélbátnum Hafdísi, sem einu
sinni hét Jón Finnsson og var þá
úr Garðinum, voru þessir menn
auk Eriings skipstjóra: Feðgarn-
ir Friðþjófur Guðmundsson og
Sævar Friðþjófsson frá Rifi,
Sigurður Þórðarson, Rifi, og svo
tveir ungir Færeyingar, Gustav
og Tari frá Þórshöfn.
HIN árlega ,,SæIuyika“ Skag-
firðinga, hefst á morgun, sunnu-
daginn 11. marz. Hátíðahöldin
hefjast með guðsþjónustu í Sauð-
árkrókskirkju. Séra Birgir Snæ- SUNNAN-suð-austan
hvassviðri
björnsson messar.
Kl. 5 verðtir kvikmyndasýn-
ing í Sauðárkróksbiói í Bifröst,
og kl. 8 um kvöldið sýnir leik-
var hér á suður og vesturlandi í
gær. í gærkvöldi voru 9 vind-
stig hér í Reykjavík og komst
allt upn í 10. Jafnframt þessu
félag Sauðárkróks leikritið var 9 stiga hiti hér. — Nokkru
„Kjarnorka og kvenhylli“, eftir hvassara var í Vestmsnnaeyjum,
Agnar Þórðarson, í Bifröst. | eða um 11 vindstig.
gjafar, IV. Viðskiptahættir við
okurlánveitingar og V. Réttar-
rannsókn á okurstarfsemi.
Áðslfundur Haim-
dallar á sunnudag
ADALFUNDUR Heimdallar, fél.
ungra Sjálfstæðismanna í Reykja
vík verður haldinn í Sjálfstæðis-
húsinu kl. 2 e. h. á morgnn. — Á
fundinum fara fram venjuleg
aðalfundarstörf.
Ljósmyndari blaðsins tók mynd þessa í Listamannaskálanum í gær,
er Valtýr Pétursson var að koma málverkum sínum þar fyrir.
Valtýr Pétursson opnar
málverkasýningu í dag
VALTÝR PÉTURSSON, listmálari, opnar málverkasýningu í
Listamannaskálanum í dag kl. 2 e. h. Sýnir hann þar 71 mynd,
24 olíumálverk, 30 rípólíumálverk, 13 gouch-myndir og fjórar
klippmyndir. Myndir þessar eru allar nýjar, og hafa ekki verið
á sýningu áður.
Valtýr hefur áður haldið sýn- ' sýningu, er hann hélt ásamt Þor-
ingar hér á verkum sínum, bæði valdi Skúlasyni og Nínu Trvggva
sjálfstæðar og tekið pátt í sam- dóttur í Stokkhólmi á síðasta ári.
sýningum Þá hefur hann tekið Sýningin verður daglega opin
þátt í ailmörgum sýníngum er- ;frá kl. 13,30—22,00.
lendis, og átti t. d. 30 myndir á i
SÖGULEG ÞRÓUN
Miklu rúmi í skýrslunni er var-
ið til að útskýra núgildandi laga-
ákvæði um okur og um sogulega
þróun okurs allt frá dögum Móse
og Aristótelesar. Þó er sagt, að
þar sem kjarni hugtaksins okur
sé siðferðilegs eðlis, sé að sjálf-
sögðu ógemingur að skýrgreina
endanlega og í eitt skipti fyrir
öll, hvað teljast skuli okur. Bolla-
leggingar þessar eru í sjálfu sér
fróðlegar, en nokkuð langt fyrir
utan efnið, að fara að skrifa langa
heimspekilega rollu um þetta.
VI^SKIPTAHÆTTIR
Loks kemur að kaflanura
„Viðskiptahættir við okurlán-
veitingar" Þar segir nefndin að
nokkrir menn hafi snúið sér til
nefndarinnar og skýrt henni frá
okurkjörum, sem þeir hafi sætt.
Þá hefur nefndin kvatt á sinn
fund milli 30 og 40 manns, sera
bendlaðir hafa verið við slík við-
skipti, eða taldir voru geta veitt
upplýsingar. Segir nefndin að
henni hafi verið sagt að allmikil
brögð séu að því að fé sé lánað
gegn óleyfilega háum vöxtum,
Hafi henni verið sagt að teknir
hafi verið 30—76% vextir yfir
árið.
Síðan fer nefndin að telja sam-
an nokkur dæmi um viðskipta-
hætti við okurlánveitingar. Seg-
ir hún að maður að nafni A hafi
tekið 40 þúsund króna víxillán
hjá manni að nafni B til þriggja
mánaða og voru vextir 4% á
mánuði.
Annað dæmi er talið að maður
að nafni E hafi veitt manni að
nafni F 23 þús. kr. víxillán. —
Maðurinn sem hét F gat ekki
staðið í skilum á gjalddaga. Var
víxillinn þá jafnan framlengdur
á þann hátt, að mjög háum vöxt-
um var bætt við víxilupphæðina,
Enn eitt dæmi er nefnt að mað-
ur að nafni I hafi keypt af manni
að nafni J víxil að upphæð 140
bús. kr. með 25% afföllum og
2% þóknun.
Enn eitt dæmi nefnir nefndin,
að maður að nafni M hafi keypt
víxil af manni að nafni N að upp-
hæð 10 þús. kr., greitt hann með
7500 krónum í peningum og af-
hent jafnframt ýmsar vörur, sem
mnðurinn er hét N taldi einskis
nýtar.
r
SKV. 39. GR. STJÓRNARSKRÁR
Nefndin var sett á fót skv. 39.
gr. stjómarskrárinnar. Formaður
hennar var Skúli Guðmundsson
frá Framsóknarflokknum, Gylfi
Þ. Gíslason frá Alþýðuflokkn-
um. Auk þeirra áttu sæti í nefnd-
inni Bjöm Ólafsson og Einar
Ingimundarson frá Sjálfstæðis-
flokknum og Karl Guðjónsson
frá kommúnistum.